Wrak Oost-Indië-vaarder
ontdekt voor Britse kust
Wel vertrouwen
in Verolme
Drie generaties Rol laten
zien wat schilderen is
IN MUSEUM SWAENSTEIJN:
Rudy Meyer (film) op
vakantie overleden
Engelsen willen Amsterdam bergen
Eieren gegooid
naar notabelen
PSP stelt zware
voorwaarden aan
samenwerking
Roofoverval
in Schiedam
voorkomen
Philips staakt
produktie
splijtstoffen
REUZEN'
TWEE
Politie jaagt
hippies uit
herenhuis
Het „melo" in Schnitzler's drama
Struikelblokken op
„De Eenzame Weg"
Het Kwartet
RJWE IEIDSE COURANT
15
MAANDAG 22 SEPTEMBER 1969
VOORBURG Het schildersge
slacht Rol heeft terecht een goede
klank in brede lagen van de bevol
king.
Zelfs degenen die zich in het alge
meen weinig aan de beeldende kunst
gelegen laten liggen kennen minstens
de naam Rol als vervaardigers van
de pakkende albumplaaitjes die we
allemaal in onze jeugd en dikwijls
nog ver daarna zo naarstig spaar
den.
Maar liefst aan drie generaties uit
dit befaamde schildersgeslacht werd
in Museum „Swaensteijn" aan de He
renstraat 101 te Voorburg, een ten
toonstelling gewijd.
Het is om te beginnen de een
vijftal jaren geleden op hoge leef
tijd gestorven (hij werd 86 jaar) Cor-
nelis Rol die onze aandacht opeist.
En dit niet alleen om het aangename
en „gezellige" in zijn voordracht,
maar eerder om zijn oprecht en on
bezoedeld kunstenaarsschap dat op
hartverwarmende wijze door een emi
nent en indrukwekkend vakmanschap
wordt gesteund.
Van zijn magnifieke, nog geheel in
de stille grijze toon van de Haagse
School gedane werk. moeten we al
lereerst noemen „Achterzijde Laan
van Nieuw Oosteinde", dat alle kwa
liteiten in zich verenigt die een kun
stenaar zich maar kan verwerven in
een lang leven van altijd maar met
de kunst bezig zijn.
Hoezeer diit bij Cornelis Rol, letter
lijk zijn opstaan en naar bed gaan
uitmaakte, valt gemakkelijk af te le
zen uit een groot aantal tekeningen
hier op de tentoonstelling aanwezig.
Het 7-0 juist gereleveerde schilderij,
zo mochten we tot ons genoegen ver
nemen. is door de Stichting Museum
Swaensteijn aangekocht, waardoor het
toch al intéressante „vaste bezit" óp
aanzienlijke wijze is uitgebreid.
Dat Cornelis Rol zich in later ja
ren een lossere schilderstrant kon
veroorloven die nooit ten koste van
de „diepgang" ging, blijkt uit het
vlotweg geschilderde „Van Wouden
kade" uit 1936. Een knap aquarel
„Molen de Vlieger" alsmede een
„doorleefd" zelfportret rondt op mooie
\v:,-e Corn. Rol's contributie af.
Zijn zoon Henricus, inmiddels ook
AMSTERDAM Vanochtend is
in alle stilte op Westerveld gecre
meerd het stoffelijk overschot van
de filmproducent Rudy Meyer, die
16 september in Euschkirchen (D).
waar hij op vakantie was, op 67-
jarige leeftijd is overleden. De heer
Meyer werd 27 september 1901 in
Sulh (Thüringen) geboren.
Voor de oorlog werkte htf am. bij
de UFA. In 1933 kwam hij naar
Nederland waar hij zich in Am
sterdam vestigde. Hii werkte aan
vele filmprodukties van Nederland
se speelfilms, waarvan de bekend
ste De Kribbenbijter, Pygmalion.
Vadertje Langbeen, Morgen gaat
het beter. De Spooktrein en Ergens
in Nederland.
In de oorlog wer£ hij in 1944 ge
arresteerd wegen- et illegaal ver
spreiden van di -utiebonnen aan
onderduikers. Hij werd naar Ausch
witz getransporteerd en in 1945 al
daar door de Russen bevrijd. In
juli 1945 keerde hij in Amsterdam
terug waar hij weer met de pro-
dukties van Nederlandse speelfilms
begon. Hij produceerde o.a. Sterren
Stralen Overal, Fanfare. De Over
val en Mensen van Morgen.
