Zwarte Christen zoekt eigen stijl
LIEFDEWERK IN VREDESDORP
DOOR DS. YPE SCHAAF
In 1845 voer een kano de Wouririvier in
Kameroen op. In die kano zaten een blanke en
een neger. De een kwam uit Engeland, de ander
was een bevrijde slaaf uit Jamaica. De bewo
ners van de dorpjes die aan de rivier lagen,
Douala en Bell, liepen te hoop. In de boot lagen
geen wapens of kisten drank. Dit waren geen
kooplui die om slaven of ivoor kwamen. De
beide mannen klommen aan wal en vertelden
een vreemd verhaal. Ze kwamen om de bood
schap van een God te brengen. Een boodschap
van bevrijding, van vrede, van liefde. Dat
stond in een boek dat ze bij zich hadden. De
Douala's keken elkaar aan. Andermaal vonden
zij bewezen, dat blanken helemaal gek zijn.
Da. Ype Schaaf, predikant voor
buitengewone werkzaamheden
In de Ned. Hervormde Kerk, was
van 1959 tot 1963 bijbelgenoot-
achapssecretaris in Kameroen en
de volgende vier jaren publiciteits-
adviseur van de bijbelgenoot
schappen voor heel Afrika. Hij
maakte regelmatig rondreizen op
het gehele continent Sinds 1968
Is ds. Schaaf adjunct algemeen
secretaris van het Nederlands
Bijbelgenootschap, belast met het
binnenlandse werk.
iel lang geleden waren die blanken al
imen. Met grote schepen. Eerst om te
Toen om ruilhandel te bedrijven. Daar
je heel erg bij opletten, anders werd je
•ogen. Toen was er een nieuw soort han-
intstaan: om zelf niet te worden wegge-
nu een boodschap van een
van liefde. Dat kon er ook
wel bij. Er was trouwens
iets geks. Deze twee man-
bleven niet op hun schip,
vilden een stuk grond aan
val om bij de Douala's te
wonen.
chefs van Douala en Bell
en het goed Was het om-
God van de toch mach-
blanken hun intrigeerde?
het omdat die zendeling
isschien kon helpen tegen
evelarijen van de blanke
ieden? Was het omdat die
eling een kist medicijnen
had?
op de kusten van A-
begon de verkondiging van
van gel ie ongeveer zo. Tus-
en 1870, dus nog vóór
Dpese landen op de confe-
van Berlijn in 1886 de
lanse koek onder elkaar
elden en de periode van
jderne kolonialisme be
kerken in Afrika groeiden
Vandaag zijn daar 70 mil-
art christenen (18 miljoen Kop-
s) en Ethiopische orthodoxen,
liljoen protestanten, 30 mil-
rooms-katholieken). Dat is
heel Afrika éénvijfde van
bevolking, en van Afrika
7 Zuiden van de Sahara ruim
'e kwart.
ie komt dat? Omdat God
irbeid van zending en mis-
ijk heeft gezegend. Omdat
Tristendom aan behoeften
d.
ïtschappelijke behoeften:
it de blanke kolonisator
en omspringen, moest je
taal leren lezen en
jven. De door zending en
opgerichte scholen gaven
cans.
zijn kant stimuleerde de
kolonisator dit christe-
riionderwijs ook een beetje,
at hij lagere inheemse be-
Ji ten nodig had en het zen-
:- en het missieonderwijs
'h conden leveren.
it dit onderwijs in een Tater
ium ook de behoefte naar
lie en politieke onafhanke-
leid zou wakker maken,
en de andere
worden van de
voerd moesten de Douala's
kustbewoners slavenhalers
blanke kooplieden. Ter bevordering van deze
..handel" leverden die blanken geweren aan
de Douala's. En sterke drank.
-)(■ Vrouwen in kerkdienst te Mokolo
hebben noch de zendelingen,
noch de kolonisatoren zich in
het begin gerealiseerd.
