Carnaval der desperado's
Roel: Wijze kabouters gevraagd
bijlage van
het kwartet
Huib Goudriaan
tk., kei
eh lid
eg 32.
str.
elekti
Stroki
3, zaai
Plaa*
IJK
pi
ijsta!
bosrijl
va
hui
n 6 jui
2
lionpri
ZATERDAG 10 JANUARI 1970
Er is meer kritiek dan ooit op het beleid van Fidel Castro. De kansen op
omverwerping van zijn bewind lijken echter zeer klein. Zelfs de meest
fervente tegenstanders van de Cubaanse premier nemen de praatjes over een
omwenteling, die onder de ballingen in de Ver. Staten de ronde doen, nauwe-
jks serieus. Aldus schrijft Fenton Wheeler, die twee en een half jaar cor
respondent voor The Associated Press in Havanna is geweest. Hij werd onlangs
Velen worden gedwongen te
werkgesteld op de suikerrietvel
den, in andere ambachten of in
de fabrieken.'iHet bureaucra
tisch stelsel behandelt het indi
vidu als een stuk suikerriet. De
motieven voor deze gedwongen
arbeid zijn zowel politiek als
economisch.
Handenarbeid is volgens
Castro de beste leermeester.
met zweet doordrenkte
hemd is een ereteken. Op Cuba
bestaat geen lijntrekken: „Om
te eten moet je werken". In zijn
redevoeringen legt Castro er
steeds de nadruk op. dat de Cu
baanse revolutie krachtig, revo
lutionair en natuurlijk Cubaans
moet zijn.
Het grootste probleem waar
hij mee te maken heeft is de
financiële kant van zijn ambi
tieuze sociale en economische
amma's. Zonder geld van
de Russen zou er maar weinig
van verwezenlijkt kunnen wor
den. Dit houdt echter in, dat
met het verder wegzakken van
de Cubaanse economie de Russi
sche invloed op het eiland van
Castro toeneemt.
f*l(
Tele
ie naj
I
Vraal
keuki
Vc
speet
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
In enkele jaren zou de econo
mische greep van Moskou al ve
le malen sterker zijn geworden.
De contacten werden uitge
breid; er kwamen meer jonge
Russische technici naar Cuba;
er was een vlootbezoek.
Castro staat nu achter Rus
land in het conflict met China.
Hij heeft niet langer de mond
vol over een gewapende revolu
tie in Latijns - Amerika. Dit in
overeenstemming met de Russi
sche opvatting, dat als Cuba
zijn revolutie naar het Zuidame-
rikaanse continent wil exporte
ren, liet dat beter met voorbeel
den dan met wapens kan doen.
Opvallend is dan ook, dat
Castro weloverwogen de iso
latie van zijn land van de rest
van het Halfrond groter ge
maakt heeft. Luchtverbindin-
gen werden opgeheven (ook die
van de KLM). Havanna heeft
nog slechts lijnen naar Moskou.
Praag, Madrid en Mexico-
stad.
Ondanks de groeiende kritiek
weet Castro zich nog gesteund
door de meeste jongeren, de
boeren en velen, die in heni de
hersteller zien van de nationale
waardigheid na de jaren van
Spaanse en Noordamerikaanse
overheersing. Hij rekent ook op
de vele zwarte Cubanen, die
niet licht zullen vergeten, dat
hij een eind maakte aan vele
vormen van rassendiscrimina
tie.
Bovendien is Fidels broer,
Raoul, baas over de strijdkrach
ten. Hij kan de leiding overne
men, als de premier daar niet
langer toe in staat zou zijn.
Driekwart van de Cubaanse
communisten bestaat uit ge
harde veteranen.
Niettemin ruikt de onderdruk
king van alle openbare onenig
heid naar stalinisme. De intel
lectuelen staan bloot aan cen
suur; mensen die in rijen moe
ten wachten worden gewaar-
uitgewezen en geeft nu zijn visie op Cuba, zoals het er na elf jaar Fidel
Castro aan toe is. Nog niet zo lang geleden kon worden gezegd, dat Castro's
revolutie na haar bloedige begin minder streng was geworden tegenover haar
eigen mensen, een minder doctrinaire ideologie aanhangt en op logischer
wijze de talrijke sociale problemen aanpakt, dan de communistische broeders.
Er zijn echter duidelijke aanwijzingen, dat dit beeld veranderd wordt door de
economische werkelijkheid.
halen van de oogst te voorko
men. Deze wijze van „plan
ning" is kenmerkend voor de
afgelopen tien jaar.
Door de grootscheepse suiker
campagne worden echter het
onderwijs, het vervoer, de ver
bindingen, de dienstverlening
voor de consument en de rege
ringshuishouding ontwricht.
