VAN VU-EERSTEJAARS
DERDE GEREFORMEERD
ad vslvas
Creatieve Gerechtigheid:
Dè weg naar vrijheid?
Heinemann
wil (beter)
contact met
oosterburen
Kleinste, doch snelst
groeiende universiteit
MAAN HEEFT ANDERE
GESCHIEDENIS
Hitier wilde aanval
op New York
3
InVUtasie-stoomcursus in engagement
Op het goede
spoor...
Man in arrest
na gewapende
overval Breda
Felle aanval op gezapigheid
Aan de natuur
ontleende
waarheden
Revolutionaire
raad Libië
enige macht
9
DINSDAG 7 SEPTEMBER 19A9
Wella deodorant en toiletzeep
voor een frisse persoonlijke verzorging
Wella luchtverfrisser
voor een totale kamerfrisheid
InVUtasie: ééndaagse manifestatie van een-universitaire expansie.
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM Gisteren zijn aan de kleinste, maar de snelst
groeiende universiteit van ons land, de „Vrije", de oriënteringsdagen
voor aankomende studenten begonnen.
Uitnodigend is de naam van deze
manfestatie op zichaelf al. Studenten,
die het idee voor deze dagen tot
op heden was er slechts één oriënte-
ringsdag hadden, bedachten hem:
InVUtatie, of, in studentenspelling:
InVUtasie, die als een soort stoom
cursus in engagement voor eerste
jaars is bedoeld.
WASHINGTON De maan
heeft volgens de geleerden in
Houston een „ontwikkelingsge
schiedenis" die sterk afwijkt van
die van de aarde.
Deze conclusie is gebaseerd op de
resultaten van het onderzoek van de
maanmonsters, die Armstrong en Al-
•drin van de maan hebben meege-
Misschien probeert Nederland zijn
(voormalige) dominerende positie
in de (kunst)schaatswereld weer te
heroveren: In Den Bosch heeft een
groep Nederlandse kunstrijders en
-rijdster les van de bekende coach
Anton Gerschwiler, die ooTc Sjouke
Dijkstra en Joan Haanappel onder
zijn inspirerende hoede heeft gehad.
Hier Gerschwiler tijdens de training
met Truus Gerard.
bracht. - Het hemellichaam blijkt be
dekt te zijn met een laag stof, die
voor de helft uit glasachtige materie
bestaat. Onder de oppervlakte liggen
vermoedelijk nog grote kraters en
spleten van honderden kilometers
diepte verborgen.
Voordat de seismometer, die de
astronauten op de maan hadden
geïnstalleerd, vorige week vermoede
lijk voor altijd uitviel, heeft deze ge
noeg materiaal verschaft voor een in
vakkringen als sensationeel opgevatte
veronderstelling.
Met uitzondering van twee grotere
„maanbevingen" op 23 en 24 juli, nog
voordat de Apollo 11 weer op de aar
de was geland, heeft het instrument
slechts enige honderden kleine stoot
jes geregistreerd, die vermoedelijk
door invallende kraterwanden zijn
veroorzaakt.
„Komisch"
Dr. Latham van het geologisch
observatorium Lamont in New York
meent dat deze „maanbevingen" in
feite door de seismometer zelf zijn
veroorzaakt. Daarvoor moet volgens
hem „iets komisch in het elektro
nische systeem" verantwoordelijk
worden geacht. Zijn voornaamste
ontdekking is: wij hebben geen sig
nalen gekregen die lijken op die van
ide aarde.
Alle seismografische signalen van
de maan zijn zwakker en onsamen
hangender geweest dan signalen van
bewegingen op aarde. Of er zijn geen
grotere bewegingen op de maan,
maar dat is moeilijk te geloven, of de
maan is een zeer heterogeen lichaam,
bestaande uit zeer ver versplinterd
materiaal, met een zeer gering ver
mogen om bevingen te geleiden.
De deskundigen zijn enigszins ver
rast dat het maanstof niet, zoals eerst
werd gedacht, uit een derde tot een
vierde, maar voor goed de helft uit
glazen kogeltjes blijkt te bestaan.
Dat verklaart waarom de twee maan-
vaarders het maanstof als „glibberig"
ondervonden.
Ook de stukken steen bevatten glas
en zijn bovendien bezaaid met kleine
kratertjes die met glas zijn bezet. De
geleerden willen aan de hand van
deze kratertjes berekenen hoe groot
de energie is waarmee de kleinste
meteorieten inslaan.
