jBestand in Vietnam en 79
chendingen; Biafra vocht
op
In Nederland: 22
doden op de weg
Kerstreis was tevergeefs
alles
goed/V
f e,ïfer
welyN:
KANTTEKENING
Krant en lezer
Lek in museum
VATS GOGH'S
VERHUISD
Kerst bracht onrust en geweld
Politie vindt
spoor van
UIT VS NAAR
Brand verwoest
huizen in Zwolle
botersmokkel
Aanslag op
Mao's vrouw?
Agnew is op reis
Rudolf Hess
zag na 28 jaar
vrouw en zoon
Boni beschadigt
Iers monument
VROUWEN UIT VS NAAR PARIJS
ZATERDAG 27 DECEMBER 1969
(Van onze correspondent)
ARNHE MDe miljoenencollectie
Van Gogh in het museum
•oller muller op de Hoge Veluwe
;eft moeten wijken voor een lekke
[erwarmingsradiateur. De vier zalen
iarin de doeken van Van Gogh ge-
tonli.jk hangen, zijn volledig ont-
hiimd.
I Kort nadat men had vastgesteld
pt de uit estthetisch oogpunt zeer j
jeslaagde plafondradiatoren van de
mtrale verwarming aan vemieu-
ng toe waren, werd in een van de
|alen een lek geconstateerd. Uit
:es voor beschadiging van de mees-
werken is toen de gehele collectie
i een nieuw gedeelte van het mu-
;um ondergebracht.
I Bij Kroller Muller breekt men zich
nu het hoofd over of de uit 1938
faterende plafondverwarming door
modernere versie kan worden
Vervangen. Men vreest net als in de
geuwere zalen op wandradiatoren te
moeten terugvallen.
Het nieuwe jachtvliegtuigje
F-15, dat Mc Donnel Douglas
gaat produceren voor de Ame
rikaanse luchtmacht. Het toestel,
dat in 1972 in gebruik moet
komen, krijgt een volledige
raketbewapening en bereikt een
snelheid van 3200 km per uur.
wordt dus weer dc laatste „kanttekening" van
een jaar. Het ogenblik derhalve voor een korte ver
antwoording. Niet alleen omdat ze dc laatste is van
dit jaar, maar bovendien omdat het in de bedoeling ligt,
in het nieuwe jaar de serie voort te zetten.
Misschien heeft de lezer behoefte aan een rubriek als
deze; in elk geval heeft de schrijver er behoefte aan.
Het ligt in dc omstandigheid, dat een krant een dag-
produkt is. waarbij dus dagelijks een beperkt segment
uit het leven wordt aangeboden. En dan ligt een ru
briek als deze onze krant heeft er terecht méér
die een wat langere periode overziet en daaruit iets
wezenlijks naar voren haalt, voor de hand.
Een krant is rubrieken als deze zowel aan zichzelf als
aan de lezer verplicht. Het is eenvoudig een erkenning
van wat zij is dagblad mèt de erkenning van de
wekelijkse aanvulling die zij juist daarom óók behoort
te verstrekken.
over deze dingen nadenkt en aan het eind van
een jaar mediteert men nu eenmaal wat gemak
kelijker wordt zich soms plotseling bijzonder be
wust, hoe „middelijk" de mens van vandaag leeft. Er
is niet zo heel veel „rechtstreeks" meer.
Hij bakt niet meer zijn eigen brood. Hij loopt niet meer
zijn pad, maar heeft zijn voertuig. Op tal van voor
hem belangrijke plaatsen is hij allang niet meer per
soonlijk aanwezig hij heeft er zijn waarnemers. De
voorbeelden fcijn tot in het oneindige te vermenigvul
digen; ons leven is een middellijk leven geworden.
Het betekent dat we toch wel heel erg op anderen zijn
aangewezen geraakt op allerlei instanties en figu
ren die zich op dat bemiddelen voor anderen hebben
toegelegd: de bakker, de vervoerder, ja wie al niet.
Oók de krant.
Wie zich in zulk een situatie van onderlinge afhanke
lijkheid bevindt en in allerlei opzichten geldt het
ons allen kan menen, dat het weinig zin heeft, er
over te gaan piekeren. Immers is het nu eenmaal zo
gegroeid, en het functioneert nog óók.
'POCH kan ik mij indenken, dat heel deze situatie
zich nu en dan als een klemmende problematiek
aan iemand voordoet. Met name wanneer hij zich plot
seling realiseert hoezeer hij van anderen afhankelijk
is. Of óók wanneer hij zich realiseert hoezeer anderen
afhankelijk zijn van'hèm.
