Schiphol hij springen
taak van Zestienhoven
a
Tten jaar strijd
Onzekerheid op monetair
gebied noopt tot reserves
STOPPEN OF DOORGAAN UITSTEL SPAART RENTE
Doorgaand verkeer verboden
Arsenal weigert
aanbod Estudiantes
Financieel weekoverzicht
Grandioos platenfeest
met Edison-winnaars
Overbrugging tot aanleg
tweede luchthaven
ZATERDAG 4 OKTOBER 1969
LONDEN De Engelse club Ar-
senal heeft een poging van de Estu-
dianyes, wereldkampioen der club
teams, om de slechte betrekkingen
tussen de Argentijnse en de Engelse
voetbalwereld te verbeteren, van de
hand gewezen. De Argentijnen die
verleden jaar afspraken met Arsenal
en Birmingham niet nakwamen, heb
ben Engelse clubs verzocht om deze
maand wedstrijden tegen hen te spe
len op basis van vergoeding van on
kosten
Estudiantes speelt woensdag tegen
AC Milan in een wedstrijd om de
wereldbeker.
(Van onze kerkredactie)
ROME Na tien jaar strijd hebben baptisten in een klein
Italiaans dorp eindelijk hun kerk in gebruik kunnen nemen.
luchtreizigers kunnen wel overstap
pen in Londen en Zurich maar dat
brengt extra wachttijd mee en de
frequentie is niet hoog genoeg.
Een aantrekkelijker situatie zou
volgens ir. Brouwer zijn als bijvoor
beeld Lufthansa of SAS op hun rei
zen naar bijvoorbeeld Amerika Rot
terdam zouden aan doen. KLM doet
iets dergelijks bij vluchten naar Ca
racas en Lima via Zurich, Frankfort
en Lissabon.
Niet vol
De huidige baan laat niet toe dat
volgeladen of volgetankte vliegtuigen
er gebruik van kunnen maken. Dat
zou in het huidige geval een extra
landing kosten elders om te tanken.
Het is waarschijnlijk dat bij inter
continentale verbindingen Schiphol
reizigers verliest, maar er komen ook
talrijke reizigers die anders niet zou
den gaan vliegen omdat naar de me
ning van de heer Brouwer de toekom
stige luchtpassagier heel wat discri-
minerender over zijn rcisfaciliteiten
zal oordelen da nmen nu doet.
De heer Brouwer meent dat de ont
wikkeling van de luchtvaart een her
ziening van de verhouding Schiphol
- Rotterdam nodig maakt zo dat
naast een ontplooiing van Schiphol
een evenredige ontwikkeling van de
Luchthaven Rotterdam gerechtvaar
digd lijkt. Een baan met een lengte
van 3500 meter is een basisvoorwaar
de om mee te kunnen doen. Deskun
digen hebben volgens de heer Brou
wer berekend dat deze lengte zeker
voor enkele tientallen jaren voldoen
de zal zijn.
Groei
In zijn rapport heeft de heer Brou- j
I wer ook opgenomen gegevens over
I de groei van de luchthaven. In het
I afgelopen jaar werden 203.600 passa- i
giers op de lijnvluchten vervoerd en
176.897 op de chartervluchten. Op de
luchthaven zijn in totaal vijfhonderd
mensen werkzaam van wie 14 lin
overheidsdienst. De Rotterdamse
luchthaven is verder de thuisbasis
voor 46 vliegtuigen. Het nieuwe sta
tionsgebouw zal per jaar drie miljoen
passagiers kunnen verwerken, ee nge-
tal dat overeenkomt met de progno
ses van het bureau Management
Sciences Ltd.
Brouwer dat als er geen overheidsbe-
zwaren tegen de aanleg van een lan
ge startbaan zouden bestaan, de on
teigening van de nog niet in gemeen-
tebezit zijnde benodigde gronden (ten
dele liggend op het grondgebied van
de gemeente Berkel en Rodenrijs)
moet beginnen. Hij schat dat met de
grondaankoop een bedrag van vijf
tien miljoen is gemoeid. De kosten
voor de eventuele aanleg van een
startbaan worden in het rapport niet
genoemd...
AMSTERDAM De effecten
beurs was deze week ongeani
meerd gestemd doordat Wall
Street opnieuw lager kwam, ter
wijl de onzekerheid op monetair
gebied tot reserve noopte. Het
Dow-Jonesgemiddelde voor in
dustriële aandelen kwam in Wall
Street op 801, maar de barrière
van achtmaal pari werd nog niet
doorbroken. Als dat zou geschie
den, vreest men een verder af
glijden van de markt in Amerika.
