Londen wil ook katholieken
in regering Noord-Ierland
Schrikbeeld van
Ulster in greep
IRA houdt
van angst
Geld voor
een grote uitgave?
Geld voor
de verhuizing?
Geld voor nieuwe
meubelen?.
Geld voor
hoge rekeningen?
Geld voor u:
Meer Britten
naar Ulster I
L. Mies van der Rolie
(83) overleden
VERZETSORGANISATIE STEEKT KOP OP
Grimmige
vrede
CHICHESTER-CLARK MOET ZICH VERANTWOORDEN
AMRO-Lening
(voorbeeld: f6000.- lost u af in 18 x f363.30
of 24xf280.89)
Slechts gewapende vrede in Ulster
AMRO-Lening
(voorbeeld: f4000.- lost u af in 18xf244.20
of 24 xf 189.39)
AMRO-Lening
(voorbeeld: f3000.- lost u af in 18xf 183.15
of 24xf 142.04)
AMRO-Lening
(voorbeeld: f3500.- lost u af in 18 x f213.67
of 24xf 165.71)
AMRO-Lening
Elk bedrag tussen f700.- en f 10.000.-
Een folder met alle inlichtingen ligt voor
u klaar bij elk kantoor van de
AMSTERDAM-ROTTERDAM BANK.
Munitieus
onderzoek
7
DINSDAG 19 AUGUSTUS 1969
LISBURN De sterkte van de
Britse gevechtstroepen in Noord-
Ierland wordt de komende dagen i
verdubbeld. Het betekent dat acht
duizend Britse militairen in Ulster
worden ingezet
De bevelhebber van de Britse troe-
II pen in Noord-Ierland, luitenant-
generaal Sir Ian Freeland, zei dat de
taak van zijn troepen is de partijen
gescheiden te houden en de vrede te
bewaren door onpartijdig op te tre
den.
Vanmiddag zou premier Chiches-
ter-Clark een verzoeningspoging
doen. Hij belegde een bijeenkomst
met invloedrijke rooms-katholieken
en protestanten.
BELFELD Twee jongetjes die op
de spoorrails waren gaan zitten heb
ben gistermiddag op de spoorbaan
tussen Roermond en Venlo een
treinstel laten stoppen. Aan de
waarschuwingssignalen stoorden zij
zich niet
Om ongelukken te voorkomen
bracht de machinist zijn locomotief
met enkele goederenwagons tot
stilstand. De jongens sloegen op de
vlucht toen de machinist hen in de
kraag wilde pakken. Ze zijn later
door de politie aangehouden.
Het is er (nog) rustig in Belfast,
maar Britse troepen houden toch
de wacht bij de ingang van Falls
Road in Belfast. Hoewel de sol
daten alles doen ojn hun aan
wezigheid door een gemoedelij
ke houding van een zekere grim
migheid te ontdoen, is een zekere
„bezettingssfeer" toch niet weg
te denken.
Van onze speciale verslaggever Link van Bruggen
BELFAST In Londen hebben premier Wilson en premier Chichester-Clark van Ulster hun
eerste gesprek gehouden. De laatste, die de protestantse regering van Noord-Ierland leidt, is door
Whitehall op het matje geroepen om zich te verantwoorden voor zijn beleid, dat, hoe men dit ook
keert of wendt, tot de recente hysterische uitbarstingen van geweld heeft geleid.
Sedert 12 augustus is vermist:
Peter Henk Vercrugge, 17 jaar, wo
nende te Voorburg. Signalement: 1,75
lang, donkerblond haar, twee gebro
ken voortanden, gekleed in spijker
broek, grijs overhemd met ritssluiting,
lage bruine schoenen.
Duidelijk is dat premier Wilson
garanties wil hebben dat Ulster
niet opnieuw op de rand van een
burgeroorlog wordt gebracht.
Niet voor niets heeft Chichester-
Clark gisteravond een soort
vredesconferentie belegd, waarop
zo'n twintig politieke en reli
gieuze leiders kardinaal
Conway liet overigens verstek
gaan de slechts door leger-
bajonetten in de hand gehouden
noodtoestand hebben besproken.
22 t/m 30 augustus
(behalve zondag 24 augustus)
aanvang Kaarten bij de V.V.V. s te Delft,
21.00 uur Den Haag. Rotterdam, Schiedam,
Utrecht en via de
V.V.V.- theaterbespreekbureaus.