De Afrikaanse vrouw telt pas
mee wanneer ze moeder is. Kin
dersterfte was hoog in het oude
Afrika. De medische zorg van
zending en missie gaven de
vrouwen een grotere kans om
moeder van een levend kind te
wonden.
De blanke bleek ontzettend
veel te kunnen. Dan moest zijn
God ook een machtig God zijn!
Kon je met die God misschien
net zo machtig worden als de
blanke?
Het christendom voldeed ook
aan geestelijke behoeften. In
grote delen van West-Afrika
kende men een God, die alles had
geschapen. Maar de mens had
ergens in de geschiedenis gewei
gerd deze God te gehoorzamen.
Na de „zondeval" was die God
boos geworden en voorgoed ver
trokken. Naar een plaats waar
hij niet te bereiken was.
Sindsdien moest de mens zioh
behelpen, want God zelf was
voor te leggen aan overleden
vaderen. Door de machten van
de natuur namen te geven en
te „bewerken" via gaven en ri
ten. Door de tovenaar die als
kruidendeskundige en als ken
ner van de riten en geheimen
grote macht had. Maar het was
behelpen, want God zelf was
onbereikbaar.
En leven: dat wil zeggen om
gaan met elkaar en met de aar
de en met de geesten en mach
ten was een strijd om levens
kracht. Een strijd om in leven
te blijven. Met de dood als zeer
nabije vijand.
Dit type gedachtenwereld
speelde met velerlei grotere en
kleinere variaties een rol in het
oestaan van vele stammen in
Afrika. De boodschap van het
christendom betekende hier een
voudig: de mens wil God niet
gehoorzamen, maar God is toch
niet kwaad weggelopen. Inte
gendeel, hij heeft Zijn Zoon ge
stuurd om de breuk tussen mens
en God te herstellen. Die zoon
heeft niet alleen het leven over
wonnen, maar ook de dood.
Tovenaars, voorvaderen en
geesten zijn overbodig. God
spreekt gewoon jouw taal. En
dit hele verhaal staat in een
boek dat de Bijbel heel, en dat
je zelf kunt lezen. De hele eer
ste generatie zendelingen was
tevens bijbelvertaler. Tussen
1860 en 1960 werd de Bijbel of
gedeelten daarvan vertaald in
400 Afrikaanse talen!! Christe
nen werden lezers van het boek
over de God die niet boos weg
liep.
Toen de onafhankelijkheidsbe
weging in de jaren zestig van
deze eeuw over Afrika losbarst
te met als resultaat in korte
tijd tientallen nieuwe onafhan
kelijke landen, waren de Euro
pese zendingen en missies in
vele gevallen al geëvolueerd tot
inheemse kerken met eigen pre
dikanten en priesters.
Via het christelijk onderwijs
hebben zending en missie een
elite geleverd, die hard aan de
ze onafhankelijkheidsbeweging
heeft meegedaan en nu de hoge
posten in de onafhankelijke
naties bekleedt. De bijbelgenoot
schappen verspreidden in
Afrika tegen de tien miljoen bij
bels en bijbelgedeelten.
Was daarmee de droom wer
kelijkheid geworden? De droom
van de oude zendelingen van
een Afrikaanse kerk. De droom
van Christus' opdracht: Gaat
uit en verkondigt diit evangelie
aan alle creaturen? Of was een
Europees christendom geïntro
duceerd met alle daaraan ver-
ÜSMi
Ook voor de kerk van Kirinda in Roeanda blijven velen napraten
bonden zegeningen en zonden?
En zal dit Europese christen
dom met de andere aspecten
van het gehate kolonialisme
gaan verdwijnen?
Men kan de vraag ook zo for
muleren: Was en is er nu een
Afrikaanse kerk in Afrika, een
eigen beleven van de evangeli
sche boodschap?
Ja en neen.
