Kerouac maakte veel los
schaak
OP SKIES OVER
DE DUINTOPPEN
honderd jaar
PUZZEL VAN DE WÉÉK
Rode draad (2)
SI
i
m p
ZATERDAG I NOVEMBER 196»
4
„Loop naar de maan, jullie draken", waren de
weiniae doch minder parlementaire woorden, die
de latere rijkspostmeester en initiator van de
Wereldpostvereniging Heinrich von Stephan in
1865 meende te moeten mededelen aan zijn wijn
handelaar met wie hij blijkbaar een verschil van
mening had. Toen hij deze paar woorden had
geschreven, bedacht hij wat een verspilling het
was, daarvoor een hele brief te gebruiken. Vijf
Omdat Stephan van zijn hoogste
chefs geen toestemminq had ge
kregen, zijn voorstel te berde te
brengen tijdens het vijfde congres
van de Duits-Oostenrijkse postver-
eniqing dat toevallig In november
van dat jaar te Kartsruhe werd ge
houden, distribueerde hij zijn idee
onder de dertien gedelegeerden
ter conferentie.
Zi|n briefkaart kon echter geen
aenade vinden In de ogen van de
postale deskundigen. In hun ogen
was het een „stommiteit". Wellicht
dachten de heren meer aan de
vermindering van inkomsten van
hun postdiensten dan aan de klan-
MAGYAR OOSTA
ten voor wie het idee een belang-
ri|ke service betekende.
Aan diezelfde conferentietafel
zat ook de directeur-generaal van
de Oostenrijkse posterijen. Hij had
de debatten over Stephan's brief
kaart met ongewone interesse aan
gehoord. Vier jaar later, op 26 ja
nuari 1869. publiceerde een pro
fessor in de economie aan de mill-
HOR.: 1. mom; 6. vis; 8. mening; 13. edelgesteente. 14 voegwoord.
15. voedsel; 17. onderricht; 18. metaalsoort: 20. verouderd woord voor
ivoor; 21. lengtemaat (afk.); 22. zijtak Donau; 24. plaats in Groningen;
26. bosgod; 27. twijg; 28. stuk grond: 30. zwakke: 31. eikeschors; 32.
bijwoord; 33. grap: 35. paard: 36. soort van kers; 38. begrip; 40. bloem;
42. plaats in Frankrijk: 44. de gezamenlijke hoeveelheid; 47. rivier in
Duitsland; 48. meisjesnaam; 49. bijrivier van de Tiber; 50. moeder van
Samuel; 52. brugje over een smal water; 54. marterachtig roofdier; 56.
takel (scheepsterm); 58. plant; 60. boom; 62 oude lap: 64 papegaai In
N. Zeeland; 65. vaartuig: 67 plaats In Engeland; 68 slot: 71 meisjes
naam; 72. troefkaart; 74. stengel; 76 vreemde munt: 77. inhoudsmaat
(afk.); 78. steen: 80 niet dicht opeen staande; 81. plechtige gelofte: 83
muzieknoot; 84 plant; 85. telwoord: 87. brede grove lat; 88 water in Z.H
89. noodlottig.
VERT.; 1 inspanning; 2 sint (afk); 3 heks; 4 plaats In Limburg; 5.
soort; 6. bloem; 7. plaats in Limburg; 8. lied; 9. biersoort; 10. boom; 11
onbekende; 12. plaats In Utrecht; 16. plotseling; 19. vreemde taal; 21
stroperij; 23. lichaamsdeel: 24. schrijfkosten; 25. Jongensnaam; 26. voor
zetsel; 28. kever; 29. ontkenning (Eng.); 32. volgens de regel; 34. muziek
instrument; 36. gemeenschappelijke weide; 37. bloem; 38. wijzer van een
kompas; 39. keur of kern; 40. uitroep; 41. voorzetsel; 43. duinvallei: 45
boomscheut; 46. Iemand die treitert; 51. water In N.H.; 52. net om patrij
zen te vangen; 53. vrucht van een eik; 55. vroeger; 57. afval van vlas
59. deel van het oor; 60. hetzelfde; 61. stronkje; 63. Zeeuwse hoeve.
