miesië door
éi klap acht
regenramp in
jaar achterop
mijn volgende
pakje is weer
cahallero
Ontredderd
Militair ceremonieel
was te overvloedig
Viervijfde van het land is overstroomd
Het was dom om dit
eheim te willen houden
DRS. DEN UYL UIT KRITIEK:
want
die smaakt
nu eenmaal
ndersdan
ndere
VRIJDAG 28 NOVEMBER 1969
liuiib r/sfffiidfi
TUNIS „In de bijbel regende het voor de zond-
[Jvloed 40 dagen. In Tunesië heeft het 30 dagen gere-
Igend. Het bijbelse record is niet gebroken, maar er is
wel onvoorstelbaar veel schade aangericht. Viervijfde
[van het land 95.000 vierkante kilometer is over
stroomd, een ware catastrofe."
Habib Bourguiba junior laat zijn ogen vervaarlijk
[rollen en heft zijn handen op ..Une catastrophe, mes-
Isieurs", zegt hij nog eens.
We zijn in het paleis van de voor-
talige Bei van Tunis. Sidi Moham-
_j Lamine, die twaalf jaar geleden
j het uitroepen van de onafhanke
lijkheid door Habib Bourguiba senior
Jerd afgezet. De Bei, een fanaat ver-
melaar van klokken en asbakken.
Jas een aristocratisch heerser, die
r de bevolking waarschijnlijk ge-
iel terecht werd gezien als een le-
[epop van de Franse regering.
Nu staat de zoon van Bourguiba
Habib Bourguiba, minister
in buitenlandse zaken in hetzelfde
let prachtige mozaïeken uitgevoerde
leis èen groep Nederlandse journa-
te woord. Hij gedraagt zich
trbij niet als een afzwakkende of
•doezelende diplomaat, maar
ireekt vrijuit over de domheid van
Tunesische regering, die aanvan-
li]k probeerde de overstroming
ir de buitenwacht geheim te hou-
en, over zijn grote vriend Luns en
ver de demagogie van Nasser.
Hoe ernstig is de schade?
dc tijd na de onafhankelijk
heidsverklaring is er veel ook met
buitenlandse hulp opgebouwd. De
ze ontwikkeling is in één keer wegge
vaagd. Het is een zware slag voor ons
land."
Hebt u bij de hulpverlening
speciale projecten op het oog?
..Er is eigenlijk een klein Marshall
plan nodig om de problemen afdoen
de te kunnen aanpakken. Er is een
prioriteitenlijst met projecten, die op
uitvoering wachten."
Schade
Voor het welslagen van de ac
tie zou het goed zijn énkele pro
jecten met name te noemen.
„Het is erg moeilijk om aan te ge
ven, waarmee we op dit moment
moeten beginnen. Het water heeft al
leen al aan de wegen en spoorlijnen
voor 14 miljoen dollar schade aange
richt. De schade aan de landbouw is
nog groter. Er zijn 70.000 huizen ver
nield. Er zijn bruggen en stuwdaip-
Habib Bourguiba ir.
men weggeslagen. Twintig procent
van de veestapel is verloren gegaan
en er zijn 260.000 daklozen."
Is'er financiële steun verleend
aan de slachtoffers?
„Bij wijze van eerste hulp is er
vier miljoen dollar uitgekeerd aan de
directe slachtoffers. Ons nationale
budget is 260 miljoen dollar."
,De Nederlandse militairen?
„De Nederlandse milifairen, met
wie we erg gelukkig zijn. zullen zich
bezig houden met het herstellen van
dc drinkwaterleiding en de irrigatie-
werken rondom Sousse en het uitgra
ven van dichtgeslibde waterputten
rondom het gebied van Kairouaan.
Over de hulpverlening volgt nog een
nader gesprek met de Nederlandse
regering."
Hulp
•e dam in de ouse Lalla, die doo de overstroming werd weg geslagen.
Het staatsbezoek van president
Heinemann van West-Duitsland is
cnauwelijks tes einde of de NAVO-
overleggers trekken Den Haag in en
wanneer hun papieren opgeruimd
zijn komen de topfiguren van de
EEG.
Het lijkt misschien een beetje
vreemd maar met zijn allen hebben
ze, zonder het te weten, één man
zijn werk onmogelijk gemaakt.
Die man is nog wel een eerbied
waardige grijsaard, die nooit iets an
ders dan goeds en vriendelijks
doet...
Dit jaar zal, voor het eerst sinds
ruim tien jaar. Sinterklaas niet kun
nen komen bij de club de Jeudi,
waarvan de diplomaten beneden de
rang van. ambassadeur in Den Haag
lid zijn.