Rudy Meyer, die in 1947 tot Ne
derlander werd genaturaliseerd,
werd door zijn verdiensten voor de
Nederlandse film benoemd tot Rid
der i:i de Orde van Oranje-Nassau.
Bod op bankinstelling
DEN HAAG De directie van de
N.V. Nederlandsche bankinstelling
voor waarden belast met vruchtge
bruik en periodieke uitkeringen advi
seert houders van aandelen en op-
richtersbewijzen gebruik te maken
van het door bank Mees en Hope
N.V. uitgebrachte bod van 375 pro
cent. resp. f 42.500.
Lisso Gevonden: bos met 5 sleu
tels. stropdas, huissleutel, 4-kleurige
ballpoint, 2 grijze herenpantalons,
boodschappennet met groet beursje
inh. 2,95, gouden armbandhorloge,,
portemonnee met inhoud.
Verloren: wieldop B.M.W., gouden
broche, bruine protemonnee metf 150,
positie-corset (nieuw), gouden
oorbel, zilveren ketting, zwarte
damesportemonne met f30, heren-
polshorloge met zw. lederenbandje,
bankbiljet f 100, bankbiljet f 10, bad
tas met portkleiding, groene porte
feuille met f 6,00, bruine hoornen bril
in grijze etui, enveloppe met waarde
bonnen visclub, Terlenka blauwe rok,
damespolshorloge merk „Palermo"
bos sleutels, zilverkleurig polshor
loge met metalen bandje, blauwe
meisjesfiets, bruin lederen poren por
temonnee met f 125, bruine vierkante
sjaal.
al weer een eindje in de zestig, ge
niet in de kringen van de interna
tionale handel in oude schilderijen een
grote faam als restaurateur. Uit de
aard van de zaak een vak, dat de
strengste discretie vereist: Reden
waarom men op exposities nooit een
staal van het fabelachtige kunnen op
dit netelige gebied zal tegenkomen,
maar met deze wetenschap toegerust,
zal de bezoeker toch beter begrij
pen hoe het mogelijk is dat er anno
1969 nog een kunstenaar is te vinden
die zo feilloos een miniartuurtje kan
schilderen als hier in het conterfeit-
sel, zijn vader Cornelis gewijd, ge
toond wordt. Vakkennis spreekt trou
wens uit ieder werkstuk dat onder
Henricus' handen vandaan komt. Of
het nu de puntige dierstudies van
aapjes, vogels etc. betreft of de uiterst
bewogen portretstudie (26) overal zal
men de vaste meesterhand terug vin
den, die louter hert gevolg is van een
onvoorstelbare schat aan vakkennis.
Gelukkig is er in het geslacht Rol
een „Nachwuchs"; vader Henricus
wist, op zijn beurt de fakkel door te
geven aan zijn zoon Johannes, die
jong als hij is een geheel andere
werkwijze beoogt en navolgt. Ook al
zou men niets van allerlei personalia
en antecedenten afweten, dan nog is
het zonneklaar dat in Johannes een
jeugdig, vitaal schilder aan het woord
is: Een schilder die zich minder om
de strenge vormentaal bekommert
dan kunstenaars van een oudere
lichting en die aan slechts een paar
kleuren voldoende heeft datgene uit
te zeggen wat hem voor ogen zweeft
Zijn „Tuin te Noorden", gedateerd
1969, is een olieverfschilderij dat als
het ware met het ijle aquarel
„Neger" model staat voor Johannes'
kunnen op dit ogenblik en waaraan
men de stellige verwachting mag
koppelen, dat ook hij de beste tra
dities van zijn voorgeslacht zal weten
voort te zetten en uit te bouwen.
De tentoonstelling is geopend op
dinsdagen, donderdagen, zaterdagen en
zondagen van 2-5 uur en bovendien
op woensdagavonden van 8-10 uur en
loopt t.m. 19 oktober.