Natuurlijk zijn er in de kerk
in Afrika veel Europese elemen
ten geïntroduceerd: de kerkge
bouwen, de kerkordes en kerk
genootschappen (luthers, her
vormd, baptist, roomskatholiek,
etc.). Vanzelfsprekend, want de
zendingsarbeiders kwamen met
wat ze van thuis hadden meege
kregen.
Alles moet nu geafrikani-
seerd worden, wil de kerk geen
Europese zaak zijn of blijven.
Dit laatste is maar ten dele
waar, omdat namelijk de nieu
we samenleving die er groeit
ook geen puur Afrikaanse sa
menleving wordt of mag wor
den (vinden de Afrikaanse intel
lectuelen). Er is een herontdek
king en herwaardering van de
Afrikaanse cultuur aan de
gang, maar ondanJks romantisch
gepraat rond het laatste pan-
afrikaanse culturele festival in
Algiers dit jaar, niet om de he
le samenleving weer echt Afri
kaans te maken.
Een elite voert een niet ge
makkelijke strijd om een eigen
cultuur en samenleving op te
bouwen, waarin de beste ele
menten uit de Afrikaanse cultu
ren harmonisch moeten samen
spelen met de eisen en conse
quenties van een moderne tech
nocratische wereld.
Het is in deze context dat
van Afrikaanse kerken ge
vraagd wordt van Christus te
getuigen op een Afrikaanse
anno 1969 manier! Dit getui
genis wordt vergemakkelijkt
doordat de Afrikaanse mens
van oorsprong eerder een prag
maticus dan een dogmaticus is.
De droom van een Afrikaan
se kerk is nog niet afgelopen.
Daarom is het slechts mogelijk
een aantal voorbeelden te ge-
Het gaat dan om de kerken die
uit zending en missie zijn voort
gekomen, niet om de aloude A-
frikaanse kerken (de Kopten in
Egypte en de Orthodoxe kerk
in Ethiopië).
Zo goed als wij uit het evan
gelie Europese kerken hebben
gehaald moet onze Afrikaanse
medemens ook de Boodschap
op zijn manier beleven en waar
maken.
1. Europese kerkliederen wer
den allang op Afrikaans ritme
gezongen. Nu zijn er overal be
wegingen aan de gang om
eigen, niet op melodie maar op
de beat gerichte kerkliederen te
zingen. Zeer creatieve en tal
rijke kerkkoren spelen hierin
een rol.
2. De dans: in de Afrikaanse
cultuur, uitdrukkingswijze van
alle emoties, begint in allerlei
vormen door te spelen in de
kerk. De avondmaalsdans na de
dienst in Bafoussam in Ka
meroen was voor mij een bele
venis
3. In de theologische scholen
komt nu een reeks voor het
Afrikaanse denken belangrijke
vragen naar voren: Mogen we
bidden voor overleden vade
ren? Wat zegt de Bijbel over de
relatie man-vrouw in verband
met de bruidschat? Is het bij
bels juist van een polygame
man die christen wil worden, te
eisen dat hij op één na al zijn
vrouwen wegstuurt?
4. Zoals elke Europese natie
ook om zo te zeggen haar favo
riete bijbelgedeelten had, voelt
de Afrikaanse mens zich het
meest aangesproken door het
verhaal (Abraham, Mozes, de
evangeliën, Handelingen) maar
niet door een abstract betoog
(Paulus' brieven).
5. De Bijbel in de eigen taal
gaf de Afrikaan de mogelijk
heid om de boodschap van de
blanke zendeling te „controle
ren". Hem bleek dat de zending
een aantal dingen die de A-
frikaan belangrijk vond, niet
voldoende verkondigde of deed:
zieken genezen, geesten uitdrij
ven, in werkelijke gemeenschap
leven, etc.
