Om razend te worden plan houw van duizend
experimentele woningen
POLANSKI
INGESTORT
Politie schiet
op auto met
jongelui
Rellen in
Vleclcler
Amerika
huldigt
helden
Libanon wil sancties
tegen Israël
9
DONDERDAG 14 AUGUSTUS 1969
Nederland raakt verslingerd aan het ijs. De mooiste
zomer sinds '59 kent geen ijsjes-eters meer, maar ijs-eters.
De wafels, punten, coupe's, sticks en sorbets verdwijnen
als sneeuw voor de zon.
Venters kunnen het niet vóórrijden, winkeliers blijven
bijvullen en fabrieken raken dolgedraaid. Nederlands
grootste ijsfabriek Campina te Eindhoven werkt met
een drieploegendienst. In plaats van de normale anderhalf
miljoen worden daar nu twee miljoen ijsjes per dag gepro
duceerd.
Het publiek vraagt het: een „ijs-cafetaria" verkoopt vol
op van acht uur 's morgens tot twaalf uur 's nachts, de keu
ken van een restaurant verbruikt anders vijf liter maar nu
20 liter ijs per dag, de kantine van een kantoor verkoopt
vijf keer zoveel ijsjes als normaal.
Huib Goudriaan
De mensen achter het ijs zien
er vermoeid uit. De heer G.
Groenhuyzen, grossier van Cam
pina in Rotterdam en Dordt, die
in Dordrecht Nederlands groot
ste cellen bezit: ,,'t Is om razend
te worden."
Ondanks de overstelpende
vraag kan Groenhuyzen's Diep-
vriesbedrijf nog tweederde van
het assortiment ijs leveren. „Ik
kan altijd alles leveren, maar
deze zomer zit ik met de handen
in het haar.
Toch kunnen de leveranciers
twee keer per dag bestellen, en
dat is bij zo'n grote hitte uniek.
Als ze 's nachts bestellen, krij
gen ze het 's morgens en als ze
's morgens bestellen rijdt 's mid
dags de wagen voor."
Maar maandagavond was voor
het eerst de band van de recor
der, die 's nachts de telefonische
bestellingen opneemt, volge-
draaid. Een klant, die het merk
te liet toen de andere dag een
bestelbriefje bezorgen met een
Vier ritten
Vier keer per week komt een grote
wagen uit Eindhoven de voorraad
van eenvierde miljoen ijsjes aanvul-
j len, die Groenhuyzen te Rotterdam
j èn te Dordrecht kan opslaan. Elke
I dag rijden weer auto's van de gros
sier stad en provincie in om de ijsjes
bij winkeliers, restaurants en fa-
i briekskantines te bezorgen.
Chauffeur J. Baay: „We rijden vier
j ritten per dag, ook 's zaterdags, en 's
zondags wordt gereden voor de
J restaurants". De heer Baay vindt het
interessant werk. „Je bent vrij, je
i komt met allerlei mensen in aanra-
king".
Naast de chauffeurs zijn er de ven
ters. De heer C. H. de Wolff (59) is
waarschijnlijk Rotterdams oudste
i ijsventer. Hij viert dit jaar zijn veer
tigjarig jubileum. „Ik ben feitelijk in
j 't ijs geboren. Vader had een ijsfa-
briek „IJsco en 25 van die
j handwagentjes.
CHAUFFEUR BAAY:
vier ritten per dag en uitla
den
Als achttienjarige trok ik met een
auto van vader naar Hoek van Hol
land: een T-ford voor het ijs en een
voor de acht meisjes, die het ijs
moesten verkopen. We verkochten
daar op het perron, dat we hadden
gepacht.
De ijsjes kostten toen vijf cent,
maar in de Hoek zeven cent: twee
cent erbij vanwege die pacht.
Duizend gratis
In die jaren heb ik nog met ijs in
een circus gelopen, en in een luna
park. Verder stond ik in het stadion
bij voetbalwedstrijden en op de wie
lerbaan. Bij bokswedstrijden heb ik
verkocht, maar dat leverde niet veel
op. Als de boksers bewegingen maak
ten, stond het publiek ook te bewe
gen en dan moest ik uitkijken anders
kreeg ik ook een stoot voor m'n kop.
Ik sta nu een jaar of twaalf op
verschillende punten in het Kralingse
Bos en op de scheiding van de markt
en de Hoogstraat: dat is het mooiste
punt. En als het geen bosweer is, heb
ik nog een wijkkie in Overschie; 't
zijn daar m'n vaste klanten.
