AR, ongeschonden uit strijd,
maakt schuiver naar links
Nü 4\% rente
ophetAMRÖ-
spaarboekje!
KVP-LEIDER: DIT IS
GEEN BLIJDE DAG
Wat eigenlijk uit
de bus kwam
Onderzoek eigen beleid
Wilt u uw spaargeld
zien groeien?
Dat kan.
AMRO BANK
Binding Rechts:
Contacten niet
verontrusten uit
de chr. partijen
Uit de Haagse hof geplukt
Aftelling
hervat
5
MAANDAG 10 NOVEMBER 1969
(Van onze parlementsredaetie)
UTRECHT Wie zou hebben gedacht dat de ruim negentig
jarige ARP zaterdag voor de laatste maal haar convent zou
houden, kwam bedrogen uit. Want niet alleen bleef een dreigende
scheuring uit door linkse politici met enig leedvermaak een
scheiding der geesten genoemd de partij kwam hechter uit de
strijd dan ooit tevoren.
De mannenbroeders sloten
zich steviger aaneen en daardoor
werd het inderdaad een histori
sche week, zoals de Amsterdam
se „rebel" drs. Feddema vorige
week op de tv had voorspeld. De
partij maakte voor het eerst sinds
dr. Berghuis éen behoorlijke
schuiver naar links, ten gerieve
van de radicalen. Zij werden za
terdag dan ook de winnaars-
Scholten, Idenburg en Arjos.
Het bestuur timmerde na een soms
chaotisch debat een nieuwe resolutie -
in elkaar, die zo onduidelijk was, dat
men cr alle kanten mee op kon. Bin
nen de partijtop bleek dat duidelijk
door het verschil in opvatting tussen
voorzitter dr. Veerman en fraktielei-
der mr. Biesheuvel.
En zeker vijf andere anti-revolu
tionairen. die na de gewijzigde reso
lutie aan het woord kwamen, gaven
hieraan elk een andere uitleg. Aan de
daardoor steeds onduidelijker toe
stand werd een eind gemaakt door
dr. Veerman, die zich ondubbelzinnig
achter de uitleg van CNV - voorzit
ter Lanser stelde.
Geen show
En daarom werd dit het „convent
van Lanser". De man, die als gast
met het initiatief voor verzoening
tussen KVP en PvdA kwam, de man
ook die duidelijk liet blijken, wat de
christelijke vakbeweging zal doen als
men de resolutie klakkeloos zou
overnemen. „Geen samen uit samen
thuis" en ook geen „show voor drie
heren", en daar kon Biesheuvel het
mee doen.
Het convent was begonnen met een
dringend beroep van voorzitter Veer
man toch vooral nuchter te blijven:
„We kunnen vandaag een discussie
winnen, maar een partij verliezen".
Als eerste van de 55 sprekers he
kelde radicaal mr. Idenburg de reso
lutie. Hij wilde een commissie, die
zich eerst intern gaat beraden over
de voorwaarden waarop het gesprek
met KVP en CHU over een gezamen
lijk urgentieplan moet worden voort
gezet.
Vrede beutiard
Op het voorjaarsconvent volgend
jaar zal daarover een definitieve
beslissing moeten worden genomen.
„Dan zal de buitenwacht misschien
zeggen dat de vrede weer eens be
waard is. maar dit interne gesprek is
belangrijker dan wat anderen van
ons zullen zeggen".
Het convent was er niet onderste
boven van. Dat veranderde echter,
toen een lange rij van sprekers zich
achter hem schaarde. En dat waren
niet allemaal radicalen en jongeren:
Hartkamp, Scholten en Kieft
(Heusden). Wijnmalen (Den Haag), de
kamercentrale Assen. Postma en na
tuurlijk Hans de Boer (Arjos), Bou-
kema (radicaal). Lanser (CNV) en drs.
Feddema (van de „69").
Allen wilden eerst, dat de partij
met zichzelf in het reine zou komen,
voordat men met dc andere twee
over een urgentieproeram gaat pra
len. Natuurlijk bleef de reactie niet
uit. Talrijke kamercentrales schaar
den zich achter het bestuur. We noe
men slechts Dordrecht. Ridderkerk.
Fripsland en Zeeland.
