Grapperhaus gewogen
en te licht bevonden
Commentaar
GLIJDEND NAAR
HET WERK
IKOR en het CvK
in één stichting
Brand verwoest
Zaanse Dorp
PREMIER IN KLEM
Het Kwartet
Mr. Biesheuvel en Mellema
houden vast aan sterke man
IN OPENLUCHTMUSEUM ARNHEM
HIT WEER
Ray krijgt geen
nieuw proces
APOLLO'S 13
EN 14 LATER
NAAR MAAN
Gereformeerde synode wil:
Térugtrekking
troepen YS duurt
vele jaren
1IIIIIII11W
Nieuwe leidse Courant
Vrijdag 9 januari 1970 50ste jaargang
vooraanstaande
prot. christelijke
dagbladen
Directeur: F. Diemer
Hoofdredacteur: Dr. E. Diemer
Hoofdkantoor Leiden
Steenstraat 37
CHRISTELIJK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMGEVING
Telefoon 31441
„Stantvastich is ghebleven
mijn hert in teghenspoet!"
Nieuwe
Abonnementsprijzen p.w. f 1,16, p. m. 4,95, p. kw. f 14,85
Klachtendienst bezorging 18.00—19.00 uur
De weersgesteldheid van de Poolvlakten scheen gis
teravond ook een Nederlandse affaire: de dichte mist
sttuïfsneeuw en felle wind vormden een ongenaakbaar
klimatologisch triodat bij voorkeur bij de verkeers
wegen opereerde, zodat de auto's er zich uiterst moei
zaam op voortbewogen. Hier een karakteristiek beeld:
de Afsluitdijk circa zes uur gisteravond, een ondoor-
koombare route, slechts toegankelijk voor heldhaftiger...
(Van onze parlcmentsredactie)
DEN HAAG Minister-presi
dent P. J. S. de Jong had van
morgen nog geen nieuwe minis
ter van economische zaken. Na
zijn gesprek met de fractieleiders
van KVP, CHU, ARP en VVD
van 5 uur gistermiddag tot kwart
over 7. moest de premier erken
nen: ,,Ik ben er nog niet uit."
De verwachting was dat door de
snelle terugkeer van dr. Witteveen
met de regerings-Friendship gister
middag op Valkenburg de ministers
crisis spoedig zou zijn opgelost. De
staatssecretaris van financiën, dr. F.
H. M. Grapperhaus, zou de opvolger
worden van mr. L. de Block.
Uit zijn uitlatingen bij zijn aan
komst was te concluderen, dat minis
ter Witteveen geen bezwaar had te
gen dr. Grapperhaus als minister van
economische zaken.
Ook de fractieleider van de VVD,
mr. W. J. Geertsema, zou met deze
opschuiving in het kabinet akkoord
gaan.
Maar de fractieleider van de CHU,
de heer J. T. Mellema, en zijn collega
van de ARP. mr. B. W. Biesheuvel,
zouden hun fiat voor deze oplossing
niet hebben kunnen geven. Zij wen
sen dat het ministerie van economi
sche zaken in zeer bekwame handen
komt. gezien de moeilijke vraagstuk
ken die zich zullen aandienen en
waarvoor mr. De Block geen verant
wóórdelijkheid wilde dragen. Binnen
de regeringsfracties was er duidelijk
een verschil in waarde-oordeel.
Een overzicht van de brand: de vlammen laaien hoog op in het Zaanse dorp.
Demonstratie
y^MSTERDAMSE jongeren drongen
gisteren de gereformeerde synode
binnen met borden vol opschriften
die er in hun sarcasme niet om logen.
De jongeren wilden zo graag een felle
veroordeling van de moderne oorlog.
Maar de synode weigerde uit te
spreken dat oorlog zonde is.
Het is wel zeker, dat er een verband
ligt tussen de demonstratie en de uit
slag van de stemming. Er leefde echt
een verlangen bij vele synodeleden
om tot een duidelijke, omlijnde uit
spraak te komen. Het besef was heel
diep geworteld, dat het hoog tijd is
om tot uitspraak te komen.
In onze tijd wordt er veel gewerkt
met pressie. Zo wil men bepaalde
uitspraken afdwingen. Die methode
kan succes hebben bij angstige man
nen die nauwelijks een eigen mening
hebben. Maar wat men de gerefor
meerde synodeleden ook kan ver
wijten, dat zeker niet.
Mensen die alleen willen buigen voor
argumenten zullen zich bij pressie
alleen maar schrap zetten, misschien
zo schrap dat ze terecht komen in
een hoek waar ze eigenlijk niet thuis
horen. Dan vallen beslissingen die het
tegenovergestelde zeggen van wat de
pressie wilde bereiken.