Alles schijnt er volgens de eerste
gegevens op te wijzen dat de maan
eens zeer heet moet zijn geweest. Een
van de stenen die met de Apollo-11
zijn meegebracht, draagt duidelijk de
tekenen van vloeien door smelten.
De geleerden kunnen nog niet zeggen
of deze grote warmte-ontwikkeling
van vulkanische oorsprong is of
door het inslaan van meteorieten is
veroorzaakt. Het is in ieder geval
uitgesloten dat de maan ooit water
heeft gehad.
Eerst iets over de nogal opzienba
rende groeikracht van de VU. Op
grond van de voorinschrijvingen
komt men nu al op een aantal eerste
jaars van meer dan 1600. Dat bete
kent opnieuw een record, want vorig
jaar werden per september tussen
1300 en 1400 nieuwe studenten in
geschreven.
Opmerkelijk bij de groei is een
verschuiving in kerkelijke gezindte.
Was die in 1935 nog voor rond 00
procent gereformeerd, in 1948 was
dat 79 procent, in 1955 76 procent, in
1965 65 procent, en in 1968 53 pro
cent. Dat gold dan alleen studenten
aan de VU.
Hoe snel deze ontwikkeling zich
voortzet blijkt -uit het percentage ge
reformeerde eerstejaars van vorig
jaar, dat toen nog maar 37,2 bleek te
zijn.
Per 1 januari 1968 was behalve 53
procent gereformeerden van de totale
toenmalige VU-studentenbevolking
22 procent hervormd, 8 procent ande
re protestantse denominaties, 8 pro
cent rk en 8 procent geen godsdienst.
Van de eerstejaars over 1968 waren
de gedetailleerde cijfers: 37,2 gerefor
meerd, 19,5 hervormd, 18,8 rk., 17,9
geen godsdienst, vrijgemaakt geref.
1,6, chr. geref. 0,8 en 42 andere pro
testantse denominaties.
Meer regionaal
Als oorzaak van dc percentueel
uitzonderlijke groei aan de VU en de
daarmee gepaard gaande kerkelijke
verschuivingen zijn als voornaamste
factoren te noemen dat de VU ten
deert naar het worden van gewoon
een universiteit onder de universitei
ten en dus tevens meer een regionale
functie gaat krijgen.
In de tweede plaats speelt mee de
indeling waar het landelijk gezien
„overbelaste" faculteiten zoals de
medische betreft via de z.g.
POLITIE ZEGT NIETS
MALMÖ Hitler had aan het einde van de oorlog plannen New York te
bombarderen. Na de geallieerde invasie in Normandië (1944) moest hij deze
plannen opgeven. Dit heeft de vroegere Duitse invlieger Hans Pancherz (55)
in een vraaggesprek met het Zweedse blad Arbetet verteld. Hitier heeft voor
deze bombardementen „Junker 390" bommenwerpers laten bouwen, die
brandstof voor een vlucht van 15.000 kilometer aan boord hadden. Pancherz,
die nu bij een Zweedse vliegtuigindustrie werkt, heeft met de „Junker 390" de
eerste proefvlucht gemaakt van Duitsland naar Kaapstad.
BREDA De recherche van Breda
heeft gistermorgen al een man aan
gehouden, die er van wordt verdacht
samen met een ander zaterdagnacht
een gewapende overval gepleegd te
hebben op de eigenaar van het Chi
nees restaurant „Asia". De buit be
droeg vier mille aan Nederlands geld
en 1000 Belgische Franken.
Over de identiteit van de dader
hult de politie zich volledig in het
stilzwijgen. Zij heeft echter toegege
ven voldoende aanwijzingen te bezit
ten om in de arrestant de dader te
zoeken. De verdachte ontkent hard
nekkig.
Door een brand in een winkel
op de begane grond is een pen
sion op de bovenverdiepingen in
Brussel in brand geraakt, waar
bij negen gastarbeiders om het
leven zijn gekomen. Er worden
nog enkelen vermist: het zoeken
naar hen wordt bemoeilijkt,
doordat men niet precies weet,
hoeveel mensen er in een kamer
zijn gehuisvest. Een trnn de
slachtoffers wordt door brand
weerlieden uit de overblijfselen
van het pension gehaald.
plaatsingcommissies, waarbij men
een universiteit zonder meer toege
wezen kan krijgen.