Opvallend was, dat bijna allen hun
bedenkingen hadden teaen de
„christelijke geïnspireerdheid" van
de KVP. Er werd zoveel over de
KVP gesproken, dat KVP-voorzitter
mr. Van der Stee zich in een onbe
waakt ogenblik liet ontvallen, dat hij
zich op een KVP-partij-raadsverga-
dering waande. En dr. Veerman kon
zich voorstellen dat „het voor mr. Van
der Stee allemaal niet meer hoefde".
Een van de talrijkesprekers
tijdens het Partijconvent van de
Antirevolutionaire Partij, zaterdag
in de Domstad, was drs. J. P.
Feddema uit Amsterdam, initiatief
nemer van de Open Brief aan het
Convent.
Kamerlid Hannie van Leeuwen
legde duidelijk uit, wat de resolutie
voor haar betekende: een stap ver
der, zonder een logische ontwikkeling
naar verdere samenwerking. Mede
namens kamerlid Goudzwaard wees
zij de „Samen uit samen thuis"-theo-
rie van Mellema en Schmelzer van
de hand. „Aan de CDU hebben wij
geen enkele behoefte. Er zijn in de
KVP symptonen die ons toch wel te
denken geven".
Zij stelde zich achter Lanser op en
dat was het eerste teken, dat het
bestuur met een compromis over de
brug zou moeten komen. Er waren
natuurlijk ook mensen, die het
voorstel van het bestuur nog niet ver
genoeg gingen. Maar zij werden niet
serieus genomen.
De strijd spitste zich nu toe tussen
de bestuurstafel en de linkerkant van
de zaal, waar alles wat verontrust
was, zich opstelde, zoals Nieuw Links
dat deed op het PvdA-congres. Er
waren nog meer overeenkomsten: en
kele conventleden beschuldigden de
opposanten van chantage en drs.
Feddema werd weggeklapt. „Stijl
loos". vond mr. Scholten. En eigenlijk
had hij gelijk. Want ook Feddema
was bezield van dat ene doel: bij
elkaar blijven als het even kan.
Het convent zelf beperkte zich nu
tot applaus en boc-geroep en liet de
hoofdrolspelers hun gang gaan. Er
stonden nu duidelijk drie groepen te
genover elkaar: het bestuur, dat on
getwijfeld met haar nog ongewijzigde
motie hel convent achter zich had
kunnen krijgen, de verontrusten on
der leiding van Feddema en de radi
calen. die spoedig in Lanser en
Scholten hun leiders herkenden.
Op dat moment had Veerman de
resolutie in stemming kunnen bren
gen. Hij zou dat gewonnen hebben
ook. maar verontrusten en radicalen
bleken voor hem belangrijker te zijn.
Het compromis ging zich steeds dui-
Resolutie is een cryptogram
(Van onze parlementsredaetie)
DEN HAAG De voorzitter van
de KVP, mr. A. P. J. M. M. van
der Stee. gelooft dat door het be
sluit van het AR-convent de sa
menwerking tussen KVP, CHU en
ARP is afgeremd. „Ik zou het jam
mer vinden, als uit de resolutie
blijkt, dat er het eerste halfjaar
helemaal niets zal gebeuren", aldus
mr. Van der Stee.
..De resolutie is voor mij. en ik
geloof in zekere mate ook voor de
heer Veerman, een cryptogram. En
daarom was het geen blijde dag
voor mij". Grote twijfel had mr.
Van der Stee over wat er dit
•erste halfjaar gaat gebeuren.
Hij distantieerde zich van de her
haalde uitspraak van CH-fractielei-
der Mellema en dienst KVP-col-
lega Schmeltzer: Samen uit. samen
thuis.
Ongefundeerd
Overigens vond hij dat men op j
het convent veel ongefundeerde kri-
tiek heeft geuit op zijn partij.
PvdA-fractieleider drs. J. H. den i
Uyl vindt, dat een „scheiding der-
geesten" noodzakelijk blijft. „Wij
zullen het gesprek met de ARP
niet afwijzen. Het gaat ons echter
om een daadwerkelijke verandering
van de politiek".
Hij hoopte, dat het gistingspro
ces in de ARP zich zal doorzetten.