Hieruit zijn vele Afrikaanse
onafhankelijke kerken
ontstaan, die elk op hun manier
bepaalde elementen uit het
evangelie onderstrepen. Het
zou wel eens kunnen zijn dat
hier een volkomen eigen Afri
kaanse uitingsvorm van het
evangelie aan het groeien is. Er
zijn nu in Afrika een 6000 van
deze bewegingen die zeker ze
ven miljoen mensen omvatten.
Deze bewegingen zijn alles be
halve onverdraagzaam. Trou
wens ook de uit de zending
voortgekomen kerken nemen el-
kaars leden zonder enige dog
matische problemen over.
6. Een van de grootste op
drachten zo niet de grootste
*=i van de kerk van Afrika is
gemeenschap te zijn van men
sen die in Christus bij elkaar
horen. In woord, in sacrament
en in dienstbetoon aan elkaar.
Door verstedelijking, indus
trialisatie, etc. vallen hechte
dorps- en stamverbanden uit
een. Maar de Afrikaanse mens
heeft altijd samengeleefd. In fa
milie, in dorp. in stam. Samen
met de levenden, doch ook met
de doden en met de machten en
geesten.
Die Afrikaanse mens, ontwik
keld of primitief, heeft grote
angst een eenzame egoïst te
worden. Zoa^s de blanke is in
zijn ogen. Hij vecht tegen
deze mogelijke consequentie
van de moderne tijd.
Daarom puilen de kerken uit.
Als plaats van gemeenschap.
Waar je in je eigen taal de ge
meenschap beleeft met God en
met elkaar. Geestelijk in predi
king en sacramenten. Praktisch
in het vinden van onderdak of~
een baantje, etc.
Dromen wij die droom nog in
1969? Of hebben we dat al opge
geven?
Mij spijt het dat ik op Kerst
morgen niet naar de kerk kan
in de Divine Healing Church
van Brother Lawson in Ac
cra in Ghana. Ondanks dat
daar geen sneeuw en bran
dende kaarsjes zijn.
Maar ja.
„Voor oorlogen worden moeiteloos miljarden op de been gebracht; voor
oorlogsslachtoffers moet er moeizaam om tientjes worden gebedeld
n Oberhausen, in het Vredesdorp, dat daar aan de rand van de Auto-
in, het zogenaamde hazepad, werd gesticht, is de som van Ameri-
w mse napalmbommen en Vietcong mortiergranaten *en verminkt kind.
buitenstaander klinkt dit misschien wat macaber in de oren, maar
er dominee Fritz Berghaus en diens medewerkers gaat 't om een stuk
tere realiteit. De dertig Vietnamese kinderen, die ze verzorgen, zijn
»r het leven, en veelal afschuwelijk geschonden. Als slachtoffers van
oorlog, die aan het wereldgeweten knaagt, gingen en gaan ze door
hel van lichamelijke en geestelijke pijn.
•■ds Abel door de hand van Kaïn
2 gewelddadige dood vond, is er van
agsleed sprake geweest. Van het
dijs uit werd de hele aardbodem
bloed doordrenkt. De mensheid
it telkens opnieuw geconfronteerd
)eten worden met de gevolgen van
gj gewapend conflict om de gruwelijk-
en de waanzin ervan te beseffen,
at die kinderen In dat Vredesdorp
Oberhausen in naam van de vrij-
het recht en zelfs de vrede werd
gedaan, is met geen pen te beschrij-
"I Verbijsterd, beschaamd en ge-
bt sterd In de ban van het eigen falen
er ie naar hen. Wij, volwassenen, die
at iltijd zo goed weten, die zo mooi
r het voor en tegen van politieke
eties kunnen spreken, die, belang-
1 if nog, het voorbeeld dienen te ge-
gd Zij, peuters en kleuters nog, die zo
UT, I van ons moeten leren, ook van de
acht, die ons 6teeds weer lijkt te
w ion, de weg van vernietiging, van
61 femieting In te slaan.
eilerw'jl het welvarende deel van de
Ci cosmetica-konlnginnen als
e Rubinstein en Elizabeth Arden
!ren, bestaat de make-up van de
Sl hameesjes van dominee Berghaus
elf Plastische chirurgie. Drie, vier keer,
acht maal toe moeten die geschon-
J gezichtjes en die afzichtelijke
bjes en beentjes onder het mes om
'ets van de verloren schoonheid te
len.