Gijs Hording
Markt- en viaserijberichten
Markten
LEIDEN, 22 sept Leidsche Coöp
Groente- en Fruitveiling: per 100 kg ap
pelen 16—22, peren 32, andijvie I 59—78,
II 50—58, augurken 18. pronkboncn 5595,
snijbonen 120200, stamboncn 90175, kro
ten 1419, gekookt 55, rode kool 25—29,
groene kool 9—12, postelein 25t-45. prei
3644. spinazie 3982. stoofsla 2332,
spruiten A 87106. B 96107, komkom
mers 2539, tomaten A 360—380. B 350
—360, C 350—340, uien picklers 13—32. wit
lof 216249; per 100 stuks: meloenen 75
—227, bloemkool A 33125. knolselderij
18—24, sla A 14—24, B 5—12, per 100 bos:
bleekselderij 1531. bospecn 2651, pe
terselie 615, selderij 617.
BARNEVELD. 22 september Vette
kalverenmarkt Aanvoer 863 stuks, Hun-
del rustig Prijzen: le kwaliteit 3.80—1.
2e kwaliteit 3.60—3 75, 3e kwaliteit 3.40—
3.55.
Coöp. Veluwse Elerveiling. Aanvoer
449.480 stuks, stemming traag. Prijzen (In
guldens per 100 stuks): eieren van 52-53
gram 9 33—934 56-57 gram 9.75—40.81.
60-61 gram 10 63—11.72 gram 11.17—
11.75.
KATWIJK AAN DEN RIJN. 20 sep
tember Groenteveiling: waspoen Iper
kist) A I 2.601.40. A II 2.60—4.20, B I
3.00—4.70, B H 2.70. andijvie 68, bloem
kool (per stuk) 6 st per bak extra 130
—147. I 116—143. II 53—103. 8 st per bak
extra 114—120, I 100—126, II 36—83, 12 st
per bak I 84. prinsessebonen 125, peter
selie (per bos) 17, selderie (per bos) 11
18. Aanvoeren: waspen 99 000 kg, bloem
kool 8.100 stuks.
ROTTERDAM. 22 september Vee
markt. Aanvoer: totaal 1524 dieren, waar
van 1076 slachtrunderen en 448 varkens.
Pdijzen per ka: slachtrunderen extra
515—530. I 430—480. II 365—100. III 350—360.
varkens I 280—283. II 278—280, II 263—273.
stieren 455—530. vvorstkoeicn 345— 360.
slachtzeugen 210—230, zware varkens 225
250. Overzicht: Sltchtrundertn: aancvoer
250 Overzicht; Slachtrunderen: aanvoer
korter, handel levendig, prijzen iets ho
ger Varkens- aanvoer groter, handel vlot.
pri'zen hoger, enkele prima's boven no
tering.
Visserij
KATWIJK AAN ZEE Vandaag ver
scheen aan de afslag KW 144 met 359
kantjes en 47 kantjes makreel
Prils: volle 89—105.20, makreel 52.
SCHEVENINGEN. 22 sept Visserij-
berichten. Besommingen trawlers: SCH 3
—14130. SCH 9—1750. SCI1 16—12270, SCH
60—7700. SCH 73—7100, SCH 196—11770.
SCH 246—12250. SCH 248—7000, SCH 323
—9540. SCH 339—6440. kust vissers- SCH
48—10100. SCH 251—9700. KW 117—9120.
KW 124—9260
Noteringen:' per kg; tong gr 640—560,
grm 510—570, kim 525—570. I 530—575. II
450—430, tarbot I 555—600. H 410—440, III
250—325. IV 200—240, griet I 260—320. II
175—200, per 40 kg: schol grm 37—52, m
37—43, kl 30—37, schelvis I 26—32, II 1360
—20, wilting gsetr 1530, schar 20—30.
kabelj m 05—70. I 57—62, II 49—59, III 22
27, per 100 kg: kabelj gr 150—175, per
50 kg: verse haring 23-35. verse makreel
13—57. maatjesharing per kantje: volle
haring 92—103. steurharlng 72—87, «ie
haring 50—58, markeel 4951.
Verwachte aanvoer oor morgen: uit de
noord: SCH 24. SCH 33. SCH 73. van le
westkust SCH 21. SCH 22 en SCH 101.