Onze tijd wordt bekogeld met senti
menten en kreten. Wat we echter
meer dan ooit nodig hebben zijn zin
volle argumenten.
Om nieuwe ideeën te her
kennen moet men er eerst
oude op na houden.
DE BOISSON
Jk Irtin schaatsen! Ik kan
schaatsen
Dooi set door
Veel bewolking met tijdelijk
regen. Matige tot vrij krachtige
wind tussen zuidoost en zuid.
Temperaturen enkele graden
boven het vriespunt.
DE BILT Een actieve
depressie waarvan het centrum
vanochtend bij de ingang van
het Kanaal was aangekomen
stuwde in het afgelopen etmaal
zachte en vochtige oceaanlucht
naar onze omgeving; in Frank
rijk stegen de temperaturen van
—5 graden plaatselijk tot -J-10
graden.
Het warmtefront, dat van deze
Ibcht de voorste begrenzing
vormde, bracht in bijna het
gehele land wat sneeuw gevolgd
door ijzel.
Inmiddels is de zachtere lucht
ook in de onderste lagen van de
atmosfeer doorgedrongen, het
geen gepaard gaat met verdere
stijging van de temperatuur,
zodat de vorst voor het week
einde wel grondig is verdreven.
De koude lucht houdt zich nu
op boven de Balkan en Polen,
terwijl in het Oostzee-gebied
een nieuwe golf van koude lucht
wordt aangevoerd onder invloed
van een depressie boven Wit-
Rusland.
Barometerstand: heden 10 uur
75.2 cm (1003 millibar), dalend.
Zon
en maan
10 januari zon op 8.45, onder
16.50: maan op 10.34. onder
20.35: 14 januari EK.
Somber
DEN HAAG Slippend en
glijdend is Nederland vanmor
gen aan het werk gegaan. De
vannacht gevallen regen had
van de wegen en straten overal
verraderlijke glijbanen gemaakt,
waardoor de automobilisten
uiterst voorzichtig moesten ma
noeuvreren.
Voor de spoorwegen ontstond in
het zuiden van het land een nood
situatie. Als gevolg van de ijzel
vorming brak in en bij Roermond
de bovenleiding op drie plaatsen.
Het treinverkeer tusSen Roermond-
Sittard-Eindhoven was lange tijd
gestremd.
Vervoer met bussen op deze
trajecten was ook niet mogelijk,
omdat de ijzelvorming op de wegen
ook onrustbare vormen had aan
genomen. De NS zagen hierdoor
geen kans de gebruikelijke vervan
gende maatregelen te nemen.
Ook het verkeer van goederen
wagens is volkomen in de war
gelopen. In Sittard stonden van
morgen diverse bestemmingen te
wachten. Volgens de spoorwegen is
men in de overige delen van het
land de ijzelvorming tot nu toe de
baas gebleven.
De situatie bij de spoorwegen kan
ernstig worden, omdat men in geval
van noodtoestanden geen personeel
genoeg heeft om in te zetten. Bijna
4500 grieppatiënten (9,8 procent van
het totale spoorwegpersoneel) moet
het bed houden.
Voor veel automobilisten bleek de
Afsluitdijk een onneembare hinder
nis te zijn. De harde wind blies
gisteren de sneeuw op het bevroren
IJsselmeer op de dijk, waardoor
zich sneeuwduinen vormden.
Met grote vertragingen kwam het
openbaar vervoer in Amsterdam lang
zaam op gang. De ijzel maakte het
verkeer vanochtend vroeg in de hele
stad volledig onmogelijk. Veel mensen
zullen te laat op het werk gekomen
zijn.
Ook de bussen van Maarsse en
Kroon in het gebied Amsterdam
Haarlem Leiden Alphen en
Utrecht hadden vertraging. Tientallen
lichte aanrijdingen zijn in Amsterdam
gemeld, die veel opstoppingen ver
oorzaakten.
Het was dan ook geen opgewekt
gezelschap van fractieleiders, dat gis
teravond na de conferentie met de
minister-president uiteenging.
Was men gisteren na de aankomst
van minister Witteveen geneigd te
voorspellen dat vandaag na de verga
dering van de ministerraad het kabi
net gerepareerd zou zijn, deze hoop
werd na de consultatie van de frac
tieleiders de bodem ingeslagen. Nu
het niet lukte binnen een paar dagen
een oplossing te vinden, zal het zo
zag het er vanmorgen naar uit ze
ker nog enkele dagen duren voordat
de ministerscrisis is opgelost. Dit
leert de ervaring.