65. voegwoord; 66. specerij; 69. ambacht (Vlaams); 70. plaats in Drente:
73. gekheid; 75. Griekse letter; 78. kolenemmer: 79. Europeaan; 81
grond die bij een hoeve behoort; 82. aanw. voornaamw.; 84. stoomschip
(afk.); 86. gebod.
OPLOSSING VAN DE
VORIGE PUZZEL
HOR.: 1 «lat. 4 Hoorn. 8 brak. 12 oer.
rap. 26 engel. 28 ven. 31 rok. 33 set. 34
hamer. 36 et, 38 sap. 40 melote. 41 gca.
43 berooid. 44 nee. 45 Geleen. 47 een.
49 Ld. 50 •mail. 51 ben. 53 lom, 55 aas.
56 kanon. 58 gil. 61 pas. 62 roe, 64 kit.
06 Aa. 68 tan. 89 enter. 70 Aa, 71 kroon.
73 grien. 74 Dan. 75 amid. 76 poene. 77
VERT.; 1 aoep. 2 teger. 3 ar. 4 h
kar. 22 het. 23 demon. 25 pos. 27 gebo-
n. 28 val. 29 netel. 30 Regge. 32 kabel
Hedel. 35 reeds. 37 Teems. 39 t
67 arm. 68 tod. 69 ere. 72 o.l. 73 go. 74
do.
INZENDINGEN
Oplossingen, uitsluitend op brief
kaart, worden voor donderdag aan
ons bureau verwacht. In de linker
bovenhoek vermelden ..Puzzelop
lossing". Er zijn drie prijzen: een
van f 10 en twee van ƒ5.
Posf zegel rubriek door
J. J. M. KIGGEN
minuten later was de briefkaart uitgevonden en
na tien dagen stond het project in een rapport
uiteengezet.
Als u het afspel van het hieronderstaande
spel bekijkt, grenst het bijna aan het on
mogelijke. U zult zich verder afvragen of een
dergelijk spelverloop kan worden berekend.
Uiteraard, maar gezegd moet dat het Zuid
hier toch wel bijzonder meezat. Overigens
blijkt duidelijk welke fraaie mogelijkheden
zich allemaal kunnen voordoen, waar u ooit
zelf nog eens gebruik van kunt maken.
Allereerst de kaartverdeling:
A H V 10 6
972
C 9
4* A 9 6 4
B 9 8 4 2
N
75
63
W O
2
VB 10
O
B 4 3
O
H 7 6 2
4»
875
4»
B 10 3
3
n? A H 5 4
O A V 10 8 5
H V 2
Het biedverloop op zich is al interessant.
Zuid startte met één SA, waarna Noord 3 4»
bood, Zuid 4 probeerde om na 5 4* uit
eindelijk 7 «f» te bieden!
Hiertegen kwam Oost uit met V, die
voor de aas werd. Nu moet u eens zien hoe
Zuid verder gaat: troef 2 naar de aas en 9
terug met snijden via Oost. O A na en een
getroefd. Noord speelt nu naar C A,
waarna Zuid 8 door Noord laat introeven
Onbegrijpelijk
Als West hierbij introeft, kan Noord altijd
hoger. Zuid haalt nu de troeven weg, speelt
de O af en gaat met 3 naar Noord om de
resterende slagen te halen.
Een fantastisch spel, dat de eerlijkheid
gebiedt het te zeggen natuurlijk down kan
gaan, wanneer Oost met 4» uitkomt om daar
mee de verbinding tussen Noord en Zuid te
verbreken. Overigens ligt een dergelijke uit
komst na het 4»-bod van Noord, bepaald niet
voor de hand.
Correspondentie aan de heer B. J. Nuys.