Tenslotte is er de factor van het
oecumenisch denken hetgeen zich ze
ker juist aan de VU manifesteert, wat
met name te zien is aan de vrij forse
percentages rooms-katholieken, die
er komen studeren.
Maar nu dat InVUtasie. Het aantal
(vrijwillige) deelnemers was gisteren
groot. Twee kerkgebouwen, een gere
formeerd en een hervormd, vlak bij
elkaar aan de van Boshuizenstraat in
Buitenveldert gelegen waren gisteren
stampvol.
Daar sprak onder meer de rec-
tor-magnificus, prof. mr. W. F. de
Gaay Fortman, die o.m. de democra
tisering aan de universiteit in het
licht stelde en de nieuw aangekome-
nen uitnodigde straks mede aan de
discussies daarover deel te nemen.
Veel van hetgeen u de komende da
gen zult horen zou uitgelegd kunnen
worden als indoctrinatie. Maar we
hebben vertrouwen genoeg in u allen
dat u niet kritiekloos zult zijn en het
vaste voornemen hebt deze eerste
confrontatie met de universiteit
zelfstandig te verwerken.
Geloof
Bij ale veranderingen, ook in het
universitaire leven, wilde prof. Dc
Gaay Fortman met nadruk zeggen:
vergeet uw geloof niet, dat het enige
uitgangspunt is. Elk geloof kent zijn
twijfels, misschien komen die er aan
de universiteit wel meer; dat is niet
erg, als men de kern van het Evange
lie maar blijft vasthouden.
Vervolgens stelden studentenvere
nigingen zich via vijf minuten infor
maties aan de novieten voor zoals het
corps, de WSVU, SSR, Liber, VGSA,
Cyclades (de laatste drie gemengd),
de Studentenraad, de sportvereniging
ASVU. Gistermiddag werden de stu
denten ontvangen door hoogleraren
en andere docenten van hun faculteit
of onderafdelingen daarvan.
's Avonds was er een wat de orga
niserende studentenorganisaties
noemden „warming up", of ope
ningsmanifestatie, waarvan het in de
uitnodiging heette: „U krijgt gewoon
een prettige goede film in het Woest-
duincentrum te zien, Dreigroscheno-
per, naar het toneelstuk van Berthold
Brecht. We zijn erin geslaagd de eni
ge kopie die ervan in Europa bestaat
voor u te pakken te krijgen ('t kost
niks)".
Maatschappij
De verdere dagen tot en met don
derdag worden besteed aan het
bestuderen in werkgroepen van
maatschappelijke problemen, waar
van de aankomende studenten uit
dertien er één kunnen kiezen. Onder
werpen onder meer: secularisatie, re
volutie, agressie, communisme, vrede,
ontwikkelingsproblematiek, under
dog, onderwijs en samenleving.
In elke groep werken acht tot
twaalf ouderejaars mee als gangma
kers. Ruim 120 studenten hebben een
deel van hun vakantie eraan opgeof
ferd om een en ander voor te berei
den. Elke avond zijn er ontspan
ningsprogramma's.
Groentijd
Na InVUtasie houden de gezellig
heidsverenigingen voor de novieten
een groentijd nieuwe stijl, waarbij
zij op voet van gelijkheid worden
behandeld en het hele groentijd-ritu
eel is afgeschaft. Typisch
tijdsverschijnselgezelligheidsver-
enigingen blijken minder aantrek
kingskracht te hebben dan vroeger,
zodat men ook hier naar nieuwe we
gen zoekt.
Vrij algemeen wordt in studenten
kringen wel vastgehouden aan het
belang van disputen „omdat deze
tenslotte de plaatsen zijn waar ge
makkelijk vriendschappen worden
aangeknoopt en contacten kunnen
ontstaan die men anders*zou missen".
BONN De Westduitse
bondspresident Gustav Heinemann
heeft maandagavond aangedrongen
op verzoening met Polen en andere
Oosteuropese landen. Hij sprak via
de radio en televisie een rede uit ter
herdenking van het feit dat dertig
jaar geleden de Tweede Wereldoorlog
is uitgebroken.
Er aan herinnerend dat de oorlog
55 miljoen doden had geëist, zei Hei
nemann dat wat Adolf Hitler ook be.
wogen mag hebben op 1 september
1939 Polen binnen te vallen „niets
voor ons het feit mag verdoezelen
dat de toestand tussen Polen en ons
niet kan blijven zoals zij op het
ogenblik is."
