og-gÉ,
Dia^avoiud over Vietnam
Lid Boerenpartij
veroorzaakt
incident in Kamer
Feijenoord compleet maar
op zijn hoede naar AZ'67
Vakbeweging schuldig in Europees verband
Oud-astronaut
John Glenn in
de politiek
Prof. Röling:
armoe oorzaak
van
geweld
-=
13
VRIJDAG 12 DECEMBER 1969
Aarzeling
HE
Dr. Alje Vennema: .aanklacht tegen de Amerikanen....
(Foto Herbert Behrens)
DELFT
Gisteravond werden dia's vertoond in de Aula van de Tech
nische Hogeschool te Delft. Maar het waren geen beelden van een
vakantie in Majorca. Dr. Alje Vennema (37) vertelde, met behulp
van illustraties, over zijn ervaringen in Vietnam.
Een beeld van het paleis van de president van Zuid-Vietnam.
Daarna de gewone mensen van Saigon. Zijn commentaar: ..Er
slapen in Saigon 300.000 mensen 's nachts op straat. In deze ri
vier doen ze hun behoefte en poetsen ze hun tanden; het water
flrinken ze. Soms kunnen ze water kopen ook voor drinkwater
l)estaan monopolies.
Hiet ziet u het huis van een Belgische priester in Hué. In puin
geschoten door de Amerikanen, evenals een school. De Noord-
vietnamezen en het bevrijdingsfront hadden Hué verlaten zonder
ook maar iets kapot te maken: het eten werd niet aangeroerd,
de whisky hadden ze laten staan.
Toen kwamen de Amerikaanse mariniers. Ze schoten Hué
moedwillig in puin, gooiden de Belgische pater uit zijn huis, en
stalen dë whisky."
In de volle Aula het publiek
bestaat grotendeels uit studenten
houdt dr. Vennema zijn lezing
op verzoek van het Medisch
Comité Nederland-Vietnam. Het
doel hiervan wordt toegelicht
door prof. dr. J. H. de Haas,
voorzitter van het comité, hoog
leraar wereldgezondheidszorg te
Leiden.
Deze zegt in zijn inleiding:
„Ons doel is tweeledig. Geld in
zamelen voor medische steun aan
het Bevrijdingsfront en Noord-
Vietnam en informatie geven
over de medische situatie in
Vietnam.
In alle Westeuropese landen,
behalve in Portugal, Spanje en
Griekenland bestaan medische
comités als het onze. In Neder
land is in een jaar ongeveer een
ton ingezameld. De helft van de
artsen in de universiteitssteden
stelt medische hulp beschikbaar."
Huib Goudriaan
Maanlandschap
Prof. De Haas laat ook enkele dia's
zien van de verwoestingen ontstaan
op Vietnamese 'grond door het ge
bruik van chemische middelen door
de Amerikanen: „Een maanlandschap
en aan deze vernielingen hebben de
Amerikanen 71 miljoen dollar
besteed."
Dr. Vennema komt aan het woord
en vertelt eerst: „Het is jammer dat
ik hier moet zijn voor een onder
werp, waarover helaas in de Verenig
de Staten niet voldoende wordt
gesproken."
..Landgenoten", noemt hij de aan
wezigen, hoewel hij in 1951 als zoon
van een Friese landarbeider naar Ca
nada emigreerde en de Canadese na
tionaliteit verkreeg. Hij studeerde, na
jaren te hebben gespaard, f*i Canada
medicijnen. Kennelijk met succes
want van 1964 tot 1968 was hij hoofd
van de Canadese medische missie in
Zuid-Vietnam.
Zijn standplaats was Quang Ngai.
een stad niet ver van My Lai, het
dorp welks verwoesting door de
Amerikanen de laatste weken de we
reldpers bezighoudt.
Vennema, die nu internist in Lon
den is, vindt de slachting van My
Lai niets ongewoons. Hij zegt dat re
gelmatig Vietnamezen als dieren
worden neergeschoten, dat hele dor
pen zijn weggevaagd en dat 20.000
Vietnamezen bij het ontruimen van
dorpen („pacificatie") in het niets
zijn verdwenen.
Dr. Vennema is niet op eigen wens
naar Vietnam gegaan. Hij was eigen
lijk naar Cambodja uitgezonden,
maar toen een arts weg wilde uit
Vietnam werd hij naar Quang Ngai
gestuurd.
Beter leven
Waarom hebt u deze dia's ge
maakt? Uit politieke overwegingen?
