KLEINE BTW-VERHOGING OP 1 JULI
Meer VS-troepen
verlaten Vietnam
Commentaar
gehaktvan
de chef-kok
Het Kwartet
HET WAS ALLEMAAL WAT SOBERDER
VANDAAG IN DE RIDDERZAAL
Lonen 5 procent omhoog
Leerlingenschaal omlaag 4
Tekort 2,2 miljard gulden
Ondernemer moet veer laten
belastingdruk nog niet minder
met me*
Zelfde weertype
Onmondig
gehoor
Saigon verwacht 40.500 man
Op Koningin wordt
aanslag gepleegd
VS ontstemd
over houding
van Biafra
Punten uit
troonrede
en nota
Afschaffing
Rijkspolitie
Stakingsgolf over wereld
Nieuwe leidse CourauU
Dinsdag 16 september 1969 - 51ste jaargang
vooraanstaande
prol. christelijke
dagbladen
Jirecteur: F. Diemer
loofdredacteur: Dr. E. Diemer
CHRISTELIJK DAGBLAD VOOR LEIOEN EN OMGEVING
„Stantvastich is ghebleven
mijn hert in teghenspoet!"
fdkantoor Leiden
Steenstraat 37
Telefoon 31441
Giro 58936
Abonnementsprijzen p. w. 1,10, p. m. 4,70, p. kw. 14,10
Klachtendienst bezorging 18.00—19.00 uur
De Koningin heeft vanmiddag in de Ridderzaal de Troonrede
voorgelezen in een entourage die soberder te noemen is dan wij ge
wend waren. In de stoet van paleis naar Binnenhof reed zelfs maar
één van de prinsessen mee. Niettemin is ook deze vroege Prinsjes
dag (volgend jaar zelfs op de 15de, vroeger kan het niet) weer een
waardige en feestelijke Haagse plechtigheid (zie pagina 5).
Belasting omhoog:
autorijden xoordt duurder.
De regering streeft
naar kleinere schoolklassen.
Groot tekort,
maar toch veel nieuwe rijkswegen.
(Van onze parlenientsredactie)
DEN HAAG Het komende regeringsjaar van het Kabinet-De Jong zal staan in het teken
van vrij beperkte uitgavenstijgingen, bet terugdringen van de loon- en prijsspiraal en bet saneren
van de aanzienlijke tekorten van Gemeentefonds en van de begrotingen van verleden jaar en dit
jaar. Door uitstel van reeds toegezegde verlichtingen in de belastingdruk zullen vooral de onder
nemers hun bijdrage moeten leveren'om de begroting-1970 mogelijk te maken. Anderzijds merkt de
consument ook wel wat: teneinde onder meer de inflatiecorrectie van ƒ600 miljoen in dit jaar
(ƒ300 miljoen in 1971) te kunnen doorvoeren gaat de BTW per 1 juli 1970 omhoog. Het lage
tarief gaat van 4 naar 4,3 procent, het hoge van 12 naar 13 procent.
\et geluk behoort aan de
ivredenen.
ARISTOTELES
Ik lieb de levertraan in de theepot
daan. Dan vergeten *ve liet niet!"
DE BILT Veranderlijke bc-
olking en op de meeste plaatsen
weer maar vannacht plaat-
lijk mist. Zwakke tol matige
ind uit oostelijke richtingen en
matigde temperaturen.
DE BILT Een front dat gis-
ren over ons land lag en dat
scheiding vormde tussen vrij
arme lucht in het noorden en
pder warme lucht in het zui-
n van ons land verplaatste zich
uwelijks. Daar de lucht boven
s land vrij vochtig was en er
vendien vrijwel geen wind was
tstond op uitgebreide schaal
st.
In de dagelijkse gang van de
nperatuur was een belangrijk
rschil tussen het noorden cn
iden van ons land.
Het komende etmaal verandert
niet veel in de drukverdeling
ven West-Europa. Afgezien van
t noordelijk deel van Skandi-
vië, waar zich een hogedruk-
)ied opbouwt, blijven de lucht-
ukwaarden verder laag. Er zal
in ook vrij veel bewolking zijn
larbij zich in de nacht en och-
'd opnieuw plaatselijk mist zal
rmen. De temperaturen veran-
slechts weinig.