Burgemeester Baumannlaan 163, Rotterdam
Het tweede spel is een niet al te moeilijk
vraagstuk, waarover de lezer zich kan buigen
Gegeven is onder meer dat West de bieding
mocht openen. Wat zou u doen? Passen of
bieden? Kiest u bieden, zo ja, wat. Verder is
gegeven dat West paste (I) en Noord en Zuid
uiteindelijk terecht kwamen in 4 dat pre
cies kon worden gemaakt. Vraag: is dat het
hoogst haalbare contract dat in dit spel zit?
De kaartverdeling was;
72
H 10 8 7
O A 6 3
4» A B 5 4
A 10 4 3
0? 5
O H
4» H V 10 9 7 6 2
W O
Z
H V 9 5
964
O V 10 8 72
4» 8
B 8 6
A V B 3 2
O B 9 5 4
4» 3
4 C? kon worden gemaakt, omdat Noord
H sec bij West zag vallen en daardoor,
snijdend via Oost, in die kleur extra slagen
wist te realiseren.
taire akademie van Wiener
Neustadt. dr. Emmanuel Herrmann
(18391902), In „Neuen Freien
Presse" een artikel over een nieu
we methode van corresponderen
via de posterijen.
Dr. Herrmann zette in zijn ver
handeling niet alleen de voordelen
van het gebruik van briefkaarten
uiteen qeen enveloppe, geen gro
te vellen paoier. tijdwinst, lagere
frankeerkosten. maar stelde tevens
dat een groot deel van de berich
ten die tot dan door middel van
brieven werden verzonden, hele
maal niet zo belangrijk zijn dat
een gesloten omslag daarvoor ver
eist is.
Het bericht sloeg op de postdi-
rectie te Wenen goed aan en de
directeur-generaal Freiherr Maly
von Pavanowits nam het voorstel
zo voortvarend over dat in de
dienstorders van de posterijen van
25 september 1869 de invoering
van drie briefkaarten voor binnen
lands gebruik per 1 oktober 1869
aangekondigd werd.
Herrmann heeft blijkbaar na een
half jaar een soort publiek opinie
onderzoek gehouden over zi|n
briefkaart. In de eerste maand
werden anderhalf millloen exem
plaren in het gebied van Oosten
rijk en Hongarije qebru'ikt Binnen
een jaar waren er tien millioen
verkocht en thans liqt dit cijfer od
30 millloen per jaar.
Al In 1870 volgde de invoering
in Bulgarije. Engeland. Frankri|k
Württemberg en Zwitserland; he
jaar daarna kwamen België. Cana
da. Denemarken. Finland. Helgo
land. Luxemburg en ons land aar
de beurt en dan volgen langzaam
Noorwegen, Rusland. Zweden
Spanje. Japan, Roemenië. Servië
de Ver. Staten enz.
Maar waar Is de oorspronkelijke
Duitse uitvinding gebleven, zult u
vragen. Toen Stephan in 1870 be
noemd was tot directeur-generaal
van de Noord-Duitse Posterijen,
kon hij zl|n eigen project gaan
pousseren. Al op 6 juni 1870 werd
de invoering van de Duitse brief
kaart aangekondigd. Om financiële
redenen was voor deze briefkaart
hetzelfde porto als voor brieven
verschuldigd. De kaart was niet
voorzien van een voorgedrukte
postzegel; die moest op de kaart
worden geplakt.
Ter herdenking van het feit dat
de invoering van de zo populaire
briefkaarten honderd jaar oeleden
heeft plaats gevonden, beziqt de
Oostenrijkse postdienst thans een
bijzonder poststempel De Hon
gaarse PTT heeft een herden
kingspostzegel uitgegeven
Het portret van dr Herrmann
heb ik ontdekt op een Oosten
rijkse briefkaart, die In 1959 zijn
eerste uitgifte-dag beleefde. Op
deze kaart staat de professor ver
meld als „uitvinder van de brief
kaart". In Duitsland denkt men
daar wellicht anders over.