Ik wil mijn jubileum vieren door,
op een woensdagmiddag, een paar
duizend ijsjes uit te delen aan de
kinderen. Eerst geef ik een paar da
gen van tevoren natuurlijk bonnen.
Dan staan ze precies in het rijtje,
want ik ken die lui. Anders komen
dezelfde twee, drie keer terug: dan
Foto's Herbert Hebreus
steken ze de ijsjes, die zijn toch hard,
in d'r zak en zo blijven ze doortrek
ken; daar zijn 't kinderen voor".
Weer in de kon
De heer De Wolff, wiens vader als
85-jarige nog met een ijskarretje
reed, kan 's zomers nooit met va
kantie. „Maar 's winters doe ik niks,
zonder wat van het Rijk te trekken,
hoor. Ik kaart en biljart dan, en dui
kel overal maar wat rond, Dat wordt
ook een gewoonte".
U kunt toch naar de wintersport
gaan? „Nee, dat interesseert me niet
en daar sta ik toch ook weer in de
kou?"
Tussen het ijs van Campina en de
ijsjes van vijf cent die De Wolff in
zijn jonge jaren verkocht, ligt een
hele ontwikkeling. In Nederland
kwam pas na de eerste wereldoorlog
de verkoop van ijs op gang: het zoge
naamde banketbakkersijs.
Menige particuliere ijsventer had
ook een primitieve installatie thuis
voor het vervaardigen van schepijs.
Er was nog weinig toezicht van de
Keuringsdienst van Waren. De heer
De Wolff: „Er waren wel keurige
voorschriften (bijvoorbeeld dat je een
witte pet moest opzetten) maar die
werden nauwelijks nageleefd."
Dat is nu anders. Er is scherp toe
zicht in de fabrieken en op de lever
anciers.
Grote keus
De laatste jaren heeft vooral het
verpakte ijs een hoge vlucht geno
men. Het schepijs is er ook nog, maar
kan in grote pakken de zogenaam
de buikverpakking door de fabrie
ken worden geleverd.
Voor de primitieve ijsmachine
thuis zijn de diepvrieskasten bij de
winkeliers in de plaats gekomen.
„Een van 145 liter was vijf jaar gele
den al heel aardig, maar nu is er wel
een van 600 liter nodig om aan de
vraag te kunnen voldoen", zegt de
heer J. van Diessen, „sales promotor"
van ijsfabriek Campina.
De heer Van Diessen zit acht jaar
in het ijs. „Campina is een coöpera
tieve melkfabriek en had een ontzet
tende plas melk, die niet te verwer
ken was. Daaruit is de ijsfabriek
ontstaan, die in 1959 vorm begon aan
te nemen".
De heer Van Diessen vindt ken
merkend voor zijn branche dat het
assortiment zo is uitgebreid. Waren
er vroeger vier soorten ijsjes, nu
heeft bijvoorbeeld Campina 22
verschillende soorten.
Modebewust
De consument is ook op het gebied
van ijs „modebewust" geworden.
„Dat wordt door middel van de re
clame ergens wel gekweekt", geeft de
heer Van Diessen toe.
„Het ijsje van een kwartje is altijd
nog de bestseller, maar daarnaast is
het al normaal dat iemand tien ijsjes
van 85 cent per stuk komt halen.
Vroeger was de ijstaart een luxe ar
tikel, maar dat is ook een huisartikel
geworden".
De sterk stijgende consumptie van
ijs wordt het best hierdoor geïl
lustreerd dat Campina de laatste acht
jaar, elk jaar de produktie verdub
belde. „Maar", zegt de heer Van
Diessen, „het verbruik is nog steeds
niet zo hoog als in de Verenigde Sta
ten, waar jaarlijks 30 liter ijs per
hoofd wordt geconsumeerd. In Ne
derland is het nu jaarlijks 5 a 6 liter
per hoofd, en we streven ernaar dat
te verdubbelen. De leefgewoonten
zijn in de VS natuurlijk anders. Iede
re huisvrouw heeft thuis een diep-
(Van onze parlementsredactie)
UTRECHT De regering heeft op de begroting 1970 van woning
bouw en ruimtelijke ordening het bedrag voor de financiering van
de experimentele woningbouw niet verder verhoogd. Het is ook niet
de bedoeling van de regering in de toekomst alle experimentele
woningbouw te subsidiëren, zoals thans het geval is.