Het besluit van zaterdag is voor de
PvdA niet voldoende.
delijker aftekenen. Veerman zette de
eerste aarzelende stappen in de rich
ting van de radicalen, die vreemd
genoeg nu een centrumpositie in
namen.
De schorsing van een half uur zou
de oplossing brengen. En terwijl het
congres het splinternieuwe con
gresgebouw overhoop haalde om iets
drinkbaars te pakken te krijgen (wat
niet lukte, het congres blééf droog)
onderhandelde Veerman met radica
len en verontrusten.
De nieuwe resolutie, die hij na her
vatting voorlas, bleek een „crypto
gram" te zijn. Niet alleen het con
vent, maar ook Veerman zelf had er
moeite mee.
Alvorens de drie christelijke par
tijen over een urgentieprogram gaan
praten, zullen binnen de ARP de me
ningen worden gepeild. Een commis
sie. voorgesteld door mr. Idenburg en
daarom al snel tot de commissie-
Idenburg omgedoopt, zal het algeme
ne toekomstige beleid van de ARP
onderzoeken. Op het voorjaarscon
gres zullen de resultaten worden be
sproken.
Ook zullen binnen de partij eerst
de voorwaarden moeten worden vast
gesteld voor het urgentieprogram, dat j
het convent nu als het principe
besluit zou nemen over dat urgentie- j
program met KVP en CHU te gaan j
praten.
Op laag pitje
Maar stel, zei een radicaal, dat men
in de partij tot de conclusie komt dat
beide andere partners niet aan onze
voorwaarden voldoen. Moet het voor
jaarsconvent het vandaag te nemen
besluit dan herzien? Dat bleek juist
te zijn.
Betekent het dat het werk van de.
Achttien een half jaar stilstaat of op
z'n minst op een laag pitje wordt
gezel? In feite wel, zeiden de radica
len en ook dr. Veerman liet dat
doorschemeren. Beslist niet, legde
mr. Biesheuvel uit. Het intern beraad
gaat samen met het beraad tussen de
drie.
Dan ben ik tegen, liet Scholten we
ten en ook Lanser kon dat niet met
elkaar rijmen. Het gesprek van de
Achttien (commissie-Duidelijkheid),
dat dus wordt voortgezet, blijft voor
waardelijk, constateerde mr. Schol
ten.
Feddema: „Voor mij belekent dit
compromis uitstel van executie. Ik
zal te zijner tijd dan ook de konse-
kwenties trékken".
Veerman maakte een eind aan de j
onduidelijkheid door zich achter
Lanser te scharen. Op zichzelf was
dat natuurlijk ook onduidelijk, want
hij had dat in de gewijzigde resolutie
moeten neerleggen. Maar de radica
len verloren hun schroom en het con
vent maakte de resolutie legaal.
Op een inderhaast na afloop beleg
de persconferentie, probeerde dr.
Veerman een en ander uit de doeken
te doen. Hij deelde mee. dat er ook
een commissie komt (door Scholten
voorgesteld) die het rapport van de
commissie-Duidelijkheid gaat onder
zoeken. Daar wordt nog een speciaal
congres aan gewijd.
Rustig aart
Voor het bestuur betekent deze
resolutie, aldus dr. Veerman, een dui
delijke fasering van de christelijke
samenwerking, en het handhaven
van de eigen identiteit van de ARP
„tot aan het laatste moment". Een
duidelijk „rustig aan" tegen de KVP
dus? Zo zou je het kunnen opvatten,
zei Veerman. Dat „zo zou" zaaide
weer de nodige verwarring.
Voor de radicalen was de resolutie
een duidelijke overwinning. In feite
wordt het gesprek met KVP en CHU
bevroren en elke radicaal kan daar
alleen maar verheugd om zijn.
PvdA's pottekijker Van dér Louw
juichte de resolutie toe. Blijkt de
christelijke samenwerking bij de sta
tenverkiezingen een flop te zijn, en
Van der Louw twijfelde daar niet
aan. dan maakt deze resolutie het de
ARP heel gemakkelijk alle banden
met KVP en CHU te kappen.
In feite kan de ARP alle kanten
op. En het gemak, waarmee Veerman
omzwaaide, kan een aanwijzing zijn,
dat de ARP zich met de KVP toch
niet zo „lekker" voelt. Maar dat is en
blijft natuurlijk een PvdA-dagdro-
merij.
