raag
gelaten en zonder
hoop
nieuw
jaar
in
Amalia Rodrigues
groot zangeres
Laat Van Rappard
geknoei van raad
eens bewijzen!
krant van
formaat
OUDEJAARSCOLLECTE1969
Onder jeugd alleen
nog passief verzet
VIER STATENLEDEN VRAGEN:
OPROEP TOT
REBELLIE IN VS
Voor de Hervormde Kerk is de oudejaarscollecte belangrijk, want er is
zovéél te doen: jeugdwerk, vormingswerk, maatschappelijk werk, oplei
ding, kerkelijk opbouwwerk in streken waar bijzondere voorzieningen
nodig zijn, werk in de havensteden, werk onder Nederlanders in het bui
tenland en nog veel meer.
Wilt U ons helpen? Met uw bijdrage. Gewoon in geld. In de oudejaars
collecte. Dan kan het werk in 1970 worden voortgezet en uitgebreid.
Misschien vraagt U: hoeveel moet ik geven. Als het kan, geeft U dan één
duizendste deel van uw jaarinkomen. Dan zijn wij goed geholpen.
U kunt geven in de kerk, op de oudejaarsdag. Of op giro 50292 van de
Nederlandse Hervormde Kerk, Den Haag. Of op de rekening van de
Nederlandse Hervormde Kerk bij de Amro-bank, Den Haag. Schrijft U dan
op het girobiljet of de bankopdracht: Oudejaarscollecte 1969.
De oudejaarscollecte aan het eind van 1969 is belangrijk. Zij kan voor
ons een goed begin betekenen voor het werk in 1970.
Maak het einde tot een goed begin!
MAANDAG 29 DECEMBER 1969
De zangeres Amalia Rodrigues.
grootmeesteres van de Portugese
fado, heeft dit weekeind in De
Doelen te Rotterdam in de Hol
landse winter wat zuidelijke
warmte gebracht. Voordat zij in
De Doelen excelleerde, was zij
zaterdagavond gaste bij Wim
lbo in zijn programma Cabaret-
taria.
ROTTERDAM Ondanks de kou
*as de grote Doelenzaal zondagavond
Ditverkonht voor een optreden van de
leroemde Portugese zangeres Amalia
Rodrigues. Zy heeft indertijd het Por-
lugese volkslied met de zogenaamde
-fado's" over de hele wereld bekend
gemaakt.
Haar eerste successen stammen
reeds vanaf het eind der jaren veer
tig. Het is dan ook ongelooflijk dat zij
net haar zuivere, ondefinieerbare
«tem al twintig jaar aan de top staat
en haar liederen met nog steeds even
veel levenslust en enthousiasme zingt.
Er is vrijwel geen land te noemen
waar zij niet is opgetreden; het was
ditmaal aan Dick Binnendijk te dan
ken dat wij deze zangeres ook nog
«ens in Rotterdam konden beluisteren,
tot genoegen van vele bewonderaars.
Amalia Rodrigues, begeleid door
twee gitaristen, viel het niet moeilijk
de hele zaal in haar ban te krijgen.
Nummers als Coimbra, Ai muraria,
Tendinho en natuurlijk Fado corrido
en het beroemde Una casa Portugesa,
het kwam er allemaal even zuiver en
overtuigend uit Twee toegiften waren
het enthousiaste publiek niet voldoen
de, appplaudisserend bleef het om
-haar stem" vragen.
Met een zangeres van dergelijk ka
liber is het altijd moeilijk een voor-
Programma van enige kwaliteit te
vullen. Dat lukte gisteravond uitste
kend met een sfeervol optreden van
Liesbeth List. Geïnspireerd bracht zij
twaalf liedjes, waarvan die met Ne
derlandse tekst nog het meest indruk
op ons maakten, met name de Brel-
vertolkingen. Liesbeth werd prima
begeleid door het trio Louis van Dijk.
J. Boddaert
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG/GORKUM Dedeputeerde Staten van Zuid-Hol-
land moeten bevorderen dat de burgemeeser van Gorkum. nir. R.
L. J. Ridder van Rappard. aantoont dat elf uitgetreden gemeente
raadsleden met onder meer aannemingssommen zouden hebben
geknoeid. De vandaag weer in functie gekomen burgemeester heeft
de gramschap opgewekt van de statenleden drs. J. Borgman. J.
Brandsen. W. Th. Remie en rnr. A. Q. C. van Ruiten.
In een interview in Elseviers
over deze uitlatingen al heeft aange
boden. zoals wij zaterdag hebben be-
richt, willen de vragen stellende sta
tenleden dat ..man en paard" genoemd
worden, ..omdat er anders onder
meer een verdenking op de (uit
getreden) raadsleden blijft rusten."