Dr. Vennema: „In de eerste plaats
kreeg ik na het Tet-offensief (van
februari 1968) opdracht van de Cana
dese regering een onderzoek in te
stellen naar de medische gevolgen.
In de tweede plaats wil ik objectief
weergeven welke toestanden in Viet
nam heersen. Nee. ik sta niet achter
Noord-Vietnam: voor mij zijn er al
leen maar de mensen van Vietnam.
Noord en Zuid is een kunstmatige
scheiding.
De Vietnamezen willen een beter
leven en onafhankelijk zijn, en ze
kiezen de partij die hun dat geeft".
Hij is van mening dat op ongeveer
10 procent rijken na iedereen achter
het bevrijdingsfront staat. De gewone
Vietnamezen moeten in Zuid-Viet
nam tweederde van de oogst afstaan
aan de grootgrondbezitters. Van de
kinderen, die worden geboren sterft
er een van de drie als ze een dag oud
zijn.
Over de verkiezingen, die in
Zuid-Vietnam werden gehouden, zegt
dr. Vennema: „Ik heb met eigen ogen
gezien, dat om drie uur 's middags de
uitslagen al bekend waren, terwijl
om vijf uur alle stemmen pas waren
geteld."
De dia's, die hij laat zien, vormen
een indrukwekkend document van
het onvermogen van de Amerikanen
iets in Zuid-Vietnam op te bouwen,
dat de naam samenleving verdient.
Een plaatje van een vrouw. „Deze
vrouw was gemarteld en kapotgesla
gen in een gevangenis. Twee weken
later, nadat ze in ons ziekenhuis was
hersteld, kreeg ik haar weer terug:
weer kapotgeslagen.
Plunderinfi
En hier ziet u de functionarissen van
de Zuidvietnamese regering. Ze gok
ken of zitten op hun achterste, en
dat om drie uur 's middags als ze be
horen te werken.
Dit zijn de rijke jongetjes van Sai
gon, die niet in het leger hoeven om
dat hun ouders 100.000 piaster beta
len." Een dia van een man. „Een
vriend van me, een Fransman die in
Hué woonde. De Amerikanen namen
zijn auto over, het speelgoed van zijn
kinderen werd 'gebroken en op de
vuilnishoop gegooid. De brandkast
werd kapotgeschoten om er een mil
joen piaster uit te kunnen roven.
En ik sta u niet voor te liegen. Ik
heb dit met mijn eigen ogen gezien.
Ik kan niet begrijpen dat de Ameri
kaanse regering zo het communisme
wil bestrijden. Hoewel wij op het
ogenblik onze buik vol hebben, zijn
wij de vertegenwoordigers van het
blanke ras (dr. Vennema trekt aan
het vel van zijn wang en toont het de
zaal) en als we zo doorgaan zal er
uiteindelijk voor dit blanke ras geen
toekomst zijn. Daarom wil ik u vra
gen in gedachten te houden dat deze
kinderen, in Vietnam, maar ook in
Zuid-Amerika, Afrika en de rest van
Azië dezelfde rechten hebben als
wii."
De zaal zwijgt. Het is pauze en we
vragen dr. Vennema wat hij vindt
van de uitspraak van president
Nixon dat de slachting van My Lai
een uitzondering is en dat de schuldi
gen zullen worden gestraft. Dr. Ven
nema. nog steeds een Fries, die geen
blad voor de mond neemt: „De hou
ding van de Amerikaanse soldaten
tegenover de bevolking van Vietnam
is over het algemeen verschrikke
lijk."
Blindelings schieten
In 1966 en 1967 hoorde dr. Venne
ma al dat Amerikaanse en Zuidviet
namese militairen zonder vorm van
proces op burgers schoten. Hij neemt
niet voetstoots aan dat de doorsnee
Amerikaan zomaar iemand
neerschiet, maar hij beschouwt de
Amerikaanse militairen als mensen
die onder een enorme psychische
druk leven.
Ze moeten een vijand opsporen, die
ze niet kennen. De Vietnamezen be
ginnen de Amerikanen te haten. Ze
kennen de taal van het land niet.
Zodra ze menen dat in een .dorp le
den van het Bevrijdingsfront zitten,
wordt zo'n dorp gebombardeerd. Zon
der onderscheid des persoons vallen
dat de slachtoffers (De dia's geven
ook gruwelijke beelden van door na
palm verminkte kinderen en vrou
wen).