Gevolgen
Voor CHU en KVP heeft de resolu
tie verstrekkende gevolgen. De CHU
zal haar Unieraad komende zaterdag
een andere resolutie moeten voorleg
gen. De gezamelijke commissie komt
er natuurlijk niet. Voor de KVP geldt
hetzelfde. Juist deze partij is zo voor
samenwerking geporteerd. Zal de
KVP-partijraad over twee weken in
Tilburg inderdaad zeggen: „Nou, voor
ons hoeft het niet meer?"
Liberale jongeren:
Niet meer met
confessionelen
(Van onze parlementsredaetie)
DEN HAAG De voorzitter van
de liberale jongerenorganisatie, mr
H. Bosma, wil niet dat het kabi
net-De Jong inzet zal worden van de
volgende Kamerverkiezingen. Het ka-
binet heeft tot nu toe een te zwakke
indruk gemaakt om daarover te jui-
chen.
Mr. Bosma vond. dat de VVD dit i
stokpaardje maai- snel moest verge- I
ten. Hij kon zich moeilijk voorstellen j
dat de VVD het nog eens zou kunnen i meer macht krijgt. Hij zou dan tus-
U kunt ook een AMRO-Spaarrekening nemen.
Die geeft u - afhankelijk van de termijn - een
rente van 4)4, 5, 5'/2,6 of zelfs 7 procent. U
ziet het: sparen bij de AMRO Bank gaat sneller.
AMSTERDAM-ROTTERDAM BANK
(Van onze parlementsredaetie)
DEN HAAG Het Tweede Ka
merlid Harmsen van Binding Rechts
heeft op een vergadering van zijn
partij in Hilverum gezegd dat hij
contacten heeft met verontrusten uit
ARP. CHU en KVP voor de vorming
van een rechtse concentratie.
Veel leden van de drie christelijke
partijen zijn het niet eens met de
linkse koers, die de drie gaan voeren.
De heer Harmsen hekelde de ARP,
die steeds linkser wordt en de voor
zitter van de CHU, prof. dr. J. W.
van Hulst. Voor de rechtse concen
tratie zijn alle „eerlijke" rechtse
krachten nodig. Negatieve of extreem
rechtse groepen heeft Binding
Rechts niet nodig.
Centraal
De partij aanvaardde zaterdag in
Hilversum het beginselprogramma,
waarin het handhaven van de
christelijke beschaving centraal is
geplaatst. Binding Rechts pleit voor
eigen zelfstandigheid en wel, wat de
EEG betreft, niet verder gaan dan
een economische samenwerking.
Krachtig moet worden opgetreden
tegen voortdurende gezagsondermij
ning. Strenge straffen zijn nodig te
gen ordeverstoringen en zeden
misdrijven. Het land moet de grenzen
sluiten voor buitenlandse revolu
tionairen. die van Nederland een
„poel van linkse misdadigers" kun
nen maken.
De partij stelt voor ontwikke
lingshulp te vervangen door een
volkslening. „Dan zal blijken dat de
schreeuwers om meer ontwikke
lingshulp zelf niets zullen doen."
Kloinpé
Minister Klompé kreeg een flinke
veeg uit de pan: bekroning van werk
als van Gerard Kornelis van het Re-
ve „is gericht op het ondergraven
van de moraal." Overigens moet mi
nister Klompé zelf maar weten of zij
zich wil laten „aflikkan", aldus de
heer Harmsen.
Voorzitter van de partij is de heer
J. S. Winia geworden. Het program is
opgesteld in nauwe samenwerking
met mr. L. van Hcyningen.
proberen met de drie confessionele
partijen.
Hij zei dat op de lustrumbijeen
komst van de JOVD in Emmen, waar
fractieleider mr. Geertsema debat
teerde met PvdA-voorzitter dr. A.
Vondeling, Mr. Geertsema hechtte
veel belang aan de regeerbaarheid
van het land.
Macht
Ook voelde hij er weinig voor dit
kabinet inzet te maken van de ver
kiezingen. Overigens pleitte hij er
voor, dat de minister-president wat
sentijds zijn kabinet kunnen wijzi
gen.
