Nixon bezorgd over groeiend
kernbomarsenaal van Russen
Gestolen sieraden gingen
bureaucratische molen in
Gearresteerde Arabieren
wilden vliegtuig kapen
Verhoor was een probleem
Ds. H. J. Kater wellicht
niet bij doop prinsjes
Milde kritiek
Sowjetunie op
rede van Nixon
POLITIE OVER ZAAK HANS VAN Z.
Brief van
Schmelzer:
Tien steun
in de rug
Vergeldingskracht VS
wordt ernstig bedreigd
alles
id
Münchense politie vond een toespraak
Delftenaar ging lange weg Buitis eindelijk bin tien
Onderzoek naar
brandbeveiliging
bejaardenhuizen
I
DONDERDAG 19 FEBRUARI 1970
WASHINGTON Presi-
dent Nixon heeft gisteren voor
het Congres de Sowjetunie aan
geduid als de grootste zorg
voor de Amerikaanse buiten
landse politiek.
In de State of the world een
overzicht van de toestand buiten
de VS met een blik op de toe
komst schetste de president
zijn bezorgdheid over de koers
van de Sowjetunie.
Ruslands groeiend arsenaal aan in
tercontinentale kernprojectielen
noemde hij een „ernstige bedreiging
voor onze vergeldingskracht". Het bes-
te antwoord hierop is volgens Nixon
de door hem voorgestelde uitbreiding
van het Safeguard-programma voor
de aanleg van een keten van anti-ra
ketraketten.
De Russen zullen de Amerikanen
op het gebied van kernwapens wat
aantallen en capaciteit betreft in de
jaren zeventig benaderen en soms
i zelfs voorbijstreven. In het afgelopen
j jaar hebben zij dat al gedaan bij het
I aantal operationele lange-afstandsra-
ketten.
„Wij moeten ons ervan verzekeren,
dat aile potentiele agressors onaan
vaardbare risico's zien in het overwe
gen van een atoomaanval, of chanta
ge. of daden die zouden ontaarden in
een strategische kernoorlog, zoals een
conventionele Russische aanval op
Europa", aldus president Nixon.
Nabije Oosten
In de 40.000 woorden tellende bood
schap tot het congres erkent Nixon
dat de grote mogendheden weinig
kunnen doen om de crisis in het Na
bije Oosten op te lossen. Hij dringt er
bij de partijen in het conflict op aan
In totaal 1150 genodigden bij dienst
e J.i
i.J
eisM
wo*i
(Van een onzer redacteuren)
UTRECHT Het is nog niet
zeker of ds. H. J. Kater zaterdag
morgen de prinsjes Constantijn
en Bernhard in de Domkerk zal
kunnen dopen. De predikant ligt
op het ogenblik met griep op bed.
Wanneer hij zaterdag niet beter
is. zal de doop worden verricht
door prof. dr. H. Berkhof, die het
eerste deel van de liturgie en de
preek verzorgt. Prof. Berkhof
heeft echter goede hoop, dat zijn
collega zaterdag weer hersteld
zal zijn.
Bij de plechtigheid in de kerk. die
om elf uur begint, zal op minister
Witteveen na het hele kabinet aan
wezig zijn. Voorts ook vier poliopa-
tientjes namens het Prinses Beatrix-
fonds, deputaties van de luchtmacht
(die peet is voor prins Bernhard), de
koopvaardij, de medische teams uit
Utrecht en Nijmegen, die bij de be
valling van de prinsessen Beatrix en
Margriet hebben geassisteerd en een
groot aantal vrienden en vriendinnen
van de prinsessen. In totaal zullen
1150 genodigden de dienst bijwonen.
Bij de doop zal een experimenteel
doopformulier worden gebruikt, dat
enigszins afwijkt van het formulier,
dat in het dienstboek van de Her
vormde Kerk is opgenomen. Deze
wijziging is tot. stand gekomen in
nauw overleg met de prinsessen.