In Hué, dat onbeschadigd door de
Noordvietnamezen werd achtergela
ten, hebben de Amerikanen alles
blindelings kapotgeschoten. Er waren
volgens dr. Vennema massagraven in
Hué, maar de getallen kloppen niet.
„Geëxecuteerd werden mensen als de
directeur van het ziekenhuis, die ik
persoonlijk kende. Hij stal voedsel en
medicamenten uit het ziekenhuis en
verhandelde die goederen op de
zwarte markt. De executies vonden
pas plaats na berechting".
Na de pauze wordt de film „Docu
ment d'Accusations" vertoond, die
vergelijkbaar is met films over de
misdaden van het Derde Rijk. Hierna
valt er een beklemmende stilte. Er
volgt een forumdiscussie, waarbij dr.
Vennema nogmaals aan het woord
komt.
Eén conclusie
Hij doet een beroep op de toe
hoorders: „Wij als bewoners van
de zeven westelijke naties, die
het kapitaal van deze wereld in
handen hebben, hebben de plicht
onze regeerders daarop attent te
maken. Misschien kunnen we nog
vijf jaar, of nog tien jaar de
wereldbevolking onder de knoet
houden, maar er is geen mens
die me ervan kan overtuigen, dat
Vietnam zal ophouden te
vechten voor een beter leven.
Alleen dan als er geen enkele
Vietnamees meer over is.
We kunnen maar tot een ver
standige conclusie komen: het
isme, kapitalisme of com
munisme of socialisme maakt
geen verschil. Wat wel verschil
maakt is dat we onze mede
mensen als medemensen leren te
beschouwen."
ET is niet zo erg belangrijk, of
Griekenland uit de Raad van
Europa zal worden gestoten, dan wel
j als lid wordt geschorst. Daarvoor is
de raad eenvoudig van te weinig im-
I portantie. Het zou dan ook wat
vreemd zijn, dit instituut plotseling
als van grote betekenis te beschou
wen.
Men kan een beslissing van de minis
terraad dan ook slechts zien als een
oordeel over het militaire bewind te
Athene. Waarbij aangetekend dient te
worden, dat het uitblijven van schor
sing of uitstoting niet inhoudt, dat de
ministers geen reden tot veroordeling
zien.
Overigens mag een besluit van de
ministerraad niet als strafexpeditie
bedoeld zijn. Eer moet worden uit
gegaan van de vraag, hoe de belan
gen van het Griekse volk het best ge
diend zijn. Met uitstoting wordt de
mogelijkheid van een gunstige be
invloeding geheel afgesneden.
Zelfs Andreas Papandreoe, die buiten
zijn land actie voert tegen het kolo
nelsbewind, heeft herhaaldelijk ver
klaard, dat men in Athene zeer ge
voelig is voor kritiek van de bond
genoten van Griekenland. Als dat zo
is, zal verbreking van relaties een
averechtse uitwerking hebben.
Het behoeft dan ook niet te verwon
deren, dat slechts weinig leden van
de Raad een uitgesproken mening
hebben. Een deel is tegen schorsing of
uitstoting, een ander deel voor schor
sing, maar tegen uitstoting en de rest
is alleen meer tevreden met uitsto
ting.
Of deze laatste groep zijn zin krijgt
hangt af van de vraag of de minister
raad voor een beslissing een meerder
heid van tweederden nodig acht. Een
zelfde meerderheid is vereist voor
toelating van leden. Zijn de ministers
consequent dan is uitstoting niet ze-
kei'.
Schorsing zou onder die omstandig
heden een betere kans maken. Grie
kenland zou dan lid van de Raad
blijven, maar niet aan besprekingen
mogen deelnemen, totdat in Athene
een regering optreedt, die wèl vol
doet aan de eisen, welke aan lidstaten
gesteld moeten worden.
Ook deze maatregel kan leiden tot
verharding van de houding van het
militaire bewind to Athene. Het kan
de eer aan zich houden en de Raad
de rug toekeren. Voorts zou het de
militaire samenwerking in Navo-
verband op een laag pitje kunnen
zetten, zonder gevaar voor eigen vei
ligheid.
Begrijpelijk is de aarzeling groot. Met
uitstoting kan de Raad zijn doel
verbetering van de omstandigheden,
waaronder de Grieken in politiek op
zicht moeten leven zonder meer
voorbijschieten. Of met schorsing dit
doel wèl kan worden bereikt, moet
worden betwijfeld.
Hoezeer ook de noodzaak van veran
deringen in Griekenland wordt inge
zien, het mag nooit de taak van dei
Raad zijn een situatie in de hand te
werken, waarin alleen een burger-
oorlog tot het beoogde doel kan lei
den. Het middel zou dan nog erger
zijn dan de kwaal.