Prijzen der plaatsen
f 12.50, f9.-, f7.-, f5.50, f4.50, f3.50 en f2.
Pionier der moderne architectuur
CHICAGO Een der grootste ar
chitecten ter wereld. Ludwig Mies
van der Rohe. is, 83 jaar oud, in
Chicago overleden.
5Iies van der Rohe was tegen het
eind van dc twintiger en het begin
van de dertiger jaren leider van het
bekende „Bauhaus" in Dessau in
Duitsland, de door Walter Gropius
opgerichte school voor nieuwe archi
tectuur en toegepaste kunst.
Mies van der Rohe geldt daarmee
als een der pioniers van de moderne
architectuurrichtingen, die na de oor
log niet alleen in Europa maar ook
eiders op de wereld het gezicht en
karakter van stad en landschap to
taal zouden veranderen. Hij had een
grote bewondering voor de Neder
landse architect Berlage.
Hij moest van het Duitse natio-
naal-socialisme. dat hij cultureel als
een terugval in barbarendom
beschouwde, niets hebben en nadat
de nazi's zijn „Bauhaus" hadden
gesloten vluchtte hij dan ook in 1937
naar de Verenigde Staten, waar hij
verder bleef werken en de ideeën
van het „Bauhaus" uitdroeg en in
praktijk bradht: een der oorzaken dat
de moderne Amerikaanse architec
tuur een zo nabije verwantschap
toont met die van Noord-West-Euro-
pa.
Ludwig Mies werd op 27 maart
1886 in Aken geboren als zoon van
een steenhouwer-metselaar. Ook zijn
vader gaf blijk van kunstenaarschap.
De jonge Mies kreeg zijn basis
opleiding op de vakschool voor de
bouwnijverheid. Hij volgde twee
leerjaren in architectenbureaus en
kreeg ten slotte zijn architectenoplei
ding van Peter Behrens, die zelf een
leerling was van Gropius en Le Cor-
busier.
Hij vestigde zich in Berlijn en daar
voegde hij de familienaam van zijn
moeder, Van der Rohe, bij zijn eigen
naam.
Stijl-groep
Er werd een verzoeningscommissie
ingesteld, die door dc leden van de
Ulsterbeweging voor burgerrechten
al is aangeduid als een huichelachtig
lichaam, dat slechts tot taak heeft de
daden van de regering te dekken.
Waarnemers in Belfast nemen aan
dat er in Londen belangrijke sleutel
vragen ter tafel komen. Men ver
moedt dat de hervormingen, vooral
op electoraal gebied, zullen worden
versneld. Men neemt aan dat White
hall op Chichester-Clark druk zal
uitoefenen zijn protestantse kabinet
te verbreden. Men denkt in dit ver
band aan de vorming van een coali
tieregering een kabinet dus dat
naast protestantse ook rooms-katho-
lieke ministers telt hoewel Chi
chester-Clark dit al bij voorbaat van
de hand gewezen heeft.
Een van de moeilijkst te beant
woorden vragen zal wel zijn, hoe
lang de Britse troepenmacht in
Ulster tussen de onverzoenlijke en
van bittere haat vervulde bevol
kingsgroepen moet blijven staan.
Premier Wilson wil hier zo spoedig
mogelijk een einde aan maken, ook
al omdat het inzetten van Engelse
I militairen tot ongewenste repercus
sies in de Ierse republiek heeft ge-
I leid.
I Tenslotte, en beslist niet op de
I laatste plaats, zal de positie worden
I herzien van de politiereservisten, de
j zogenaamde B-Specials. Dit geheel
j protestantse gezagsapparaat, waarvan
alle 8.000 leden de vorige week gemo
biliseerd werden, wordt, niet ten on-'
rechte, in de schoenen geschoven ge-
weldadig en vooral partijdig te zijn
opgetreden. Ze boden bescherming
aan de protestanten, terwijl ze de
rooms-katholieke burgers in de kou
lieten staan.
Tijdelijk
De opperbevelhebber van de thans
6.000 man sterke Engelse troepen- I
macht in Noord-Ierland, luite-
nant-generaal Sir Ian Freeland, heeft j
gistermiddag verklaard dat automa- j
tische wapens slechts een tijdelijke j
barrière kunnen vormen tussen het
protestantse en het rooms-katholieke j
volksdeel.