Om dit laatste nu even toe te spitsen op de krant; dat
mag immers wel aan het eind van een jaar. Je zou
een krant kunnen maken en je daarbij aan de lezer
weinig gelegen laten liggen. Dat gevaar is altijd aan
wezig. Want de vervaardiging van een dagelijks pro-
dukt kan iets automatisch, ja iets mechanisch krijgen.
Maar een goede krant zal altijd trachten dat gevaar
te onderkennen.
Een krant maken is niet alleen bezig zijn met het
nieuws, het is ook bezig zijn met dc lezer. Toegegeven
dat dit niet zo gemakkelijk is. De lezer Is onzichtbaar
aanwezig. Maar hij is er natuurlijk wel. En hij is er
opdat hij metterdaad lezen gaat.
VOOR de krant een boeiende taak. Dat steeds weer
zich afvragen: hoe staat het met de „akoestiek".
Er zijn ook wat dit betreft in de geschiedenis van de
pers bepaalde ontwikkelingen geweest. De verhouding
van lezer en krant kan er een zijn van onderschikking
of een van nevenschikking. De laatste lijkt mij de aan
gewezene; zo toch kan de communicatie worden be
reikt.
Een krant is een boodschap die moet overkomen. Een
krant behoort daarom geadresseerd te zijn. Dat levert
natuurlijk wel eens spanningssituaties op: eerbied voor
de feiten en niet daarmee gaan knoeien, en tegelijk
„bemiddelen" op een wijze dat die feiten nog overko
men ook.
Als goede journalistiek beschouw ik die, wel
ke datgene wat wezenlijk belangrijk is ook zodanig
weet te „brengen" dat het de belangstelling van de
lezer wekt. Anders is het gevaar niet denkbeeldig, dat
ook het wezenlijk belangrijke langs de lezer heen gaat.
YY/TE daarin zó werkzaam tracht te zijn, die heeft
een mooie baan. Want hij is zich zijn verant
woordelijkheid bewust. Voor iemand die van je af
hankelijk is ben je altijd verantwoordelijk. En dit
laatste nog des te meer, wanneer die afhankelijke con
sument zelf niet zo heel veel aan „inspraak" heeft in
te brengen. Eigenlijk weinig anders dan als lezer te
„bedanken": een grof middel, waartoe men bij een
krant als de onze gelukkig niet al te vaak zijn toe
vlucht neemt. Het betekent trouwens tegelijk het ein
de van de inspraak.
Lezer en lezerskring: een boeiende zaak dus. Iets als
een massale aanwezigheid, onzichtbaar, maar toch iets
waarvan iedere kranteman wel graag de gelaatstrek
ken wil onderscheiden.
Dan wordt een krant een verzamelpunt. Zeker bij een
christelijke krant moet dat mogelijk zijn, omdat zij
ook bij verscheidenheid binnen de lezerskring een be
paalde centrale aanspreekbaarheid mag aanwezig ach
ten.
De ervaring heeft ons geleerd dat die gemeenschappe
lijke aanspreekbaarheid er gelukkig ook is.
Zo kon het nauwelijks toevallig zijn dat de laatste
„kanttekening" van het jaar op een bijzondere wijze
bij u als lezer en lezeres belandde. We zien elkaar
straks wel weer.
DIEMER
Oosteuropese kunstmaan
MOSKOU In Rusland werd
Eerste Kerstdag een kunstmaan voor
wetenschappelijk onderzoek gelan-
ceerd, de Interkosmos 2. De instru
menten zijn volgens ontwerpen van
Russische, Oostduitse, Bulgaarse en
Tsjechoslowaakse geleerden vervaar
digd.
De lancering vond plaats in het
kader van „het programma voor sa
menwerking tussen de socialistische
landen" aldus Tass. De baan varieert
van 1200 tot 206 km van de aarde. i
AMSTERDAM/SAIGON Over de geliele aardbol klonken
de afgelopen dagen via radio en televisie de Kerstboodschappen,
luidden de Kerstklokken en werd door staatshoofden en geestelij
ken gewezen op de betekenis van het Kerstfeest.
