schaak OLDE LANTSCHAP IS VEEL OUDER Perziken In de eerste cirkel": voorportaal van de hel bridge Precies uit de eigen tuin! List en tegenlist mi ÉL fi M Ji i De Drentse A bij het dorpje Oudemolen, waar een rustiek bruggetje dit riviertje kruist. In veel spellen moeten de spelers zich in bochten wringen om een geboden contract waar te maken. Soms lukt dat, maar niet al tijd. Meestal speelt de kaartverdeling hierbij een rol, zoals wij ook in onderstaande spel len kunnen laten zien. In het eerste geval wordt de bediening direct op driehoogte be gonnen, maar oost en west spelen uiteindelijk een manchecontract. Zuid opende met drie klaver, waarna na oost (west en noord pasten) met drie schop pen kwam. Zuid zweeg en de optimistische west sprong naar vier harten. Oost vond schoppen toch veiliger en eindigde op vier in die kleur. H 10 7 3 oH B 9 4 o A 8 6 *H 6 6 t?6 o5 4 3 ♦AV9 8754 2 Zuid kwam tegen vier schoppen in de eer ste slog met klaver aas, dot door oost werd getroefd. Nu valt het manchecontract te- Correspondentie aan de heer B. J. Nuys, Burg. Boumannlaan 163c, Rotterdam gen welk tegenspel ook te maken. Oost ging er namelijk terecht vanuit dat zuid be halve de klaverkaart niets had en concen treerde zich derhalve op noord. Daarom liet hij in de tweede slag ruiten zeven zien, leg de in west de heer en nu kan noord nemen of niet, het zal hem niet baten. Neemt hij die slag en speelt hij klaver heer, dan troeft oost weer in, brengt west met ruiten- aan slag en snijdt in troef, wat gelukt (één of twee keer). Speelt hij dan naar harten aas, dan blijkt hij inderdaad niet meer dan drie slagen te verliezen, waarmee het contract precies werd gemaakt. Minder succesvol waren de pogingen van noord/zuid om in het tweede spel tot drie SA te komen. Zuid ging met één klaver van start, noord liet één ruiten horen, zuid bood één harten, waarna zuid op één SA van noord op drie SA stopte. t A 8 4 2 o9 8 5 2 V 10 9 8 3 #7 3 oH B 7 6 2 oM <0 4 5 2 Oost kwam met klaver twee uit en ztj vergiste zich met de heer.-Weliswaar viel schade mee, zuid liet schoppen drie keer pen, maar zuid kon één down niet voork men toen zuid na schoppen in ruiten snee Oost kwam aan slag en speelde weer klavi Nu konden eerst de ruiten wel weer won afgespeeld, maar de tweede hartenslag voor oost, die met zijn derde klaver west resterende slagen bezorgde, waaronder downslag. Zuid kan het contract evenwel precies ken, als hij de eerste slag aan west West moet dan wel schoppen vervol waarna ongeveer een zelfde spelbeeld maar oost kan nu niet door de klaverk» van zuid heenspelen, zodat drie SA bini wcvdt gehaald. Drente, toch al een oud land, is de laatste tijd geschied kundig bekeken vele dui zenden jaren ouder geworden Spectaculaire vondsten van woonconcentraties van de oudste menssoort, de Neanderthaler, zetten de wijzers van de Drentse tijd tot 120.000 jaar terug, waarmee de geschiedenis van de „Olde Lantschap" zoals de Drenten hun provincie graag noemen liefst acht keer langer werd dan die van de rest van Nederland. Met recht mag nu over het land van de hunebed bouwers (hun monumentale graven liggen op één na alle in Drente) worden gezegd, dat langs de oevers van de pittoreske riviertjes zich de ontwikkeling van oermens tot geciviliseerd Vrezen heeft afgespeeld. Die Neanderthalersporen, bijna ean de voet van de televisietoren in Smilde, zijn typerend voor Drente, waar moderne techniek en prehistorie bijna hand in hand gaan. Men vindt er