IE VROUW HEINEMANN:
Welvaartsfilm is
loflied industrie
Iedereen welkom op ontvangst
Inspraak van burger in
ruimtelijke ordening
DEMKA ZOEKT NAAR
EEN FUSIEPARTNER
Is 'kaas uit het vuistje'
voer voor intellectuelen?
Even nadenken
voor u nee zegt.
Ze blijft
zichzelf
NIEUW SHELL WERKSTUK
Rijzige presidentsvroutve met stijl
Trots op haar dertien kleinkinderen
Verenigings-
studenten zijn
niet alleen
EEN KOU
KRIJGT
Transport naar
hoofdbedrijf
is de oorzaak
Belediging uit
handelingen
IOORSTROMINC
MKKÈL IS
HAARS
Vuurzee legt
deel haarlak-
fabriek in as
Burger tegen
bureaucratie
beschermen
Schakel: Positieve
uitspraak over
Rijnpoorthaven
Suggestie van mejuffrouw Haars:
I AANLEG VAN DUBBELDEKS-WEGEN
7
WOENSDAG 12 NOVEMBER 1969
levrouw Heinemann ontving gisteren de
ederlandse pers in verband met het
omende bezoek van de Westduitse president
t zijn echtgenote aan ons land. „Mijn man
oelt zich nog jong en geestdrtiftig" zei ze
trots.
(Van een onzer redacteuren)
BONN Hilda Heinemann,
echtgenote van de president
t de Duitse Bondsrepubliek,
ten rijzige vrouw, die men be
lt geen etiket kan opplakken.
ia gewoon zich zelf.
'en vrouw, die haar taak, wei
deze ook zijn mag, ernstig
tuit en het zij nogmaals ge-
jd, daarbij zich zelf blijft.
ie hadden een gesprek met haar
een van de salons van de villa
nmerschmidt, een oud buiten,
gebouwd door een rijke indus-
el in - ruste. Beneden zijn de
aal, de salons, de muziekkamer
een vleugel. Boven de eigen
jnvertrekken, die voor officiële be
ters echter gesloten blijven. Wel
ien daar de kinderen enk leinkin-
sn, de vrienden en vriendinnen
[et nieuwe leven, op 1 juli van dit
begonnen, heeft wel het dage
leven van president Heinemann
Jjn vrouw veranderd, maar niet
verworvenheden van het verleden
ebannen.
Ie villa ruikt nog naar de verse
want eigenlijk is het huis nog
ir vier dagen op orde. Het presi-
aële paar heeft zolang in een zij-
igel gewoond. En... ieder weekend
rt men terug in het oude huis in
en, waar alle eigen meubelen en
lere persoonlijke zaken zijn achter
leven.
Picasso, uit zijn eerste tijd, is
;er mee naar Bonn verhuisd; een-
idig omdat mevrouw Heinemann
dagelijks wil zien. Het is de voor-
Uing van een kring vrolijke men-
die reiken naar een grote vredes-
Karakter
)eie voorkeur typeert haar karak-
Ze heeft zich duidelijke idealen
fdd en streeft ernaar die te ver-
tnl/jken. Het uitgangspunt van
denken is haar geloof. „Het is
niet erfelijk", zegt ie, „maar ik
het toch wel meegekregen."
r vader was namelijk predikant.
jdens het Hitlerbewind heeft ze
jeloof uitgedragen door met haar
in de Bekennende Kirche te
sen, o.a. vermenigvuldigden ze
hriften, wat in de kelder van
huis in Essen gebeurde tot er
raad dreigde. Ook herbergde het
in koeriers, die tussen Nederland
Zwitserland heen en weer trok-
Een van hen was Hebe
ilbrug uit Utrecht me twie nog
jd kontakt wordt onderhouden.
)an zitten we direct in de grote
blematiek. De verhouding tussen
island en Nederland of eerder tus
sen het Duitse en het Nederlandse
volk.
„Ik kan de weerstanden in Neder
land wel begrijpen", zegt mevrouw
Heinemann. „De ondervindingen zijn
te diep geweest en de geschiedenis
gaat niet zo snel als het menselijk
leven. Het is een grote gunst dat uw
Koningin ons heeft uitgenodigd."