De Club de Jeudi is eigenlijk een
stukje voorlichting aan die diploma
ten over alles en nog wat van Ne
derland. Op de donderdagse bijeen
komsten krijgen de leden tijdens
een lunch lezingen voorgeschoteld, ze
maken exursies zo nu en dan,
klimmen op een fiets om langs de
Vlist te peddelen of schepen zich in
op een trawler om iets over onze
visvangst te leren.
Omdat de Club de Jeudi ieder
jaar vele leden door vertrek verliest
en er evenveel anderen komen is
het een wisselend bestand en blijft
het oude altijd nieuw.
Ieder jaar dan ook was hel Sinter
klaasfeest een stukje Nederland dat
de heren van de Rijksvoorlichtings
dienst met moed, beleid en trouw
hun leerden.
Compleet met de versjes, die voor
elkaar gemaakt moesten worden ^n
de surprise èn de liedjes, voor deze
gelegenheid in vloeiend Engels ver
taald.
Ieder lid trok een lootje, men
kent het systeem van scholen en
kantoren, en ieder maakte voor
ieder wat.
Sinterklaas zelf, het Spaans met
Sint vcrjiiiig'il
Engels en desnoods met Frans door
spekt, deelde, geholpen door een
brave Piel, alles uit. Maar hoe is
Sinterklaas?
Die wil wel meer geven dan één
geschenkje. Die goeie man echter
heeft al zo veel uit te delen en
daarom vroeg hij steun van onze
industrie, die immers toch royaal
met relatiegeschenken strooit?
Voor de industrie gewoon een
greep in de voorraad en tegelijker-
tijd een mooie kans de produkten
onder., buitenlandse ogen te brengen.
Zo was er altijd nog een zak vol
voor ieder. Met wal kaas, een boter
letter, een blik bier, een doosje tul
penbollen en. wat we verder aan
nationale nijverheid zo al opbren
gen.
Het Sinterklaasfeest van de Club
de Jeudi was een verbroederings
feest en een stuk Nederlandse folklo
re, gemengd met een goed deel be
schaafde propaganda voor ons land.
Verleden jaar echter kwam in een
paar kranten een stukje waarin de
cadeautjesgeverij aan „mensen die
toch genoeg verdienden" maar mal
werd gevonden. Zelfs gênant, dat
„gebedel bij de industrie."
En dit jaar gaat het feest niet
door. Officiële reden: de komst van
al die andere hoge bezoekers, waar
door de Ridderzaal voortdurend be
zet is en de heren van de Rijksvoor
lichtingsdienst het ongelooflijk druk
hebben. Wat allemaal waar is, maar
toch...
Afwachten wat er volgend jaar
gebeurt.... Als ik Nederlandse indus
trie heette, zou ik met mijn colle
ga's de Sinterklaas van de Club de
Jeudi en de heren van de RVD een
handje helpen, een flink handje
dan. En de roddelaars laten kletsen.
heeft 5 of 6 helicopters en die waren
hard nodig om mensen te redden.
Eerst toen alle mensen gered waren
konden fotografen, journalisten en
regeringsfunctionarissen zich op de
hoogte stellen. Een andere reden is
misschien een gevoel van schaamte
en de vrees dat de toeristen toe
risme is een van de belangrijkste
middelen van bestaan zouden
wegblijven wanneer de ramp in het
buitenland in de publiciteit zou ko
men. Het was dom om dit geheim te
houden."
„Er zijn overigens aan de overstro
ming ook enkele zij het in verhou
ding tot de aangerichte schade ge
ringe voordelen verbonden. In het
noorden is op sommige plaatsen door
het water een laag vruchtbare slib
aangevoerd en in de omgeving van
Sousse is een oude romeinse stad. die
zes meter onder het zand lag weer
boven gekomen. Maar daar staat te
genover dat er ook Romeinse brug
gen 2000 jaar oud zijn weg
geslagen. Dit wijst erop dat een
overstroming van dezelfde omvang in
2000 jaar niet is voorgekomen".
De landbouwhervormingen,
o.a. de bestrijding van het groot
grondbezit zijn door de regering
stopgezet. Is er kans dat dit expe
riment opnieuw ter hand zal wor
den genomen?
Een inwoner van het door over
stromingen geteisterde gebied rtaal
met zijn kameel voor de gedeel
telijk vernielde landbouwschool in
Kairouan, een stad, midden in het
land.
houdt grappen te vertellen, op de
westerse wereld. Tunesië is een van
de Afrikaanse. Arabische landen, die
het ontwikkelingsprobleem aanpakt
zonder revolutionaire slogans en zon
der een grote mond op te zetten.