Na afloop van de plechtigheid zal
een door prinses Beatrix gekozen lied
worden gezongen: een door dr. Schul-
te Nordholt vertaalde hymne van de
Anglicaanse Kerk.
De dopelingen zullen naar de
doopvont worden gebracht door prin
ses Beatrix en mr. Pieter van Vollen
hoven.
Prins Aschwin. broer van Prins
Bernhard, die aanvankelijk als peet
zou optreden, is verhinderd.
Prinselijke doop
Het schijnt gebruikelijk te worden
elke gelegenheid aan te grijpen om
een trap tegen ons koninklijk huis te
geven. Als A het eens niet doet komt
B al aandraven.
Nu zijn het weer een paar dominees
die protest hebben aangetekend tegen
de doop van de prinsen Constantijn en
Bernhard (a.s. zaterdag) in een aparte
dienst, speciaal voor hen belegd. Daar
bij kwamen zelfs stevige, principiële
argumenten ter tafel: Een zich vrijzin
nig noemend predikant voelt zich
sterk gebonden aan een bepaalde op
vatting omtrent de doop ...(Dat is na
tuurlijk zijn goed recht, al klinkt het
in dit geval wat vreemd).
Verschil in doopopvatting is toch
niet aan de orde? Er is ook verschil in
denkwijze op dit punt bij de honderd
duizenden. ja, misschien wel miljoe
nen Nederlanders, die het op prijs
stellen dat zij de dienst via de tv
kunnen volgen. Waarom moét er dan
weer om kerkrechtelijke of welke an
dere futilitieten worden gekrakeeld?
Waarom moet ook zelfs in een zo
onschuldige situatie door een aan
vooroordeel lijdende minderheid een
meerderheid worden geringeloord of
op fe'n minst zich de vreugde min of
meer laten vergallen? En waarom
moet in een wereld, die de naasten-
liefde en de medemenselijkheid van
de daken verkondigt, onze Koninklijke
fafhilie voortdurend onrecht en leed
worden aangedaan? Ik heb er maar
een paar woorden voor: onbillijk, laf
en liefdeloos.
Den Haag M. Marjjs-Visser.
Keen eontrole
In uw blad las ik dat een gezin met
aanhang leefde van misdaad: erger
lijke mishandelingen, diefstal, vernie
lingen. Schade cn buit minstens l
100.000 gulden.
Ik las dit met afschuw, die evenwel
overging in verbazing toen ik aan het
eind van het bericht las dat vrijwel alle
arrestanten een uitkering genoten op
grond van de bijstands- of ziektewet.
Hoe is zoiets mogelijk! Is er dan geen
ambtenaar met een beetje mensenken
nis die dergelijke lieden controleert?
Betalen wij onze belasting om der
gelijke misdadigers te helpen? Ik ge
loof. dat er bij de uitvoerende instan
ties van bijstands- en ziektewet wel
Wat gemakkelijk met geld wordt om-
iprongen.
om „bereidheid tot een compromis" te
tonen. De hartstochten in het Nabije
Oosten gaan zo diep dat de partijen
zelden vatbaar zijn voor advies of in
vloed van buitenaf.
Nixon waarschuwde Rusland en
andere landen zich niet te diep in het
conflict tussen Israël en de Arabische
landen te mengen.
Amerika zou zich ernstig bezorgd
maken 'als Rusland naar een over
heersende positie in dat gebied zou
streven, zo zei hij. Andere opvallende
punten uit zijn betoog:
In de Vietnamese vredesonder
handelingen kan het „bijna zon
der een waarschuwing" tot een
doorbraak komen, maar zelfs die
kleine aanwijzing is thans niet te
bespeuren. Mochten de commu
nisten werkelijk serieus willen
onderhandelen, dan is Amerika
bereid zich „buigzaam en vrien
delijk" op te stellen.