Een stukje jeugdsentiment
begon vorige week voor mij
te leven, toen de telexen het
46 bericht de wereld in ratelden
van de dood van de Ameri
kaanse schrijver Jack Kerouac.
Zomervakantie 1956 in een
kleine provinciestad. Ik had
mijn schooltijd afgesloten en
de toekomst zag ik als een
groot gat, waar je moest in
springen, geleid door de ge
dachte: wat gaat het financieel
opleveren.
Nederland beleefde een van
zijn saaiste periodes. Het had
de welvaart al geroken, al keek
je moeder nog steeds kwaad als
je twee Dlakken kaas op je bo
terham deed.
In die vakantie werd ik ge
troffen door een verhaal van de
letterkundige Adriaan van der
Veen. Hij was juist terug uit de
Verenigde Staten en vertelde
voor de radio over een totaal
nieuwe stroming in de Ameri
kaanse literatuur.
Belangrijkste vertegenwoor
diger van die stroming The
Beat Generation was de
schrijver Jack Kerouac. Het be
langrijkste kenmerk: protest te
gen de welvaartstaat, tegen de
vermaterialisering.
De „beatniks" het woord
ontstond na de lancerine van de
Spoetnik trokken zwervend
door Amerika, in gestolen wa
gens of liftend in goederentrei
nen. Verder zo luidden de
verhalen zaten ze uren zwij
gend te luisteren naar jazz of
lazen elkaar poëzie voor. Liefs»
de anti-rationele poezie van het
Japanse Zen-Boeddhisme.
Als ze geld nodig hadden,
gingen ze een paar weken bor
den wassen en trokken dan
weer verder. Jack Kerouac
heeft het allemaal beschreven
in zijn boek „Op weg", een van
de meest opwindende en gekste
boeken, die ik ooit onder ogen
had.
Een boek. dat het verlangen
wakker roept om te gaan rei
zen. een boek met weergaloos
dichterlijke hoogtepunten, zoals
bijvoorbeeld een aankomst in
New Orleans tegen zonsonder
gang.
Wat mij vooral een schok gaf.
door
Bert van der Ent
„Buigen en sluiten, ontspannen maar en naar voren
buigen." Op één der duintoppen van het bosrqke
recreatiecentrum Duinrell staan leerling-skiërs in
kleurige nauwsluitende sportpantalons en Noorse
truien gereed om de helling af te dalen. Hoofdski
leraar J. van Tongeren uit Rotterdam kijkt nauw
lettend en kritisch toe. Bij vallen en opstaan moet
men deze moeilijke sport immers leren beheersen.
Toch fs er geen vlokje
sneeuw te zien op de duinhel
lingen. Wel een stro-achtig ma
teriaal met de naam palmy
ra-stalks. hetgeen uit Mexico
wordt geïmporteerd. Vrijwel de
gehele baan van de Stichting
ter Bevordering van de
Skisport in Nederland is ermee
bedekt. Wanneer het regent zijn
de strootjes zelfs gladder dan
sneeuw.
Een sportief uitziende jonge
man op 2.05 meter lange skies
begint aan de afdaling. Halver
wege echter raakt hij uit balans
en valt op de weke, vochtige
bodem. Door de dubbele veilig-
heidsbindingen op de skies is
het vrijwel uitgesloten dat hij
zijn benen of armen breekt. Le
raar Van Tongeren in het
dagelijks leven docent lichame
lijke opvoeding aan enkele Rot
terdamse scholen merkt op:
„Dat moest wel fout gaan met
dat te vroeg buigen".
Monique Matthijssen (21) uit
Schiedam, die in januari in
Oostenrijk hóópt te aaan skiën,
is dol enthousiast over de lessen
die zij voor 't eerst in de week
einden volgt. .Je moet gercoon
een beetje durven. Aan de kant
blijven staan is er niet bij. Als
iedereen meedoet moet je wel.''