IJMUJDEN, 22 sept Besommingen:
KW 166-0020. KW 162-4650. KW 103—
4870, KW 172—4290, KW 200—6740. KW
195—9430. KW 165—12570. KW 152—9890,
KW 164—9320, KW 184—5900, KW 226—
9440. KW 212—3460. KW 146—5470, KW 30
4600. KW 90-5840, KW 145—14760. KW 66
en KW 218 30370, KW 167 en KW 190—
1160, KW 173—8810. KW 110—7500, KW
220—5480. KW 111—5600. KW 157—10500,
KW 215—9980, KW 222—9830. KW 178—
1183. KW 127—11800. KW 52—9415, KW 173
—7820, KW 187—6860. KW 172-4850. KW
185—1400. KW 197—10400. KW 93-4720, KW
33—6600. KW 200—6910. WR 32—12560. WR
SCHEVENINGEN. 22 sept Visserij-
berichten. Totaal aan de markt: 390 kis
ten schol, 150 kisten kabeljauw. 475 kis
ten schelvis, 700 kisten verse haring, 1070
kisten makreel, 200 kisten wijting, 50 kis
ten diversen. 8730 kg tong en tarbot. 785
kantjes gez haring. 115 kantjes gez ma
kreel.
LONDEN Voor de Engelse'
kust bij Hasting is bij toeval het
wrak ontdekt van de 1749 tijdens
een zware storm vergane Neder
landse Oost-Indiëvaarder Am
sterdam. Er werden tijdens rio
leringswerkzaamheden al vier
kanonnen geborgen, die in
prima staat verkeren.
Volgens Engelse deskundigen is het
wrak geheel onder het zand bedolven
en verkeert het nog in perfecte staat.
Nu al wordt gesproken over een zeker
zo belangwekkende vondst als die van
de Vasa, het Zweedse oorlogsschop dat
in 1961 in de haven van Stockholm
werd gelicht.
Woensdag zal onder leiding van Pe
ter Marsden van het Guild Hall Mu-
(Van onze parlementsredactie)
AMERSFOORT De leiding van
de PSP staat onderafdelingen slechts
toe op plaatselijk en gewestelijk ni
veau besprekingen te houden over
een progressief akkoord als voldaan
wordt aan de volgende voorwaar
den:
Bij een stembuszege moet de pro
gressieve concentratie alle zetels in
de colleges van Gedeputeerde Staten
en Wethouders opeisen. Bij een ne-
I derlaag gaat het PAK als geheel in
oppositie. Daar waar besluiten van
hogerhand besluiten van lagere over-
heden aantasten, treedt het bestuur
I geheel terug.
De progressieve samenwerking
moet de ideeën van de PSP ten aan
zien van democratie, openbaarheid,
j BVD, BB. gemeentelijke eigendom
men, woningbouw goeddeels volgen.
De voorkeur van de PSP gaat uit
1 naar eigen lijsten en een gemeen
schappelijk program.
Daar waar de besprekingen nog
niet tot resultaten hebben geleid en
spoedig geen succes te verwachten
is, moeten ze afgebroken worden.
Veertien leden van partijraad en
partijbestuur pleitten zaterdag voor
onvoorwaardelijk afbreken van de
besprekingen, maar zij kregen geen
meerderheid.
In ongeveer 20 gemeenten is er nog
kans op resultaten, waaronder
Amersfoort, Almelo, Hilversum, Lei-
den en in mindere mate in Utrecht,
Arnhem. Het gaat om samenwerking
met PvdA en PPR. In enkele geval
len ook met D'66. Maar 31 december
1969 is de fatale datum. Na die da
tum wordt het overleg afgebroken.
seum in Londen worden begonnen met
opgravingen bij het wrak. Als dit in
zijn geheel kan worden geborgen, zal
dat ettelijke miljoenen guldens aan
werkzaamheden eisen.
,,Zee oorlog
Dit zou, volgens de Sunday Mirror,
„wel eens een nieuwe zee-oorlog met
dé Nederlanden kunnen ontketenen".
Want de schat is eigendom van de
Nederlandse regering (als erfopvolg-
ster van de Verenigde Oostindische
Compagnie) en de Britse firma Wil
liam Press en Zoon wil de bergings
rechten verwerven. De Britten zouden
het wrak graag in hun musea zien.
Ook in Nederland is men vanzelf
sprekend sterk geïnteresseerd in het
wrak, dat van grote historische waar
de kan zijn. De heer H. Hazelhoff
Roelfzema, directeur van het Scheep
vaart Museum in Amsterdam spreekt
er al over gelden bijeen te brengen
om het wrak naar Nederland te bren
gen. aldus de Sunday Telegraph.
