BIOGRAFIEËN
Grote meesters
Computers laten regeren
uit één punt is taboe
Zwendelgeschrift leverde
wapen voor anti-semitisme
i Hoe komen ze erop
f ri P
ZATERDAG 4 OKTOBER 1969
ontworpen wagen dezelfde ken
merken te geven.
Dodge is de naam van twee
Amerikaanse broers die in 1880
een rijwielfabriek stichtten en
later tot de constructie van au
tomobielen overgingen.
Nash is de naam van een
Amerikaanse automobielfabriek
waarvan Henry Anthony Nash
de eerste eigenaar was.
Ransom E. Olds was een van
de pioniers in de automobielin
dustrie. In 1892 begon hij te
Lansing, niet ver van Detroit,
te werken aan een „wagen zon
der paarden". Het eerste model,
dat hij Oldsmobile noemde,
werd in 1897 gelanceerd en in
1899 werd door Olds in Detroit
de eerste automobielfabriek in
de VS gebouwd.
Volvo is een Zweedse auto
mobiel. Het woord Volv'o bete-
door
J. H. Kruizinga
kent „Alles draait". DKW is de
samenvatting van de beginletter
van de „Deutsche Kraftwagen-
werke".
Studebaker is de familienaam
van twee Amerikaanse broers,
die motoren bouwden. Tatra
dankte zijn naam aan de „Hoee
Tatra", het hoogste massief in
de Karpaten op de grèns tussen
Galicië en Slowakije.
Morris werd genoemd naai1
de Engelse garage-eigenaar
William Morris, die in 1912 als
onbekende mecaniciën met de
constructie van automobielen
begon. Hij werd later in de
adelstand verheven en kreeg de
titel Lord Nuffield.
Porsche is de naam van een
Duitse autoconstructeur. Ferdi
nand Porsche ontwierp niet al
leen de wagen, die thans zijn
naam draagt, hij is ook de
geestelijke vader van de
Volkswagen.
Hoe groot de invloed van au
tonamen op het kinderlijk
voorstellingsvermogen is, moge
tenslotte blijken uit wat een
jongetje uit de tweede klas van
een chr. lagere school steevast
zingt: „Op een lichte Vol-
lukswagen wordt de Heer van
d' aard gedragen...." Thuis be
weert hij dat „de juf" 't zo
heeft geleerd. Weet hij veel van
„wolkenwagen"?
J. H. KRUIZINGA
De gemeente München verwacht een besparing
van f 650.000 per jaar door zijn indrukwekkend
rekencentrum, dat reeds het werk van een groot
aantal andere administratieve sectoren heeft over
genomen, te gebruiken voor het berekenen en
uitbetalen van huurtoeslag.
Bij de afgelopen gemeenteraadsverkiezingen in
Wenen werden de voorbereidende werkzaamhe
den grotendeels door een computer uitgevoerd.
Daarbij bleken eens te meer de welhaast onbe
grensde mogelijkheden van computers voor de
publieke administratie.
Om te beginnen drukte de gemeentelijke com
puter de 55.000 pagina's van de kiezerslijst met
een snelheid van 72.000 regels per uur. Voordien
hadden 300 typistes twee weken nodig om dit
werk klaar te krijgen. Vervolgens zorgde de com
puter voor grote hoeveelheden lijsten en Inllchtln-
genfolders bestemd voor de verschillende klaslo
kalen en voor de kiezers zelf. Tenslotte leverde
hij enkele uren na de sluiting van de stembureaus
al een voorlopige verkiezingsuitslag.
Een andere gelegenheid waarbij de verbazing
wekkende mogelijkheden van de computer duide
lijk naar voren kwamen was tijdens de laatste
verkiezingen in Frankrijk. De stembureaus hadden
hun deuren nog niet gesloten of radio en televisie
kondigden reeds de uitslag aan met een onzeker
heidsmarge van niet meer dan twee tot vier pro
cent. De computer berekende de landelijke
uitslag op basis van een aantal gedeeltelijke
resultaten en een gedetailleerde analyse van het
Franse electoraat. De officiële resultaten die de
volgende dag bekend werden gemaakt, lagen bin
nen de grenzen van de onzekerheidsmarge, welke
vlak na het einde van de verkiezingen was opge
geven.