In Vietnam werd weer een Kerstbestand van 24 uur afgekon
digd, dat om zes uur donderdag (plaatselijke tijd) afliep. Ondanks
het bestand kwamen 79 incidenten voor, waarbij aan Zuidvietna-
mese zijde acht doden en 19 gewonden vielen en aan Amerikaan
se zijde vijf doden en twee gewonden vielen en aan Amerikaan-
ders zijn gedood. De Vietcong hield een Kerstbestand van drie da
gen. dat dinsdagavond om zes uur al inging.
Amerikaanse bommenwerpers be
gonnen Tweede Kerstdag, zes uur na
het door Amerikanen en Zuidvietna-
mezen afgekondigde bestand, nun
aanvallen weer op doelen in
Zuid-Vietnam
In Saigon trachten twaalf Ameri
kaanse soldaten, aan de vooravond
van Kerstmis, met Amerikaanse en
Zuidvietnamese burgers een vre-
desbetoging te houden. De Ameri
kaanse militaire politie verwijderde
de soldaten echter.
Bloedige strijd
In Biafra zei generaal Ojoekwoe, in
een Kerstboodschap op Eerste Kerst
dag, dat het land blijft geloven in
een vreedzame regeling met Nigeria.
Het thema van de Biafranen voor
deze Kerst moest volgens hem zijn:
Vrede met eer en vrede met vrijheid.
Hij herhaalde zijn beschuldiging dat
de federale regering van Nigeria,
evenals de Britse regering, niet in
vrede maar in oorlog gelooft. „Alle
besprekingen, die zij over het berei
ken van de vrede voeren zijn trucs",
aldus Ojoekwoe.
Tijdens de Kerstdagen waren hon
derden Biafranen overgekomen uit
Europa naar hun land om het Kerst
feest bij familieleden en vrienden te
vieren. In New York overhandigde
de acteur Cliff Robertson woensdag
een cheque van 100.000 dollar aan de
directeur van de Amerikaanse Joint
Church Aid voor voedsel voor de Bi-
afraanse kinderen
Het jongste Biafraanse oorlogscom-
ZWOLLE In de binnenstad van
Zwolle zijn in de nacht van
woensdag op donderdag enkele pan
den door brand verwoest. De brand,
die donderdagmorgen om half vier
werd ontdekt, ontstond in een bar
aan de Walstraat, die om twee uur
was dichtgegaan.
In een oogwenk stond het huis in
lichterlaaie. Toen een voor het huis
geparkeerd staande personenauto in
brand vloog, sloeg het vuur over
naar de overkant van de straat. Hier
stonden enkele oude woonhuizen, die
werden gebruikt als opslagruimten.
Er ontstond een reusachtige vuur
zee. De Zwolse brandweer, die met
groot materieel ingreep, had de
brand om half acht 's morgens onder
controle. Om te voorkomen dat hon
derden kilo's vuurwerk, die in de
kelder van de magazijnen waren op
geborgen. zouden ontploffen, liet de
brandweer de ruimte vol water lo
pen. Gebouwen en inventaris gingen
in vlammen op. 1
De brand werd ontdekt door een
boven de bar wonende vrouw, die
wakker werd door het wilde blaffen
van haar hond. De oorzaak van de
brand is onbekend. De schade wordt
op een half miljoen gulden geschat.
Leden van het Britse Biafra-
comité hebben beide Kerstdagen
op de trappen van het Piccadilly
Circxis gevast. Zij illustreerden
hun protest met plakkaten en
borden. Op de foto: fotomodel
Jean Shrimptom tekent het
„boek van medeleven".
I muniqué, dat vorderingen van de Bi-
afraanse troepen meldde, sprak van
I bloedigegevechten de laatste dagen.
Het verkeer en branden eisten
overal tijdens de Kerstmis een groot
aantal doden. Alleen in de Verenigde
Staten kwamen tussen woensdag
avond en vrijdagavond 250 mensen in
het verkeer om. In New York en
omgeving had het verkeer veel last
van sneeuw en ijzel. Een witte Kerst,
maar de drie grote vliegvelden waren
I geruime tijd onbruikbaar en het
busverkeer kwam tot stilstand.
Bij krokodillen
Uit verschillende delen van de we-
reld werden deze Kerst, zo als elk
jaar, de bizarre „Kerstnieuwtjes" ge
meld. Een oppasser in een wildpark
bij Johannesburg, de 27-jarige Jack
Seale. zocht de Kerstweek uit voor
de bestudering van krokodillen. Hij
liet zich daarvoor opsluiten met vijf
volwassen exemplaren. Een van zijn
conclusies is dat krokodillen alles
eten: Seale's vork werd opgeslokt.