Er werd ter beurze veel gesproken
over de monetaire crisis, nu de
Duitse mark zwevende is gemaakt tot
het tijdstip, dat een nieuw kabinet zal
zijn opgetreden. Algemeen beschouwt
men de huidige situatie als een inte
rimtoestand en een inleiding tot een
revaluatie van de Duitse mark.
Eindelijk zal de Bondsregering
„kleur moeten bekennen" en de wis
selkoers in een meer reële verhouding
moeten brengen met die van andere
valuta's. In hoever hier landen als
Frankrijk, Engeland, Amerika schul
dig staan aan het bedrijven van in-
flatore politiek, welke de positie van
de nationale valuta's tegenover de
Duitse mark zwakker heeft gemaakt,
zullen we nu niet nader bespreken.
In ieder geval moet de Duitse
mark, gedwongen door de econo
mische ontwikkeling en de kapi
taalstroom, het hogerop zoeken, met
het gevolg, dat de Duitse produkten
in andere landen duurder en buiten
landse artikelen in West-Duitsland
goedkoper worden.
Nieuwe kabinet
Men heeft de wisselkoers .van de
mark „zwevend" gemaakt, omd&f de
verantwoordelijkheid voor een mone
taire manipulatie voor rekening van
het nieuwe kabinet behoort te ko
men.
Uit de gang van zaken op de wis
selmarkt gedurende de laatste dagen
kan men overigens wel afleiden, dat
de wisselkoers minstens 5 a 6 pet.
hoger zal komen te liggen, misschien
wel meer, maar dat hangt af van de
verdere gang van zaken op de wissel
markt en in Duitsland zelf.
Gelijk men weet, is daar het loon-
en prijspeil op drift gekomen en
daarbij is de ijzer- en staalindustrie
met een loonexplosie voorop gegaan.
Verder is ook de vraag, wat er
gebeurt met de export- en importbe
lasting. Blijft die bestaan, of wordt
die in de komende revaluatie ver
disconteerd?
Tenslotte blijft de vraag, welke re
actie de Duitse herwaardering zal
hebben op andere valuta's. Voor de
Franse, Amerikaanse en Britse valu
ta's betekent een opwaardering van
de Duitse mark een verademing en
geen wonder, dat een revaluatie van
de Duitse valuta daar met vreugde
zou worden begroet.
Gulden
Wat zullen verder de sterke valu
ta's doen, zoals de Zwitserse frank en
de Nederlandse gulden? Deze doen
op de wisselmarkt een agio, maar dat
wil niet zeggen, dat ze de eventuele
Duitse stap zonder meer zullen vol
gen. Wij zijn van mening, dat ons
land beter doet om de gulden de gul
den te laten, gezien de interne loon-
en prijsverhoudingen, welke volgend
jaar bepaald niet gemakkelijk zullen
liggen.
Een revaluatie van de Duitse mark
is overigens wel gunstig voor onze
export, daar die een stimulans krijgt,
maar de invoer uit Duitsland wordt
duurder. Er gaat een grotere span
ning, komen op ons-prijspeil (duurde
re Duitse produkten), de overspanning
in de economie kan door meer export-
orders groter worden, terwijl er al
zulk een gebrek aan arbeidskrachten
bestaat.
Het Internationale Monetaire
Fonds heeft besloten om de trek
kingsrechten der aangesloten landen
per 1 januari 1970 aanmerkelijk te
verruimen. Die trekkingsrechten
noemt men wel het „papieren goud"
en dat gaat in de toekomst misschien
nog wel verder het echte goud als
monetaire basis uitschakelen.
In de vergadering van het Fonds
heeft dr. J. Zijlstra, de president van
de Nederlandsche Bank, het pleit ge
voerd voor meer flexibele wissel
koersen, waarover wij onlangs schre
ven. Hij verklaarde later, dat derge
lijke wisselende pariteiten een straf
maatregel konden betekenen voor
landen, die geen goed economisch be
leid voerden.
Er staat dus op het monetaire front
nogal wat te gebeuren in de komende
tijd.
Rederijen
Drie grote Nederlandse rederijen,
de Kon. Java China Pakctvaart Mij.,
Stoomvaart Mij Nederland, Konink
lijke Rotterdamse Lloyd hebben aan
gekondigd in fusiebesprekingen te
zijn, welke waarschijnlijk dit jaar
nog zullen worden afgerond. Wc kun
nen deze besprekingen niet anders
dan toejuichen en hebben ons her
haaldelijk erover verwonderd, dat
onze rederijen zo weinig toegankelijk
waren voor de nieuwe tijd in de zin
van „eendracht maakt macht."