DEN HAAG Een incident
om de heer A. Nuijens van de
Boerenpartij leidde gisteren in
de Tweede Kamer tot het be
sluit, een aantal krenkende uit
latingen uit de Handelingen te
schrappen. Thema van de felle
discussies: de goede zeden.
Nadat minister Klompé van cul
tuur, recreatie en maatschappelijk
werk had gezegd respect te hebben
voor degenen, die zich ergerden aan
bepaalde kunstuitingen, deed de heer
Nuijens een felle aanval op de minis
ter. Hij kon zich niet voorstellen, dat
een christelijke minister, die tot de
KVP behoort, achter een cultuurbe
leid staat, dat in strijd moet zijn met
haar beginselen.
Het antwoord van minister
Klompé was, dat het christelijk be
ginsel geïnterpreteerd moet worden
en dat zij de heer Nuijens niet accep
teerde als rechter over haar opvattin
gen. Zij vroeg van de heer Nuijens,
dat hij zijn uitlatingen zou intrekken.
Gekrenkt
Dat verlangde ook de heer J. Aar
den (groep-Aarden), die zich ge
krenkt voelde omdat de heer Nuijens
in het vuur van zijn betoog een on
derscheid had gemaakt tussen leden
van de Kamer, die de eed aflegden
en leden, die de belofte hadden ge
daan.
De Tweede Kamer bestond dan vol
gens de heer Nuijens uit "christenen
en heidenen". Maar hij vond het erg,
dat de christenen, die in God geloven
en hun beginselen hebben, staan te
lachen al hij op grond van de be
ginselen de moraal verdedigde.
Later in haar antwoord kwam mi
nister Klompé terug op de verdraag
zaamheid. Maar de heer Nuijens inter
rumpeerde fel: "Moeten wij dan alles
verdragen?" Op de Tweede Kamer
achtte hij het verwijt van Christus
van toepassing: ,,Dit is een huis
van gebeds, maar ze hebben het ge
maakt tot een rovershol".
Wat van dit debat in de officiële
(Handelingen wordt opgenomen, zal
nog door de commissie uit de
Tweede Kamer voor de stenografi
sche dienst worden beoordeeld.
Nuijens
De fungerend presidente, freu
le mr. C. W. L. Wttewaall van Stoet
wegen besloot na een korte schor
sing van de vergadering bepaalde uit
latingen van de heer Nuijens uit de
handelingen te schrappen, omdat hij
zijn krenkende woorden niet wilde
intrekken.
De voorzitter van de fraktie van
de Boerenpartij, heer H. Koekoek
maakte hier bezwaar tegen. Hij zei,
dat de minister in strijd met de be
ginselen had gehandeld door voor ra
dio en televisie uitzendingen toe te
laten, die in strijd zijn met dezelfde
beginselen. Hij wilde de zaak graag
uitvechten.
Ook tijdens het incident, veroor-
door de heer Nuijens was ook de
zaakt door de heer Nuijens was de
heer Koekoek als tussenbeide geko
men. Wat hij opmerkte, zal, zo dee-
de de presidente mee, ook uit de
Handelingen worden geschrapt.
w b
OHIO Oud-astronaut John
Glenn gaat in de politiek. Hij heeft
zich gisteren kandidaat gesteld voor
de zetel van de democratische sena
tor Stephen Young, die met pensioen
gaat.
De 48-jarige Glenn verklaarde se
nator te willen worden omdat hij erg
veel van zijn land houdt en omdat
hij zich „zorgen maakt over waar wij
heen gaan en hoe wij onze proble
men zullen aanpakken." Hij noemde
de oorlog in Vietnam een van de
belangrijkste problemen van de VS.
Het betaalde voetbal geniet tijdens het komende weekeinde
van een welverdiende rust. Dat wil zeggen, de meeste clubs. Voor
een aantal verenigingen zal er tóch nog werk aan de winkel zijn.
Dat geldt dan in de eerste plaats
voor landskampioen Feijenoord en
voor het de laatste tijd zo verrassend
goed draaiende AZ '67. Grote vraag
voor Feijenoord, hoeveel punten ver
gaart men uit het achterstallige duel
met de Noordhollanders. Om het
verschil met Ajax tot op één verlies-
punt te beperken dient er in de
Kaasstad gewonnen te worden.