hunebedden, tumuli (grafheuvels) en celtic-fields (prehistorische landbouwcom- plexen) naast radio-telescopen, moderne woonwijken en industrie vestigingen. Meest karakteristiek voor Drente 2ijn echter de ongeëvenaarde es- dorpen uit de achtste en negende eeuw kenmerkend voor de onver brekelijke eenheid: dorp-brlnk-es-heide-bos-beekdal. Aan de rand van beekdalen, waar eens Neanderthalers jaagden en waar later hunebedbouwers op hun manier landbouw bedreven, ontstonden lieflijke dorpjes, die nog 't landschap stofferen. De invloed van de hunebedbou wers op het Drentse land is niet gering geweest. Zij pasten de zo genaamde roofbouw toe, waarbij grote oppervlakten van het natuur lijke woud werden afgebrand. Hier door werd de bodem uitgeput en breidde "t heidebestand zich sterk uit. Na deze landbouwmethoden kwamen intensievere cultuiirmetho- den: de celtic-flelds. De nederzet tingen ontstonden In de prehistorie op het plateau, nabij of langs de randen van de smeltwaterdalen. Bij de huidige dorpen treedt de ze relatie plateau-beekdal weer sterk naar voren. Nergens ontwik kelde het esdorp&nlandschap zich zo fraai en nergens in Drente is dit landschap zo goed bewaard gebleven als op het zwakglooiende grondmorenegebied in het stroom- dal van het riviertje Drentse A. Om het behoud van het cultuur historisch zo belangrijke en uit re creatief oogpunt onvervangbare stroomdallandschap van de Dreotse A is drie jaar geleden strijd ontbrand tussen de provincie die de gedachten aandroeg voor een door staatsbosbeheer sa mengesteld ..gedachtenplan met betrekking tot beheer en agrarisch gebruik en de landschappelijke en recreatieve ontwikkeling" en de Drentse landbouworganisaties. In dit rapport werd aan het stroomdallandschap de functie van ..nationaal park" toegedacht, waar in de landbouw nog slechts via verouderde methoden zou mogen worden bedreven. In het tegenrap- port „Deining om de Drentse A" nam het Drents Landbouw Ge nootschap het op voor de 446 boeren, die binnen de begrenzing van het plan 1348 hectare grond in gebruik hebben. Inmiddels heeft Staatsbosbe heer, vooruitlopend op meer defi nitieve vormgeving van het „natio nale park" (landschapsreservaat) al talloze gronden aangekocht, die in het kader van het plan (totale grootte 2900 hectare) aan hun lot zijn overgelaten om zodoende de vroegere situatie (wilde begroei ing, voortdurende overstromingen) voorzover nodig weer te benade ren. Verder wordt uitgegaan van een behoud en vergroting van de na tuurlijke verscheidenheid in het landschapstype. "t Stroomdal landschap van de Drentse A (ver takkingen: Zeegser Loopje, An- lose-diepje, Gasterse-, Rolder- en Anierdiep en Scheebroeker Loop je) wordt één groot natuurreser vaat. Er zullen „plukweiden" voor de toeristen komen, voetbruggetjes over het riviertje en z'n vertakkin gen. zandpaden voor paardesport, accommodatie voor sportvisserij. Dit rijk gevarieerde gebied, waar Wie heeft er nog geduld voor zo'n breedvoerige, zelfs hier en daar breedsprakige roman van 590 grote bladzijden, bevolkt door zo'n vijftig mensen met moeilijke Russische namen? Boven dien met allerlei typisch niet-westerse toestanden, veel diepzin nige filosofische gesprekken en technische beschrijvingen? En toch, wie zich eenmaal heeft laten inpalmen door Alexander Solzhenitsyns roman In de eerste cirkel, laat zich geen bladzij meer ontgaan. ii -K- Alexander Solzhenitsyn: In de eerste cirkel. Uitgave De Boekerij, Baarn, 590 blz., f 22.50. laatst