Als de fusie doorgaat en dat zal
wel, dan ontstaat een concern, dat
over circa 160 schepen beschikt met
een omzet van ruim 600 miljoen en
een personeelsbestand van bijna
12.000 man. De fusie zal op eenvoudi
ge wijze kunnen geschieden via de
Nederlandse Scheepvaart Unie, die
houdstermij is van de meerderheid
Ook het slotnummer, de derde so
nate voor strijkers in C van Rossini,
een bijzonder hoogtepunt van dit fes
tijn, met onder meer indrukwekkend
spel van contrabassist en eerste cel
list, leverde een ovationaal applaus
op, waarop het ensemble nog de
Wals uit de Serenade voor strijkers
van Tsjaikowsky speelde de op
name van dit werk leverde het en
semble dit jaar de Edison op.
P. Veenstr".
(Van een onzer verslaggevers)
ROTTERDAM Belangrijkste uitgangspunt van het rapport
van ir. Th. Brouwer over de Luchthaven Rotterdam is het „vol ra
ken" van Schiphol. Voor een tweede aanvullende luchthaven zou
een terrein bij de randstad gezocht moet worden van 30 tot 40
vierkante kilometer. De heer Brouwer gaat er van uit dat het me
de in verband daarmee pas over 20 tot 25 jaar mogelijk zal zijn een
dergelijke grote haven in gebruik te nemen.
(SCHIPHOL) Die periode zou ge
rekt kunnen worden als de Luchtha
ven Rotterdam Schiphol zou kunnen
bijspringen. Daarmee wordt dan te
vens een aanzienlijke rentebesparing
bereikt.
Bovendien kunnen de allerlaatste
ontwikkelingen dan worden inge
bouwd. Voor de Luchthaven Rotter
dam ziet de heer Brouwer drie moge
lijkheden, beëindiging van de exploi
tatie nu, doorzetten op de bestaande
houden van een lokale luchthaven
zeker voor een periode van 20 tot 25
jaar.
Beëindiging van de exploitatie zou
financieel niet ongezond zijn. De ge
dane investeringen (tot nu toe 37
miljoen en in de jaren 1969 en 1970
og eens 11.500.000) zouden dan in
eens afgeschreve nkunnen worden en
jaarlijkse verliezen worden voorko
men. Bovendien zou dan grond voor
stadsuitbreiding vrijkomen.
Tot deze beslissingen zou men, al
dus de heer Brouwer, moeten komen
als zou vaststaan dat luchtvaartbe
hoeften van Rotterdam en zijn omge
ving in de komende jaren bevredi
gend door Schiphol zouden kunnen
worden gedekt en dat verdere exploi
tatie grote verliezen zou meebrengen.
Kwijnend
Volgens de heer Brouwer is de ver
binding over de weg tussen Rotter
dam en Schiphol nu nog voldoende
alhoewel de reiskosten niet helemaal
te verwaarlozen zijn. Hij wijst er ech
ter op dat de tijd steeds belangrijker
wordt. Hij haalt aan het voorbeeld
van de twee vliegvelden bij Washing
ton waarbij de minder goed geoutil
leerde het veel drukker heeft dan de
modernere waarheen het veertig mi
nuten rijden is. Deze luchthaven
leidt zelfs een kwijnen dbestaan.
Een luchtreiziger verlangt na aan-
kimst zo snel mogelijk liefst per taxi
naar de plaats van bestemming te
reizzen. De afstand Schiphol - Rotter
dam is daarvoor te kostbaar. Deze
tijdfactor speelt nu nog niet ziFn be
langrijke "tol. Maar bij het sterk
groeiende aantal luchtreizigers zal
dit aspect echter een toenemende be
tekenis krijgen, ook bij de keuze van
vestigingsplaats voor kantoren en bij
de frequentie van hotelbezoek.
Bovendien zullen bij kortere vlieg-
tijden de landreistijden zich steeds
schriller gaan aftekenen. Overigens
zal de reis over de weg tussen Rotter
dam en Schiphol door het toenemen
de wegverkeer steeds meer tijd in
beslag nemen. Wat de luchtvracht
betreft, pleit de heer Brouwer voor
een vrij entrepot op de Luchthaven
Rotterdam.