Ook vormt zij een zware last
sohuwd, niet te klagen; de cam
pagne tegen de ..vijanden van
Cuba" wordt steeds krachtiger.
Vrijwillige arbeid, eens een
werkelijkheid, is thans niet
meer dan een technisch begrip,
dat met vrije wil en spontaan
handelen niets te maken heeft.
..ledereen doet productief werk.
omdat hij weer, dat hij wel
moet!", zei een intelleetuèel in
Havanna.
Twee jaar geleden oi'ganiseer-
de Castro nog internationale
•bijeenkomsten van cultureel en
politiek belang. Nu beperkt hij
zich tot de rol van gastheer
voor sportmanifestaties. Zijn re
gering onderhoudt contacten
met radicaal links in Amerika,
maar die zijn niet al te hecht.
Zwarte panters, de laatste tijd
zo in het nieuws, krijgen er een
koele ontvangst.
Cleaver, een van hun leiders,
werd tijdens zijn vrijwillige bal
lingschap op Cuba nooit offi
cieel ontvangen. Andere pan
ters worden gedwongen, suiker
riet te kappen en krijgen geen
gelegenheid, hun zwarte cul
tuur te verspreiden of zich te
organiseren.
De Cubanen raakten ver
vreemd van bezo'ekende leden
van de Amerikaanse Radicale
studentenbeweging „Students
for a democratic Society", ook
door hun hang naar narcotica
en hun vreemde gewoonten. De
bezoekers zeiden op hun beurt,
het Cubaanse apparaat bureau
cratisch, conformistisch en nog
al teleurstellend te vinden. (Het
enige, wat zij gemeen hadden,
was hun haat tegen de Ameri
kaanse regering.
De economische problemen
hebben ongetwijfeld bijgedra
gen tot de zelfinkeer van Cuba.
ledereen werkt aan het
streven, in juli een recordoogst
aan suikerriet binnen te hebben.
Intussen is voor andere din
gen weinig belangstelling. Het
streven is voor de zoveelste
keer gericht op een oogst van
10 miljoen ton. met de op
brengst waarvan de economie
in evenwicht gebracht moet
worden. Daartoe heeft Castro
onlangs een noodprogramma in
werking gesteld om een tekort
aan mankracht bij het binnen-
voor de overige landbouw- en
industrie-programma's. En als
het gestelde productiedoel al
wordt bereikt, kan het nog ja
ren duren, voordat de economie
gezond is.
Deskundigen wijzen op de ho
ge kosten per produktie-een'heid
die bijna op alle terreinen
geldt. Sommigen geloven, dat
de kostprijs van suiker hoger
ligt dan de prijs, die de Russen
ervoor betalen.
Een tweede belangrijke fac
tor lijkt de regeringscampagne
tegen materiële prikkels voor
grotere arbeidsprestaties. Er
wordt veel geklaagd over werk
verzuim. het misbruik maken
van regeringsmateriaal en slor
dig werk. De regering blijft be
weren, dat de procuctie stijgt,
maar het geloof van zelfs de
grootste naieveling wordt op de
proef gesteld bij het zien van
steeds meer lege winkelplanken
en nieuwe beperkingen voor de
consumenten.
Officieel luidt het parool
voor het volk: harder werken,
meer produceren en in ruil
daarvoor minder eisen stellen.
Oproepen tot eenheid en zelf
opoffering zijn zonder inhoud
geworden en behoren nog
slechts tot het partij-jargon.
Het tekort aan voedsel en kle
ding wordt dagelijks nijpender.
Van de essentiële voedingspro
ducten is alleen het zout nog
niet op de bon. Het is niet lan
ger mogelijk om sigaren, rum
of koffie (drie Cubaanse produc
ten bij uitstek) te kopen wan
neer men maar wil. Het
openbaar vervoer verloopt moei
zaam, er is weinig vermaak en
lectuur - zelfs politieke propa
ganda - is alleen maar tegen
betaling te krijgen.
Het onderwijs lijdt onder de
tewerkstelling van leerlingen
op suikerplantages en het ge
zondheidsprogramma wordt ge
troffen door een tekort aan me
dicijnen. Het énige wat hier te
genover staat is, dat de Cu
baanse straten tot de veiligste
ter wereld behoren....
De mensen - aldus besluit
Fenton Wheeler zijn overzicht -
zien er vermoeid en sloom uit.
De stemming is zo grauw dat
zij lijkt te wedijveren met de
afbladderende verf op de ger
bouwen, egenover deze achter
uitgang stelt de regering ho
gere eisen en toont zij minder
geduld met lijntrekkers.