Vooruitzichten voor donderdag:
Aantal uren zon: 1 tot 7;
Mn. temp.: van ongeveer nor-
al tot 4 graden boven normaal:
Max. temp.: 0 tot 5 graden bo-
n normaal:
Kans op een droge periode van
nstens 12 uur: 90 procent:
Kans op een geheel droog et-
•al: 70 procent.
BAROMETERSTAND: heden 10
75.2 cm (10.03 millibar»,
flstanl.
Zou
en maan
17 september zon op 6.17, onder
'•51; maan op 13.55, onder 20.34;
sept. E.K.
Om hun onmondigheid in de uni
versitaire samenleving overdui
delijk den volke kond te doen,
hebben studenten zich tijdens
de openbare senaatsvergadering
in de aula van de universiteit
van Amsterdam aan het Spui,
gisteren vrijwillig de mond,
gesnoerd. Het was wel een onge
bruikelijk decor voor de jaarlijk
se plechtigheid, het leek soms
wel of een infectueuze epidemie
zich over de hoogleraren vol
trokken had, zodat de studenten
zich op een dergelijke wijze
moesten wapenen. Het blijkt een
ongevaarlijker geste te zijn of
leiding op een onrustig studie
was het een onheilspellende in
leiding op een onrustige studie
jaar? Zie ook elders in dit blad.
Om de gevolgen voor de prijzen
zo klein mogelijk te houden ver
huist een aantal artikelen (zoals
soep, gebak, koekjes, chocolade
melk, koffiemelk, vla en vruchten-
conserven) naar het lage tarief
van 4,3. De BTW-verhoging zorgt
voor een prijsstijging van een
kwart procent, Als de lonen met
5 procent stijgen denkt de regering-
per saldo te kunnen zorgen voor
een reële verbetering van het vrij
te besteden inkomen van 2,5 pro
cent.
Bij een uitgaventotaal van bijna
ƒ29 miljard is er een tekort voorzien
van bijna 2,2 miljard, 350 miljoen
Op de pagina's 5, 6 en 7
vindt u o.m. de volledige
tekst van de Troonrede,
meer nieuws uit de miljoe
nennota, de visie van het
Centraal Planbureau en een
aantal commentaren.
O
WASHINGTON Zeker
40.500 Amerikaanse militairen
zullen Vietnam gaan verlaten.
President Richard Nixon zou
vanmiddag om half drie een ver
klaring over deze nieuwe troe
penterugtrekking geven.
Het aantal van 40.500, dat werd
genoemd door de. Zuidvietname-
se vice-president Ngoejen Cao
Ky, werd gisteren door het Wit
te Huis bevestigd noch ontkend.
Perschef William Ziegler gaf
te kennen dat de cijfers uit Sai
gon er „niet ver naast zitten".
Beraadslagingen
Het besluit over de omvang van de
vermindering van de troepensterkte
was vorige week door de Amerikaan
se president genomen, voor hij vrij
dag met zijn voornaamste adviseurs
langdurig beraadslaagde over de Viet-
nam-strategie.
Hierna werden de bondgenoten in
de oorlog Zuid-Vietnam, Thailand,
Man belt politie:
(Van onze Haagse redactie)
Den HAAG Een onbekende man
met een buitenlands accent heeft
gisteravond de Haagse politie opge
beld met de mededeling, dat er van
daag op koningin Juliana een aan
slag zou worden gepleegd.
De man zei: „Als morgen vóór tien
uur de Arabische vrijheidsstrijder,
die door de Haagse politie is gear
resteerd, niet in vrijheid is geiteld,
sterft jullie Koningin."
Via enkele publiciteitsmedia heeft
de enonieme bedreiger zijn voor
nemen ook bekendgemaakt.
Philippijnen Australië en Nieuw-Zee-
land ingelicht.
Als de troepensterkte inderdaad
met 40.500 man wordt verminderd,
wordt de VS-strijdmacht in Vietnam
gereduceerd tot tussen de 470.000 en
475.000 man. De troepensterkte be
droeg vorige week donderdag 508.000
man.
Vice-president Ky reageerde met:
..Voor Zuid-Vietnam is het ogenblik
gekomen om meer verantwoordelijk
heid te dragen. Wij zijn nu in staat
de Amerikaanse strijdmachten te ver
vangen."