Miljoenen
Hij vertelde dat er zeker zo'n vier
tot vijf miljoen gulden nodig is voor
de berging. De lichting van de Vasa
kostte meer dan tien miljoen gulden.
De Amsterdam werd in 1748 in op
dracht van de VOC gebouwd. Op 8
januari 1749 begon de 50 meter lange,
700 ton metende koopvaarder zyn eer
ste reis van Texel naar Batavia. Acht
tien dagen later verging het bü Has
tings.
Protest tegen vuil water
OUDE PEKELA De opening van
een nieuwe sporthal in Oude Pekela
vormde zaterdag de aanleiding voor
de inwoners om hun afkeer duidelijk
té maken van het smerige water in
het kanaal dat dwars door de ge
meente loopt.
Tientallen mensen demonstreerden
met spandoeken tegen het vieze water.
Ook werd met eieren gegooid, waar
door burgemeester drs. J. A. C. van
Burg, mr. L. B. van Ommen, hoofd
directie jeugdzaken, volksontwikke
ling en sport van het ministerie van
CRM, de wethouders en andere ge
nodigden werden besmeurd.
Het actiecomité, dat de demonstra
tie had georganiseerd en de bevolking
had opgeroepen de vlaggen halfstok
te hangen, blijft actief om te komen
tot maatregelen tegen het verontrei
nigde water. Burgemeester Van Burg
geeft overigens toe dat er spoedig iels
aan moet worden gedaan, maar hij
vond dat het protest van zaterdag
niet uit de hand had moeten lopen.
SCHIEDAM De Schiedamse po-
litie heeft vannacht drié gewapende
Duitsers van 20, 25 en nog eens 25
jaar aangehouden. Twee van hen
stonden bovenop een vrachtauto, die
geparkeerd stond in een bevoorra
dingsstraat achter de winkelpanden
van de Noordvestsingel en de Burge
meester Honnerlage Grethelaan.
Een surveillerende politie-agent die
het zag en tevens constateerde dat
een van de Westduitsers al half in
een raam van een woning hing, ging
eens polshoogte nemen en keek
plotseling in de loop van een automa
tisch machinepistool. Het tweetal
durfde blijkbaar niet tfe schieten en
nam de vlucht.
Zondagmorgen maakten de politie
een eind aan de bezetting van het
herenhuis, dat vlak bij Buckingham
Palace staat. Met tachtig man werd
het vijf verdiepingen tellende huis.
dat al maanden leeg staat, bestormd
onder een regen van dakpannen en
met water gevulde plastic zakken. De
jeugdige bezetters werden overge
bracht naar enkele politiebureaus.
Enkele uren nadat ze uit het pand
aan Picadilly Street waren verdre
ven, bezetten de hippies twee andere
herenhuizen. Een groep maakte zich
meester van een pand van "Vier ver
diepingen aan Russell Square, dicht
bij het „British Museum", terwijl een
andere groep onder leiding van „dr.
John" Moffat een huis in West End
binnendrong.
Op beide huizen werd met .grpte
letters het opschrift- „Vrije Commu-'
ne" aangebracht.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Philips heeft defini
tief besloten het onderzoek en de ont
wikkeling van splijtstofelementen voor
kernenergiereactoren te beëindigen,
antwoordt minister De Block op vra
gen van het Tweede-Kamerlid De
Goede (D'66).
De reden is het uitblijven van de
bestelling voor de tweede lading splijt
stof voor de kernreactor te Dodewaard
en de mislukking om bouw en ontwerp
van de kerncentrale in Zeeland aan
een Nederlandse combinatie op te dra
gen.
Het Reactor Centrum Nederland
heeft geprobeerd de apparatuur van
Philips over te nemen, maar Philips
had deze op dat moment al aan een
buitenlandse industrie toegezegd. Om
dat deze maatschappij de apparatuur
maar tijdelijk nodig heeft, is het niet
onmogelijk dat het RCN later toch de
beschikking over de. Philipsapparatuur
krijgt. Daar wordt nu over onderhan
deld.