De VS zullen een gepaste hoe
veelheid conventionele strijd
krachten houden om tegelijker
tijd eventuele communistische
aanvallen in Europa of Azië het
hoofd te bieden, om de Aziatische
bondgenoten te helpen bij een
niet-Chinese aanval en voor
noodtoestanden elders;
Zij zullen in de jaren zeventig
niet langer een dominerende rol
spelen maar zich meer richten op
deelgenootschap
Washington blijft zijn verdrags
verplichtingen nakomen en zal de
niet-communistische landen blij
ven verdedigen, maar Amerika
zal niet langer de rol van „we-
reldpolitieman" vervullen die het
na de Tweede Wereldoorlog op
zich nam;
Europa moet een hoeksteen van
duurzame vrede blijven. De VS
zullen hun nauwe politieke, mili
taire en economische banden met
West-Europa handhaven, maar
hopen dat de Europese bondgeno
ten overeenkomstig hun groei een
groter aandeel in de gemeen
schappelijke lasten dragen.
Vrijer kapitaalverkeer
Nixon beloofde ook zich in te'zullen
zetten voor de bevordering van een
vrijer kapitaal- en handelsverkeer
tussen de landen.
Amerika blijft het werk van de VN
steunen.
Met Oost-Europa wil Amerika tot
onderhandelingen over normalisering
van de betrekkingen komen in het
tempo dat deze landen zelf willen.
Nixon juicht de Westduitse politiek I
ten opzichte van Oost-Europa toe.
De president merkte verder op dat j
het handelsbeleid van de EEG de ko- j
mende jaren van steeds grotere bete- j
ken is zal worden voor de Amerikaan-
se handelspolitiek.
Ten aanzien van de toekomst van
het internationale monetaire stelsel
zei hij het duidelijk te achten dat de
rol van het goud kleiner dient te
worden, omdat de monetaire regelin
gen niet mogen berusten op de nuk
ken van de goudproduktie.
Het besluit van vorig jaar voor het
scheppen van een internationale re
servevaluta noemde hij een stap van
grote betekenis. Het gevolg is geweest
dat de fundering van de wereldeco
nomie en daardoor van de wereldsta-
biliteit, veel sterker is geworden.
Het is de eerste maal in de geschie
denis van de VS dat een president
afzonderlijk van zijn jaarlijkse State
of the Union-boodschap het congres
een nota aanbiedt over de Ameri
kaanse buitenlandse politiek. Nixon
heeft laten weten dat hij dit in zijn
ambtsperiode elk jaar zal doen.
MOSKOU Het Russische
persbureau Tass heeft zich in een
eerste reactie op president Nixons
boodschap met betrekking op de
toestand in de wereld betrekkelijk
mild betoond, hoewel kritiek niet
ontbrak.
Nixon legt weliswaar de nadruk op
de noodzaak nieuwe benaderingswij
zen te vinden voor vraagstukken van
de vrede, maar in feite zjjn de be
langrijkste doelstellingen van het
Amerikaanse beleid ongewijzigd ge
bleven, aldus Tass. Het persbureau
constateert dat vele van Nixons uit
spraken tegen de Sowjetunie waren
gericht, maar weidt hierover niet
verder uit.
In Israël toonde men zich tevreden
over Nixons zienswijze op het con
flict in het nabije Oosten. Met Nixon
is Tel Aviv van mening dat de grote
mogendheden de crisis niet kunnen
oplossen. Volgens de Israëlische rege
ring kan het conflict alleen worden
opgelost via directe onderhandelin
gen met de Arabische landen.
Een groot aantal werkende moeders heeft gistermiddag trokken zij van- de Dam naar het stadhuis, waar een
geprotesteerd tegen de verhoging van het crèchegeld delegatie werd ontvangen. De groep bij het stadhui».
in Amsterdam. Met spandoeken en borden gewapend
MÜNCHEN De drie Ara
bieren die dinsdagavond op de
luchthaven van München werden
gearresteerd, waren van plan
een Israëlisch vliegtuig te kapen,
zo maakte de politie van
München gisteren bekend.
De arrestaties werden verricht een
weck nadat drie andere Arabieren
passagiers van een El-Al toestel op
deze luchthaven aanvielen, waarbij
een Israëliër werd gedood en elf
mensen werden gewond.