Voor vervolg zie pag. 2
155*1
KNOXVILLE James Earl Ray.
die een straf van 99 jaar uitzit we
gens moord op ds. Luther King in
1968, krijgt geen nieuw proces. Het
oppergerechtshof van de staat Ten
nessee. dat een verzoek hiertoe van
Ray behandelde, overwoog, dat er
geen reden voor een nieuw proces is
omdat Ray schuld heeft bekend en
wist wat hij deed.
AMSTERDAM De Amsterdamse
officier van justitie mr. H. E. van
Renesse meent dat de vertaling van
De Parel aanstotelijk is voor de eer
baarheid. Hij eiste gisteren tegen de
uitgever, de NV Triton pers, een boe
te van 100 wegens het verspreiden.
VOOR IEDER DIE
NU EEN NIEUWE
ABONNEE OPGEEFT.I
(Van onze correspondent)
ARNHEM Vannacht heeft
een vuurzee het grootste deel
van het Zaanse dorp in het Arn
hemse Openluchtmuseum met de
grond gelijk gemaakt.
„Het huilde door de houten huis-
I jes," vertelt een bewogen H. Geertse-
ma, hoofd van de monumentendienst
en enige bewoner van het museum,
die moest toenzien hoe de noordelij
ke helft van de voornaamste trek
pleister van het museum in de as
ging. terwijl de brandweer op de beij
zelde heuvels benoorden Arnhem
1 maar tergens langzaam vooruit kon
komen.
De brand begon in het schoenma
kershuisje. waarin een boekbinderij
is gevestigd. Het sloeg over naar de
prachtige antieke tabakswinkel en de
schilderswerkplaats.
Ook het tentoonstellingsgebouw,
waarin veel kostbare maquettes, kon
door de vertraging die de brandweer
opliep, niet worden gered. Met suc
ces vochten de brandweerlieden voor
het behoud van het grote koopmans
huis en het souvenirwinkeltje aan de
overkant van de straat.
Te laat
De brand werd ontdekt door sur
veillerende politiemannen. Toen de
heer Geertsema, inderhaast aange
kleed, bij het houten dorp arriveerde,
viel er al niets meer te redden van
de dikwijls onvervangbare interieurs-
tukkik
Het Zaanse dorp, huisjes van om
streeks 1850, werd in 1939 en daarna
in Arnhem opnieuw opgebouwd.
Het was al direct een van de
drukst bezochte onderdelen van het
museum. Vooral de tabakswinkel eri
de in bedrijf zijnde boekbinderij trok
ken aandacht, evefcals de in het
Openluchtmuseum zelf met zorg ver
vaardigde maquettes van molens en
boerderijen.
Een miljoen
Een uit het veld geslagen prof. dr.
A. Bernet Kempers, directeur van
het .museum, schatte de materiële
schade die de brand aanrichtte op
een miljoen gulden. ..Maar daarmee
is niet veel gezegd. Het was allemaal
onvervangbaar autentiek materiaal."
Toch dankt hij sterk aan herbouw.
Alle tekeningen zijn bewaard geble
ven. Prof. Bernet Kempers loonde
zich bijzonder gelukkig dat de
brandweer op het laatste nippertje
het Goedejaarshuis, de riante Zaanse
koopmanswoning annex souvenirwin
kel. wist te behouden. Op e«n gebla
kerde gevel na werd aan dit gebouw,
dat een kostbare verzameling antieke
meubels herbergt, niets beschadigd.
Over de oorzaak is weinig te zeg-
gen. Er is van de houten huisjes
niets over. Waarschijnlijk begon de
b rand bij een van de olie- of kolenka-
qhels. Een voorraad gaskachels, die i
juist dezer dagen overal zouden wor
den aangesloten, ging eveneens verlo- 1
ren. Aan brandstichting wordt niet i
gedacht.
HOUSTON Dc reis van Apol-
lo-13, die op 12 maart zou beginnen is
om bezuinigingsredenen uitgesteld tot
11 april, zo heeft de Nasa bekendge
maakt. Het landingsdocl, de hoog
vlakte Fra Mauro. blijft hetzelfde.
Dc lancering van Apollo-14. aan
vankelijk voor juli vastgesteld, is
verschoven naar de herfst.
(Van i
kerkredactie)
Gezellige kaars in een
glas
Terwijl hij de lucht in
uw kamer zuivert, ver
spreidt hij een heerlijk
frisse geur.
ik geef op als
nieuwe abonnee;
Als beloning voor mijn aktiviteit
ontvang ik een "Gouda Bouquet".