Wanneer ons experiment slaagt kan
Tunesië een venster worden voor de
wèsterse landen op de derde wereld.
We willen laten zien dat het ook
zonder revolutie kan. De Russen heb
ben daarom hier geen kans."
Israël?
Israël
Ex
Per
uncut
Hoeveel landen ver
hulp?
„Dat zijn: Nederland, Frankrijk,
Duitsland, de Verenigde Staten, Ca
nada. Engeland. Spanje, Zwitserland,
België. Zweden. Denemarken. Italië
Oostenrijk, Liechtenstein. Tsjechoslo-
-wakije, Joegoslavië, Lybië. Marokko,
Koeweit, de Ivoorkust. Kongo en Al
gerije. dat inmiddels wegens
overstromingen in eigen land de
hulpverlening heeft gestopt. Daar
naast krijgen we hulp van het World
Food Program, de Verenigde Naties
en de EEG. In de meeste gevallen
hebben deze landen spontaan hulp
aangeboden."
Hoeveel tijd is er nodig voor
de wederopbouw?
„Aan het eind van dit jaar moeten
de spoorlijnen in het zuiden be- i
langrijk voor het vervoer van fosfaat
weer berijdbaar zijn. Uiterlijk de
cember moet er opnieuw graan zijn
ingezaaid. Daarnaast blijft er het
herstel aan wegen, huizen en brug-
gen. Het bouwen van een brug kost
14 tot 18 maanden en er zijn 20 brug
gen vernield. Wanneer de schade aan
de landbouw is hersteld, valt niet te
schatten."
„We zullen overigens een nieuwe
kaart moeten maken. Er zijn wegen
en dorpen onder het zand verdwenen
en rivieren hebben een andere loop
genomen. Geografisch is Tunesië een
ander land geworden".
Waarom heeft de Tunesische
regering de ramp aanvankelijk'
geheim willen houden?
„Er is inderdaad tijd verspild,
maar dat kwam, omdat alle verbin
dingen waren verbroken. Het leger
„De landbouwhervormingen gingen
te vlug. Het land dat de regering in
eigendom had. is niet gunstig resul
taat uitgegeven. Maar de moeilijkhe
den kwamen toen er land onteigend
werd (er zijn hier en daar kleine
opstanden neergeslagen, red.). Finan
cieel leverde dc onteigening moeilijk
heden op. en er was ook een gebrek
aan kader, landbouwdeskundigen en
economen, om het experiment te be
geleiden. Wij blijven wel een politiek
voeren, die de hervorming van de
landbouw voorstaat, maar we zullen
er voor moeten waken dat groepen in
de bevolking de hervormingen als
onrechtvaardig gaan beschouwen."
Bent u tevreden met de hulp
uit het westen?
„We zijn erg tevreden."
- Denkt u dat uw op het westen
georiënteerde politiek van invloed
is geweest op de snelle wijze van
hulpverlening?
..Ik hoop niet dat de hulpverlening
als een soort terugbetalingssysteem
wordt gezien. Dat idee zou ik haten.
Het gaat in dit geval om menselijke
solidariteit. Overigens ben ik het ge
heel eens met de visie van uw mi
nister van buitenlandse zaken, mijn
vriend Luns. die er evenals ik van
„Wij delen de gevoelens van de
Arabische wereld. Israël heeft zónder
recht onschuldige mensen van hun
land gezet. We hadden gehoopt dat
de joden na de Tweede Wereldoorlog
zouden begrijpen dat men op grond
van religie en ras geen staat kan
vormen, laat staan mensen van hun
grond verjagen. De joden hebben
tenslotte in de 2000 jaar dat zij zijn
vervolgd altijd in de Arabische lan
den een schuilplaats kunnen vinden.
Aan de andere kant wordt Israël er
kend door de Verenigde Naties. Ook
dat is een feit waarmee je rekening
moet houden."
Ziet u het einde van de oor
log?
Nee, ik heb niet veel hoop op vre
de. De superioriteitsgevoelens van de
evangelie. Onder de uitleg van het
voelens van de Arabieren kunnen al
leen maar blijven botsen. De Ara
bische landen zijn niet in staat de
oorlog te winnen maar ze zijn ook
niet in staat vrede te sluiten. Nasser
is daarbij een gevangene van zijn
eigen demagogie. Hij heeft 20 jaar
lang beloften gedaan aan de Palestij-
nen en daarom kan hij nu niet toege
ven aan de wil om Israël als staat te
erkennen."
Tunesië, dat in september en
oktober vier weken lang door
zware regens werd geteisterd,
is ontredderd. Het water van
de geweldige overstromingen
is op enkele binnenmeren na,
weer weggeëbd. De ruim 500
doden zijn begraven. Maar ver
der Heeft de Tunesische bevol
king niet veel kunnen doen.