stonden we in de groen tehal, achter een mevrouw die twijfelde tussen twee grote perziken voor 1,45 of drie kleinere voor 1,60. „Wat een prijzen", zei ze zuchtend. „Nou ja, 't is voor een zieke, maar een perzik komt bij ons op die manier niet op de fruitschaal. Kon je ze maar zelf kweken, dan zijn ze nog lek kerder ook!" Deze huist rouw had kennelijk' herinneringen nan haar jeugd, aan zondoorstoofde vruchten, die ble ten hangen tot ze echt rijp uaren. De jonge mensen van nu kennen alleen de winkel-perziken, die on rijp geplukt worden, omdat ze an ders onvervoerbaar zijn. Aan de boom rijpen ze echter beter en ze worden dan geuriger, zoeter en aromatischer. Zijn eigenlijk in een stadstuintje perziken te kweken, zal die me vrouw onwillekeurig hebben ge dacht. Als je in een modern huis uoont zonder enige beschutting, zal 't bepaald geen succes worden, want perziken vragen om warmte, veel zon en bescherming tegen fel le noorden- en westenwind. In ou dere ommuurde tuinen bestaat ech ter de mogelijkheid om een sappig perzikje zo van de boom te kwe ken. De leiboom heeft in ons winde rig klimaat de beste kansen, omdut een stenen muur de zonnewarmte gemakkelijk opneemt en heel lang zaam weer afgeeft. Zo'n warm rug getje op het zuiden is ideaal voor de perzik. Daarom is een schutting als achtergrond niet zo ideaal. De beste kans op succes in de volle grond hebben we hier met vroeg rijpende soorten, zoals b.v. Amsdensoms reeds de tweede helft van juli. wit vruchtvlees, pit niet loslatend, een van de beste vroege rassen. „Duke of York" rijpt ongeveei eind juli. De i ruchten zijn ual groter en de kleur is mooi rood met groengeel vlees. Een nieuw aan te bevelen ras. Iedereen kent wel de „dubbele Montagne". die overigens weinig meer voorkomt en waarvan „Cham pion" een aromatische i ervanger is met mooie rode blos. Dut ze soms pas begin september rijp is. kan een bezwaar zijn, maar in een sep tembermaand als deze is er weinig gevaar geweest dat ze niet zouden rijpen. /Va de oorlog doet ook ..Peregri ne" van zich spreken, die begin augustus rijpt, groot van vrucht is, wit vruchtvlees heeft met losla tende pit en meer hoog dan breed wordt, schil geel met donkerrode blos. Wie een krachtige groeier en productief soort zoekt, zal „Kwe kersgoud" waarderen, die half au gustus geplukt wordt en zich on derscheidt door geel vruchtvlees met goed loslatende pit. De smaak is best, maar de vrucht is minder geurig dan wilvlezige perziken. Hei is de enige perzik met geel vlees. Een appel- of een pereboom koop je nu eenmaal gemakkelijker dan een perzik, die nogal veel eisend is, ook wat de grond be treft. Meestal is ze in de particulie re tuin een groter succes op hoge zandgrond dan op klei. Als deze laatste echter door vermenging met zand goed doorlaalbaur gemaakt wordt, kan een perzik, die op kroos veredeld is. daar nog wel succesvol zijn. Op lichte grond uordt aan een perzikzaailing als onderstam de voorkeur gegeven. Dit zijn details om met IIw leverancier te bespre ken. Pas in elk geval op voor natte grond; als deze niet kalkhoudend is, kan ter plaatse kalkpuin door gespit worden, waarbij U dan de grond iets naar voren laat hellen, zodat er geen water bij de boom kan blijven staan. Koop een perzik bij een bonafi de adres en informeer of de boom een NAK-eliket draagt, d.w.z. dat hij gekeurd is door de Ned. Alg. Keuringsdienst te ïï'ageningen. Van eind oktober afkunt U plan ten! A. C- MULLER-IDZERDA heide, bos en