In Saarbriicken stak een 40-jarige
Duitser zich in brand voor het por
taal van een kerk, waar op dat ogen
blik de nachtmis werd gehouden. Hij
stierf aan zijn verwondingen. Vol
gens de politie ging hij gebukt onder
moeilijkheden in zijn gezin.
Een Chileense student verloor i
Eerste Kerstdag het leven doordat hij i
had -vergeten een kurketrekker mee
te nemen voor een maaltijd. Zijn
vrind schoot toen met zijn pistool
op de bovenkant van de fles wijn,
waarop de kogel de student dodelijk
trof.
Tsjechen bleven
Uit Stockholm komt het bericht
dat 74 Tsjechoslowaakse toeristen,
onder w iebele gezinnen, asiel heb
ben gevraagd. Vna het 96 leden tel
lende reisgezelschap dat voor een
Kerstvakantie naar Zweden kwam,
keerden slechts 22 Tsjechoslowaken
naar h unland terug.
VALKENBURG De politie van
Valkemburg heeft in een mergelgrot
ruim honderdduizend wikkels van
pakjes koelhuisboter gevonden en
meent daarmee een smokkelbende op
het spoor te zijn. De botersmokkel is
de laatste tijd weer lonend geworden
doordat het prijsverschil tussen Ne
derland en België ruim twee gulden
per kilo bedraagt.
Aangenomen wordt, dat de somok-
kelaars de pakjes hebben omgesmol
ten tot kluiten van 25 kilo en toen
geen weg meer wisten met de (on
brandbare) wikkels. Ze hadden ze in
juten zakken geperst en deze
verstopt in een grot, waar ze door
een inwoner van Valkenburg werden
ontdekt.
De identiteit van de smokkelaars is
waarschijnlijk bekend. Er zijn echter
nog geen bewijzen tegen hen.
HONG KONG De vrouw van
Mao Tse Toeng, Chiang Ching, zou
deze maand bij een aanslag zijn ge
wond, zo heeft een klandestiene zen
der in de Chinese provincie Sjan-
toeng gemeld.
Volgens het radiostation, dat zich
„de stem van de redding van land en
volk" noemt, zou de echtgenote van
Mao in Peking door een sluipschutter
zijn geraakt.
De Chinese partijvoorzitter is
gisteren 76 jaar geworden. Zijn ver
jaardag is niet gevierd, omdat hij een
paar jaar geleden alle officiële
feestelijkheden bij zijn verjaardag
heeft verboden.
Mevrouw Ilse Hess en zoon
Wolf-Rüdger bij aankomst op het
vliegveld Berlijn-Tempelhof, op
weg naar hun man en vader in
het ziekenhuis.
Zeker 22 mensen zijn tijdens
de Kerstdagen bij verkeersonge
lukken in ons land om het leven
gekomen. Op Rijksweg 2 onder
Hedel verongelukten drie Ame
rikaanse militairen, die allen ge
legerd waren op de vliegbasis
Volkel. Vermoedelijk als gevolg
van slippen raakte de personen
auto, waarin zij reden, van de
weg en kwam op zijn kop in een
langes de weg gelegen sloot te
recht.
Tijdens een inhaalmanoeuvre op de
rijksweg Gorkum-Vianen, ter hoogte
van Lexmond, botste woensdag een
personenauto op een Franse wagen
met aanhanger. Het echtpaar Nijdam
uit Nunspeet kwam om het leven,
terwijl hun negentienjarige zoon in
een ziekenhuis moest worden opge
nomen.
ROTTERDAM De 22-jarige win
kelbediende A. van der Swan uit Rid
derkerk is vrijdagmorgen bij een ver
keersongeluk in Rotterdam om het
leven gekomen. Zij zat in een auto
naast de bestuurder, de'22- jarige J.
W. van Vliet, die op de John F. Ken-
nedyweg slipte en tegen een licht
mast reed. De heer Van Vliet liep
enkele hoofd- en beenwonden op.
Op de rijksweg tussen Den Haag
en Utrecht, onder de gemeente Bode
graven. ontstonden woensdag een
aantal kettingbotsingen, waarbij 67
auto's waren betrokken Er werden
vier mensen gewond. De 45- jarige
mevrouw A. T. Bruintjes-Jager uit
WASHINGTON De Ameri
kaanse vice-presiident, Spiro Agnew,
is Tweede Kerstdag uit Washington
naar Hawaii vertrokken voor een
rondreis langs tien landen, in Azië en
het gebied van de Stille Oceaan.