De politie ontdekte niet alleen wa
pens bij de dinsdagavond gearres
teerde Arabieren, maar ook een in
het Engels gestelde oproep met de
volgende tekst: „Aan de verkeers
toren. Mjjn eenheid heeft het EI-AI
toestel in zijn macht in naam van de
Palestijnse Arabische revolutie. In
naam van het Palestijnse volk be
noem ik mijzelf tot gezagvoerder en
herdoop ik het toestel Palestina.
Vernietigen
Ik vraag hierbij onmiddellijke toe
stemming om op te stijgen. De oproep
vervolgde: „Wij zijn allen bewapend
en hebben de opdracht dit vliegtuig
te vernietigen bij de eerste tekenen
van verzet.
Aan de passagiers zou verder het
volgende worden voorgelezen: „Wij
hebben handgranaten bij ons. maar
zij ontploffen niet omdat wij de pin
nen vasthouden. Mochten wij worden
aangevallen, dan zullen de granaten
worden vernietigd."
Volgens de politie zijn de Arabie
ren nog niet in staat van beschuldi
ging gesteld, in afwachting van de
wel ontploffen en zal het vliegtuig
verdere resultaten van het onderzoek.
DELFT Op het politiebureau kreeg de heer J. J. F. Schreu-
der deze week voor ongeveer een ton aan sieraden, armbanden, hor
loges, hangers en ringen in ontvangst. Geen daad van een onbekende
weldoener, maar het eind van een lange weg, waarop vele hinder
nissen der bureaucratie moesten worden overwonnen en die uitein
delijk leidde tot logische rechtvaardigheid.
De sieraden zijn namelijk af
komstig van de diefstal, die in de
nacht van 24 op 25 april 1968 bij de
Delftse juwelier Schreuder werd ge
pleegd.
Ongeveer zeventig procent kwam
in Duitsland met de aanhouding van
een der verdachten terecht, maar te
ruggave aan de rechtmatige eigenaar
bleek allee», mogelijk bij betaling
van invoerrechten. Deze tweede
„diefstal", waaarmee een bedrag van
twaalf a vijftienduizend gulden zou
zijn gemoeid, ging tenslotte echter
niet door.
Langs diplomatieke weg, met name
door bemiddeling van de Delftse po
litie en in het bijzonder de hoofd
inspecteur van de recherche, de heer
Th. Brekelmans, is men er toch in
geslaagd om de juwelen, via Schiphol
in Delft, vrij van invoerrechten, te
krijgen.
I talianen
De Ierse minister van buitenlandse zakenPatrick Hillery. die ons land
bezoekt, is gistermiddag door minister Luns ontvangen.
Een half jaar na de diefstal in de
Jacob Gerritstraat werden in
München twee Italianen aangehou
den. die ongeveer zeventig procent
van de buit, die 169.440 bedroeg, in
hun bezit hadden. Via Interpol i.wam
aan het licht dat de buit. die in
München lag. vermoedelijk afkomstig
was van de Delftse diefstal, waarna
I de heer J. J. F. Sohreuder, in gezel-
Brekelmans naar
Ki
DEN HAAG „Van Z. was een
meervoudige, koelbloedige en sadisti
sche moordenaar. Hij was niet zo
maar een Inbrekertje. Telkens kwam
weer de vraag naar voren: mag men
bij zo'n moordenaar „verder gaan"
dan bij een diefje?"
Dit vragen de commissarissen R.
Trip en Tj. P. de Vries, die indertijd
het onderzoek in de zaak Hans van Z.
hebben geleid zich af in ..Het tijd
schrift voor de pclitie". waarin ze de
ethische facetten in deze zaak behan
delen.