Dit spectaculaire succes maakte uiteraard veel
Indruk op de publieke opinie, maar het liet toch
ook een licht gevoel van ongerustheid achter.
Liep het individu zo niet het gevaar onder toe
zicht te komen van computers, die op hun beurt
apparatuur voorrang dient te worden verleend aan
plaatselijke gemeenschappen, maar zij wees
eveneens op de noodzaak de werkzaamheden
van alle rekencentra der administratie te coördi
neren. Een nationale raad bestaande uit vertegen
woordigers van de plaatselijke en landelijke admi
nistratie en van het parlement zou de vereiste
coördinatie en een rationele verdeling van taken
en functies tot stand moeten brengen.
Tenslotte nodigde de Raadgevende Vergadering
In haar aanbeveling de lidstaten uit zorgvuldig na
te gaan of de geldende wetsbepalingen het Indivi
du nog voldoende bescherming bieden tegen
eventueel misbruik, voortkomende uit de Invoe
ring van computers in de openbare en particuliere
administratieve sector.
Aan de bevoegde instanties van de Raad van
Europa werd verzocht te onderzoeken welke
consequenties het gebruik van computers zou
kunnen hebben voor de garanties van de rechten
en vrijheden van het individu, zoals vastgesteld
door de Europese Conventie ter bescherming van
de Rechten van de Mens. Bovendien meende de
Raadgevende Vergadering dat de waarborgen te
gen een dergelijk misbruik geboden zouden moe
ten worden door een Europese instantie.
Zonder uit het oog te verliezen dat de compu
ter, met name in het plaatseljk bestuur, onschat
bare mogelijkheden biedt voor een betere admi
nistratie ten dienBte van de mensheid, wenste de
Raadgevende Vergadering van de Raad van Euro
pa niettemin de regeringen te waarschuwen voor
mogelijk misbruik ervan. Alleen een strenge de
mocratische controle en nauwkeurig omschreven
rechtsbepalingen kunnen verhinderen dat de com
puter het instrument wordt van een nieuw soort
dictatuur. De computer dient een werktuig te zijn
in de handen van verantwoordelijke mensen die
zich bewust zijn van de uiteindelijke taak van
elke administratie, namelijk het scheppen van de
voorwaarden, nodig voor een betere levensvervul
ling van de mens.
In Kopenhagen zal men tegenwoordig
niet meer de bekende man met de pet en
het dikke boek tegenkomen, die straat in
straat uit aan alle deuren klopt met het ver
zoek of hij de water-, gas- of electriciteits-
meter even mag zien. De man van het gas
is vrijwel uit het stadsbeeld verdwenen,
want in plaats van elke twee of drie maan
den, komt hij nog maar één keer per jaar.
Niettemin ontvangt ieder huisgezin, net als
vroeger, eens in de twee maanden bericht
van de meterstand met de bijbehorende
rekening.
Weinig mensen is het opgevallen dat hun reke
ning niet altijd meer precies overeenstemt met de
werkelijke hoeveelheid gas, electrlclteit of water,
die zij in die twee maanden hebben verbruikt. In
feite wordt de rekening tegenwoordig vastgesteld
op grond van een schatting uitgaande van het
verbruik over dezelfde periode in de voorafgaan
de jaren. De hiervoor benodigde Ingewikkelde
berekeningen voor de honderdduizenden verbrui
kers en meters worden uitgevoerd door een com
puter, die het gemeentebestuur van de Deense
hoofdstad ter beschikking staat.
Ook andere steden hebben door het gebruik
van computers hun administratie aanzienlijk ver
eenvoudigd. In het stadsziekenhuis van Neuren
berg bijvoorbeeld berekent de gemeentelijke com
puter de ziekenhuiskosten voor alle patiënten,
vanaf de dag van opname tot die van vertrek, alle
bijkomende kosten inbegrepen en volgens de gel
dende tarieven.
weer in handen zouden zijn van de overheid,
vertegenwoordigd door het Ministerie van Binnen
landse Zaken?
Deze ongerustheid werd gedeeld door de leden
van de Raadgevende Vergadering van de Raad
van Europa. Op de agenda van de zitting van mei
1969 stond o.a. het onderwerp: „De computer in
de plaatselijke en gewestelijke administratie". Een
rapport van de Deen Erhard Jakobson, dat als
uitgangspunt diende, onderstreepte het gevaar,
dat de geleidelijke invoering van computers In de
openbaré administratie teveel het belang van het
centrale gezag zou dienen.