Totih is de presidentsfamilie geen
onbekende in Nederland. Integen
deel. In augustus 1948 woonden de
heer en mevrouw Heinemann de ver
gadering van de Wereldraad van Ker
ken in Amsterdam bij, die geopend
wprd door toen nog prinses Juliana
in tegenwoordigheid van prins Bern-
hard.
Het was de eerste maal, dat zij
naar het buitenland konden. Of zoals
mevrouw Heinemann zegt: „We ons
getto konden verlaten."
Huisje
Verder heeft een der drie dochters
een zomerhuisje in Oostburg en me
nigmaal wippen opa en oma daar
over. En dan is er nog het „klandes-
tiene" bezoek aan Amsterdam ge
weest op 5 juli om de poppententoon-
stelling in het Stedelijk Museum te
zien.
Mevrouw Heinemann is een kunst-
liefhebster, „een amateur", waar
schuwt ze wel.
Haar vak is eigenlijk theologie,
wat ook twee van de dochters gestu
deerd hebben. Een van haar is le
rares theologie, daar haar man invali
de uit de oorlog terugkeerde.
Dertien kleinkinderen zijn er en
wanneeer oma over hen spreekt ont
dekt men pas haar diepste wezen.
Later bij het afscheid, als het proto-
Mevrouw Heinemann, die bin
nenkort met haar man, de West
duitse president, een bezoek aan
Nederland zal brengen, heeft
gisteren de Nederlandse pers
ontvangen. Op de foto mevrouw
Heinemann op het terras van
haar woning, op de achtergrond
de Rijn.
col wat verdwenen is en het gesprek
persoonlijker wordt, zegt ze: „Ja, dat
het met de kleinkinderen goed gaat,
dat is wel het belangrijkste."
Ach dat protocol... de Heinemanns
zullen zich er niet door laten pantse
ren. „Een mens leeft van binnen
naar buiten en niet andersom." Een
zin die alles zegt.
Natuurlijk is er de eeuwige agenda
vol verplichtingen, maar er wordt
strikt de hand aan gehouden, dat de
president en ook zijn vrouw niet geï
soleerd mogen worden van de bevol
king. Op hun reis door de Bundes-
lander hebben ze er op toegezien, dat
bij officiële ontvangsten „iedereen,
van een scheepsjongen af, er kon ko
en".
Speciale taken
Even zeker is mevrouw Heine
mann in de keuze van speciale taken
die zij op zich neemt. Voorop staat
haar bescherm vrouweschap van Am
nesty Interhational, de organisatie
die hulp tracht te verlenen aan de
gezinnen van politieke gevangenen,
waar ook ter wereld. Ze zegt het
krachtig: „Di eFamilie eines Gefange-
nen soil nicht verrotten."
Morgen opent ze een bazar om
nieuwe fondsen te verkrijgen en het
is duidelijk, dat ze een stuwende
kracht wil zijn.
Hoe se staat tegenover de drie ge
vangenen van Breda? „Daar kan ik
niet op ingaan", is het snelle ant
woord. Maar bijna hardop denkend
gaat ze toch verder. „Het is een
beslissing van uw regering. Het is
niet aan ons daarover te oordelen.
Maar... levenslang is ook de
doodstraf. Levenslang is levenslang...
We hebben er veel over gesproken,
mijn man en Ik met dr. Stempel, de
predikant uit Saarbrücken, die zich
heeft bezig gehouden met de
zielszorg van deze gevangenen.
Amnestie is een zaak van het land,
waarin het geval speelt, zelf. Ik ge
loof echter dat men hier met am
nestie wel gelukkig zou zijn ge
weest."
Maar fel daarna: „Verjaring van
oorlogsmisdaden, daar is mijn man
vierkant tegen. Oorlogsmisdaden mo
gen niet verjaren. Het mag niet zo
zijn, dat de een levenslang zijn vrij
heid verliest en de ander vrijuit
gaat."
Gebeden
Maar de rijzige vrouw in haar een
voudige grijze japon met een klein
collier, waaraan negen opalen in
strakke zetting om de hoge hals, die
zo duidelijk op de bres staat voor
wat zij meent, verandert opeens
wanneer onze koninklijke familie ter
sprake komt.