Zij is gestart in de begin
nersklas waar zij heeft leren lo
pen op de skies. Zonder moeite
klautert zij nu met andere- leer
lingen de helling op om er weer
eens een baantje aan te wagen.
Eén duintop hoger is de klas
voor meer gevorderden aan het
werk. Worden voor het oog
geen halsbrekende toeren uitge
haald, toch blijft men voortdu-
steunt of dat deel van de jeugd
dat lief zijn voor elkaar propa
geert en daarmee welbewust de
ogen sluit voor de aggressiviteil
van de omgeving.
Een feit is. dat door mensen
als Kerouac de Amerikaanse
samenleving ter discussie is
gesteld. Dat dit is gevo'gd door
een periode van politieke radi
calisering is inderdaad veront
rustend. maar tegelijkertijd
moedgevend, want onvermijde
lijk.
Dit behoort naar mijn mening
bij het proces van bewustwor
ding.
rend geboeid bij deze prestaties.
Andries Zwamborn (25), die
in het Rotterdamse Dijkzigtzie-
kenhuis werkt, is voor de vijfde
keer op Duinrell. „Het houdt je
fit", zegt hij. „Een lichamelijke
voorbereiding voor de win
tersport is ideaal. Voor wat be
treft de skitechniek kan je hier
beslist wat opsteken." Hij laat
zich zeer positief uit over het
niveau van de opleiding.
De elementaire zaken worden
uitvoerig behandeld. Hangfah-
ren. Schuszfahren, Stemmbogen
(van richting veranderen) en
zovoort. Terwijl een beginne
ling met succes de helling af
daalt, zijn de gevorderden ac
tief met het maken van spron
getjes. De langste afdaling is
156 meter.
Op een andere helling of
liever heuvel zijn kinderen
van vijf en zes jaar actief op
hun kleine skietjes. Ouders en
familieleden moedigen hen aan.
Keer op keer glijden zij de heu
vel af.
Tot nu toe hebben zich onge
veer '550 cursisten laten
inschrijven bij de Stichting.
Het afgelopen weekeinde werd
de vijfde van de in totaal elf
lessen gegeven. Van de acht
cursussen zijn er zes volge
boekt. De lessen gaan onder al
le weersomstandigheden door.
Voor hen die in februari naar
de wintersport willen gaan is in
de kerstvakantie een spoedcur
sus georganiseerd. In zes dagen
worden dan tien lessen gege
ven.
Ir. H. A. Nossbaum uit
Leidschendam, voorzitter van
de Stichting ter Bevordering
van de Skisport in Nederland,
verwacht dat de belangstelling
voor de cursussen zeker toe zal
nemen. Hij onderstreept dat er
geen winstdoel bestaat. „Wij
richten ons op de gewone Ne
derlander die wil leren skiën.
We houden geen wedstrijden."
In januari start weer een
nieuwe cursus, die tot april
duurt. De kosten bedragen f60
per cursus, inclusief de skihuur
en de ongevallen verzekering.
Elke les duurt anderhalf uur.
DAMM1S de GEUS
was de ontdekking dat er lite
ratuur bestond in directe sa
menhang met de werkelijkheid.
Ik had het opwindende gevoel
dat er iets nieuws stond te ge
beuren.
Hetzelfde vond ik ook van de
jazz in die dagen. Daar was bij
voorbeeld het fraai gestileerde
geluid van tenor-saxofonist
Gerry Mulligan, die Carmiggelt
in die jaren in zijn geestdrift
„the high priest" van de moder
ne jazz noemde. Kerouac en
Mulligan, dat hoorde bij elkaar
Ook de bijna volwassen gene
ratie draagt de invloeden van
Kerouac. Wat zich tegenwoor
dig in Amerika afspeelt flo-
wer-power de hippies, de mas
sale protestbewegingen daar
voor heeft Kerouac een stuk
van de basis gelegd.