Dr. Vondeling, die niet snel een
ander kabinet ziet verschijnen, was
het daarmee eens. En al eerder op de
dag had de c.h.-jongerenvoorzitter
Jad. Huijsen in Driebergen deze mo
gelijkheid geopperd.
Mr. Geertsema heeft er overigens
niets tegen, dat in 1971 een kabinet
van dezelfde samenstelling wordt ge
vormd. Het zal dan echter, onmoge
lijk zijn personen, die' thans in'het
kabinet-De Jong zitten, ook in die
nieuwe regering op te nemen.
De ARP schijnt misschien tot misnoegen van KVP en CHU de deur
voor de radicalen (wijd) geopend te houden. Op de foto voorzitter van het
CNV J. Lanser (links) en fractievoorzitter in de Tweede Kamer mr.
B. W. Biesheuvel tijdens het Partijconvent in Utrecht.
Als vrouw heb je zo van die inge
wortelde ideeën over de man. De
man is stoer, de man is sterk, de
man is nooit benauwd -
Maar ga eens op stap met zestig
mannen. En neem dan in een vlie
gende storm de boot naar Engeland!
In de trein naar Hoek van Hol
land begon het al. Hoe laat moet je
de pil innemen?
De anti-zeeziekte pil natuurlijk.
Sommigen waren er al bij het ont
bijt mee begonnen, anderen riepen
luid, dat het pas aan boord moest.
Eenmaal aan boord had iedereen
de pil gehad. Maar toen begon het
schip buitengaats onmiddellijk spot
tend te dansen en pil of geen pil, we
dansten en deinden allemaal mee.
Het gezelschap werd kleiner, de
puur zieken verdwenen uit het ge
zicht: bleef over een groep die weer
gesplitst kon worden in de volmaakt
vrolijken, de wat bleken, en zij. die
in een halfbewusteloze slaap wegge
doken waren.
Bij mij zat de ellende niet in de
maag, maar in de ogen. Voor die
ogen zweefde de wereld van bleek-
gezichten, stoelen, tafels-
Ogen dicht en alles was in rust-
Dus hield ik ze dicht. Wat niet
gek geweest zou zijn, ware het niet,
dat ik de ontdekking deed juist toen
ik aan de lunchtafel zat.
Links en rechts had ik nog net
twee heren zien plaatsnemen.
Ik hoorde iemand bedienen en
wist dat nu soep voor me stond. De
lepel voelde ik rechts in mijn hand
geduwd. „Eet maar", zei de stem
rechts. Ik at. Toen kreeg ik links
een duwtje: „Hier zijn soepsten
gels... wilt u ze?"
Ik wilde alles wat ik maar binnen
kon krijgen. Een volle maag houdt
de zeeziekte tegen.
Aldoor tastte ik weer links naast
hel bord en aldoor vonden mijn vin
gers een nieuwe stengel. Dozijnen
Ogen «pen
moet ik er verwerkt hebben. Een
bodem van stijf cement in maag, die
zich bedwingen liet.
Aan bewegingen rond mij besefté
ik tenslotte dat het getafel afgelo
pen was.
Voorzichtig deed ik één oog open.
Er gebeurde niets ontstellends.
Tweede oog open... het schip lag
rustig rond me.
Geen duizeling meer, geen onze
kerheid.
Dankbaar keek ik naar mijn
huurlieden. Die van rechts was een
goede bekende, die me bemoedigend
toeknikte die van links een martia
le figuur, van wie ik vaag wist, dat
hem de generaalstitel toebehoorde.
Tot Harwich zaten we verder gea
nimeerd te praten. Niet over koetjes
en kalfjes, maar over parades en
duizend andere dingen.
Na vier dagen door Londen ren
nen kwam de terugtocht. Nog vlie-
gender storm, nog meer bleke ge
zichten, nog meer pillen en... nog
meer angst bij mij, die toch over
tuigd bleef een zwakke vrouw te
zijn.
Ik wou net de ogen in afweer
tegen het zeetumult sluiten. toen
opeens de stem van de generaal
naast mij was: „En nou geen
aanstellerij: ogen open en niet mijn
soepstengels opeten.."'
Telkens als de oogleden zakten
voelde ik zijn gezaghebbende blik.