De nieuwe abonnee krijgt onze krant
veertien dagen gratis.
Bureau van dit blad hokje zwart makien naar keuze
President Thieu:
SAIGON De Zuidvietnamese
premier Thieu heeft vandaag gezegd,
dat terugtrekking van alle Ameri- i
kaanse gevechtstroepen in Zuid- I
Vietnam nog vele jaren zal duren.
Thieu zei dat het onmogelijk en
onpraktisch zou zijn alle Amerikaan
se troepen nog dit jaar weg te
halen. ..We beschikken over een j
beperkte mankracht en we hebben i
tijd voor opleiding en materieel uit 1
de VS nodig".
Thieu meende dat niet alle
Amerikaanse troepen in 1970 uit
Zuid-Vietnam kunnen worden terug
getrokken. Dat zal jaren in beslag
nemen.
LUNTEREN Voor de orga
nisatie van de gezamenlijke
radio- en tv-uitzendingen van de
kerken geeft dc gereformeerde
synode de voorkeur aan een
stichting binnen het kader van
de Raad van Kerken in Neder
land. Deze stichting zou een
programmaraad van brede for-
matie in het leven moeten
roepen.
De synode besloot aan deputaten
voor radio en televisie op te dragen
i hierover in overleg te treden met de
Raad van Kerken, die trouwens zelf
j om advies had gevraagd aan de ge-
reformeerde synode. De programma's
i waarom het hier gaat worden thans
uitgezonden door het IKOR. het
Convent van Kerken, al dan niet in
I samenwerking met het Rooms-katho-
liek kerkgenootschap.
Voor de uitzending van kerkdien-
I sten zouden, aldlis de gereformeerde
j synode, de kerken zelf verantwoor-
I delijk moet enblijven. Dit geldt niet
alleen voor de kerken die lid zijn van
de Raad van Kerken, maar ook voor
de andere.
slechts zal worden verbroken wan
neer de betrokken deputaten daar
geen heil meer in zouden zien. Overi
gens kan het Convent van Kerken
zich van bepaalde samenwerkings
programma's distantiëren wanneer
daar aanleiding voor is.
Praeses dr. P. G. Kunst sprak to;
de deputaten voor radio en televisie
en de directeur van het Convent van
Kerken, dr. G. N. Lammens, namens
de synode een bijzonder woord van
dank voor het moeilijke werk dat zij
verrichten.
Kritiek
Postzegel is niet nodig als u op de envelop schrijft:
Nieuwe Leidse Courant, Antwoordnummer 267, Leiden.
AMSTERDAM Mr. B. G. J. Hil-
termann, die gisteren in hoger beroep
door de civiele kamer van het
Amsterdamse gerechtshof in het ge
ding van De Volkskrant alsnog in het
ongelijk werd gesteld, zal niet in cas
satie gaan bij de Hoge Raad. Zijn
advocaat mr. F. W. Goudsmit heeft
dit meegedeeld.
De heer Hiltermann werd. zoals
bericht, veroordeeld om zijn uitlating
voor de Avro-radio, dat De
Volkskrant „anti-semitisch, althans
anti-Israël" is geworden.
Tijdens de bespreking van de radio-
en televisiezaken werden kritische
opmerkingen gemaakt o.a. over het
programma -ierijes aan de kerk" en
..In aanraking met Jan Wit".
Nadrukkelijk werd gesteld dat deze
kritiek zich niet richtte op de persoon
van dr. Jan Wit, die als psalmberij-
mer een naam heeft in de kerken,
maar op de uitvoering van het pro
gramma. Over deze zaak was een
brief bij de synode binnengekomen
van prof. dr. G P. van Itterzon te
De Bilt. die zich indertijd ook tot de
hervormde synode richtte.
De synode besloot hem te antwoor
den dat de gewraakte uitdrukkingen
behoren tot de risico's die in de ge
geven samenwerking blijkbaar moei
lijk te vermijden zijn en dat getracht
moet worden herhaling te voorkomen.
Samenwerking
Overigens besloot de synode de i
i samenwerking met het IKOR en de
I KRO/RKK voort te zetten en dat die
De consequentie van het minis
ter sambt is onder meer de moge
lijkheid dat 's lands belang geen
ononderbroken vakantie gedoogt.
Dit ondervond minister van fi
nanciën dr. Witteveen, die einde
lijk kon worden opgespoord in
Zuid-Frankrijk.
Gisteren kwam hij op de vlieg
basis Valkenburg aan. waar hij
werd afgehaald door staatssecre
taris De Koster (rechts).