De Nieuw Amsterdam en de
Rotterdam, samen voor de wal
bij de Holland-Amerika Lijn in
Rotterdam: een „zeldzaam" ge
zicht
Dat is althans de mening van
vertegenwoordigers van de drie
vakbonden, die zaterdag in
Utrecht een gesprek hebben ge
had met de beleidscommissie
van het Verolme-concern.
In een telegram, dat deze commis
sie vorige week heeft gestuurd naar
de vaste Kamercommissie voor econo
mische zaken schijnt evenwel te
staan dat men wel vertrouwen heeft
in Verolme.
De drie vakbonden willen op korte
termijn met de vaste Kamercommis
sie een gesprek hebben over de moei
lijkheden bij Verolme. Zoals bekend
spreken de heer Verolme en zijn
hoofddirecteuren morgen met deze
commissie. Ook willen de vakorgani
saties een onderhoud hebben met
Verolme zelf.
Inmiddels schijnt tijdens een verga
dering van de raad van commissaris
sen van het Verolme-concern beslo
ten te zijn dat een deelname van de
staat alleen een minderheidsbelang
zarl inhouden. De figuur van een rege
ringscommissaris zou voor Verolme
niet acceptabel zijn.
Doordat zij niet op de hoogte wa
ren met de situatie ter plaatse, liepen
zij zich vast in een doodlopend
straatje, waar de agent, die inmiddels
ook zijn revolver had getrokken, de
mannen wist te overmeesteren.
Later ging een andere politie-agenl
nog eens kijken en zag in dezelfde
buurt een auto met een Westduiti
nummerbord staan. Daarin zat de
derde Duitser, terwijl zich in de autd
ook snijapparatuur en patronen be
vonden. Men vermoedt dat het drie
tal veel meer op zijn kerfstok heeft.
Vandaag is het onderzoek voortge*
zet.
unaer leiaing van jonn MOjjai
(voor zijn aanhangers Doctor
Moffat) hebben de hippiesin
Londen een leegstaand herenhuis
in Piccadilly bezet. Z wilden
een tehuis hebben en niet meer
in 3e buitenlucht slapen. On
danks de gerechtelijke sommatie
zijn zij niet van plan het huis te
verlaten en zeggen zelfs weer
stand te zullen bieden. Foto bo
ren: Op Piccadilly was de be
langstelling zeer groot. Foto
onder: Doctor John Moffat (zoon
van een bekend Londen chirurg)
bewaakt de ingang van het ge
bouw.
LONDEN De Londense hippies
zijn in het week-end zeer actief ge
weest. Tientallen jongeren raakten
zaterdagnacht gewond hii hevige
vechtpartijen tussen 800 dakloze hip
pies, die een groot herenhuis hadden
bezet, en zogenaamde „kalen" (an
ti-hippie-tieners). die dit huis wilden
ontruimen. Er zijn elf arrestaties ver
richt.
(Van een onzer verslaggevers)
ROTTERDAM Het perso
neel van het Verolme-concern
meent evenals de vakbonden dat
president-directeur C. Verolme
maar moet aftreden als de rege
ring dat wil. In elk geval moet
hij opening van zaken geven en
er moet tevens voldoende con
trole komen.
ROTTERDAM De mening I
heerst dat geen toneelgezelschap zich
aan Arthur Schnitzler's stukken een
buil kan vallen. Zijn „De Eenzame
Weg" echter dat het Nieuw Rotter
dams Toneel zaterdagavond in de
Rotterdamse Schouwburg in pre
mière bracht, lijkt ons een struikel
blok.
De gebeurtenissen'in dit stuk zijn,
oppervlakkig bezien, niet mis. Een
schilder vertelt een jongeman, 23
jaar na diens teboorte, dat deze zijn
zoon is. De moeder van de jongen
sterft. Zijn zuster verdrinkt zich in
de vijver van de man die haar ten
huwelijk heeft gevraagd en deze man
neen)t de dood, die hem toch binnen
korte tijd zou vellen, het heft uit
handen en pleegt zelfmoord.
Allemaal gegevens dus voor een
pracht van een melodrama, waarom
men aan het begin van deze eeuw
ongetwijfeld krokodillentranen zal
hebben geweend.
Mysteromaan
Nu de andere kant van dit stuk: In
Schnitzler's spelen wordt de eenzaam
heid centraal gesteld en daarmee de
vervreemding van mens tot mens.