Bepaalde verhoormethoden waren
bij Hans van Z. niet bruikbaar: bij
het wat hardere verhoor „klapte hij
M«i M. A. w. Bkeren. i dicht", het toepassen van „trucjes"
had evenmin veel zin. daar hij dat
meteen door had. Alle bekentenissen
i die hij deed, kwamen meestal na
langdurige „zachte" verhoren, waar-
i 'bij langzaam een zeker vertrouwen
I tussen de partijen bestond.
Het „harde" verhoor leverde dus
1 geen ethische problemen op, aldus de
commissarissen, wel de tijdsduur van
het verhoor. Op de vraag hoelang
men achter elkaar een man als Van
Z. mag verhoren, laat de wetgeving
ons vrijwel in de steek, vinden de
heren Trip en De Vries
Bij het verhoor van Van Z. is de
langste tijdsduur ongeveer veertien
.ir onafgebroken per etmaal geweest
gedurende enkele dagen. Hoever ze
I zouden hebben mogen gaan weten de
commissarissen eigenlijk niet. Ze vra
gen zich af hoe men in het algemeen
en bij de Nederlandse recherche te
genover de tijdsduur van het verhoor
staat.
Ze hadden deze vraag kunnen be
naderen vanuit de „menselijke" ge
zichtshoek. wat er op neer kwam. dat
men een verdachte zolang mag ver
horen totdat hij dusdanige ver
moeidheidsverschijnselen vertoont,
dat hij geen gelijkwaardige partij
meer is.
Een bijzonder probleem was nog,
dat Van Z. een bijzonder sterke fi
guur was, bij wie de rechercheurs
zeiden vermoeidheidsverschijnselen
hebben zien voorkomen. Die werden
wel bij de rechercheurs geconsta
teerd.
söhap van de heer
Duitsland reisde.
De heer -Schreuder kon daar be- j
wijzen, gedeeltelijk aan de hand van j
nummers, dat de juwelen zijn eigen-
dom waren. De officier van justitie
van München ging er mee akkoord
dat het gestolene naar Delft terug zou
worden gebracht, maar de heer Bre
kelmans raadde dit, in verband met
eventuele moeilijkheden bij de doua
ne, af. Men wendde zich tot de afde-j
ling invoerrechten en accijnzen van
de douane, waarbij bleek dat onge
veer 12 tot 15 procent van de waarde
zou zijn verschuldigd.
De heer Schreuder ging niet in op
een voorstel, om, na betaling van het
verschuldigde zich te wenden tot het
ministerie van financiën voor restitu
tie op grond van billijkheidsover
wegingen. Zodoende bleven de juwe
len in de kluis van de politie van
München.
Onredelijk
Omdat hij deze gang van zaken
onredelijk vond, wendde de heer W.
Bakker, commissaris van de Delftse
politie, zich tot het ministerie van
justitie, dat zich in verbinding stelde
met buitenlandse zaken, dat zich op
haar beurt weer wendde tot de Ne
derlandse ambassade in Bonn.
In juni 1969 werd de heer Schreu
der voor een fait accompli gesteld,
daar leek het althans op. Middels een
brief uit München kreeg hij bericht
dat, wanneer voor een bepaalde da
tum niet was ovérgegaan tot betaling
van de verschuldigde rechten, men in
j Duitsland zou overgaan tot verkoop
i van de sieraden. In overleg met de
Duitse politie schreef de heer
Schreuder naar München, waarin hij
verzocht, in verband met het feit dat
in deze zaak diverse autoriteiten wa
ren gemengd, om de verkoop op te
houden, waarna hem tot 15 december
1969 uitstel werd verleend.
Op 11 december is de bureaucra
tische molen rondgedraaid. Het mi
nisterie van justitie ontvangt van het
ministerie van buitenlandse zaken
een brief, waarin het definitieve ant
woord bekend wordt gemaakt. De
Nederlandse ambassadeur in Bonn
heeft bij de Duitse autoriteiten be
werkstelligd dat de sieraden vrij van
heffing bij de douane in München ter
beschikking van de eigenaar staan.
Met het vliegtuig kwamen de sie
raden gisteravond op Schiphol aan,
waarna de heer Schreuder na veel
•itstel de „bult" binnen haalde.