Geen complimenten zoekt ze. Haar
eerste reactie is: „Ik heb gebeden
voor de kleine Constantijn. Wat was
ik blij met de foto gisteren in de
krant van die gezonde baby! Mijn
dochter, haar zesde kind, had een
aangeboren hartgebrek. Haar kindje
stierf... met Constantijn is het ge
lukt..."
Haar ogen zijn vochtig.
Telkens in het gesprek komen de
kleinkinderen opduiken. De vierjari
ge, die Omi om een verhaaltje vroeg
toen ze geen tijd had en door de
moeder getroost werd met: „Omi
werkt nu voor alle mensen!"
Die „alle mensen" zijn ook de
geestelijk gehandicapte kinderen, die
haar speciale belangstelling hebben.
Familieband
Op hoogtijdagen komen graag alle
kinderen, vier echtparen, en de der
tien kleinkinderen bijeen Zo ook op
de 70ste verjaardag van de president,
op 23 juli van dit jaar, waarbij een
der geschenken een portret van hem
getooid met een beatlemuts was!
„Mijn man voelt zich nog jong. Hij
is nog altijd ongeduldig! Niet korze
lig, mopperig, maar geestdriftig. Hij
wil opschieten. Neem ons huwe
lijksrecht dat dateert van 1870! Dat
moet nodig veranderd worden en een
ombudsman, die zou hier ook inge
voerd moeten worden. Met zulke din
gen is hij ongeduldig."
Of ze haar man heeft aangespoord
deze carrière te maken!
Het antwoord komt vastbera
den: „Aangespoord neen; wel
zijn werk meegedragen naar
mijn beste vermogen. Thuis en
werk, is altijd één geweest."
Onderzoek relaties
UTRECHT Studenten, die lid
zijn van een gezelligheidsvereniging
beschikken tijdens hun eerste studie
jaar gemiddeld over twee drie keer
zoveel vrienden en kennissen als stu
denten, die niet bij een gezellig-
heidsvereniging zijn aangesloten.
Dit is een van de conclusies uit een
in het studiejaar 1967/1968 door het
Bureau onderwijsresearch en stu
diestatistiek van de rijksuniversiteit
in Utrecht ingesteld onderzoek naar
de sociale relaties van eerstejaarsstu
denten.
Het onderzoek werd verricht onder
een groep van in totaal 113 manlijke
eerstejaars in de diergeneeskunde.
Vrouwen zijn niet ondervraagd, om
dat zij het geheel minder overzichte
lijk zouden hebben gemaakt.
In doorsnee hebben verenigingsle
den vier tot vijf keer zoveel goede
vrienden als niet-verenigingsleden.
De laatsten stonden vaker geïsoleerd.
De gezelligheidsvereniging draagt
dan ook een duidelijk karakter van
een ontmoetingspunt. Het wonen in
of buiten Utrecht bleek niet van in
vloed te zijn.
Inalfa krimpt in
VEN RAI J De directie van de
Metaalwarenfabriek Inalfa N.V. in
Venraij heeft besloten het personeels
bestand van haar dochterbedrijf in
Stadskanaal terug te brengen van ze
ventig tot dertig werknemer®.
De oorzaak van deze inkrimping is
te wijten aan de steeds stijgende kos
ten van beheer en transport van do
in Stadskanaal vervaardigde toeleve
ringsproducten voor locale verwar
ming naar het Venraijse heefdbedrijf.
De af te vloeien personeelsleden kun
nen in Limburg gaan werken.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG De afgevaardigde
van de Boerenpartij heeft gister
avond een burgemeester in
Noord-Holland van chantage
beschuldigd.
De voorzitter van de Tweede Ka
mer, mr. F.J.F.M. van Thlel, verzocht
deze belediging en beschuldiging te
rug te nemen. Dit werd geweigerd.
De beschuldiging zal nu overeen
komstig het reglement van orde uit
de handelingen worden geschrapt.