Winschoten overleed aan haar ver
wondingen.
Op de Maasroute (Den Bosch
Raamsdonkveer) kwamen vrijdag
avond om half tien ter hoogte van
Drunen twee personenauto's frontaal
met elkaar in botsing. De 53- jarige
C. Mekes uit Loon op Zand kwam
hierbij om het leven, terwijl twee
mensen gewond naar het ziekenhuis
in Waalwijk werden overgebracht.
Vrijdagavond werd op de voetgan
gersoversteekplaats op de kruising
Admiraal de Ruijterweg -Willem de
Zwijgerlaan in Amsterdam de 78-ja-
rige mevrouw M. G. van Walewijn
door een personenauto geschept. Zij
overleed in het ziekenhuis. Bij een
botsing in Amsterdam kwamen ook
twee mensen om. In andere delen
van het land verloren tijdens de
Kerstdagen nog elf mensen het ie-
WEST-BERLIJN Hitiers vroe
gere plaatsvervanger, Rudolf Hess,
heeft woensdag voor het eerst sinds
28 jaar zijn vrouw en zoon weerge
zien. Zij bezochten hem in het Britse
militaire hospitaal in West-Berlijn,
waar hij aan een maagzweer wordt
behandeld.
Wolf Rüdiger Hess zei donderdag
in München dat hij niets over het
bezoek mag vertellen van de gevange
nisautoriteiten in Spandau. Rudolf
Hess, die vorige maand uit dc
Spandau-gevangenis naar het hospi
taal werd overgebracht, heeft daar
gevangen gezeten sinds hij in 1946 in
het proces van Neurenberg tot levens
lang werd veroordeeld.
De 75-iarige Hess weigerde tot dus
ver steeds zijn 70-jarige vrouw Ilse
en zijn 31-jarige zoon Wolf Rüdiger
in de gevangenis te ontvangen, om
dat hij niet door hen in een cel
wenste te worden gezien: hij be
schouwt zijn straf als onrechtvaar
dig.
Zijn advocaat gelooft dat hij van
gedachte is veranderd, omdat hij
vreest niet lang meer te zullen leven.
Mevrouw Hess. die een klein pension
drijft in Beieren, ontmoette haar
man het laatst aan de lunch op 10
mei 1941, de dag waarop hij in zijn
eentje op „vredesmissie" naar Schot
land vloog.
DUBLIN Het monument van O'-
Connelll in Dublin is vrijdagmorgen,
Tweede Kerstdag, door een tijdbom
beschadigd. Het was de vierde
aanslag van deze aard in de afgelo
pen maanden. Niemand raakte ge
wond.
i De bronzen figuur aan de voet van
I het beeld werd door de ontploffing in
j vier stukken gebroken. De achterkant
van de sokkel werd beschadigd. Na
een inspectie heeft een ploeg deskun-
digen van het leger het monument
1 veilig verklaard.
De Ulster Vrijwilligers Macht, een
verboden groep protestantse extre-
misten, heeft verklaard verant-
i woordelijk te zijn geweest voor de
drie vorige aanslagen.
sie gebracht. De straat was door de
Franse politie afgesloten.
Na ruggespraak met een vertegen
woordiger van de miljonair Perot, die
hun reis had-t>ekostigd, besloten ze
naar huis" terug te keren.
Voordien woonde men een dienst
bij in de Notre Dame, die werd on
derbroken door een mededeling, dat
de Noordvietnamezen alsnog bereid
waren een delegatie te ontvangen.
Noord-Vietnam weigerde gisteren
de miljonair Perot toegang, die met
twee vliegtuigladingen kerstgeschen
ken op weg was naar Amerikaanse
kijgsge vangenen.
Hoog tijd (7)
Het is onbegrijpelijk dat er na twee
«relioorlogen en na alles wat er in
'ietnam gebeurd is, nog mensen zijn
lie denken dat ze door oorlog „be
schermd" worden.
De fraaie leuze dat met wapens het
christendom, de beschaving en andere
waarden van de mens verdedigd wor
den blijkt als realiteit niets anders te
rijn dan het zinloos uitmoorden van
mensen, net zo lang tot de sterkste
wint. Een betere wereld wordt er ech
ter niet mee bereikt, wèl steeds min
der eerbied voor het leven van de
hiedemens.