Hij zei verder nog dat tot de Ame
rikaanse eenheden die voor eind no
vember zullen worden teruggetrok
ken mariniers behoren die op het
ogenblik vechten aan het noordelijke
front, in het gebied van Da Nang en
ten zuiden van de gedemilitariseerde
zone. verder parachutisten en troe
pen uit het gebied van Saigon.
WASHINGTON Dc Verenigde
Staten zijn ontstemd over het afwij
zen door Biafra van een plan van het
internationale comité van het Rode
Kruis om dc hulpvluchten naar het
afgescheiden gebied te hervatten.
Het ministerie van buitenlandse
zaken maakte dit gisteren in
1 Washington bekend. Biafra Radio
meldde maandag dat generaal Ojoe-
1 kwoe het plan heeft afgewezen, nadat
hof Hnnr rlo fo/forolo Nitrorioonco ro.
Vanmiddag als alle jaren op de
derde dinsdag van september: de
minister van financiën die, in het
speciale koffertje, de rijksbegroting
aan de Tweede Kamer komt
presenteren.
minder dan vorig jaar.. De uitgaven
stijging komt net iets boven de 6 pro
cent-norm van Zylstra. Maar door het
tekort van het Gemeentefonds van
ƒ220 miljoen moet er toch nog ƒ850
miljoen op dc open kapitaalmarkt
geleend worden met alle gevolgen
vandien voor woningbouw en ge
meentelijke investeringen.
Belastingen
Voor alle maatregelen die het kabi
net wil nemen, zullen („helaas", zegt
minister Witteveen) de volgende
belastingmaatregelen getroffen moe
ten worden:
de vermogensbelasting blijft 6 pro
mille in plaats van de aangekondigde
verlaging tot 5 promille voor de jaren
1970 en 1971. Dat betekent ƒ50 mil
joen.
handhaving van de vennootschaps
belasting op 46 in plaats van 45 pro
cent. Baten: ook 50 miljoen.
uitstel van de lagere heffing van
omzetbelasting op bedrijfsinvesterin
gen. Baten: ƒ440 miljoen.
verschuiving naar 1971 van een
deel van de teruggave van omzet
belasting op voorraden, die per 1 jan.
1969 bij hel bedrijfsleven in voorraad
waren.
hoging van de accijns op benzine, bier
en alcohol per 1 januari definitief ma
ken (de benzine houdt dus de ver
hoging van 2,2 cent in plaats van 4
cent) en de motorrijtuigenbelasting
verhogen met het inflatiepercentage
van 11 procent. Dat levert 28 mil
joen op, plus ƒ25 miljoen voor het
Rijkswegenfonds uit de opbrengst van
de opcenten op de motorrijtuigbelas
ting.
Andere belangrijke punten uit de
Miljoenennota en het door het kabi
net-De Jong te voeren beleid:
ƒ80 miljoen voor bejaarden en
kleine zelfstandigen om de BTW op te
vangen,
dc huurverhoging wordt uitgesteld
naar 1 juli 1970 en er zijn weer 125.000
woningen gepland, waarvan 45.000
woningwetwoningen en 55.000 premie
woningen.
de post ontwikkelingshulp wordt
met 135 miljoen verhoogd.
per 1 juli 1970 zal het huidige
subsidiesysteem worden aangevuld
met individuele huur subsidies.
de post Onderwijs steeg met 900
miljoen gulden en voor 1970 wordt re
kening gehouden met een verdere ver
laging van de leerlingenschaal (tot 37)
bij het lager- en kleuteronderwijs,
de gemeenten die in financiële
moeilijkheden verkeren krijgen enig
zij het weinig soulaas en het
aandeel van het Gemeentefonds in de
belastingontvangsten wordt verhoogd
met 1,08 procent.
Prijsverlaging voor enkele ar
tikelen.
80 miljoen extra voor be
jaarden en minder-draagkrach-
tigen en voor verhoging van
de premie-grens kinderbijslag
kleine zelfstandigen.
Vermogens- en vennootschaps
belasting niet omlaag.
Motorrijtuigenbelasting hoger.
Huurverhoging half jaar uit
gesteld.
Onderwijspost geldverslindend.
Overleg met de West.
Soelaas voor grote gemeenten.