'fghaus, lichtelijk cynisch; „Er zijn
hnden, tienduizenden mensen, die
een Vietnamees kind in hun gezin
1 opnemen. Een mooi, gaaf meisje
(I Pngetje natuurlijk met blauwzwart.
|l ®end haar en leuke spleetoogjes
zouden ze ook zo graag kinderen
M aannemen, met wie ze nooit zul-
tonnen pronken? Kinderen, die gri-
•ten in plaats van lachen, omdat de
I *1, de lippen, de wangen praktisch
*eggevaagd door napalmbrandwon-
Kijk eens naar dat meisje, dat
loopt. Vreselijk, je, ja, eigenlijk
monsterlijk nietwaar? Thao, liefje kom
eens hier".
De zesjarige Thao vleit zich tegen
haar weldoener aan. Ze verstaat al
Duits, ze spreekt 't zelfs een beetje,
maar haar gemummel kunnen allleen in
gewijden verstaan. Chirurgen hebben
nog maar weinig van haar gezichtje
kunnen maken. De nieuwe huid spant
zich strak om het veel te kleine mondje.
Het voorhoofd en de wangen zijn ge
rimpeld en gevlekt. Het neusje is ver
vormd, de oortjes lijken te zijn aange
plakt. Wenkbrauwen zie ik niet. Wel
prachtige, amandelvormlge ogen, die
me schattend opnemen en daarna doel
loos voor zich uitstaren.
Een deel van de schedel van het
meisje is kaal. Ik merk dat pas als de
predikant liefkozpnd over het kopje
strijkt, waarvan het haar In lange lok
ken naar voren Is gekamd. Als hij het
linkerhandje van Thao in z'n eigen han
den neemt, zie ik opeens haar rechter
handje. In klein formaat een replica van
een door reuma verwrongen hand van
een volwassene.
„Het kind werd deerlijk verminkt in
een greppel gevonden", zegt Berghaus
zakelijk. „Het dorp, waarin ze woonde,
bestaat niet meer. In de alles verteren
de vuurzee van napalm kwamen haar
vader en haar drie broertjes om. Alleen
de moeder leeft nog. Thao werd
waarschijnlijk van de dood gered, om
dat ze. toen die eerste verblindende
lichtflits kwam, haar handje afwerend
tegen haar gezichtje aandrukte."
Achter in de zaal, waar de in Utrecht
gestudeerd hebbende dominee zijn ver
haal doet, bevindt zich een groepje kin
deren, dat in de Vietnamese taal wordt
onderricht. De leerkracht is een hoofd
onderwijzer uit Saigon, die door z'n
pupillen Lang wordt genoemd. De man,
die zijn taak met toewijding en geduld
vervult, verblijft tijdelijk in Oberhausen.
Met drie andere onderwijzers is hij
voor twee jaar door het Vredesdorp
aangetrokken om de oorlogeelachtoffer-
tjes in hun eigen landstaal lezen en
schrijven te leren, en bij de religieuze
plichten van het Boeddhisme op te voe
den.
De jongens en meisjes in die hoek
achter in de zaal zijn ogenschijnlijk
gaaf en gezond. Niets wijst althans op
oorlogsverminkingen. Als de les echter
afgelopen is. moet Lang de kleintjes
een voor een uit de stoel tillen. Ik zie
slappe beentjes stuurloos heen en weer
bengelen. Verlammingen van het onder
lichaam als gevolg van verwoestende
granaatscherven.