Gewetensbezwaarden
w eigeren te eten
EINDHOVEN t- Negentien gewe
tensbezwaarden, die te werk zijn
gesteld in de rijkspsychiatrische in
richting in Woensel, zijn gisteravond
in hongerstaking gegaan. Zij doen dit
uit solidariteit met een gewetensbe
zwaarde uit het kamp Vledder. De
hongerstakers in Woensel 19 van
de 28 werken daar als verplegers
en technisch personeel.
Het lange Amerikaanse weekein
de, waarin gisteren Labor Day viel,
heeft reeds meer dan vijfhonderd do
den in het verkeer geëist. Aangeno
men wordt dat het dodental het tries
te record van vorig jaar (688) zal
overtreffen.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG In de industrie zoekt men naar fusies om sterker
te staan. Bij de politieke partijen gaat men ook die weg op. In prin
cipe is dat juist, maar het is wel de vraag of men na een concen
tratie van partijen door de bomen het bos nog wel zal zien. Een
nieuw samenwerkingsverband krijgt men immers niet cadeau. Bun
deling van krachten zal veelal leiden tot nog meer uiteenlopende
meningen en tot compromissen, die hun doel voorbijschieten.
Daar zijn dc meeste partijen het
wel over eens. Toch slaat ieder de
weg in, die men de ware vindt. Met
andere woorden: elke partij denkt de
ware te zijn en het eind is een vi
cieuze cirkel. Buiten de partijen oin
ontstaan op gezette tijden nieuwe
ideeën, met alle dezelfde noemer:
vrijheid en sociale gerechtigheid.
Zo'n idee lanceerde de Amerikaan
Henry George (1839 - 1897). filosoof
en econoom, meer bekend als de Pro
feet van San Francisco. De nieuwe
weg die hij uitstippelde: een princi
piële reconstructie van het economi
sche stelsel, door alle grond te belas
ten.
Aan de bel trekken
Ook Nederland kent een Georgisti-
sche organisatie en wel de vereni
ging „Vrijheid en Welvaart", vroeger
een politieke partij (Grondpartij),
daarvoor de Bond tot Hervorming
van de Grondeigendom. De vereni
ging had omstreeks de eeuwwisseling
zelfs een kamerlid, de van huis uit
liberale industrieel Stoffel, die de
Georgistische gedachte in de Tweede
kamer uitdroeg. Overigens zonder
het geringste resultaat.
Dat het Georgisme in ons land
nooit aansloeg, is niet te wijten aan
de activiteiten van de groep. De
week- en maandbladen van de ver
eniging trekken op gezette tijden aan
de bel. Zonder evenwel gehoord te
worden.
Het boekje van de heer S. Seven-
ster uit Bennekom Creatieve Gerech
tigheid door Grondrecht (verschenen
bij uitgeverij Semper Agendo te Apel
doorn, 112 blz., ƒ5.90) dat de ideeën
van „Recht en Vrijheid" uitdraagt, is
ook niet aangeslagen. Het grootste
deel van het Nederlandse volk is
zelfs niet op de hoogte van het be
staan van de groep.
En dat is diep treurig, vindt de
Amsterdamse predikant dr. J. J. Bus-
kes. Want al is hij het niet helemaal
eens met de gedachte van grondwaar
debelasting, de wil tot vernieuwing
van de groep is hem sympathiek. En
met hem tientallen andere bekende
Nederlanders, allen uit de „linkse"
hoek.
Dat betekent niet. dat het Georgis
me een linkse ideologie zou zijn. Inte
gendeel. Creatieve gerechtigheid
houdt geen verzorging van de burger
door de staat (van wieg tot graf) in.
Gezapig
Ons huidige economische stelsel
heeft alleen inflatie, werkloosheid en
hoge belastingen tot gevolg. Daarom
een felle aanval op de gezapigheid,
waarmee de Nederlandse burger het
op en neergaan van de conjunctuur
accepteert. Men neemt werkloosheid
en inflatie op de koop toe, zonder de
ware oorzaak op te sporen. Men
klopt bij de overheid aan om steun
en subsidies, maar dat zijn slechts
lapmiddelen, vinden de Georgisten.