Indien de heer Van Rappard geen
bewijzen zal kunnen aanvoeren, ach
ten de statenleden het juist dat gede
puteerde staten de burgemeester hem
op het ongepaste van zijn handelwij
ze attenderen, mede omdat gesugge
reerd zou kunnen worden dat het
Weekblad van 15 november zegt
de heer Van Rappard: „Die rot-
jongens (raadsleden), die had
den angst, dat ik (Van Rappard
te veel zou openbaren, want als
je 37 jaar burgemeester van een
gemeente bent, dan weet je wel
wat hoor, dat is waar. Geknoei
met aannemingssommenik noem
maar wat. Ik had man en paard
kunnen noemen, ik had zulke
klappen kunnen uitdelen, maar
ik hield en hou dat slot op mijn
mond."
Verdenking
Hoewel de omstreden burgemeester
in een gesprek met de minister van
binnenlandse zaken mr. H. K. J.
Beernink zijn verontschuldigingen
VAN RAPPARD
provinciale toezicht op de gemeente-
financiën van Gorkum niet voldoen
de is geweest
Mochten de beweringen van Gor-
kums burgemeester op waarheid be
rusten, dan willen de statenleden
gaarne van GS weten in hoeverre het
dan goed is te praten dat deze feiten
achterwege worden gelaten. Dit
laatste mede gezien in het licht van
de overweging dat door het achter
houden van gegevens een goed toe
zicht door gedeputeerde staten op
besluiten van de raad en van het
college van B. en W. wordt bemoei
lijkt.
Daarnaast wil men graag vernemen
of de term „rotjongens", die onge
twijfeld betrekking heeft op de uit
getreden raadsleden, gemeentebelan
gen schendt.
FLINT Aan het begin van een
vijfdaagse bijeenkomst heeft een
groep militante .<»tudenten opgeroepen
tot rebellie, uitbreiding van het ge
weld en het toepassen van revolutio
naire praktijken om zodoende in 1970
de Amerikaanse machtsstructuur in
een te doen storten.
De 22-jarige voorzitter Mark Rudd
voorspelde, dat ,.er op zodanige
schaal gevechten zullen uitbreken
tussen militante groepen en „var
kens" (politie) dat alles wat tot nu
toe in de jaren zestig is gebeurd
meer zal weg hebben van een pick
nick op een zondagsschool".
islavplein, vaal etalagelicht,
pt namiddagduisternis ver-
rstï ;efs probeert te breken. Kerst
voorbij. Praag wacht op het
lieuwe jaar. Gelaten, in een
eer, die nauwelijks aan een
eestmaand doet denken. Hier
n daar prijkt nog een kerst
oom en in een enkele etalage
leurt nog het dennegroen en
immen de kerstballen. Maar
e massa's voetgangers, die er
ond vier uur, als de fabrieken
it zijn, passeren, besteden er
auwelijks aandacht aan.
Praag in deze dagen voor de
arwisseling leeft somber, wat
daten. Wie de Pragenaar
ireekt voelt het tastbaar. De
eer is onbestemd. Op straat en
de winkels, die voor de feest
agen overstroomd zijn en nu
oor een goed deel uitverkocht.
Wat de Pragenaar kón kopen,
eeft hij gekocht. Want niemand
eet of het er volgende week
reer zal zijn. De bevoorrading
an de winkels verloopt grillig,
lis er nieuwe partijen komen,
ijn ze meestal binnen een week
Veer uitverkocht en de etalages
«g.
De Pragenaar leeft van de dag op
e dag. Vooruitzien heeft hij afge-
»erd. De meeste Tsjechen zien die
Dekomst ook niet zo. De vraag wat
et nieuwe jaar zal brengen, beant
woorden ze met een schouderopha-
tn.
Een oude man in een van de res-
aurants aan het grote plein: „Na-
uurlijk, we blijven hopen. Maar die
oop is nu wel heel klein geworden,
olang er Russen zijn, zolang zij ons
conomisch uitbuiten, zolang zij onze
rijheid om ons te uiten ontnemen,
al er weinig veranderen."
Tc kort
Het Is vooral die ontnomen pcr-
Donlijkc vrijheid, die de Pragenaar
et meest drukt, want materieel is
ij er weinig minder aan toe dan
orig jaar. Weliswaar zijn de prijzen
iet zo'n tien procent gestegen, maar
ok de Ionen gingen omhoog (al was
et slechts een geringe reële verho-
ihov] art onze verslaggever
r gel Dick Ringlever)
gevë
3hoi3 Jaarwisseling in
gefraag anno 1969. Triester nog
an vorig jaar is de stad nu.
loddersneeuw op de straten in
eet centrum rond het Wens-
ging en hangt het spook van de in
flatie nog steeds boven de nationale
economie).
De Tsjechen geven het zelf toe: de
enkele maanden van het Dubcek -
bewind waren te kort om werkelijke
verbetering te brengen. Maar die ver
betering zou gekomen zijn; daarvan
zijn zij overtuigd. Dat de klok nu
weer twee jaar is teruggedraaid, ver
oorzaakt alleen maar een chaos, die
niet bevorderlijk is voor de produk-
tie.
Dat blijkt niet alleen uit statistie
ken. Ook de individueel reizende va
kantieganger merkt het. Op het vlieg
veld van Praag kan hij nauwelijks
een taxi krijgen en wil hij met de
trein, dan moet hij rekenen op eén
tot drie uur vertraging.