Hier en daar zijn boeren be
gonnen met de herbouw van
hun lemen hutten, of hebben zij
hun akkerlandje weer omge
ploegd. Maar er zijn 260.000
daklozen, 70.000 verwoeste
huizen, kapotte wegen, brug
gen, irrigatiewerken en drink
watervoorzieningen. Rivieren
hebben een andere loop geno
men en een gebied zo groot als
Zuid-Holland is bedekt met
een laag zand in dikte varië
rend van tien centimeter tot
twee meter.
Om een indruk te geven: in
gebieden waar per jaar 40 mil
limeter regen valt, kwam nu in
drie dagen 4 tot 500 millimeter
naar beneden. In Nederland
valt om de gedachte te be
palen per jaar 750 millimeter.
Het gevolg was dat rivieren
buiten hun oevers traden en dat
een golf van modder en grint
een verwoestend spoor over
het land trok. Tot de landen die
hulp willen verlenen behoort
ook Nederland. Behalve op de
regering heeft Tunesië een be
roep gedaan op de Nederland
se bevolking. Woensdagavond
gaat daarom op Nederland I en
II de actie ,,Hulp voor Tunesië"
giro 999 van start.
Een van onze verslaggevers
bezocht ter voorbereiding van
de actie het rampengebied.
Aan zijn reisverslag gaat van
daag een interview met de mi
nister van buitenlandse zaken
van Tunesië, Habib Bourguiba
junior, vooraf.
O
DEN HAAG De fractieleider van de Partij van de Arbeid in
de Tweede Kamer, drs. J. M. den Uyl, is ontevreden over het „over
vloedig militair ceremonieel" waarmede staatsbezoeken in Neder
land worden omgeven. In vragen aan de minister-president P. J. S.
de Jong oefent hij scherpe kritiek hierop.
Drs. Den Uyl vraagt de regering
haar opvattingen over de organisatie
van staatsbezoeken in een nota uit
een te zetten, opdat de Kamer zich
over een soberder en meer inhoud
rijke programmering van staatsbe
zoeken zal kunnen uitspreken.
In een toelichting op zijn vraag
zegt de socialist dat het gewaardeer
de bezoek van de Westduitse presi
dent dr. G. Heinemann opnieuw de
aandacht heeft gevestigd op verschil
lende bedenkelijke aspecten.
Parlement
,,De inleiding van dit staatsbezoek
met saluutschoten, de afzetting van
de wegen met militairen, de inspectie
van de erewachten, kortom de vrij
wel permanente begeleiding van het
bezoek met militair ceremonieel moet
als volstrekt in strijd worden
beschouwd met het open en civiele
karakter dat een ontmoeting tussen
twee staatshoofden van twee demo
cratieën dient te hebben.
Volgens drs. Den Uyl dient een es
sentieel onderdeel in het programma
van staatsbezoeken een ontmoeting te
zijn van de buitenlandse gast met de
Staten-Generaal. Dit zou de vorm
kunnen hebben van een gedachten-
wisseling met een delegatie uit beide
Kamers, of van een toespraak van
hel staatshoofd tot een verenigde
vergadering van het parlement,
Zienswijze
In de NOS-rubriek: „Zienswijze"
van zondagavond kwam er voor de t.v.
het onderwerp „Jezus van Nazareth...
Verlosser, Wereldleraar. Zonnegod, of
profeet?" In het begeleidend woord
werd gezegd dat er nu drie vertegen
woordigers van het Christendom aan
het woord waren geweest, en tot slot
kwam er dan (om eens een ander ge
luid te horen), een Islamiet.
Wie waren deze drie „vertegen
woordigers van het Christendom"?
Eerst kwam er iemand van de Vrij
Katholieke kerk. daarna een Mor
moon. en daarna een antroposoof!
Ik wil hiertegen protesteren: dit is
oneerlijke voorlichting: Wil men alle
richtingen aan het woord laten: ak
koord. maar waar waren als represen
tanten van het Christendom de alge
meen erkende kerken. Had men ie
mand als ds. Buskes niet kunnen vra
gen, en iemand van het Leger des
Heils?
Naar aanleiding van deze uitzen
ding, en soortgelijke onelegante grap
pen als „Floris" en als de Fabel
tjeskrant waarin over het beloofde
woud gesproken wordt, en iemand met
een Amerikaans accent, steeds zeurt
over: „Wees blijde, wees altijd blijde'*
zou ik willen vragen, wat is de NOS,
wie is er verantwoordelijk voor. en
door wie wordt zij betaald?
rlcemstedc
H. II. J. Hrule