Verder werd de afgevaardigde het
woord ontnomen. Niet om de beledi
ging, maar omdat hij zijn spreektijd
al met vijf minuten had overschre
den.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Drs. E. Nypers van
D'66 heeft minister Schut gisteravond
in de Tweede Kamer een serie voor
stellen gedaan als aanvulling van de
wet op de ruimtelijke ordening
Het gaat de heer Nyperls om meer
inspraak van de burger bij het
vaststellen van bestemmingsplannen
of grotere nationale plannen. Ook wil
hij dat de procedures, wanneer men
in verzet is tegen de plannen van de
overheid, worden bekort.
Schrijven
Een grief is, dat binnen de wette
lijke mogelijkheden de tervisieleg-
ging van bestemmingsplannen zeer
onopvallend kan geschieden. Vandaar
de suggestie om allen, die bij een
(Vervolg van pag 1)
Iet liberale Kamerlid H. Wiegel
ld een pleidooi voor extra woning-
aw in de Haagse agglomeratie,
[ar de nood z.i. groter is dan waar
in Nederland. Hij dreigde met
motie als de minister niet met
Kggingen komt.
fader moest minister Schut kri-
doorstaan van de heer T. Tol-
n(c.h.): De begroting kan de toets
i de kritiek niet doorstaan. De toe-
ding is op essentiële punten on-
delijk.
venals de heer H. Wiegel (lib.)
d de heer Tolman het jammer,
de minister zo laat was gekomen
zijn richtlijnen voor de doorstro-
Nu was een beoordeling moei-
fa was niet het geval voor mr. F.
J. J. Andriessen van de KVP, die
positief over het doorstro-
'gsplan uitliet. Zoals ook de libe-
'1 dr. K. van Dijk deed.
ft heer Andriessen had een andere
het bouwen van 125.000 wonin-
in 1970 was voor hem (evenals
•zde heren Tolman en Wiegel) een
blute voorwaarde. Voor de jaren
1970 vroeg hij een onderzoek naar
mogelijkheid jaarlijks 135.000 tot
MO te bouwen.
Aantjes tilde hier niet zo
aar aan. Het accent moet niet een-
Idig worden gelegd op de totale
oduktie. Het gaat er om dat er
'aaibare woningen komen om hen
halpen. die nu in de klem zitten.
HAAG De uitvoer van ruw
«el is vanaf vandaag gebonden
n een uitvoervergunning. De rege-
Is getroffen wegens de op de
jjnenlandse markt ontstane
«aarste aan nikkel. Bovendien is
gevolg gegeven aan een aanbeve-
van de EEG om gemeenscha ppe-
Ke maatregelen te nemen ten be-
"j-ve van de nikkelvoorziening.
,°°r de regeling is uitvoer van
«el buiten de EEG verboden. Bin-
i de Gemeenschap is een vergun-
nodig.
UTRECHT De Koninklijke
Demka Staalfabrieken NV in
Utrecht, een dochter van het
Hoogovenconcern, oriënteert zich
momenteel over de mogelijkhe
den een samenwerking aan te
gaan met andere Europese pro
ducenten van staalgietwerk.
Overwegingen hiervoor zijn dat de
afdeling staalgietwerk vanouds zich
gericht heeft op de Nederlandse
markt. Dit maakt over het algemeen
grote produktieseries onmogelijk. De
laatste drie jaar zijn investeringen
gedaan om te komen tot een rationa
lisatie en mechanisatie van de pro-
duktie. Dit markttechnisch te verwe
zenlijken vergt specialisatie.
Het is volgens de directie waar
schijnlijk dat de besprekingen om
trent de mogelijkheden van samen
werking tot in het eerste kwartaal van
1970 zullen voortduren. Het ligt niet
in de bedoeling ook de activiteiten
van Demka buiten het staalgietwerk
in de eventuele samenwerking te be
trekken.
Een woordvoerder van Demka
die drie jaar geleden ingrijpende sa
neringsmaatregelen voorstelde liet
weten, dat de staalgieterij permanent
een zorgenkind is. Het ging hem te
ver te zeggen, dat de staalgieterij zal
worden gesloten als het fusiegesprek
mislukt. Er zijn nog andere mogelijk
heden, maar hij kon deze niet precise
ren.