Meedoen
Het behouden van de eigen luch
thaven is verder nodig om een Rot
terdamse siem te laten klinken bij de
plaatsbepaling van de tweede natio
nale luchthaven. Als Rotterdam zich
nu helemaal op Schiphol zu verlaten
dan zou het veel gemakkelijker voor
de regering zijn die tweede luchtha
ven elders in het land.
Nu kan de Rotterdamse agglomera
tie bewijzen de luchtvaart nodig te
hebben.
De heer Brouwer meent dat het
verkeer door de lucht zo veelvuldig
en van zo groot gewicht zal worden
dat het al of niet innig verbonden
zijn met zijn luchthaven voor elke
stad zal overeenkomen met het be
lang wat ongeveer een eeuw geleden
steden terecht hebben gehecht aan
hun contact met de spoorweg. Al wa
ren er ook toen velen die trekschuit
en diligence als een blijvende toerei
kende verkeersvoorziening beschouw
den.
Behalve het nieuwe stationsge
bouw is ook de langere baan nodig
om up to date te blijven. Een luchtha
ven uitsluitend voor Europese verbin
dingen is niet aantrekkelijk voor
luchtvaartmaatschappijen. Deze lij
nen renderen pas bij een 90 procents
bezetting tegenover 40 procent op de
intercontinentale lijnen. Rotterdamse
De nieuwe startbaan moet een
lengte krijgen van 3500 meter.
De baan ligt aan de andere zijde
van de zogeheten Doenkade. Het
meest noordoostelijke deel ervan
ligt op het gebied van de ge
meente Berkel en Rodenrijs. De
lijn met kruisje geeft op de teke
ning die grens aan. De verbin
ding van de nieuwe baan met
het bestaande platform gebeurt
met een viaduct over de Doen
kade.
In het oosten raakt de nieuwe
(evenals trouwens de bestaande
baan de spoorlijn Rotterdam
Den Haag. Daarnaast ligt de nieu
we provinciale weg 19 die samen
met de Doenkade een belangrijke
rol zal spelen. Aan beide wegen
wordt gewerkt. De provinciale
weg 19 zou als de plannen door
gaan eveneens onder de nieuwe
start- en rolbaan door moeten
worden geleid.
Geheel links ligt de rijksweg
13 tussen Rotterdam en Delft
Den Haag. Verkeerstechnisch ge
zien is de ligging dus ideaal.
Tien jaar geleden be
gon de kleine baptisten
gemeente in Sant Angelo
in Villa de bouw van
hun kerk. Hun dorpje
ligt tachtig kilometer
ten zuiden van Rome in
een sterk rooms-katho-
lieke streek.
Herhaalde malen moest
het werk worden stop
gezet op last van de
plaatselijke autoriteiten:
Tal van processen wer
den gevoerd. Onlangs
kon de kerk worden
voltooid.
„Er is nu veel veran
derd. Wij geloven, dat
dit Gods weg is geweest,
om het evangelie tot de mensen te laten doordringen", zegt ds. Giuseppe
Morlachetti.
Ongeveer de helft van de vierhonderd dorpelingen is tijdens de bouw-
«trijd baptist geworden.
van aandelen in genoemde onderne
mingen. Men kan de Scheepvaart
Unie een omwisselingsaanbod laten
doen op de bij het publiek uitstaande
aandelen.
Mogelijk wordt ook de Verenigde
Nederlandse Scheepvaartmij, een
dochtermij van vrijwel alle grote re
derijen, bij de fusie betrokken. Hier
van staan echter geen aandelen ter
beurze uit. Scheepvaart Unie was
gisteren 123 tegen vorige week 119.
De Westlandsche Hypotheekbank is
met rente-index-pandbrieven geko
men, waarbij de hoogte der rente ge
koppeld wordt aan het effectieve
rendement van een viertal staatsle
ningen. Op die wijze volgt men de
ontwikkeling van de rente op de
voet, daar eenmaal per jaar deze op
nieuw wordt vastgesteld.
Bij een opgaande rentevoet is dat
prachtig, want dan krijgt men tel
kens meer renté, maar als de rente
zakt, daalt het rentepercentage der
Wie zin heeft in een nat pak
I kan op deze plaats niet terecht.
In Leeuwarden, waar dit bord
op een brug is geplaatst, zijn ge
noeg zwembaden om te „pootje
baden", zo zal het gemeentebe
stuur hebben gered°neerd. Van
daar dit bord.
pandbrieven eveneens. Een voordeel
is, dat de koers rond pari kan blijven
draaien, een nadeel, dat de rente
voordelen bij een dalende rentevoet
niet worden genoten.