zandverstuivingen worden afgewisseld door grazige weiden, pittoreske dorpjes van Saksische oorsprong en glooiende essen, maakt het stroomdal van de Drentse A nu al tot een toeristisch belangrijk gebied (de zogeheten „Noordenveldroute" van de ANWB loopt erdoor), waar de laatste ja ren In het kader van de ontwikke ling van recreatie en toerisme in Drente veel tot stand is gekomen. Ondermeer in het stroomgebied van de Drentse A is het Drentse rijwielpadenplan in uitvoering, dat beoogt deze provincie, die zo ui termate geschikt is voor verkennin gen per fiets, 400 kilometer ge asfalteerd rijwielpad te geven: 250 kilometer daarvan is al klaar. Halfverharde fietspaden in het gebied van de Drentse A bieden de toerist nu al grote mogelijkhe den. De Drentse rijwielvierdaagse mag zich, nog in de kinderschoe nen, in een spectaculaire ontwik keling verheugen. Het wandeltoe- risme, dat door dertig kilometer eenvoudige wandelpaden en acht tien voetbruggetjes in de nabije toekomst verder zal worden gesti muleerd. neemt op het ogenblik nog een relatief geringe plaats in. Bijna de helft van de gronden in het „nationale park" zijn of waren in agrarisch gebruik en het is van zelfsprekend, dat de landbouw al lerminst in juichstemming verkeer de over de plannen. De landbouw zal in het gebied wel behouden blijven, maar zonder schaalvergro ting, mechanisatie en cultuurtech nische verbeteringen. De boer zal er in de toekomst weer achter de ploeg moeten lo pen. hij zal niet meer mogen sproeien en kunstmest gebruiken. Sommige landbouw- en veeteeltge- bieden zullen aan „verkommering" worden blootgegeven of tot heide en bossen worden gemaakt. Daar voor, zo zeggen de landbouworga nisaties. zouden royale vergoedin gen moeten worden gegeven. De weerstand tegen de plannen heeft nog niet geleid tot een voor de agrarische bewoners accepta bele toezegging, maar wel is dui delijk. dat de uitvoering tenslotte aanzienlijk zal blijven binnen de aanvankelijk voorgenomen begren zing. Die begrenzing kan de boe ren niet nauw genoeg zijn: „Wij passen ervoor om met een petje op en een rode zakdoek rond te lopen in een natuurmuseum". Dat komt doordat Solzhenit syn (wie zijn roman Kankerpa viljoen gelezen heeft, wist dat al) met zo grote gedrevenheid schrijft. Zo maakt alles een authentieke indruk, alsof Sol zhenitsyn zijn litanie over het Rusland-van-nu met bloed heeft geschreven. De titel herinnert aan Dantes beschrijving van de hel. De eer ste cirkel is de lichtste afdeling. Voor de schrijver (hij weet het uit ervaring) is de eigenlijke hel het gevangenkamp. De bij zondere gevangenis in Moskou, die in dit boek beschreven wordt, mag de gedetineerden dan meer vrijheden gunnen, de hel blijft het. In die „sjarasjka". verblijven voornamelijk ingenieurs en an dere geleerden, die om vage po litieke redenen achter slot en grendel zitten, en door dictator Stalin het verhaal speelt in 1949 aan het werk gezet wor den om geheime apparatuur te ontwikkelen. Nu kan men dat een onwaar schijnlijk verhaal vinden: in fei te waren er in de Sowjetunie Solzhenitsyn ons kennen, dat je je haast niet kunt voorstellen dat heel die dikke roman maar over een paar dagen gaat! De paar dagen tussen Wolodins on bezonnen telefoontje en zijn ar restatie, tussen Nershins weige ring om voor Beria te werken en zijn transport van de sjarasj ka naar het kamp, d.w.z. van de eerste cirkel naar wat met recht de hel kan worden ge noemd. Een paar dagen, waarin Sol zhenitsyn, als eenmaal