Werkloosheid en inflatie zijn maat
schappelijke kwalen, die het bestaan
van de burger materieel en geestelijk
ondermijnen. Belasting maakt de pro-
duktiekosten hoger. Dat geeft stagna
tie. werkloosheid. Belastingen zijn te
gennatuurlijke bronnen van inkoms
ten voor de gemeenschap. De juiste
bron is de pacht van alle grond.
Daardoor kunnen meer huizen wor
den gebouwd, daar speculatie niet
meer mogelijk is, de bouw- en huur
prijzen zullen dalen, inflatie wordt
verleden tijd en de zieke maatschap
pij wordt weer gezond. Met de op
brengst van de grondbelasting kan
de ontwikkelingshulp daadwerkelijk
worden aangepakt.
De indirecte belastingen, die de
consument ongemerkt kaal plukken,
moeten worden afgeschaft.
„Recht en Vrijheid" heeft bij de
realisatie hiervan weinig hoop op de
bestaande politieke indeling van ons
land. Een grote schoonmaak onder
de partijen is dringend gewenst. Niet
de partijpolitiek moet de eerste viool
spelen, maar de creatieve gerechtig
heid, die de burger voldoende ruimte
voor zelfontplooiing laat.
Hergroepering van de partijen: ui
terst links: (PSP Nieuw Links uit de
PvdA, buitenparlementaire groepen
als de Socialistische Jeugd en Sja-
loom), gematigd progressief (PvdA,
D'66, christen- radikalen uit KVP,
ARP en CHU, progressieve VVD'ers),
conservatief (WD, KVP. ARP. CHU,
Boeren en SGP).
Hoop op PPR
De PPR neemt volgens de groep in j
deze herverdeling de sleutelpositie
in, als zij zich tenminste economisch
radikaal zal opstellen. Natuurlijk via 1
de weg van de creatieve gerechtig- j
heid, meent de groep.
Maar de politieke ontwikkeling
1. Grond is niet door mensen ge
maakt, maar een gave van
God of de natuur.
2. Uit dien hoofde zijn alle men
sen gelijkgerechtigd ten aan
zien van zijn eigendom.
3. Die gave is eenmalig en al is
de mensheid in staat dank zij
knappe ingenieurs om grond
te bevrijden van waterover
last, zij zijn niet in staat om
aan het aardoppervlak ook
maar één are toe te voegen.
4. De aarde, de grond is de uni
versele bron van alle rijkdom
en dus is ons aller bestaan
daarvan afhankelijk.
5. Grond is een natuurgave,
pacht voor grond een over
schot dat ontstaat door de
groei van de gemeenschap.
De pacht is van nature be
stemd voor de gemeenschap.
De gemeenschap die de pacht
van de grond particulier laat
genieten, begaat daarmee een
grote zonde.
>1
van de laatste maanden beweegt zich
duidelijk in een andere richting. De
hoop op parlementaire invloed door
middel van de PPR is voor de Geor
gisten wel vervlogen. En daarom zal
het regelmatig aan de bel trekken,
zoals met het boek van Sevenster,
alleen gehoord worden door een klei
ne groep Nederlanders, die het overi
gens „allemaal allang wisten"....
BEIROET De revolutionaire
raad in Libië, die gisteren een
staatsgreep uitvoerde, heeft bekend
gemaakt dat hij de enige macht in
het land is en dat een ieder die zijn
gezag betwist zal worden terecht
gesteld.
De raad wil een revolutionair Libië
opbouwen. socialistisch progressief
en strijden tegen kolonialisme en ra
cisme. Alle wetgevende instellingen
van het oude regime van koning
Idris zijn afgeschaft.
De raad hecht grote betekenis aan
de landen van de „derde wereld" en
aan de pogingen tot ontwikkeling
van die landen. De raad waarborgt
vrijheid van godsdienst en zal de
geestelijke waarden van de Koran
verdedigen.
De Libische kroonprins Hassan el
Soessi, (een neef van Idris, die geen
zoons heeft) heeft afgezien van zijn
rechten r-u dr froon. Hij heeft zijn
landgenoten opgeroepen het nieuwe
militaire bewind te steunen. Leider
van de junta is kolonel Saadoeddin
Aboe Sjweirib.
De grens tussen Tunesië en Libië
was gisteren gesloten. Ook de tele
foonverbindingen zijn nog niet
hersteld. Irak en Egypte hebben het
nieuwe bewind reeds erkend.