Teruggave omzetbelasting op
voorraden uitgesteld. Uitstel
lagere omzetbelasting op in
vesteringen.
Weer 125.000 woningen, waar
van 45.000 woningwetwonin
gen.
Aandacht voor werkende
jeugd.
Niet zo gek
De West
Politiek belangrijk is dat de rege
ring overleg gaat plegen met de
nieuwe regeringen van Suriname en
de Nederlandse Antillen over de bij
die regeringen levende gedachten om
in de rechtsverhouding tot Nederland
op welke termijn dan ook in de
toekomst wijziging te brengen.
Bij de ontwikkeling van het Delta
gebied zal de nadruk vallen op het
zuidelijk deel, terwijl voor het noor
delijk Deltagebied een voorzichtig be
leid gevoerd wordt.
Uitdrukkelijk wordt gezegd dat te
gemoet zal worden gekomen aan de
gerechtvaardigde wensen van wer
kende jongeren. Minister Beernink
tenslotte sluit een gedeeltelijke grond
wetsherziening in 1971 niet uit en
hoopt op een wijziging van de Kies
wet voor Provinciale Staten en Ge
meenteraden van volgend jaar.
Hoofdcommissarissen
vragen ministers
DEN HAAG Het landelijk con
tact van hoofdcommissarissen en
commissarissen van gemeentepoli
tie hebben per brief bij de minis
ters van justitie en binnenlandse
een beroep gedaan om de politie
dienst niet langer door twee soorten
politie de rijks- en de gemeente
politie te laten verrichten. Zij
pleiten voor regionale politiekorpsen
met gemeentelijk signatuur. De
('hoofid)commissarissen menen, dat
alleen op deze wijze een aan de
eisen van de tijd aangepaste politie
organisatie kan worden verkregen.
Al in april van dit jaar maakten
zij dit standpunt in een brochure
bekend.
Accijnzen
Omdat die belastingcorrectie een
aanpassing betekent aan het duurder
worden van het leven, moeten aan de
andere kant enkele specifieke accijn
zen verhoogd worden. Daarom wil
minister Witteveen de tijdelijke ver
PARIJS/ROME In Frank
rijk is de staking van de trein
bestuurders nog steeds niet ten
einde. President Georges Pom
pidou vloog gisteren van zijn
buitenhuis in Midden-Frankrijk
naar Parijs voor besprekingen
hierover met zijn ministers.
lekker eten tips
het door de federale Nigeriaanse re
gering was goedgekeurd.
Het Biafraanse staatshoofd was
van mening dat het Rode Kruis-plan
niet voldoende garanties bood tegen
misbruik van de hulpvluchten voor
luchtaanvallen.
Braad het gehakt. Opdienen mot stukjes ham
Voeg gefruite uitjes, en uitgebakken rookspek
peterselie, kerrie en bij oapucijners of
knoflookpoeder toe. bruine bonen.
een goed stuk vlees hoort erbij
Tachtig procent van de grote lijnen
die uit de Franse hoofdstad vertrek
ken is stilgelegd. Op de voorsteden
rijden maar weinig treinen. De on
derhandelingen tussen de spoorweg
directie en de vakbonden duren
voort.
Italië
De staking van de 32.000 trein
bestuurders, die nu alweer zes dagen
duurt, moet een verbetering in de
arbeidsvoorwaarden opleveren. De
reeks van Italiaanse stakingen, waar
aan meer dan twee miljoen arbeiders
gaan deelnemen, zal deze week grote
sectoren van het economische leven
gaan verlammen.
Vandaag staken 400.000 werkne
mers in de chemische en pharmaceu-
tische industrie, alsook van de staats
metaal- en mechanische bedrijven. De
cementindustrie volgt met 20.000
man. Woensdag laten de bouwvakar
beiders (900.000) het afweten en vrij
dag de arbeiders in de steenfabrie
ken.
Stakingen joeswn ook nog gemeld
uit Buenos Aires (14.000 spoorwegar
beiders die in militaire dienst moe
ten), Lübeck (1200 arbeiders in de
scheepsbouw), Kopenhagen (600
werknemers van de Koninklijke Por-
celeinfabriek), en Istanboel (1500 man
grondpersoneel op zeventien Turkse
vliegvelden).