Het Vredesdorp, een Vredesdorp
dominee Berghaus is er de grondlegger
van. In Mönchengladbach en in Vechta
zijn soortgelijke projekten in ontwikke
ling. Zuivere, op charitatieve grondslag
gebaseerde privé-ondernemingen, welke
in stand gehouden worden door particu
lieren, die zich tot taak hebben gesteld
de nood van het door oorlogsgeweld
getroffen kind te lenigen.
Voor de thans 40-jarige predikant is
deze nazorg van jeugdige oorlogsslacht
offers gebed in de naastenliefde die de
Bijbel leert. „Het werd een obsessie",
vertelt hij eerlijk. „In de vriendenkring,
die zich in mijn gemeente heeft ge
vormd, was men er al jaren geleden
van overtuigd dat in het christelijke ge
loof de plicht verankerd ligt het leed in
de wereld te helpen verzachten. Onze
gedachten gingen meteen al uit naar de
kinderen. Maar doen wat het hart nodig
vindt te doen. daar althans gestalte aan
geven, is minder eenvoudig dan wel
eens wordt gedacht."
Berghaus en z'n vrienden waren eerst
van plan de verzorging van een aantal
Arabische vluchtelingenkinderen ter
hand te nemen. De onwil van de be
trokken regeringen was er echter oor-
Een uit Vietnam gekomen leerkracht met vier van zijn pupillen. Rechts de door
napalm blind geworden Los.
zaak van dat hun aandacht zifch op
Vietnam richtte.
,,'t Gaat ons niet om de medische
verzorging van gewonde Vietnameesjes",
aldus de ondernemende dominee. „Daar
zijn de ziekenhuizen voor, daar zijn
specialisten en onnoemelijke geldbedra
gen voor nodig. Maar wel om de na
zorg van de oorlogsslachtoffertjes, die
genezen worden verklaard. Op het ge
bied van de revalidatie is altijd nog
veel te doen. Er zijn vaak nieuwe huid
transplantaties nodig, of nieuwe pro
thesen. omdat kinderen nu eenmaal
groeien. Ook willen we de jongens en
meisjes die aan ons worden toever
trouwd tijdelijk, want ze gaan allen
weer naar hun familie terug graag
een vak leren. Invaliden, in 't bijzonder
degenen, wier verminkingen altijd dui
delijk zichtbaar blijven, hebben meestal
grote aanpassingsmoeilijkheden. Toch
kunnen ze bij een goede begeleiding
volwaardige burgers worden, mensen,
die zonder schaamte of vrees een
plaats in de maatschappij kunnen inne
men."
Het startschot van de aktie Vredes
dorp werd anderhalf jaar geleden ge
lost. Hoewel er nog nauwelijks fondsen
waren, werd besloten tot de bouw van
een eenvoudig kindertehuis, dat uit vier
bungalowachtlge eenheden moest
bestaan. De grond een niet meer in
gebruik zijnde vuilnisbelt werd door
de directie van een kolenmijn ter
beschikking gesteld. Soldaten van het
Britse Rijnleger en de Duitse Bun-
deswehr zetten zich belangeloos in om
het terrein bouwrijp te maken.
Terwijl Berghaus nachtmerries had
over de toch nog honderdduizenden
guldens, die bijeen moesten worden ge
bracht, werd het Vredesdorp in ijltempo
uit de grond gestampt. Aan hulp in de
vorm van onbetaalde arbeid ontbrak 't
niet. Bouwvakkers, politiemannen en
schoolkinderen snelden toe om te
metselen, te timmeren en te schilderen.