Toegegeven: voor velen ls een
leven, zoals de hippies dat lei
den. een vlucht. Maar dan is
het nog altijd een vlucht omdai
„the American dream" werke
lijk een droom is gebleken.
En men kan zich de vraag
stellen wie meer de ogen sluit
voor de werkelijkheid: een deel
van de bevolking, dat een ver
ouderde sociale structuur in
«tand houdt, discriminatie toe
laat en een walgelijke oorlog
Correipondantia aan de heer H. J. 1.
Slavekoorde Goudreinetstraat 125,
Den Haag.
Het is met de rode draad, die
wij verleden week ten tonele voer.
den. eigenaardig gesteld. Wanneer
een schaakpartij begint, hebben
beide spelers een prachtige on
geschonden draad In hun bezit.
Vaak echter gaat de draad tijdens
het spel rafelen, en dan is er maar
weinig nodig of ze breekt. Zo'n
breuk betekent onherroepell|k het
einde. Maar ze kan ook verkleu
ren. verfletsen. aan belde kanten.
Soms leidt dan het verschil in
kleur tot een beslissing ten voor
dele van hem, wiens drasd het
minst verkleurd Is.
In opgave 1 had de witspeler
niet voor niets, na ruil, op g3 met
de f-pion teruagenomen: druk op
f7. Niettemin waagde zwart het
(met ziin laatste zet) Pf6xd5 te
spelen. Hl| had varianten In het
hoofd als 1 Pxf7t Txf7 2. Txf7
Pxe3. Of 1. Pxd5 Dxd5 en het veld
f7 is afdoende gedekt. En 1. Txf7
gaat helemaal niet, omdat dan Pe3
valt Aldus redeneerde zwart. Hll
zag niet dat zlin rode draad hier
door sterk rafelde.
In opgave 2 had de zwartspeler
nog maar een akelig dun en flets
draadje over. Om eerlijk te zijn-.
Hij had qeen schl|n van kans meer.
En in opgave 3 stelden belde spe
lers hun rode draad in de
waagschaal. Wit mikte op zijn ge
dekte vrijpion, zwart daarentegen
had de kwaliteit gegeven om een
ver opgerukte pionformatie te ver
krijgen.
OPLOSSINGEN
De oplossing van de opgaven uit da
rubriek van 25 oktob zi|n
(1) Golz-Fuchs. Na 1 Tebl? volgde 1
Df5l en toen wit het nog ergei
maakte met 2 Dfl? (Hli had In elk gcvai
Tel moeten spelen) liep hel verdei
gesmeerd: 2Dg6tl.(Tbl blijft aan-
gevallenl) 3. Khl De4l 4. Kg2 Pd2l en
wit gaf het opl
(2) Schulz-Runtormund. Na 1. T1c6t
Kh5 liep het eerst uitstekend: 2. Th8fl
Lxh8 3. De8t Df7 4. Dxh8t Dh7 5.
De8» Df7 Maar de spoel was nog niet
afgerold. Wit liet hier de rode draad
breken en bepefkte zich tot eeuwig
schaak dooi 6. Dh8t in plaats van met
6. Dein de overwinning te Incasseren.
De matdreiging op h1 Is onpareerbear.
(3) Lungmuss-Zlems. Het Is eigenlijk
erg' dat zoiets In een correspondentle-
partij kan gebeuren. Door 1. Pxc5?? liet
wit zijn dame ongedekt staan, en hiervan
maakte zwart prompt gebruik door met 1.
Dg5l een bekende dubbele dreiging
te creéren mat op g2 of damewinst
doorPh3t. Wit gaf het op.
X
A
1
A
A
A
- 1
A
A
A
0
1
KW
1'
A
KP-
S
A
t
1
4
X*
i
1
1
i
X
1
A
-a
8
k
a
m
a
a
a
a
- i
j
X
i
■i I
m
A
-X-
•k
XXX
a
Wit aan zat won. Hoe?
Zwart aan zet. Wie wint an hoe?