In een aanbeveling gericht aan de regeringen
sprak de Raadgevende Vergadering zich uit voor
een systeem waarbij de computers rechtvaardig
zouden worden verdeeld tussen regeringsinstan
ties en gewestelijke en plaatselijke organen.
De invoering van computers bij plaatselijke of
regionale besturen, eventueel in gemeenschappe
lijk gebruik met een aantal andere gemeenten of
gemeentebesturen, zou drie belangrijke voordelen
hebben:
-*■ het zou de gewone burgers en hun gekozen
vertegenwoordigers een meer directe controle
over deze machtsmiddelen geven;
-)(- het zou de administratie van gemeenten en
gewesten versterken en hun dienstverlening
aan de gemeenschap verbeteren;
het zou het verzamelen van basisinformatie
nodig voor een goede openbare administratie
op alle niveaus vergemakkelijken.
De Raadgevende Vergadering legde er de na
druk op dat bij het verstrekken van dergelijke
"'""Tl
„What's in a name?" schreef Shakespeare eeuwen geleden.
Hij heeft met het stellen van deze geringschattende vraeg on-
telbaren een dienst bewezen, want met d'rt citaat kan men zo
plezierig laten blijken, dat men z'n weetje weet. Zonjder het
met de grote Engelse dramaturg eens te zijn overigens. Want
Shakespeare kan nu wel zeggen, dat een naam onbelangrijk
is, maar de meeste mensen denken daar anders over. Want
naam en ding vormen een onverbrekelijk geheel.
Zo is het ook met de namen van auto's. Waar komen ze
vandaan?
Een van de eerste Nederlandse automerken was „de Spijker" (1913), zo genoemd naar de ont
werper Arnold Spijker (1875—1937)
4= Computerformatle IBM 360 met vier magneetbandgeheugens (midden) en
een door de computer bestuurde tekenmachine (achtergrond rechte).
Toen de Amerikaanse
jeep werd geconstrueerd,
kwam een hooggeplaatst
ambtenaar uit Washington
in de fabriek om een indruk
te krijgen van de nieuwe
constructie. In grote verba
zing riep hij: „Jespers Cree
pers" (wat zoveel wil zeg
gen als: dat is iets fantas
tisch!). Op typisch Ameri
kaanse wijze kortte men dit
af en de wagen kreeg als
naam „Jeep".
Dezelfde ambtenaar werd In
1943 uitgenodigd, de Britse
versie van de jeep te komen
bekijken. „Wellicht vinden wij
een even goed geslaagde naam
voor de wagen als deze Ameri
kaan zijn mond open doet",
dachten de constructeurs. Zij
werden echter teleurgesteld,
want de Amerikaan was een
voudig sprakeloos. De Britten
bedachten toen de prozaïsche
naam „Landrover"...
Volgens anderen is de naam
„jeep" een overblijfsel van
G.P., afkorting van „General
Purpose", wat betekent, dat de
ze wagen voor meer dan één
doel geschikt is. Een combina
tiewagen dus.
Vader Alfred Juliano, een ka
tholiek geestelijke, is in Ameri
ka bezig naam te maken van
wege zijn uitvinding: een veili
ge auto. Hij gaf deze wagen de
naam Aurora. Nu is Dageraad
stellig een gepaste naam voor
een auto, waarmee wordt be
oogd de veiligheid op te voeren,
leVens te sparen en verwondin
gen te voorkomen in geval van
een ongeluk.
De Aurora ziet er uit als een
gestroomlijnde papegaaiensna
vel. Hij is ongeveer even lang,
breed en laag als de nieuwe
Cadillac. De auto is uit één stuk
Fiberglas geconstrueerd, drie
maal zo sterk als het sterkste
staal, dat tot dusver voor auto's
wordt gebruikt. De kosten zijn
7500 dollar. In Detroit heeft
men er belangstelling voor.
Vader Juliano zei tegen ie
mand die van oordeel was dat
een priester bij de kansel moet
blijven en Detroit bij zijn au
to's, dat het niet Ford was die
de eerste auto heeft vervaar
digd, maar Frederic Verbiest,
een missionaris in China, die de
eerste zelfrijdende wagen
bouwde, nu 300 jaar geleden.