Anneke Dijkstra (links) uit Zwammerdam en
Gabrielle Lahr uit Kleef: dol op ijsjes en
liefst zo groot mogelijk
Ellen Dahlhaus uit Rotterdam, die de meisjes
bediende, heeft een andere mening: „We krijgen
hier 's middags een ijsje van de baas. Dan neem ik
er een met zo'n klein puntje; dat gaat dan nog.
Nee, ik ben niet zo dol op ijs, maar dat komt niet
omdat ik het de hele dag moet serveren."
Dat deelde de minister van
volkshuisvesting en ruimtelijke orde
ning, ir. W. F. Schut, gisteren in
Utrecht mee, waar men vandaag kan
beginnen met de bouw van experi
mentele woningen. Wel zal de rege
ring bevorderen dat deze bouw inte
graal zal worden aangepakt. De mi
nister zal een grotere opzet zeker sti
muleren, zonder dat daar direkte fi
nanciële konsekwenties aan vast zit
ten.
De bewindsman maakte negen ont
werpen voor projekten bekend, waar
aan zijn ministerie het predikaat
„Experimenteel Woningbouwproject"
heeft toegekend.
Zes van deze ontwerpen zijn
bestemd voor reële bouwplannen,
die zullen worden uitgevoerd in Arn
hem, Hoorn, Utrecht, Winschoten,
Middelburg en Zoetermeer. De drie
overige ontwerpen zijn op eigen initi
atief van de ontwerpers tot stand ge
komen. Ze kunnen worden uitge
voerd, zodra er opdrachtgevers voor
zijn.
Het gaat hier in totaal om duizend
woningen, waarvan een deel in de
particuliere sektor kan worden gere
aliseerd. Vorig jaar mei maakte mi
nister Schut bekend, dat hij de expe
rimentele bouw wilde bevorderen
door het verstrekken van aanvul
lende subsidies.
Voorwaarde was, dat het woontype
zou moeten afwijken van het gebrui
kelijke, waarbij vooral zou worden
gelet op de woonvorm, woningtype
en woonomgeving.
Woningen in een experimenteel
plan mogen gemiddeld 3000 gulden
duurder zijn dan vergelijkbare
gesubsidieerde woningen van de
gangbare typen. Bovendien komen
deze woningen in aanmerking voor
een extra jaarlijkse rijksbijdrage van
gemiddeld 200 gulden, als een plan
voor de eerste maal wordt uitge
voerd. In de woningwetsektor be
draagt de subsidie ook 3000 gulden.
Ingediende plannen worden beoor
deeld door een vorig jaar juni in
gestelde Adviescommissie Experi
mentele Woningbouw. Tot nu toe zijn
45 plannen bij de commissie inge
diend. Negen hiervan kregen het pre
dikaat. Van de overige projekten zijn
er twintig afgewezen, terwijl zes
plannen door de indieners zijn inge
trokken. De commissie heeft nog tien
projekten in behandeling.
Middelburg
In Middelburg komt een woonge
bouw van zes woonlagen met 233
twee-, drie-, vier- en vijfkamerflats.
Het plan is opgesteld door het archi
tecten- en ingenieursbureau Berg
hoef, Hondius en Lamers te Aalsmeer
in samenwerking met de Middel
burgse stedebouwkundige ir. F. E.
Kuyken.
In Zoetermeer komen ongeveer
tweehonderd eengezinsrijenhuizen in
twee woonlagen. Het architectenbu
reau Leo de Jonge te Rotterdam stel
de dit projekt op in samenwerking
met het technisch bureau van de Na-
NEW YORK De Libanese verte
genwoordiger Ghorra heeft gister
avond in de Veiligheidsraad gezegd
dat Israël zeker zal doorgaan met het
plegen van agressie. Er moeten sanc
ties worden toegepast.
Hij zeei dat er geen bewijzen zijn,
dat Libanees gebied wordt gebruikt
als basis voor terreuracties van Ara
bische guerrillastrijders. Wel zijn de
150.000 Palestijnse vluchtelingen in
Libanon volgens Ghorra „potentiële
en actieve commando's".