Dante. ons een huiveringwekkende tocht laat maken. Huivering wekkend niet om de verschrik kelijke dingen die er in de ge vangenis zouden gebeurèn immers maar de eerste c doch om wat er met de gebeurt: de zielige onvri van de machthebbers, dit ogenblik zélf in ongenade nen vallen. En daartegenover de gees ke vrijheid van menig g gene, maar toch ook zijn k ting, zijn ontmenselijking veel gedetineerden bespio elkaar!) en de ziriloösheit knappe uitvindingen, die maar weer gebruikt wordt nog meèr mensen in de g genis te krijgen. Een schokkend boek, grootse roman. OPLOSSINGEN Hm velgen dt oplottingen vi Correspondentie aan da haar H. J. J. Slavakoorda, Goudreinetitraat 125, Dan Haag 7. IXhZtl KXH7 3 OhSt Kgt 4. Dxf7t (Dit kon. nu de iworla leren weg ie) 4. KH7 S. Pg4l LgS 4. DKSt lh6 7 P x K4 g X M I W7t (Alweer del vriigekomen veld) t KM 9 dSI eS 10 IbJ PIS 11. Teel Pg7 12. IXeS T X eS 13. Man zou ar long ovar kunnen debolte- In ae eerste opgave lenslotte zal w ren of "list en tegenlist" al dan nie» pre- niemand zich door de vraagstelling op e- eies hetzelfde is als: toctischa manoeuvres, dwoalspoor laten brengen. Wit stoat hi Wij zullen door geen wetenschappelijk ba- oppermachtig en het zol wel vreemd mc ten lopen als hij niet wint. Hier echter is het zaak de juiste volgorde der zetten te kiezen, en die vindt men gemakkelijk als men de kern von de zook doorziet. omdat hij hot punt fS dri.mool godokl had na I bót vorgat hij ap lo morkon dat moor k'Othl had gokrogon omdat Pd" •tondl Toon kwam 7 IS1 g X IS (Alt U6 zich trokl volgt do vork (S-14 on wit wint tbc •tuk) 3 oXtS on nu tloat dan óók Pc6 Zwart gal hol daarom op. Hij vorliot! oltij wijzen dat de titels boven deze rubriek meestal worden ingegeven door de eigen schappen von de opgaven die in de rubriek van de week voorkomen. En zelfs dón blijft er voor wie dat wenst nog wel enige ruimte voor discussie over, zoals bij Opgave 2, woorin de opgave tenslotte luidt: Wit oon zet geeft mat in kort geding. En toch kon ook hieronder "list en tegenlist" schuilgoon. De zwort- speler kon menen dat de witte oonvalskon- sen niet toereikend zijn om mot te geven, de witspeler doorenfegen kon ervan over tuigd zijn dat zijn tegenstander wél mat zal lopen. Het motief van deze week komt veel duidelijker tot uitdrukking in Opgave 3, 'waarin zwart de eenvoudige voortzetting 1. T X d7 versmaadt omdat hij een list heeft bedocht die hem stukwinst moet op leveren. s Jjti. ■*"- -- 'fes O aH lal fel la tarmijn mat. Hot? zelfs onder Stalin geen vrijer geleerden dan natuurkundigen, en je kunt je ook niet voorstel len dat de Russische machtheb bers werkelijk het zotte idee hebben gehad dat onvrije men sen ooit tot vruchtbaar werk kunnen komen. Solzhenitsyn tekent trouwens die machthebbers van de de partementen en geheime dien sten tot zelfs vadertje Stalin toe. zo in al hun kleinheid en bekrompenheid, dat je je af vraagt of hier toch niet te zeer het ressentiment een woordje meespreekt van een schrijver, die eens Chroesjtsjefs gunste ling was en met deze ten val kwam. Ook de roman Kankerpavil joen had al duidelijk gemaakt, dat het Solzhenitsyn ondanks alle realisme meer om de idee dan om de feitelijkheid gaat. En of het nu allemaal „echt zo gebeurd kan zijn" of niet, de schrijver suggereert een si tuatie, die we in andere vor men ook in het Westen begin nen te beleven. Daarbij doel ik natuurlijk niet op de rechteloos heid en willekeur van de dicta tuur. de schijnprocessen en