Trainer Ernst Happel beseft dat
het in Alkmaar een lastig karwei
gaat worden. Gelukkig valt de been
blessure die Wim van Hanegem te
gen FC Twente opliep nogal mee.
Van een niet- meespelen is in elk
geval geen sprake.
In de eerte divisie wordt slechts
de wedstrijd Helmond Sport FC
den Bosch gespeeld, terwijl het pro-
(Van onze soc.-econ. redactie)
UTRECHT De schuld voor
het ontbreken van een Europese
sociale politiek wordt door de
vakbeweging veelal geschoven
op rekening van de Europese
Commissie, de Europese raad
van ministers, de werkgevers en
het verdrag van Rome. Maar ook
de vakbeweging zelf is schuldig.
Zij is in gebreke gebleven de
vakorganisaties in Europa tot
Europese vakbeweging te maken.
Drs. G. Gerritsc, economisch mede
werker van het CNV, gaf vandaag op
een studieconferentie van het CNV
de weg aan, die moet leiden tot een
Europese vakbeweging. Als oorzaken,
dat er nog zo weinig gebeurt binnen
de Europese vakbeweging, noemde
hij, de onbekendheid met elkaar, de
uiteenlopende uitgangspunten, doel
einden en methoden en de angst een
stuk nationale positie en autonomie
te verliezen.
Deze zaken moeten doorbroken
worden, waarvoor de vakbeweging
een Europese vorm moet aannemen
en zichzelf een Europese inhoud
moet geven. De Europese organisatie
van het Wereld Verbond van de Ar
beid (WVA), het voormalige ICV, be
sloot in mei van dit jaar zich om te
vormen tot een Europees vakver
bond. Dit besluit zal naar de mening
van de heer Gerritse nu snel waar
gemaakt moeten worden, wil het nog
zin hebben.
Taak
De nationale beïnvloedingscentra
worden steeds meer ge-europeani-
seerd. De beslissingscentra verliezen
aan inhoud. De vakbeweging heeft
tot nog toe vrijwel geen kans ge
zien, reële invloed uit te oefenen op
de nieuwe internationale beslissings
centra van overheid en bedrijfsle
ven.
Als voornaamste taak van een
Europese sociale politiek noemde de
heer Gerritse, de mensen in een sa
menlevingsverband tot volledige ont
plooiing te doen komen door een bil
lijke verdeling van de materiële en
immateriële goederen, waarover dit
samenlevingsverband de beschikking
heeft. Een Europese sociale politiek
is niet iets nieuws, geen wondermid
del tegen alle kwalen, maar een nieu
we hantering van oude middelen.
Een Europese sociale politiek mag
ook niet als iets zelfstandigs gezien
worden; het gaat om de „verdelings
aspecten" van het gehele beleid, dat
door de gemeenschap gevoerd wordt.
gramma in de tweede divisie bestaat
uit Heerenveen Baronie en Gooi
land VW. Op het bekerprogram
ma staan voorts nog de wedstrijden
EDO Ajax, Excelsior Holland
Sport, PEC FC Twente, Limburgia
Sparta, Eindhoven PSV. Na
afloop van Excelsior Holland
Sport zal op het Rotterdamse Wou-
denstein de loting voor de tweede
ronde verricht worden.
Wtm van Hanegem, met blauw oog èn met feestsigaar, na het bekend worden
van tegenstander Vorwarts Berlin. De kromme zal er tegen AZ '67 wèl bij
zijn. De beenblessure valt achteraf nogal mee.
TILBURG „Heel wat onrust in
de wereld is het gevolg van armoede.
Er is berekend dat allerlei geweldex
plosies tussen 1958 en 1964 zijn ver
oorzaakt door armoede. Vast staat
dat er ge'en vrede in de wereld kan
zijn als er op grote schaal in die
wereld ook armoede heerst"
Dit heeft prof. dr. B. V. A Röling,
directeur van het polemologisch
instituut van de Groningse rijksuni
versiteit, gisteren gezegd in Tilburg,
waar hij sprak voor het Kennedy-
instituut.
Het vraagstuk \/an de revoluties in
de ontwikkelingslanden is aanzienlijk
gevaarlijker geworden, zo zei hij,
doordat de blanke machtshebbers
gescheiden optrekken in een oost- en
een westblok. De westelijke blanke
rijke staten zijn kapitalistisch en de
oostelijke communistisch geo
riënteerd. Dat betekent, dat de ene
groep rechtse en de andere groep
linkse revoluties steunt en op die
manier interne onlust in die landen
I tot een internationale zaak maakt."