CPN-lid uit Senaat
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Mevrouw H. J. van
Ommeren-Averink, de enige afge
vaardigde van de Communistische
Partij in de Eerste Kamer, zal we
gens gezondheidsredenen de Kamer
verlaten. Als zij op 14 november
ontslag neemt, heeft zij elf jaar het
Kamerlidmaatschap vervult.
De vakbonden zijn tevreden over
het overleg bij Demca. De situatie
baart zorgen (zeker als de voorgeno
men fusie niet zou slagen) maar de
directie stelt volgens dc bonden alles
in het werk om de werkgelegenheid
te continueren. Zo nodig zal voor
vervangende werkgelegenheid wor-
den gezorgd.
HOENSBROEK Aan de reeks
van felle branden, die deze week in
Nederland hebben gewoed, is er
gisteren weer één toegevoegd. In
Hoensbroek werd de produktiehal
van een fabriek van haarlakken en
parfumerieën door brand verwoest.
De schade bedraagt twee miljoen
gulden.
DEN HAAG De Shell heeft een
nieuw werkstuk toegevoegd aan zijn
reeds uitgebreide filmotheek. Het is
de twaalf minuten durende film van
Rene van Nie: „Welvaart onder ons",
een loflied op de menselijke ar
beid, nader gepreciseerd op het boren
van olie, dat niet alleen een nieuwe
industrie deed ontstaan, maar ook
onmisbaar is voor elke vorm van in
dustrie in het algemeen, zonder wel
ke onze moderne samenleving niet
meer zou kunnen bestaan.
„Boren is elementair geworden als
eten en drinken", zegt het commen
taar.
In ademloos mooie opnamen, Jan
Kijser is de cameraman, wil Rene
vap Nie ons duidelijk maken, hoe
allesomvattend voor ons bestaan de
Intellectuelen waren vroeger van die mensen met hoge voorhoofden,
hoge boorden en hoogbeschaafde stemmen. Dat is een misvatting:
intellectuelen zijn mensen die nadenken - en er zijn evengóed
intellectuele stratenmakers als niet-intellectuele ingenieurs. Nu
weten alle voedingsdeskundigen dat de hersens veel eiwitten nodig
hebben. En mensen die veel nadenken of vaak schaakspelen of heel
slim moeten zijn - die hebben een eiwitrijk dieet nodig.
'Kaas uit het vuistje' past in him leven: zo'n hartige,
lekker dikke plak, even.tussendoor van 't stuk gesneden,C
is een prima eiwit injektie. We willen niet zeggen dat
iedereen die vaak kaas uit het vuistje hapt opeens beter
gaat denken. Aan de andere kant: op tijd iets lekkers weten
te vinden is in elk geval een teken van gezond versta.nd
industrie geworden is: na de hand, de
sohop, en de ploeg kwam nu de boor:
„Het machtigste werktuig van alle,
de boor, de boor naar welvaart".
De film van Rene van Nie, vaak
onderstreept met de pathetische mu
ziek van Beethoven, is te beschouwen
als een loflied. Van Nie maakt het in
zijn film duidelijk, dat de arbeid het
avontuur van de mens is.
De mens onderwerpt de aarde aan
zich. Hij is ten volle een heer der
wereld geworden. Enerzijds een
machtige gedachte, vooral als hij zo
pathetisch onder filmbeelden wordt
gebracht, maar ook beklemmend als
men ziet hoe de mens het aanzien
van de wereld verandert, zijn stem
pel op de aarde drukt. De wereld is
klein geworden. Hoe meer er geboord
wordt, hoe kleiner. Hoe meer wel
vaart, hoe benauwder.
T onen
Een aspect, dat door Van Nie niet
zozeer tot uitdrukking is gebracht,
daarvoor is hij te zeer onder de in
druk van de macht der industrie,
maar een aspect, dat er niettemin
wel degelijk is en 'zich ook wel dege
lijk uit de filmbeelden laat aflezen.