BEWUST
De Israëlische afgevaardigde, Tekoah,
verklaarde dat de Libanese regering
Venter C. H. de Wolff:al veertig jaar met plezier
in het vak („Ik ben feitelijk in het ijs geboren"
de dozen „Take Home-ice" de consu
ment zover te brengen ijs in klein-
verpakking thuis te bewaren voor
consumptie bij maaltijden en
feestjes. Genoemde dozen moeten
zelfs via een ritssluiting worden geo
pend.
Naast de „Take Home" is er de
buikverpakking: blokken ijs van 10
liter. Restaurants zijn nog steeds de
grote afnemers, maar: „Er zijn al en
kele particulieren, die ijs in bulk mee
naar huis nemen".
„Het attractieve van een ijs
fabriek is dat je up to date moet
blijven en steeds met nieuwe
soorten op de markt moet ko
men", vindt de heer Van
Diessen, die deze zomer de ver
koop nauwelijks hoeft te stimu
leren. „Wij kunnen wel aan de
vraag voldoen wat de produktie
betreft, maar we zouden voor
elke leverancier een aparte wa
gen nodig hebben."
Grossier Groenhuyzen: ,,'t Is
niet om de aanvoer van het ijs
wat we wel kunnen bijbenen,
maar met het oog op de ver
moeidheid zou ik het wel prettig
vinden als er een regentijd
kwam." IJzige taal?
zich ten volle bewust was dat op haar
gebied terreurbases waren gevestigd.
Alleen al in de afgelopen maand wa
ren 21 terreuraanvallen gedaan. Is
raël had geen andere keus dan tot
zelfverdediging over. te gaan. Vandaag
zou de Veiligheidsraad weer bijeen
komen.
Jordanië heeft gisteren^bij de Ver
enigde Naties geklaagd dat Israël de
ruggegraat van de landbouweconomie
in het land heeft gebroken door een
bombardement op het oostelijke Ghor-
kanaal, een belangrijk irrigatie werk.
FANTASIE
Inmiddels heeft Israël de verklarin
gen van een VN-commissie voor de
rechten van de mens „aan fantasie
ontsproten gruwelverhalen" genoemd.
De commissie getuigde van slechte be
handeling van buitenlandse bezoekers
en journalisten in de door Israël be
zette gebieden. Volgens het ministerie
van buitenlandse zaken in Tel. Aviv
is een aantal verslagen van journa
listen en verklaringen van bezoekers
lijnrecht in tegenstelling met het
rapport van de VN-commissie.
Israëlische vliegtuigen zijn gisteren
zowel aan het Jordaanse als aan het
Egyptische front in actie gekomen.
Stellingen in de Jordaanvallei bij de
prins Abdoellah-brug werden tot zwij
gen gebracht. Het was het Israëlische
antwoord op een Jordaanse aanval
met artillerie en tanks.
Bij Adabija ten zuiden van Suez
werden Egyptische kustbatterijen aan
gevallen. Daarmee was gevuurd op
Israëlische eenheden in het gebied
van Ras Masla op 13 kilometer ten
zuiden van Port Taufik.
Zoals gebruikelijk lopen de verkla
ringen van de partijen over de ver
liezen sterk uiteen.
tionale Woningraad te Amsterdam en
de Ontwikkelingsgroep Zoetermeer
(te Delft en Rotterdam).
CULVER CITY Filmregisseur
Roman Polanski is gisteren ingestort
voor het begin van de requiemmis
voor zijn vrouw, de actrice Sharon
Tate, die vrijdag met nog vier
mensen werd vermoord. Polanski
wilde eerst niet uit de auto komen
voor de kerk Uia^T de rouwdienst
werd gehouden. Hu ging de kerk pas
binnen na herhaald aandringen van
de moeder van zijn vermoorde
vrouw. (Hij liep als een slaapwande
laar tussen zijn schoonmoeder en een
vriend.
Vele filmsterren, onder wie Peter
Sellers, Kirk Douglas en Yul Bryn-
ner, woonden de dienst bij.
Agent eruit getrapt
AMSTERDAM Twee schoten uit
een politiepistool waren gisteravond
nodig om twee 17-jarige jongens, die
in een auto vluchtten voor de politie,
tot staan te brengen. Tevoren hadden
de jongens een agent in burger uit
hun auto getrapt. Deze had de jon
gens opgedragen de auto te laten
staan in de Beursstraat omdat deze
verkeerd geparkeerd stond en in
slechte staat verkeerde. In de auto
lagen leren jacks en een gummistok.