TNE SAMENSTELLERS van de
Troonrede hebben elk jaar de
ondankbare taak, een mogelijkheid te
maken van wat nochtans een onmo
gelijkheid blijft. Ze moeten slagen in
een stuk, dat uiteenlopende kenmer
ken cn niettemin een eenheid ver
toont.
Billijke erkenning van dit feit heeft
ook onze krant stéeds geleid tot een
matiging in de kritiek als niet ieder
steeds wist op te brengen. \Vy voor
ons houden het er maar bij.
Dit stellen wc ook ditmaal voorop.
Dan blijft verder de nuttigheid om
enig onderscheid te maken tussen de
achtereenvolgende Troonredes die
onder de verantwoordelijkheid van
enig kabinet worden uitgesproken.
Normaal heeft elk kabinet een re
geerperiode van vier jaren. Wel nu.
dan ligt dc volgende indeling voor de
hand: de eerste rede legt het accent
op het te voeren algemene beleid; de
tweede en dc derde zijn meer concre
ter Van karakter, wijl zy kunnen uit
gaan van de bekendheid met het be
leid; de vierde en tevens laatste kan
dan Iets in zich hebben van de oogst
of, zo men wil, de verantwoording.
De Troonrede van vandaag is de der
de uit het kabinet-De Jong. Dat er
nogal veel feitelijks in verwerkt is,
verdriet ons uitgaande van bo
venstaande globale indeling dan
ook niet. Al valt tegelijk te sterker op.
dat de regering wel een belangrijke,
doch geen alomvattende plaats in ons
staatsbestel inneemt.
In dat staatsbestel heerst op het ogen
blik veel activiteit in en tussen onze
politieke partijen. Er is daar een pro
ces van aantrekking en afstoting aan
de gang. Dit politieke leven gaat
goeddeels langs het kabinet heen, al
kunnen we ons indenken dat er in de
pauzes van de kabinetsbyeenkomsten
wel over wordt gepraat.
Een andere reden die maakt dat het
kabinet thans wat in de luwte zit is.
dat er voor het moment geen ander
kabinet denkbaar is.
Er zyn heel wat veranderingen aan de
gang en alles lijkt wel in beweging.
Bestendigheid staat tegenwoordig niet
hoog genoteerd. Het is ook wel op die
situatie dat het kabinet hier en daar
doelt. We hadden er al was het
dan de derde in de reeks in deze
Troonrede toch graag iets meer van
teruggevonden. De belangrijke pro
bleemstelling bijvoorbeeld van de ver
houding tussen welvaart en welzijn
had beter uit de verf kunnen komen.
Weliswaar zegt het stuk ergens, dal
de regering „richting" wil geven aan
de vernieuwingen. Dat lykt ons wat
stoutmoedig gesteld. Men mag zich
trouwens afvragen, in hoeverre dit
op de weg van een regering ligt.
Wat moet een regering doen? Naar
het bybelse woord óók de burger een
stil en gerust leven garanderen, wat
betekent acht geven op begrippen als
openbare orde en algemeen belang.
Daarnaast behoort ze open te staan
voor. en openheid en kansen te geven
aan. onmiskenbare ontwikkelingen,
met inachtneming intussen ook hier
van «Jie openbare orde cn dat alge
meen belang.
Nu kan men moeilijk beweren dat
dit kabinet zich op allerlei gebied op
dringt in het richting geven aan ver
nieuwingen. Dat zou bovendien juist
bij de vernieuwers, wars als ze zyn
van patronisering, ook niet best val
len. Ze behoort waakzaam te zyn.
nauwlettend acht te geven op wat
gaande is of komendeen dan
kiezen voor een verstandig cn ver
antwoord beleid.
Uit dat oogpunt weten we dit kabi
net wel te waarderen, ook op grond
van de Troonrede van vandaag. De
politieke partyen hebben blijkbaar
geen behoefte om dit kabinet tot in
zet van de verkiezingen te maken.
Dat hoeft ook niet. In een samenle
ving als dc onze, waarin zoveel in be
weging is dat buiten dc regering lijkt
om te gaan, voert, algemeen geno
men, dit kabinet, globaal genomen,
een beleid waarvan we mogen zeggen
dat het nog zo gek niet is.
En dat is in een verwarde tijd al een
heel ding.