het sollen met dé waarheid, waar mee het regime zich overeind houdt. Maar wel laat de roman de indruk achter van een uni versele ontreddering, machte loosheid en geestelijke chaos, waarover ook in de Westerse landen steeds luider wordt ge klaagd. Maar laat ik. om niet onno dig af te schrikken, ogenblikke lijk zeggen dat deze roman een menselijk boek is: vol humor en tranen en cynisme, opstan digheid en berusting, en dal Solzhenitsyn uitblinkt in 'hét be schrijven van de mens: Stalin in een slapeloze nacht zo goed als de twijfelende filoloog Ru bin; de door de geheime diensi bedreigde diplomaat Wolodin wat een zeldzaam relaas van diens ontluistering in de cel! en de veiligheidsofficier Mys- jin; de gevangen wiskundige Nershin en zijn vrouw... Zoveel mensenlevens leert Hor-: zijtak Moezel. 5. gestolen buit, 9 bladerkroon. 14. langzai soort tapijt. 18. manier van klederdracht, 19 schaaldier, 21. Euro 22. kippenloop. 23. voegwoord. 24. teken. 26. lengtemaat (afk.). 27 soort, 29. bijrivier van de Aller, 31. loon, 32. berg. 34. thee (Eng plaats in Zeeland. 37. licht breekbaar. 39. bemoediging, 41. meisje) 42. boom, 43 steensoort. 45. lied. 46. vlaktemaat. 47. muzieknoi teer, 50. misprijzen. 52. plaats In Belg. Limb., 53. groente, 55. tovei 56. slim. 57. gebint. 60. koppelriem voor jagershonden. 61muzit 62. insekt, 64. spil. van een wiel. 65. vogel. 66. bootje, 68. niet va zelfde gevoelen. 70. vlug. 72. wijnsoort. 74. pasgang van een paa' zangstem, 76. water in Limb., 77. deel van het schaakspel- Vert.: 1 optocht, 2. palmboom. 3. lokmiddel. 4. plotseling (2 voorzetsel. 7. plechtige gelofte. 8. stap. 10. voorzetsel. 11. vroege nobele. 13. jongensnaam. 15. kleur. 17. zoon van Noach. 20- gra: 25. onbeduidend, 27. deel. 28. teug. 30. zot. 31. tuchtroede. 32. zal 33. rivier in Italië, 35. lor. 36. op die tijd, 37. Europeaan, 38. (ZN), 40. een borrel aan boord. 41. stap, 44. een zekere, 46- Duitsland, 48. haarvlecht, 49. boom, 51. bijwoord. 52. plaats in 54. bijrivier van de Tiber, 56. als 29 hor.. 57. myth, figuur, 58. 59. stad in Drente, 60. trek. zin. 61. vruchtenat. 63. hoepel. 64. pl Drente. 67. vreemde munt, 69. hogepriester te Silo, 71. soort on< (afk). 73. voorzetsel. OPLOSSING VAN DE VORIGE PUZZEL Hor.: 1, steek, 5. kapel. 9. beton. 13. deer. 15. Arl. 16. keep. 17. IK. 19 klak, 21. kern. 22. mt, 23. ook. 25. pannekoek. 28. lel. 29. Neep. 31. die. 32 ast. 33. rede. 34 teer. 36 eerst. 38 none, 40. tros, 42. rot. 43. meta. 45 A.B 47. Metz, 49 aalt. 50 A P 51 nona. 52. eertijds. 53 elke, 54 os. 55 nors. 57. Aker. 59. Se, 60. kerk. 61. onl. 63. ende. 65. donk, 66. Bogor. 68 Gaza. 70. belt, 71. los. 72. eek. 74. melk. 76 rek, 77. kentering, 80. lor. 81. on, 82 lens. 83 Noor. 85. ma. 86 wang. 87 hoe. 89 leed. 91 Soest. 92. deels. 93. sesam Vert.: 1. Solon, 2. ed, 3. eek, 4. kelp, 6 Aa. 7 pree. 8. el, 9. berk, n Tp 1? Natie. 14 reed. 18 k koet. 20. knie. 21 kost. 22 keet. 26. neer. 27 kast. 21 permanent, 33 Rotterdam, 35. l rotting, 38. nel. 39. kanon. 41 maske. 44. speer. 46. bo9. 4{ Ada, 50. aks, 56. ork, 58. eng 61 oost. 62. toer, 64 ezel, 65. bons. 67. rein, 69. alom, 7.0. bn leng. 73 knol. 75 kraam. 77. evoè, 79. Goes, 82. las. 84 re 87. he. 88 el. 90D S. INZENDINGEN Oplossingen, uitsluitend op kaart, worden voor donderdi ons bureau verwacht. In de bovenhoek vermelden: „Pu: lossing". Er zijn drie prijzei van f 10 en twee van f 5.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1969 | | pagina 16