In ieder geval Shell heeft er een
mooie film bij en de jonge cineast
Rene van Nie slaat eens andere tonen
aan, dan vele van zijn leeftijdgenoten
doen. Hij heeft kennelijk de nieuwe
zakelijkheid al achter zich en weet
zich weer te vermeien in de machti
ge, poëtische, soms zelfs pathetische
beelden, die dc menselijke arbeid ook
te zien geeft.
Ev. GROLLE
bepaald plan ztijn betrokken, te
schrijven. In zo'n rondschrijven moet
het plan duidelijk worden uiteenge
zet.
Verder is het gewenst, dat het plan
met de bijbehorende kaarten tegen
kostprijs te koop is voor de betrokke
nen.
Er zijn ook plannen die diep ingrij
pen in de ruimtelijke ordening van
meer gemeenten en de provincie
(aanleg van vliegvelden). De heer
Nypels stelde in dit verband voor een
nationaal facetplan in te voeren, dat
de burgers net zo vindt als de
bestemmingsplannen. Bij het
vaststellen van het facetplan heeft de
burger weer evenveel inspraak.
Kamerlid vraagt:
DEN HAAG Het onlangs
geïnstalleerde socialistische Tweede-
Kamerlid mr. dr. H. J. Roethof vindt
dat het nijpende vraagstuk van pre
ventieve rechtsbescherming van de
burger tegenover beslissingen van
een anonieme overheidsadministratie
(bureaucratie) de grootst mogelijke
aandacht verdient.
Hij wijst premier De Jong en mi
nister Beernink op de openbare les
van mr. R. Crince le Roy over de
zogenaamde „vierde macht" in de
staat, de ambtenarij.
De heer Roethof stelt voor dat de
commissie-Cal8-Donner en de com
missie-Biesheuvel behalvede invoe
ring van een recht op inzage van
overheidsdocumenten (zodat geheim
houding hiervan tot de uitzondering
gaat behoren en steeds dient te wor
den gemotiveerd) ook de volgende
voorstellen in hun overwegingen zul
len betrekken:
een recht van de Staten Generaal
tot het horen van ambtenaren over
hun beslissingen;
verplichting van de ambtenaar de
gevraagde gegevens naar beste ver
mogen te verstrekken;
Bureau
de toevoeging van een manage
ment bureau aan het kabinet "van de
premier met de taak het houden van
toezicht op de overheidsadmi
nistratie, met een jaarlijkse publieke
rapportage verplichting;
de invoering van een bevredigen
de regeling, zoals die reeds in
verscheidene landen bestaat, voor de
formalisering en uniformering van
het non-contentieuse administratieve
proces, zodat het publiek in principe
bij elke overheidsdienst volgens de
zelfde vaste en vertrouwde regels
kan aankloppen.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Rotterdam is erg
belangrijk als doorvoerhaven. Daar
om vroeg de heer M. W. Schakel
(a.r.) gisteravond minister Schut van
volkshuisvesting zich positief uit te
spreken over de aanleg van de Rijn
poorthaven.
De heer Schakel pleitte voor een
blijvende .groene Hoekse Waard en
een verdere ontwikkeling van het
Scheldebekken. Maar. zei hij, over
Rotterdam is het laatste woord nog
niet gezegd.
Uitbreiding van de Maasvlakte
verder zee in kan gewenst zijn. Maar
aldus de heer Schakel, de door de
regering vastgestelde demarcatielijn
mag niet worden overschreden.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Waarom leggen we steeds weer nieuwe wegen aan?
Zodra een bepaalde weg te druk is geworden, wordt een tracé voor een
nieuwe verbinding vastgesteld. En de aanleg begint weer. Op deze wijze,
betoogde gisteren in de Tweede Kamer mejuffrouw mr. E. A. Haars (c.h.),
blijft er op den duur niet veel meer over van het landschap.
Zou het niet mogelijk zijn boven de bestaande wegen nieuwe rijbanen
aan te leggen. We krijgen dan dubbeldeks-wegen, die aan de rand van de
stad uitmonden op grote parkeerplaatsen. Vandaar is er dan een snelle ver
binding (met het openbaar vervoer) naar het centrum. Juffrouw Haars gaf
toe, dat dit alles fantasie was. Maar toch, zei ze, moeten we in die richting
denken.