Hij toonde zich bevreesd dat zijn
soldaten door beide partijen spoedig
als indringers en zelfs als vijanden
zouden worden beschouwd. Hij hoop
te dan ook dat de Londense confe
rentie constructieve resultaten zal
opleveren voor een spoedig herstel
van de rust en de orde, zonder dat
daarbij troepen behoeven te worden
ingeschakeld.
De vraag is alleen of dit zomaar
lukt. De onderlinge verschillen zijn
al eeuwenoud, terwijl de haat en
wraakgevoelens groter geworden zijn
dan ze ooit zijn geweest.
Aan de wortel van het Noordierse
probleem ligt een stuk sociale, poli
tieke en religieuze discriminatie. De
hervormingen, die het protestantse
kabinet van premier Chi
chester-Clark voornemens is uit te
voeren, liggen weliswaar in het
naaste verschiet, maar misschien
gaat de verwezenlijking daarvan de
rooms-katholieke minderheid toch
nog niet snel en ver genoeg.
Gewapende vrede
De ogenschijnlijke vrede, die thans
in de hoofdstad van Ulster heerst, is
voor alles een gewapende vrede. De
rooms-katholieke en de protestantse
kranten blijven elkaar bestoken.
waarbij meer strijdbijlen worden
blootgelegd dan begraven. De politie
ke en religieuze leiders blijven el
kaar met verwijten overladen. Nie
mand onder de toch niet van gezond
verstand verstoken voormannen doet
ook maar een poging de sporen van
de nachten van geweld en schande
uit te wissen.
Op de r.k. begraafplaats Milltown
heb ik vanmiddag de begrafenis mee
gemaakt van enkele slachtoffers van
de straatterreur, die acht doden en
800 gewonden eiste. De kisten waren
bedekt met de republikeinse tricolo
re, terwijl ze door burger-erewachten
werden begeleid.
De rouwstoeten trokken langs het
grote monument, waarop de namen
van de Noordierse verzetsstrijders
gebeiteld staan, die door de Engelsen
opgehangen zijn, vermoord werden,
of bij gevechten tegen de Britten zijn
omgekomen.
Bij de geopende grafkuilen spraken
priesters vertroostende woorden uit.
Een van hen hoorde ik de honderden
mannen, die om hem heen stonden,
waarschuwen tegen het veroorzaken
van nieuw geweld. „Laat deze droeve
gebeurtenis niet nog veel tragischer
worden door nieuwe wanordelijkhe
den", zei hij. „Geef geen aanstoot op
uw weg terug naar huis. Zeg niets en
doe niets waar andersdenkenden
aanstoot aan zouden kunnen nemen."
Moorden
De roep om een diepgaand onder
zoek naar de omstandigheden, onder
welke acht burgers werden dood
geschoten, wordt inmiddels groter en
groter. Men wil weten wie van de
drie betrokken partijen de moorden
hebben begaan. Was het de politie,
die de vuurwapens hanteerde, of wa
ren het protestantse dan wel
rooms-katholieke sluipschutters?
Waarschijnlijk is dat extremisten
van alle groepen aan de schietpartij
en hebben meegedaan.
Met de grote vooroorlogse figuren
uit de Nederlandse architectuur hield
hij nauw contact. Vooral de
„Stijl-groep" had zijn bijzondere
aandacht.
Een heel bekend werk uit die tijd
is zijn gedenkteken voor de omgeko
men communisten Karl Liebknecht
en Rosa Luxemburg.
Zijn interesse ging bijzonder uit
naar de volkswoningbouw.
Na de oorlog zijn van zijn hand
vele monumentale gebouwen in
Duitsland gekomen: een hoofdkan
toorgebouw voor het Krupp-concern,
de „Galerie des 20-sten Jahriiun-
derts" in Berlijn, het Mannheimer
Theater. Ondanks zijn bijdragen aan
het moderne Duitsland bleef hij in de
Verenigde Staten wonen. Bekende
gebouwen in Amerika: het „Seagram
Building" in New York en het Ame
rikaanse consulaat in Sao Paulo in
Brazilië.
Britse soldaten die in Bel
fast doorlaatposten bewaken
controleren nauwgezet
iedere voorbijganger. Zelfs
boodschappentassen werden
op wapens onderzocht.