Mensen, die het oneens zijn
met Castro, mogen nog steeds
het land verlaten - een unieke
situatie in een communistisch
land. Maandelijks vertrekken
er zo'n 4.000. Deze uittocht
vormt een veiligheidsklep om
tegenstand tegen het bewina
kwijt te raken. Zo is Cuba, elf
jaar na de komst van Fidel
Castro....
oon di
ar do<
gt on
;rvic
-1236
ING
veral:
nd el
inlopa
—5196
In het hartje van Amsterdam woont een kabouter. Roel van Duyn
(26), vijf jaar geleden een vermaard Provo-leider, draagt een nieuwe
boodschap uit: ,,De huidige plasticmens moet een wijze cultuurkabouter
worden."
Drie maanden geleden werd hij gemeenteraadslid voor Provo. Sinds
dien heeft hij Amsterdams college van B en W hardnekkig overstelpt
met vragen en nota's. Een greep hieruit: een voorstel de Keuringsdienst
van Waren strenger te laten toezien op de aanwezigheid van bestrij
dingsmiddelen in het voedsel, een suggestie daktuintjes op stadsbussen
te plaatsen, een voorstel woningen op palen te bouwen om grond
te sparen een nog in te dienen nota de boeren van Amsterdam-
Noord te adviseren hoe landbouw en veeteelt te bedrijven zonder het
gebruik van vergiften.
De achtergrond van Roel van Duyns
activiteiten? Als we in zijn huisje in de
Karthuizerstraat de door hem gezette
muntthee drinken, zegt hij: „Alle nota's,
die ik heb ingediend, zijn een onderdeel
van het plan een kabouterstad van
Amsterdam te maken. Anders uitger
drukt: ik wil natuur en cultuur met el
kaar verzoenen. Een huwelijk tussen
stad en platteland, waarin beide part
ners hun karakter kunnen behouden."
„Ik zie de ontwikkeling van de mens
in drie fasen. Aanvankelijk was hij aan
de natuur onderworpen, was hij afhan
kelijk. Toen kwam het stadium, waarin
we nu verkeren, dat hij de natuur is
gaan overheersen. De natuur is nu on
derworpen aan de grillen van de mens.
De derde stap zal zijn een samenle
ving te scheppen, waarin mens (de cul
tuur) en natuur in harmonie met elkaar
leven. Daarom heb ik de woorden ka
bouter en kabouterstad gekozen. De
kabouter is een schepping van de
menselijke fantasie, een figuur die
spreekt met bloemen en planten."
Roel van Duyn meent dat de mens
moet kiezen voor de kabouterstad. voor
een liefdevol omgaan met de natuur
(die uiteindelijk zijn levensmilieu is) op
straffe van ondergang.
De tegenwoordige mens noemt hij de
plastic mens, die de natuur uitmergelt.
De straf-zal een catastrofe zijn: vergif
tigd grondwater. afnemend
weerstandsvermogen van de mens te
gen epidemieën en andere gevolgen
van het misbruik Van landbouwvergiften
en het onbeperkt 9puien van industriële
afvalstoffen in lucht en water.
Van Duyn heeft een serie oplossin
gen om de noodlottige vicieuze cirkel
die naar de ondergang voert, te door-
brekéb. In plaats van olie en andere
„fossiele brandstoffen", die lucht en
water verontreinigen, moeten schone
energiebronnen worden aangeboord.
Zoals zonenergie, windturbines („on
ze voorouders maakten ook veel ge-
Roel van Duyn in de deuropening
van zijn huisje in de Karthuizerstraat:
ik ben heel optimistisch
bruik van windkracht) en auto's op
electrische batterijen. „In Bretagne is
bijvoorbeeld een eb- en vloedmachine,
die heel Bretagne van electriciteït voor
ziet: erg praktisch want de zee gaat
toch op en neer."
„En wat het gevaar van de bestrij
dingsmiddelen in de landbouw betreft:
het menselijk lichaam zal door vergifti-
„Dit soort boerderijen, die veel in
Duitsland en Zwitserland voorkomen,
leveren vaak alleen aan reformhuizen.
Ze beschikken over een enorme varia
tie gewassen en dieren en maken ge
bruik van kruiden. Er wordt geen kunst
mest gebruikt, maar alleen natuurlijke
meststof zoals uitwerpselen van dieren.
Een vriend van me. in de buurt van
ging van het voedsel dermate kunnen
worden beïnvloed dat mutaties in de
genen optreden. Er kunnen dan zoveel
mismaakte baby's geboren worden, dat
gigantische softenon-epidemieën ont
staan."
Roel van Duyn werd tot zijn gedach-
tengang onder andere geaspireerd
door het filosofische werk van de
Russische anarchist Kropotkien, de le
venshouding van Franciscus van Asissi
en door zijn verblijf op een boerderij in
het Zeeuwse Serooskerke. waar geen
landbouwvergiften worden gebruikt.