Het had grote gevolgen toen
in 1904 twee Engelsen elkaar
ontmoetten; de constructeur
Henry Royce, die eigenhandig
tomobili Torino" ontstond de
naam Fiat. Deze auto wordt se
dert 1906 in Italië geconstru
eerd, met assemblagefabrieken
in verscheidene landen (ook in
ons land).
Skoda is de naam van een
Tsjechische ingenieur, die eerst
wagens fabriceerde, later
constructiewerkplaatsen stichtte
en toen ook auto's ging maken.
Cadillac is de naam van een
Franse emigrant, die in de
Nieuwe Wereld zijn tweede va
derland vond. Dat was in juli
1701, toen Antoine de la Mo the
Cadillac met de andere Fran-
wen een handelspost stichtte,
die Fort Ponchartrain werd ge
noemd, doch reeds spoedig als
Detroit bekend werd. Detroit is
het Franse woord voor
(zee)engte of nauwe pas, waar
mee de meer dan 43 km lange
rivier werd bedoeld, die het
Erie- en St. Clair meer ver
bindt.
De Soto is vernoemd naar de
Spaanse zeeheld Hernando de
Soto, die in het begin van de
zestiende eeuw de rivier de
Mississippi ontdekte.
Buick dankt zijn naam aan
David Dunbar Buick, oorspron
kelijk een firmant van Buick
en Sherwood, fabrikanten van
badkuipen, die in 1902 te De
troit een automobielfabriek op
richtte onder de naam Buick
Motor Company. Hij vervaar
digde de eerste klepmotor. In
1908 sloot deze fabriek zich sa
men met de Oldsmobilefabriek
aan bij een nieuwe firma: Ge
neral Motors Company.
Het jaar daarop volgden nog
Oakland (eikenland) en Cadil
lac. Vauxhall zou eigenlijk
„Falkes Hall" moeten zijn, want
zo heette een fraai Engels bezit,
dat door een Frans ingenieur
werd gekocht.
BMW is een samenvatting
van de beginletters van de
„Bayerische Motoren Werke".
Opel is de naam van de stich
ter van een naaimachinefabriek
(1862) die later overging tot de
produktie van rijwielen. De
tweede generatie ging nog een
stap verder en bouwde auto's.
Austin was een Engelse inge
nieur die in 1885 in een werk
plaats bij Birmingham zijn
eerste auto contrueerde. Her-
bert Austin (1866 - 1941) werd
later in de adelstand verheven
nadat hij in 1905 de Austin Mo
tor Company had gesticht.
Jaguar is de Zuidamerikaanse
luipaard, wiens snelheid en soe
pelheid en gracieuze lijn de En
gelse fabrikant in Coventry
inspireerde om de door hem
kleine auto's bouwde, die eigen
lijk niets anders waren dan
koetsjes-zonder-paarden en de
jeugdige sportman Charlies
Rolls, die zowaar al in een
vliegtuig had gevlogen en nu
wel eens wilde weten welke
snelheden op de weg te berei
ken waren.
De samenwerking eindigde
reeds in 1910, toen Rolls zijn
enthousiasme voor de vlieg-vort
met de dood moest bekopen.
Maar nog steeds heeft de com
binatie van de beide,namen een
noemd is naar Henry Ford, die
van 1868 tot 1947 leefde. In 1892
construeerde hij zijn eerste au
to, in 1902 stichtte hij zijn
eerste maatschappij, waarvan
de voornaamste fabrieken in
Detroit zijn gevestigd. Hij in
troduceerde de „aan de lopende
band" - produktie van auto's te
gen lage prijs.
Zijn naam werd een legende,
wat o.a. blijkt uit de talloze
Ford-anekdotes. Kent u deze?
Een zuinige huisvrouw in
D® „Daffodil" (Narcis) van de gebroeders Van Doorne
welhaast magische klank: een
Rolls-Royce geldt in de autowe
reld als het summum.
Henry Royce werd in datzelf
de jaar, 1910, door een inzin
king getroffen. De ontberingen
van zijn jeugdjaren en de
100-urige werkweken, die hij
gewoon was te maken, wreek
ten zich. Artsen gaven hem nog
drie maanden; hij leefde echter
nog 13 jaar. Toen deze merk
waardige man in 1923 overleed,
werd het fabrieksmerk gewij
zigd. De twee rode R's op een
zilveren ondergrond werden
zwart. En dat zullen ze altijd
blijven.