(Van onze speciale verslaggever Link van Bruggen)
BELFAST Het schrikbeeld van de IRA houdt Ulster iu een
beklemmende greep gevangen. Deze illegale verzetsorganisatie, die
ook in Ierland verboden is, hoewel zij de grondslag legde voor de
republiek, heeft al laten verklaren verantwoordelijk te zqn voor een
deel van de schietpartijen van de vorige week.
Of dit werkelijk zo is, zal voorlopig
wel een vraag blijven. Er moet reke
ning worden gehouden met de moge
lijkheid van intimidatie, omdat deze
past in de zenuwenoorlog, die pro
testanten (800.000) zowel als
rooms-katholieken (500.000) tegen el
kaar voeren.
Gisteravond werd in de hoofdstad
Ulster bekend dat de IRA al zijn leden
had gemobiliseerd. De guerrillastrij
ders zouden met hun wapens onder
weg zijn om de rooms - katholieken
in Noord-Ierland te helpen hun hui
zen te verdedigen tegen de brutale
aanvallen van protestantse politie-
reservisten".
Het nieuws kwam uit Dublin, uit
een overigens onduidelijke IR A-bron.
Ook bij vorige uitbarstingen in het
Britse gebied zijn soortgelijke mede
delingen gedaan. De sluipschutters
zijn tot nog toe echter nooit en masse
komen opdagen.
KRANTEN
De protestantse kranten in Ulster
staan sinds een paar dagen vol met
vreemde aktiviteiten van de IRA. De
verboden organisatie van romantisch
getinte Ierse vrijheidsstrijders zou
niet alleen In Belfast opereren, maar
ook over de grens. Ze zou verant
woordelijk zijn voor een vrijdag
avond gepleegde gewapende overval
op en politiepost in het graafschap
Armagh.
Met bebloede koppen zouden de Ie
ren zijn afgeslagen en weer in de
richting van Dublin verdwenen zijn.
De bus, waarmee ze gekomen waren,
zouden ze in een op het grondgebied
van Noord-Ierland gelegen bos heb
ben achtergelaten.
In het geteisterde Belfast, waar
vrijdag- en zaterdagnacht 400 wonin
gen in vlammen zijn opgegaan het
aantal daklozen, zo is gisteren offi
cieel bekend gemaakt, bedraagt
liefst 2.000! zou zondagavond een
complete IRA-zender gevonden zijn.
De protestanten trachten dit althans
met grote foto's in hun pers te bewij
zen.
ETHERPIRAAT
De radio-apparatuur, die men op
deze platen ziet. kan overigens in el
ke dumpstore worden gekocht, en
kan zelfs van deze of gene etherpi
raat afkomstig zijn. De bewijsvoering
is dus bijzonder zwak, maar ln Ulster
wordt op dit moment helaas meer op
het gevoel dan op het verstand ge
werkt.
Volgens Ingewijden bestaat de WA
uit enkele honderden jongeman
nen. die gezworen hebben onder geen
enkele omstandigheid hun identiteit te
verraden.
Het legertje, dat Dublin nogal
w-at zorgen baart, zou over geheime
depots beschikken, waar moderne
wapens zijn opgeslagen. De financie
ring zou nooit problemen hebben op
geroepen. Rijke, van Ierse afkomst
zijnde Amerikanen, zouden altijd
voor voldoende fondsen hebben ge
zorgd.
In Dublin, zo weet men in Belfast
te vertellen zijn oproepen verschenen
zich als vrijwilliger bij de IRA te mei
twintig Amerikanen zUn gerecru-
teerd.
GEEN RISICO
„De tientallen Ieren, die zaterdag
avond bij grensposten zijn terugge
keerd" dit wisten tenminste enkele
protestantse kranten te melden
zouden nauw met de IRA zijn geli
eerd, hoewel ze nog niet bij de eigen
lijke gevechtskern zouden behoren.
Hoe het ook zij, of de IRA nu wel of
niet in aktie gekomen is, de Britse
autoriteiten nemen geen enkel risico.
Naar Belfast zijn thans per schip
enkele tientallen pantserwagens on
derweg, die voor patrouilles langs de
grens met de Ierse republiek zullen
worden ingezet. Reizigers, die zich
naar Ulster begeven, worden uitzon
derlijk streng gecontroleerd. Op Lon
den Airport bijvoorbeeld gaat alle
bagage open. En op vele wegen zijn
politievallen opgesteld om passerende
auto's op aanwezigheid van bommen
of ander wapentuig te onderzoeken.