Onvoldoende capaciteit
van Duitse stadions
KOBLENZ Voor het tornooi om
het wereldkampioenschap voetbal,
dat in 1974 in West - Duitsland
wordt gehouden, hebben zich negen
steden kandidaat gesteld. Het zijn
Muenchen (80.000 toeschouwers). Han
nover (75.000), Hamburg (72.000>,
Frankfort, Keulen en Dusseldorf (elki:
70.000), Gelsenkirchen (68.000), Stuttg-.
art (66.000) en Dortmund (60.000).
Veel van deze stadions voldoen ech-^
ter niet aan de huidige eisen van de
UEFA, vooral wat betreft de terrein-
verlichting. In een stadion kan een
maximale sterkte van 700 tot 800 lux
aangebracht worden zonder dat de
spelers verblind worden. De capaci
teit van de gegadigde stadions be-1
draagt echter slechts 250 tot 450 lux.;
Voor het uitzenden van de wedstrij-
den in kleur op de televisie is een
lichtsterkte van 1800 lux vereist
Amsterdam Temidden
van een bloemen- en planten-
weelde bracht het in korte tijd
beroemd geworden Engelse
kamerorkest, de „Academy of
St. Martin in the Fields", onder
aanvoering van violist Meville
Marriner, vrijdagavond een bij
zonder intieme en feestelijke
sfeer in de Grote Zaal van het
Concertgebouw. Met zijn hoog
staande, verfijnde en toch zo
meeslepende muciseertrant heeft
het ensembledit jaar weder
om winnaar van een Edison
het publiek volledig in zijn ban
weten te houden.
Daar kwam nog bij, dat nog enkele
andere Edison-winnaars als solisten
fungeerden: de Zwitserse sopraan
Edith Mathis, de fluitist Jean-Pierre
Gisteren zijn tijdens een
bijeenkomst in de Kleine Zaal
van het Concertgebouw in Am
sterdam de Edisop.s-1969 uitge
reikt 24 in totaal. Hier van
links naar rechts Karl-Heinz
Stockhausen, componist, Anne-
lies Rotenberger, die de prijs
van Robert Heger in ontvangst
nam en Edo de Waart, leider
van het Nederlands Blazers
ensemble.
Rampal en onze landgenoot, de cem
balist Gustav Leonhardt. Direct al in
het openingsnummer, het eerste Con
certo grosso uit op. 6 in plaats
van het eerst aangekondigde zesde
van George Friderick Handel, werd
men geconfronteerd met die zeldza
me klankschoonheid, waaraan „The
Academy" zijn faam te danken heeft.
Jean- Pierre Rampal was hierna
de gevierde solist tijdens een uitvoe
ring van het concert voor fluit en
strijkers in a één van de weinige
op dit gebied in mineur van „II
pretro rosso", Antonio Vivaldi. Ook
Rampal was het levende bewijs van
de juiste keuze van de jury, want
wat deze musicus met zijn gouden
fluit presteerde, niet in het minst in
het gevoelige middendeel, zullen de
aanwezigen niet licht vergeten. Hét
strijkerscorps gaf hem uitstekend par
tij met uitermate expressief spel.
Het gedeelte voor de pauze werd
afgesloten met een weergave van
Bachs vijfde Brandenburgse concert
met als solisten aanvoerder- violist
Neville Marriner, fluitist Rampal en
clavecinist Gustav Leonhardt. Het
was jammer, dat het geluidsvolu
me van de cembalo zo gering was,
dat het spel van Leonhardt meerma
len werd overstemd door de anderen,
want wat hij presteerde was van ni
veau en zeer stijlvol.
Nadat het orkest met schitterend
solistisch werk van de beide hobois-
ten het gedeelte van na de pauze had
ingezet met Handel's Sinfonia uit
„Solomon" bekend geworden van
de momenteel voor de zeer lage prijs
van ƒ7,90 verkrijgbare Promotion
L.P. was de beurt aan de so-^
praan Edith Mathis. Zij zong we
derom feilloos bijgestaan door de
„Academy" Mozart's Concertaria
„Voi avete un cor fedele", K.V. 217
buitengewoon gaaf, en met haar ver
tolking van Recitatief en Aria uit Le
nozze di Figaro bewees zij, dat zij tot
de beste Susanna's van het ogenblik
gerekend kan worden, zo helder en
edel was haar zang.
Een toegift kon na deze ontwape
nende weergave niet uitblijven, en zo
zong soliste nog met veel succes de
eveneens door Mozart voor Aloysia
Weber gecomponeerde Aria „ftimmt
meinen Dank".