Hun meest volmaakte auto
heette „Silver Ghost", het zilve
ren spook. Hij werd in 1911 af
geleverd. Zulk een exemplaar
reed tot 1923 zonder panne,
werd in 1945 in een landelijke
garage ontdekt, kreeg nieuwe
banden en reed weg op de rest
van de benzine, die zich 22 jaar
in de tank bevonden had-
Bekend is dat de Ford ge
New England had zes maan
den lang haar blikjes gespaard,
en ze toen naar Detroit op
gestuurd. Een paar weken later
ontving zij een splinternieuwe
Ford en nog vijf blikjes, die men
niet nodig had.
Fords zoon en opvolger Hen
ry Ford II, heeft zich kort gele
den in de concurrentiestrijd ge
worpen met een nieuwe kleine
wagen, die hij de „Maverick"
(vaars) noemt. Aardiger is de
naam die de gebroeders Van
Doorne voor één hunner merken
bedachten; zij noemden die im
mers Daffodil (gele narcis).
Mercedes dient eigenlijk Mer
cedes-Benz tc zijn. De Duitse
mecanicien Karl Benz constru
eerde in 1885 zijn eerste benzi
neauto. Later stichtte hij met
Gottlieb Daimler de N.V. Daim
ler-Benz. Zijn eerste wagen
noemde hij „Mercedes" naar de
knappe dochter van de bankdi
recteur, die hem het eerste kre
diet verleende voor het bouwen
van zijn benzine-auto.
Uit de beginletters van de
Italiaanse firma „Fabricca Au-
oorlog. Bekend is, dat het „Protocol" een
met graagte gehanteerde verontschuldi
ging was voor het lot van de Europese
Joden voor en tijdens die oorlog.
In dat licht gezien is het niet verwonder
lijk dat Norman Cohn met zijn „Warrant
for Genocide" in het Duits vertaald als
„Die Protokolle der Welsen von Zion, der
Mythos von der jüdischen Weltverschwö-
rung" het „Protocol" op een uitermate
gedegen en gedocumenteerde wijze aan de
kaak stelt.
Het „Protocol" verscheen kort na de
Eerste Wereldoorlog. De oorsprong is ech
ter ouder: de bron is een geschrift van
een zekere Hermann Gödsdhe een kleine
ambtenaar bij de Pruisische posterijen in
het midden van de vorige eeuw.
Gödsche werd wegens valsheid in ge
schrifte uit zijn ambt ontzet. Hij werd
daarna redacteur van de ultra - conserva
tieve „Neue preuszischen Zeitung" en
schreef onder het hoogdravende pseudo
niem Sir John Retcliffe sensatieromans.
Het hoofdstuk „Op het Joodse kerkhof
in Praag" uit zijn gruwelroman „Biarritz"
leverde het materiaal, waaruit een jaar of
zestig later de „beroeps- antisemiet" P. A.
Kruschewan zijn „Rabbijnenrede" samen
stelde. Diens vriend Butmi schreef een
brochure waarin deze rede nader als het
„Protocol" was uitgewerkt.
Vlak na de Eerste Wereldoorlog begon
het „Protocol" zijn triomftocht door Duits
land met als voorwoord: „De waarschu
wende roep van de Britse edelman John
Retcliff aan de niet-Joodse wereld", op
deze manier de zwendelaar Gödsche een
hoogst lugubere vorm van onsterfelijkheid
toekennend. Dat zijn pseudoniem bij dat
alles een letter verloor mag van mindeT
belang zijn.
Het Protocol beleefde herdruk op her
druk en ook uitbreiding op uitbreiding
omdat allerlei duistere scribenten er Iets
aan toe%'oegden. En nog altijd zijn er men
sen, die al die samenstellers de satanisch-
duistere eer geven een oproep aan de kaak
te hebben gesteld, waarin de Jood zou
wekken tot wereldheerschappij met de
duivel als beschermheer!
Norman Cohn's boek is interessant als
toonbeeld van wonderlijke kronkelwegen
die een deel van de mensheid heeft bewan
deld om zich voor een der smerigste wan
daden in de historie te verontschuldigen.
(Verlag Kiepenheuer en Witsch, Keulen
Berlijn. 392 blz., prijs DM 28,-.)