Het ontbreekt de meeste Tsjechen
aan lust om te werken. Zij zien er
het nut niet van in omdat zij voelen
alleen maar voor de Russen te wer
ken.
Een voorbeeld ervan geeft een em
ployé van een staatsexpartorganisa-
tie: „Wij moeten van de Russen wa
gonladingen dure ruwe ijzererts ko
pen, die voor 80 procent uit steen
bestaat. Wanneer wij die hebben ver
werkt, zijn we verplicht ze weer
voor een prik aan hen te verkopen.
Met olie is het net zo. Het i3 gewoon
een verkapte manier van uitzuigen."
Passief
De Tsjech accepteert het omdat hij
niet anders kan. Weliswaar zijn de
Russen voor het -gezicht verdwenen,
zelfs uit de omgeving van Praag (de
meesten van de 100.000 liggen in de
omgeving van de Russische grens),
maar hun invloed reikt verder dan
voorheen.
Een student: „Er zijn geen tanks
nodig als je op alle belangrijke pos
ten Tsjechische partijmensen van de
oude garde plaatst; en dat is nu ge
beurd. De Russen hebben via deze
mensen een greep op het land, die
sterker is dan ooit tevoren."
Actief verzet wordt daarom zelfs
in studentenkringen als nutteloos ge
zien. Zelfverbrandingen komen niet
meer voor. „We geloven, dat dit sys
teem het niet waard is."
Passief verzet is er echter wél. Dat
blijkt onder meer uit het feit, dat in
een klein jaar 00.000 van de 1,9 mil
joen partijmensen voor hun lidmaat
schap hebben bedankt. Het blijkt ook
uit duizend - en - één kleine zaken.
Zoals uit de nog steeds lege rectors-
stoel van de Praagse Karei - universi
teit. sinds de vorige rechtor, prof.
Goldstücker vluchtte. De nieuwe re
geerders hebben wel een nieuwe
voorgesteld, maar die werd door het
universiteitsbestuur niet geaccep
teerd.
Een student in de filosofie: „Er
zijn geen demonstraties meer. er
wordt nauwelijks meer over politiek
gesproken; dat is nu te gevaarlijk.
Maar je voelt wél, dat er nog iets
leeft. Ook onder de hoogleraren. Je
merkt het zelfs in officiële toespra
ken.
Als je vroeger promoveerde, kreeg
je van je prof altijd het stereotiepe
verhaal te horen. Met je nieuw ver
worven kennis moest je de socialisti
sche idealen dienen; je moest je reali
seren, dat je dank zij het volk had
kunnen studeren. Bij de laatste pro
motie zei de hoogleraar alleen: „Ik
hoop, dat jullie je kennis zult gebrui
ken in dienst van de waarheid."
Kijk, dat is ons lijdelijk verzet."
Gevangen
De ervaring in Tsjechoslowakije
heeft geleerd, dat veel méér dan pas
sief verweer niet mogelijk is. De nieu
we recente zuiveringen hebben over
duidelijk gemaakt, dat de teugels
strakker zijn aangetrokken.
Het enige lichtpunt in die zuiverin
gen ziet men in de overplaatsing van
Dubcek als ambassadeur in Ankara.
Verschillende leden van bet partijbe-
Even somber als het straat
beeld l(jkt het perspectief voor
de Pragenaar.
stuur hadden een proces tegen hem
gewild. Maar zij moeten hebben be
seft, dat zoiets een nieuwe storm
door het land zou hebben laten gaan.
President Svoboda heeft daar ernstig
tegen gewaarschuwd.
De partij heeft nu het midden geko
zen. In Ankara zal het nationale vrij-
heidssymbool weinig kwaad meer
kunnen.
Het volk heeft zich daar gelaten
bij neergelegd en viert oud en nieuw
met een somber perspectief.
Ook al omdat men weet gevangene
te zijn. Sinds het nieuwe bewind aan
de macht is, kan de Tsjech niet meer
naar het buitenland, tenzij hij naar
eerstegraads familie gaat, die finan
cieel voor hem borg staat.
Voor de anderen zijn de grenzen
gesloten. Zo hermetisch, dat de mees
te vluchtpogingen radicaal worden
verijdeld. De passencontrole op de
luchthaven van Praag is strenger
dan ooit en ook op de grenswegen
zijn de mazen dichtgetroicken.
De Tsjech, die er doorneen wil, ris- 1
keert zijn leven. Zoals die jongeman,
die enkele weken geleden probeerde
uit te wijken do«r zich op het
Praagse vliegveld vast te klampen
aan het landingsgestel van een ver
trekkend CSA - toestel. Toen de wie
len op 300 meter hoogte werden inge
trokken, viel hij naar beneden-
Een voorval, dat in de kranten
nooit is gemeld, want de censuur is
weer even streng als twee jaar gele
den.
Ook wat dat betreft is de klok
teruggedraaid.
Voor hoelang nog, lijkt on
voorstelbaar. Vooralsnog gaat
de Tsjech de jaarwisseling weer
even somber in als zovele malen
eerder