Amsterdam, heeft zo'n boerderij. De
opbrengst wordt onder vrienden van
ons verdeeld: groenten, eieren en
brood van tarwe, die niet werd bespo
ten."
Eieren? „ia. op de gewone kippen
farms heersen beestachtige toestanden
De kippen worden daar geforceerd tot
twee keer leggen, 's Nachts worden
hanegekraai nagebootst op een bandre
corder! Door het geforceerde leggen
wordt de kwaliteit van de eieren natuur
lijk ook minder."
„Het is wel zo dat de opbrengst van
zo'n boerderij als in Serooskerke aan
zienlijk minder is, maar daar staat tegen
over dat de kwaliteit van het voedsel
veel beter is. Appels behoeven bijvoor
beeld niet te worden geschild; bespoten
appels wèl. En een geschilde appel
heeft vrijwel geen voedingswaarde
me-er, omdat de vitaminen onder de
echil zitten."
„Tegenstanders zeggen' dat de pro-
duktie te laag is. Het absurde is overi
gens dat in Europa de landbouwop-
brengsten toch te hoog zijn. We heb
ben dus een irrationeel produktfepro-
ces, dat terwille van een hogere op
brengst methoden en bestrijdingsmidde
len toepast, waardoor overbodige hoe
veelheden van slechte kwaliteit worden
geproduceerd, die toch moeten worden
doorgedraaid of vernietigd!"
Roel van Duyn is ook sterk onder de
indruk van het sterven van „vogels en
bomen bij bosjes". „Wij christenen kun
nen veel teren van Franciscus van Asis
si. Hij zegende de vogels en sprak met
bloemen en dieren. Franciscus wordt nu
postuum gekruisigd."
Hij acht overigens niet alleen de na
tuur bedreigd en de lichamelijke ge
zondheid van de mens, maar ook de
psychische gezondheid. „We worden
plastic-mensen, die te geïsoleerd van
de natuur leven. De mens moet de
plattelandswaarden weer leren waarde
ren; een schaap op het dak van zijn
huis kunnen houden, en zijn eigen
brood kunnen bakken.
Er moeten hofjes achter de huizen
komen met gemeenschappelijke tuinen,
waar kinderen kunnen spelen en de
vaders als hobby groenten en fruit kun
nen verbouwen. De landbouw moet een
onderdeel van de huishouding worden."
Hij oefent kritiek op de tegenwoordi
ge flats. „Die woonblokken zien eruit
als een demonstratie van macht en ze
zijn ongezond. Gebleken is dat er meer
hart- en vaatziekten voorkomen, en bo
vendien verliest de mens omdat alles
hetzelfde is zijn identiteit, zijn eigen
karakter.
Het voordeel van mijn nota een
plan van de architect Piet Blom die In
Hengelo een mensa bouwde om wo
ningen op palen te plaatsen, is dat de
grond vrijkomt voor maatschappelijke
voorzieningen. Op de daken komen tui
nen. de natuurbeleving wordt sterker en
je schept intimiteit.
Van Duyn houdt zich tevens bezig
met de oprichting van een „volksuni
versiteit voor sabotage". Hem staat de
idee van een volksleger voor ogen. „El
ke Nederlander moet een saboteur wor
den, zodat eventuele vijanden worden
afgeschrikt. In plaats van de afschrik
king van de atoombom (de consequen
tie is een alles vernietigende atoomoor
log) moet er een geestelijke en sociale
afschrikking komen. Dit heeft ook het
voordeel dat er een ongekende vorm
van democratisering komt."
Wijze kabouter Van Duyn heeft zijn
denkbeelden op schrift gesteld in het
boekje „De boodschap van een wijze
kabouter". Hierin belijdt de provo-ideo
loog dat Provo destijds te veel de na
druk legde op creativiteit. „Ik moet toe
geven dat Provo eerder de nadruk op
liefde dan op kreativiteit had moeten
leggen, want aan het eerste is nu veel
meer behoefte dan aan het tweede."
In ons gesprek vertelt hij meer ver
trouwen in de mensen hij krijgt veel
positieve reacties op zijn ideeën te
hebben gekregen. „Ik ben nu heel opti
mistisch. toen was ik pessimistisch en
desperaat."
Hij gelooft in de kansen* op hervor
mingen, op democratisering zonder ge
weld. Hij ziet in een revolutie een auto
ritair gebeuren, waarbij een minderheid
haar wil aan een meerderheid met ge
weld oplegt. Dus toch trouw gebleven
aan de oude s.trijdkreet van de provo's:
Liever evolutie dan revolutie.
„Ik bestrijd geen personen, maar het
systeem. Burgemeester Samkalden
komt een keertje bij me schaken, heeft
hij gezegd." Amsterdams eerste cul-
.tuur-kabouter staat qhmlachend in de
deur bij ons vertrek.