HANSW. LEDEBOER
Op EMI (Electroia) verscheen
onder no. C 063-24011 (stereo)
een geluids-technlsch uitstekend
verzorgde opname van het ensem
ble Syntagma Musicum. het ver
maarde gezelschap, onder leiding
van Kee9 Otten met Barbara Mie-
dema, Anneke Pols, Leo Meilink,
Marjan Prins, met Marius van Alte-
na, tenor en WH| Klppersiuys. alt,
Fiet ensemble neeft bi eerdei
voortreffelijke en terecht bekroon
de opnamen van middeleeuwse
muziek gemaakt.
Ook In onderhavige opname,
met geestelijke muziek van Guil-
laume Dufay en de iets minder
bekende, maar niet minder begaaf
de Arnold de Lentin, is het ensem
ble weer in optima forma. De tekst
van de muziek resp. de hoogst
boeiende Mlssa Verbum Incarna-
tum van De Lantin, een zestal
stukken van Dufay en „Cesla Sub-
liamtur", eveneens van De Lantin
Is bligevoegd. Wat betreft Dufay Is
het nog de moeite waard te ver
melden, dat Syntagma Musicum op
plaat SAXH 9 een serie profane
werken van deze componist heeft
opgenomen.
Op Philips Stereo (ook mono
afspeelbaar) verscheen onder no.
839 734 LY wederom een schitte
rende opname van het Nederlands
Blazersensemble, onder leiding
van Edo de Waart. Het betreft hier
de Serenade in Bes. K.V.361 van
Mozart, ook wel de serenade voor
derden blazers genoemd en als
zodanig vaak uitgevoerd (ook op
de HMV-plaat. die enkele jaran te
rug onder Klemperer werd opge
nomen en die tot nu toe wel als de
beste gold).
In Mozarts manuscript staat
evenwel uitdrukkelijk het gebruik
van een contrabas voorgeschreven
in plaats van de contrafagot en in
deze bezetting speelt het Bla
zersensemble het nu ook en hoe!
Deze opname doet in geen enkel
opzicht voor de genoemde Klem-
perer-plaat onder en de ge
luidstechnische kwaliteiten zijn bo
ven alle lof verheven. Alleen had
het ons ter beschikking staande
exemplaar enkele persfoutjes op
de tweede kant.
De jonge begaafde Engelse pia
nist Stephen Bishop, leerling van
wl|len Dame Myra Hess, ook in
ons land geen onbekende (hij trad
solistisch op met het Nederlands
Kamerorkest in Mozarts laatste pi
anoconcert), had enkele jaren ge
leden enorm succes tijdens ee-n
recital In de Londense Royal Festi
val-hall met zijn vertolking van de
ook interpretatief bijzonder moei
lijke Diabelli-varlaties van Beetho
ven.
Mede daarom werd hij door Phi
lips uitgenodigd dit werk op de
plaat vast te leggen (Philips stereo
ook mono afspeelbaar
839.702 LY). Over het geheel ge
nomen Is zijn benadering behoor
lijk tekstgetrouw en men bespeurt
overal zijn groot pianistisch talent.
De meer Ingetogen gedeelten tref
fen door de poëtische benaderlnq.
Alleen blijkt Bishops aanslag In
de forte-passages wat aan de
forse kant
ielS' Het „protocol van de wijzen van
5ion" mag dan een hoogst merkwaar-
lig en in alle opzichten perfide anti-
emietisch document zijn, de Neder
lander, die het onder ogen krijgt,
al het ten hoogste met een wat
(ïeewarig schouderophalen naar de
irullebak verwijzen. Taal, stijl en
'Hjocumentatie van dit infame zwen-
jelgeschrift zijn zodanig, dat de
luchtere lezer er waarschijnlijk even-
'eel waarde aan zal hechten als aan
en door een gerenommeerd kwak-
dt_felver geschreven medisch-horoscopi-
pe verhandeling.
Er zullen zelfs waarschijnlijk maar heel
binig Nederlanders zijn, die van dit on-
'iveer vijftig jaar geleden verschenen
ik ooit hebben gehoord, laat staan dat
weten waarover het handelt: een „op-
ip" van een aantal „Joodse wijzen" tot:
rereldheerschappij van de Joden!
In andere landen was die situatie heel
iders. Dat bewijst de aan de Tweede
'ereldoorlog voorafgaande historie van
oosterburen en de historie van deze