Ik hield de kijkers dus open. Heb
ook niet zijn soepstengels opgegeten,
maar wel die van een ander. En
voelde me reuze gehoorzaam— en
fit!
(Van onze parlementsredaetie)
UTRECHT De eerste drie pun
ten van de door het centraal comité
van de ARP voorgestelde resolutie
zijn zo goed als ongewijzigd geble
ven. In dit gedeelte van de resolutie
wordt herinnerd aan de evangelische
opdracht en geconstateerd, dat de
rapporten van de Achttien (de
gespreksgroep tussen KVP. CHU en
ARP) beantwoorden aan een politiek
beleid van deze tijd.
Punt drie van de resolutie eindigt
dan met:
„Op grond van de in de Achttien
bereikte overeenstemming ten aan
zien van het uitgangspunt en ten aan
zien van de hoofdpunten van politiek
beleid, zoals neergelegd in de rappor
ten van de Achttien, spreekt het par
tijconvent uit, dat het mogelijk moet
zijn met CHU en KVP overeenstem
ming te bereiken over programma
tische vormgeving van een vernieu
wingsgezinde politiek in evangelische
zin."
Het tweede gedeelte van de resolu
tie is drastisch gewijzigd. Omdat de
inhoud van deze wijziging tijdens het
convent niet duidelijk werd, laten we
hier de letterlijke tekst van het
tweede deel volgen:
PROCES
4. ..Een nadere bezinning binnen
alle geledingen van de partij op het
verplichtend karakter van het evan
gelie voor het politiek handelen is
noodzakelijk gezien het proces van
heroriëntatie, waarin ook onze partij
zich bevindt.
Het partijconvent is van oordeel,
dat het voor de realisering van de in
punt 3 genoemde politiek gewenst is,
dat de drie partijbesturen in onder
ling overleg een urgentieprogram
opstellen, waarin op duidelijke "ma
nier die punten worden opgenomen,
die in de volgende regeringsperiode
moeten worden gerealiseerd.
Alvorens daartoe te komen, dient
de ARP via de daartoe bevoegde par
tij-organen een eigen beleidsprogram
op te stellen en de voorwaarden te
formuleren, waaraan zulk een urgen
tieprogram zal moeten voldoen.
Deze stukken zullen op het partij
convent in het voorjaar aan de orde
moeten komen. De resultaten van het
onderling beraad van de partijbestu
ren zullen aan de orde worden
gesteld op het partijconvent van het
j volgende najaar.
PARTNERS
5. Het partijconvent spreekt uit.
dat samenwerking met CHU en KVP
niet beoogt te leiden tot een exclusie
ve opstelling. Op basis van program
vergelijking en via oriëntatie omtrent
standpunten van andere partijen zal
in het licht van de bereikte resulta
ten als onder 4 genoemd, ook onder
zocht dienen te worden met welke
partners het beleid het beste kan
worden uitgevoerd.
Met het oog op de regeerbaarheid
van het land dient in elk geval niet
bij voorbaat samenwerking met an
dere partijen te worden uitgesloten
of bemoeilijkt."
Apollo-12 missie
KAAP KENNEDY Dc aftelling
voor de lancering van de Apollo-12 is
na een onderbreking gistermiddag
voortgezet. De drie astronauten ver
keren in een goede gezondheid, zodat
hun tien dagen durende maanvlueht
vrijdag lijkt te kunnen beginnen.
Charles Conrad, Richard Gordon
en Alan Bean zijn zondac vier uur
lang medisch onderzocht. Dr. Charles
A. Berry meldde dat de stemming
uitstekend is. Er werden geen sporen
van infectie gevonden.
De aftelling is dit weekeinde stop
gezet, zodat ongeveer 36.000
bespaard kon worden. Dit had anders
voor overwerk uitbetaald moeten
worden. De lancering, die ook door
president Richard Nixon zal worden
bijgewoond, zal ook worden gade
geslagen door tien astronomen.
Ongeveer duizend anti-apart-
heidsbetogers hebben zaterdag
in Leicester (Engeland) gepoogd
een politiekordon te doorbreken,
gelegd rondom het terrein waar
de Zuidafrikaanse rugbyploeg
Springboks speelde. Bij dc
gevechten tussen politie en
demonstranten werden minstens
twee personen gewond.