Ondanks het verbod van de agent
startte de bestuurder de motor. De
agent trok daarop zijn pistool en stap
te in. De chauffeur reed op dat mo
ment vol gas richting Dam en Dam
rak. De agent werd door de andere
inzittende uit de auto getrapt.
Nadat een poging van een politie
auto de jongelui klem te rijden was
mislukt, moesten er een waarschu
wingsschot en een gericht schot aan
te pas komen, om de de wagen tot
stilstand te krijgen. De bestuurder
werd gearresteerd. De andere jonge
man wist te ontvluchten, maar werd
later op de Nieuwendijk gepakt. Hij
bleek begin juni uit de Rijksinrichting
voor jongens in Amsterdam te zijn
ontsnapt.
ASSEN Twintig gewetensbe
zwaarden tegen de militaire dienst
zijn gisteren in het kamp Vledder in
verzet gekomen toen hun kampge
noot, de 21-jarige C. J. P., door de
rijkspolitie naar Diever zou worden
gebracht nadat hij enkele dagen ge
leden was gearresteerd.
De jongen was aanvankelijk te
werk gesteld bij de staatsdrukkerij
in Den Haag, maar kon daar door
verzuim niet langer worden gehand
haafd. Hij werd teruggestuurd naar
Vledder en kreeg twee dagen huisar
rest. Dit weigerde hij, waarop de
rijkspolitie hem arresteerde.
Toen de politie hem gisteren wilde
overbrengen, blokkeerden de andere
kampbewoners een van de uitgangen.
Slechts met geweld konden zij wor
den verwijderd.
De arrestant wordt voorgeleid aan
de officier van justitie in Assen, mr.
Ph. M. Schenkenburg.
een bescheiden ijsje naast de
buikverpakking: 10 liter
vriesbox en het ijs wordt niet in
kleinverpakking maar in buikverpak
king gekocht."
Bulk voor thuis?
In Nederland probeert Campina
door het invoeren van de zogenaam-
LOS ANGELES De rie as
tronauten Armstrong, Aldrin en
Collins hebben gisteren met
president Nixon aangezeten aan
het grootste officiële diner dat
ooit in de Verenigde Staten is
gegeven. Ongeveer 1500 gasten
waren aanwezig in het Century
Plaza Hotel in Los Angeles,
toen president Nixon, vice-pre
sident Agnew en de drie maan-
reizigers met hun vrouwen
onder tromgeroffel, trompetge
schal en donderend applaus
aan de eretafel op een podium
plaats namen.
Tof de aanwezigen behoorden on
der anderen, de gouverneur van de
staten van Amerika, diplomaten uit
92 landen, 100 leden van het Con
gres, NASA-medewerkers, beroemd
heden ,als „Mamie" Eisenhower en
Werhner von Braun en sterren uit
Hollywood. Er stonden 144 ronde,
met bloemen getooide tafels met zil
veren kandelaars in de dinerzaal.
Verstek
Bijna zestig genodigden lieten ver
stek gaan, onder wie de oud-presi
denten Johnson en Truman, me
vrouw Jaqueline Onnassis en haar
waardering voor de prestaties van
de maanreizigers.
Onder een regen van confetti hebben de astronauten van de Apollo-ll hun intocht in New York ondergaan.
echtgenoot en gouverneur Nelson
Rockefeller van de staat New York.
Op het laatste moment liet ook
luchtvaartpionier Charles Lindberg
zich excuseren.
Het machtige diner vormde de af
sluiting van een indrukwekkende
huldigingsreis die de astronauten
gisteren in drie Amerikaanse steden
bracht: New York, Chicago en Los
Angeles. In New York maakte het
gezelschap een ware triomftocht
langs honderdduizenden mensen. In
de open auto zaten ook burgemees
ter Lindsay en NAS A-chef dr. Paine.
Medaille
In het stadhuis kregen Armstrong,
Aldrin en Collins de gouden medaille
van de stad New York. Ook werd
een bezoek aan het gebouw van de
VN gebracht. Oe Thant uitte zijn
In Chicago waren twee miljoen
mensen op de been. Blusboten op het
meer spoten gekleurde waterstralen
omhoog. Er werden 5000 ballons en
500 duiven boven de stad losgelaten.
Michel Collins zei tot 12.000 school
kinderen: „als jullie groter zijn, hoop
ik enkelen van jullie op Mars te ont
moeten".