Juist omdat in het Duitsland van
vjndaag zoveel mensen zijn, die niet
mentaliteit van 'n Victor H. Hui-
fnk hebben, kunnen wij nu in vrede
net ze leven, anders zouden wij al-
ang weer onder nazihak gezeten heb
ben.
Daarom Is het een recht voor ieder
mens om steun te geven aan die stro
mingen in de wereld, welke langs vre
delievende weg proberen om voor alle
mensen op de hele wereld een „mens
waardig" bestaan te waarborgen. Al
leen in landen waar geen sociale ge
rechtigheid (dus geen christelijke naas
tenliefde) heerst, is plaats voor dicta
tuur in een of andere vorm
Wil men -dit oplossen door grote op
ruiming te houden onder die bevolkin-
jen door massamoord via oorlog, dan
is dat wel de goedkoopste manier om
van de „problemen" af te komen.
Maar wie zich christen wil noemen
zal 't toch zonder wapens moeten
doen, want het sterkste wapen van
Christus zélf is en blijft de Liefde!
jjswqk (ZII) F. Eiselin-Hoon
Vijf kinderen bij
brand omgekomen
MONTREAL Vijf kinderen, in
leeftijd variërend van 4 tot 16 jaar.
zijn woensdag omgekomen bij een
brand in Montreal. Hun huis werd in
as gelegd. De ouders van de kinde
ren, de heer en mevrouw Dow, zijn
naar het ziekenhuis gebracht. Zij heb
ben brandwonden en een shock opge
lopen. Vijf andere kinderen ontsnap
ten aan de vlammen.
PARIJS De Noordvietna-
mese delegatie in Parijs heeft op
eerste Kerstdag de deur geslo
ten gehouden voor 152 Ameri
kaanse vrouwen en kinderen, fa
milieleden van vermiste Ameri
kaanse militairen in Noord-Viet
nam.
Het gezelschap werd later echter
onverwacht uit een kerstdienst in dc
kathedraal van de Notre Dame ont
boden om een boodschap te ontvan
gen met vage hoop voor het lot van
hun vermiste of gevangengenomen
cohtgcnoten en vaders.
De Noordvietnamezen lieten een
delegatie van drie vrouwen uit het
gezelschap weten, dat zij geleidelijk
inlichtingen zouden krijgen over de
toestand van alle Amerikanen, die in
Noord-Vietnam gevangen worden ge
houden.
„Voor sommigen van ons brengt dit
een beetje hoop," zo zei een van de
vrouwen. Het gezelsohap was 's mor
gens om aoht uur in het koude, natte
Parijs aangekomen.
Met autobussen werden zij naar
het kantoor van de Vietnamese mis-
Hoog tijd (slot)
In antwoord op het ingezonden
stuk van de heer A. Elmendorp het
volgende: Ik heb het niet gehad
over dienstweigering „om des gewe
tens wil". Dit is een zuiver persoon
lijke aangelegenheid.
Ik schreef over pleiten voor
dienstweigering in het geval van
een oorlog, waarin kernwapens (kun
nen) worden gebruikt. Met andere
woorden: men behoeft niet te weige
ren indien met conventionele wa
pens wordt gestreden. Dit standpunt
hinkt op twee gedachten en boven
dien is het pleiten voor dienstweige
ring verwerpelijk.
Als Israël nu eens een christelijke
staat was, zouden de inwoners zich
dan zonder verzet moeten laten af
slachten? Hoewel de calvinistische j
hoogleraar (Dr. Mekkes) zijn
uitsDraak, dat het pacifisme onchris
telijk is, motiveerde (zie mijn ar
tikel), wil ik daar nog het volgende
aan toevoegen:
In een van zijn geschriften
merkte de bekende theoloog ds. Kaj
Munk op, dat hij de oorlog en heel
zijn wezen en heel ziin bedrijf haat
En vervolgde dan: „De conseauente
afwijzing van het geweld, het conse
quente geloof aan de almacht des
geestes kan er immers, toe leiden,
dat men zich weerloos door een
wild beest laat verslinden en dat
men de maatschappij in handen
speelt van krankzinnigen en misda
digers. Als alle lichamelijke verzet
tegen het kwade moet worden ge
brandmerkt als overtreding van Je
zus' goddeliike, bovenmenselijke ge
bod van liefde en vergeving, als het
dan met alle geweld zonde moet
worden genoemd, welnu, dan kun
nen er zich gevallen voordoen, waar
in God die zonde van ons eist."
Amersfoort P. G. Mantel