Elk leeft in zijn eigen geheimzinnig
wereldje en is almaar bezig het mys
terie in stand te houden, om daar
tenslotte aan ten onder te gaan.
Raakvlak aan onze tijd?
En dat alles gebeurt tegen het de
cor van de door zijn eigen verfijning
verziekte tijd rond en na de eeuwwis
seling, waar de komende oorlogen de
horizon bedreigen.
In „De eenzame weg" handelt het
om drie figuren: de schilder Ficht-
ner. de dichter von Sala en het meis
je Johanna. Alle drie zijn even ego
centrisch, alle drie zijn even hope
loos en doelloos. De schilder die voor
heen dronken van macht de wereld
en daarmee vele vrouwen omarmde,
ziet het niets dat hij tot stand heeft
gebracht en ziet zijn naderende
ouderdom. Zijn poging tot een „ver
jongingskuur" door zijn natuurlijke
zoon de waarheid te vertellen loopt
op niets uit.
Ingekapseld
Ook de dichter heeft zichzelf nooit
aan een ander mens kunnen verlie
zen. Hij heeft zijn liefde zelfs niet
verspild omdat deze niet aanwezig
was, of misschien ingekapseld in de
„tuin van zijn ziel".
Het meisje Johanna is een van de
vele vrouwen van haar tijd die lijden
onder het hen opgelegde juk van
leegheid. De emancipatie staat voor
de deur. maar de deur is nog niet
opengekierd.
Het kan niet anders dan slecht aflo
pen met deze drie, zeggen wij met
een nuchter verstand. En jawel* de
schilder krijgt een figuurlijke
doodsteek, het meisje pleegt zelf
moord en ook zo doet de dichter.
Eigenlijk niet zo vreemd, omdat men
in Schnitzler's tijd nu eenmaal in
zelfmoord of verkwijning de enige
uitweg zag. Denkt aan Couperus' Eli-
ne Vere.
Moraalsurplus
Maar waarom moet Johanna zich
nu uitgerekend in de vijver van haar
minnaar werpen? Waarom moet haar
minnaar zich, om te boeten, zoals
door Fichtner wordt gesuggereerd,
van kant gaan maken? Het wordt
werkelijk teveel van het goede, te
meer daar Schnitzler in het vierde
bedrijf von Sala nog even met een
brok moraal laat aankomen, waar de
honden geen brood van lusten,
In onze tijd hoort een moraal, als
deze aanwezig is, gesuggereerd doch
niet uitgesproken te worden. Moraal
als conclusie moet besloten liggen in
het stuk.
En daarom kan de moraal, uitge
sproken in „De eenzame weg", niet
anders dan weerzin oproepen, even
als de gebeurtenissen, die ondanks
Schnitzlers verwoordende capacitei
ten, verdacht veel naar melodrama
rieken.
Moeilijke rollen
Het moet voor de spelers in dit
stuk een moeilijke opgave zijn om
van hun rollen onder regie van Karl
Guttmann iets aanvaardbaars te ma
ken. Dat gelukte vooral Rick Nicolet
als Johanna zeer goed. Zij wist zich
absoluut in te leven in de gestalte
van dit meisje dat wanhopig geluk
kig wil zijn, maar toch aan doelloos
heid is gewijd. Ook Max Croiset als
Fichtner gaf een goed beeld van deze
oerooide figuur en Pim Dikkers wist
zich als de cynische schilder aafine-
nielijk te maken. Enny Meunier en
Carol van Herwijnen waren mensen,
die men in onze tijd kan overplaat
sen. Hun rollen waren dan ook op
die manier geschreven en vooral En
ny Meunier was kleurrijk en genuan
ceerd. Rie Gilhuys en Johan Schmitz
maakten levensechte mensen van de
tamelijk summier aangegeven figu
ren van professor Wegrat en zijn
vrouw Gabriële. Peter Aryans als de
arts Reumann was een betrouwbare
steuïipilaar van het geheel.
Hans Polman en Cor van den Ak
ker waren huisknecht.
Een Nederlands decorontwerper
had volgens ons dezelfde kwaliteit
kunnen leveren als Lois Egg van het
Wiener Burgtheater; de kostuums
van Egg jr. waren weinig zeggend.
KIRSTEN EMOUS
deze
krant
behoort
tot
In het Westen
veruit grootste prot.
chr. dagbladpers