Dit is, zoals gezegd, slechts onge
veer zeventig procent van de waarde I
aan sieraden, die in april 1968 wer- I
den gestolen. Het is niet onmogelijk j
dat het resterende gedeelte zich in
Italië bevindt. In juni 1968 ontdekte j
de politie te Trente dat een minder
jarig meisje enige maanden tevoren
in het bezit was gekomen van een
gouden horloge, afgezet met briljan
ten, en een armband met briljanten
en parels, die ook eigendom bleken
van de heer Schreuder.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Drs. W. K. N.
Schmelzer, fractieleider van de
KVP, begrijpt het wantrouwen
niet, dat er tegen zijn partij be
staat. Hij verklaarde dit naar
aanleiding van de brief van de
j 111 anti-revolutionaire redicalen.
„De voorzitter van de ARP. dr
Veerman", zo zei drs. Schmelzer,
„heeft duidelijk gezegd, dat de be
sluiten tot samenwerking tussen de
christelijke partijen niet zo maar
herroepen kunnen worden."
Over de brief van de Tien (vijf van
de KVP en vijf van de ARP) liet drs.
Schmelzer zich positief uit. In deze j
brief is geen wantrouwen te beluiste- j
I ren," zei drs. Schmelzer, „en de brief
j van de Tien beschouw ik als een j
steun in de rug om op de ingeslagen
weg door te gaan."
j Over de nieuwe partij Democrati-
I sche Socialisten '70 wilde drs.
Schmelzer geen uitspraken doen. Er
I moet nog worden afgewacht of de
I partij inderdaad een appel zal doen
op de kiezers.
Defeusie
De vraaff of de defensie-uitgaven
sterk omhoog moeten (er zijn hiero
ver geruchten in omloop) beant
woordde Schmelzer met de opmer
king, dat hierover overleg nodig is
tussen de Atlantische bondgenoten.
De fraktie'.eider van de KAT3 vindt
het redelijk, dat bijvoorbeeld het ene
iand meer uitgeeft aan ontwikke
lingshulp er. het andere land aan de
fensie.
Het gaat hier om twee zaken, die
duidelijk met elkaar in verband
1 staan, zei drs. Schmelzer.
Belegerd
J^E dreiging van een burgeroorlog
doet zich opnieuw voor in Jor
danië. Uitbreken hangt af van de op
dracht die de pantsereenheden rond
om hoofdstad Amman hebben gekre
gen.
Er zijn twee mogelijkheden. De maat
regel kan bedoeld zijn, óf om de Pa
lestijnse commando's alsnog te dwin
gen de regering te volgen, öf om te
voorkomen dat nog meer commando's
de hoofdstad binnendringen.
Intussen zou met de leiders van de
Palestijnse organisaties beëindiging
van de „bezetting" van Amman be
sproken kunnen worden.
Misschien echter is het hiervoor
te Iaat; de commando's hebben de
stad stevig in handen.
Wat vorige week niet gelukte, omdat
koning Hoessein blijkbaar niet de
juiste adviezen had gekregen, zal nu
nog moeilijker te verwezenlijken rijn.
Vele officieren zien de commando's
niet meer als hun tegenstanders. Ook
keert de bevolking zich niet meer
tegen hen.
Vrees voor een Israëlische invasie
weerhoudt de commando's ervan, de
regering van koning Hoessein omver
te werpen. Maar ze kunnen niet lan
ger worden verhinderd een staat in de
staat te zijn.
DEN HAAG De regering stelt
een onderzoek in naar de brand in
hel bejaardentehuis Ie Driebergen,
die in de nacht van 12 op 13 januari
zeven mensenlevens eiste. Dit heeft
minister Beernink geantwoord op
vragen van de socialistische kamerle
den Vredeling en Oele
De minister deelde voorts mede dat
een subcommissie van de stuurgroep
bejaardenbeleid met voorstellen zal
komen over de brandbeveiliging in
bejaardentehuizen.