Nog voor de Kerstdagen van het vo
rig jaar kon het tehuis in gebruik wor
den gesteld. Het werd betrokken door
een eerste groep van dertien Vietna
mese oorlogsslachtoffertjes, die „me
disch geheeld", uit nabij liggende zie
kenhuizen ontslagen waren. Het was
nog een beetje moeilijk in het begin,
medewerkers en patiëntjes moesten hun
draal nog vinden, maar met het liefde
werk in Vredesdorp kon een aanvang
worden gemaakt.
alk ben al weer aan de nodige uit-
Dominee-weldoener Fritz Berghaus en de uit Saigon overgekomen
hoofdonderwijzer Lang bij enige Vietnamese oorlogsslachtoffertjes.
breidingen begonnen", verklaart de pre
dikant, die een onverwoestbaar vertrou
wen blijkt te hebben in de liefdadig
heidszin van zijn medemensen. „Er
komt ruimte bij voor nog eens twintg
kinderen. Ook wordt er een klein revali
datiecentrum gebouwd, dat onder leiding
komt te staan van een in Oberhausen
woonachtige orthopedist, die zijn
diensten, ook nu al, gratis ter beschik
king stelt. De Vietnameesjes, die hier
rondlopen, zeg maar: rondstrompelen,
.hebben bijna allen massage en heilgym
nastiek nodig."
In de zomer van dit |aar bezocht
dominee Berghaus Vietnam. In de kinder
ziekenhuizen daar zag hij het oor
logsleed hoog opgestapeld. Vier ge
wonde kleuters in één bed; pijn, nood
en ellende; in alle opzichten tekort
schietende medische zorg.
„In een chartervliegtuig van Terre des
Hommes vloog ik met zestig oor
logsslachtoffertjes terug", zegt hij.
„Slechts zestig van de duizenden, die
ik had gezien, en van de tienduizenden,
die er ongetwijfeld zijn. Een afschuwe
lijke gedachte dat er in feite zo weinig
wordt gedaan voor het door oorlogsge
weld getroffen kind. In een groot en
welvarend land als Duitsland worden bij
eikaar nog geen tweehonderd Vietna
meesjes verzorgd."
„Ik weet 't, ik zie en ervaar het
dagelijks. Voor oorlogen worden moei
teloos miljarden op de been gebracht;
voor oorlogsslachtoffers moet er moei
zaam om tientjes worden gebedeld."
Als bestrijder van kinderleed en kin
derverdriet heeft Berghaus 30.000 gulden
per maand nodig om zijn Vredesdorp te
kunnen exploiteren. De gebouwen zijn
trouwens ook nog niet helemaal be
taald. Er ontbreekt nog een bedrag van
250.000 gulden. Hij vertelt dit alles niet
zonder zorgen. Zijn onbeperkt godsver
trouwen ten spijt bezorgt de gedachte
aan de maandelijks terugkerende reke
ningen hem toch wel menig slapeloos
uurtje.
„Als de gemeenschap els zodanig
verstek laat gaan, als de overheden me
slechts welwillend op de schouder klop
pen", zegt hij ernstig, „zal ik nog meer
particuliere geldbronnen moeten trach
ten aan te boren om het geluk van de
Vietnameesjes in het Vredesdorp een
solide basis te kunnen geven. Merk
waardig toch die ongelijkheid der groot
heden, als men weet dat elke dode
Vietcong de Amerikaanse schatkist
meer dan een miljoen gulden kost."
Als Locteen van de twee blinde jon
gens In het tehuis, de zaal binnenkomt,
lijken er opeens geen financiële lasten
meer te bestaan. „Loc!", schalt de
stem van de predikant, „Loc! Speel
eens wat op de piano!"
„Jawohl", antwoordt de elfjarige
knaap. Z'n gezicht straalt, hoewel het
licht in de ogen .werd weggeslagen
door het veel - sterkere licht van een
ontploffende napalmbom. Tastend langs
de tafels en stoelen, die hem In de weg
staan, schuifelt hij naar de vleugel om
de bij hem In Vredesdorp ontdekte mu
zikaliteit bot te vieren.
Voor wie het nog niet mocht bevroe
den: Loc is voorbestemd pianist te wor
den. De lessen zijn duur en moeten
contant worden betaald. „Aktion Frie-
densdorf Kinder in Not" incasseert bij
alle banken in Oberhausen en bij de
postgiro In Essen onder nummer 1218,
