Verzet op Biak hoopt op
wapens van Rood-China
Gedenkwaardig bezoek
aan juichende Roemenen
Ook Djajapoera
voor Indonesië
Vijanden van onze vijanden zijn vrienden
Nixon: Gesprek met Ceausescu dient de vrede
Maanstenen zonder
micro-organismen
Wandelen op
oceaanbodem
5
MAANDAG 4 AUGUSTUS 1969
;$Sfc
y'Xi «Ju
DJAJAPOERA De omstreden
daad van vrije keuze in West-Irian
de voormalige Nederlandse kolonie
Nieuw Guinea, is voorbij. Zaterdag
stemden 110 afgevaardigden in Djaja
poera eenstemmig voor Indonesië. De
ruim 800.000 Papoea's in West-lrian
zijn nu voor altijd aan Indonesië
verbonden.
De stemmingsprocedure leek zeer
veel op die in de andere plaatsen.
Terwijl buiten het gouverneurspaleis
een juichende menigte jonge Indo
nesiërs en Papoea's stond, werd bin
nen de moesjawarah-bijeenkomst ge
houden. Na vier uur praten was men
het eens.
Minister Malik van buitenlandse
zaken van Indonesië zei na zijn te
rugkeer uit West-lrian dat de uitslag
van de "daad van vrije keuze" on
herroepelijk is, daar was aangetoond
dat het gebied niet wilde worden
losgemaakt van Indonesië.
El Salvador zou zaterdag gereed
zijn gekomen met het terugtrekken
van ha-ar troepen uit Honduras.
Waarnemers van de Organisatie van
Amerikaanse staten hebben echter
als gevolg van het slechte weer nog
niet het gehele front kunnen inspec
teren.
Van onze speciale verslaggever Link van Bruggen
BIAK Onder de grillig groeiende palmbomen op de kust van
Bosnik. Voor me een wit strand, bezaaid met wrakhout en verdron
ken basten van kokosnoten. De branding stromt over het lichtende
koraalwitgekuifd en bruisend als champagne. Ver weg in de
azuurblauwe Pacific rijzen de donkere bossen van het eiland Woen-
di op. Daar richtten de Nederlanders zeven jaar geleden een krijgs
gevangenkamp in voor Indonesische parachutisten en commando's,
die de verloren pionnen waren van Soekamo's confrontatiepolitiek.
Slechts vijftig a zestig hebben een
vuurwapen, maar met speren en pij
len kan men ook heel wat bereiken.
De op wacht sta-ande en patrouille
I lopende soldaten zijn er als de dood
I voor."
1 Hoeveel politieke gevangenen zit
ten er op Biak vast?
j „Bijna tweehonderd. Ze bevinden
i zich in het vroegere kampement van
de Nederlandse zeemacht. Als we
sterk genoeg zijn. zullen we hen be-
vrijden."
De man zegt nog dat hij op wapen-
leveranties van Rood China hoopt.
..het Westen heeft ons niets te bie- j
den, omdat een goede verstandhou-
ding met Indonesië boven alles gaat.
Als gevolg hiervan hebben we ons
anders moeten opstellen. We zijn be- j
paald geen commcnisten, zijn zelfs
j niet communistisch georiënteerd,
maar de vijanden van onze vijanden j
I zijn onze vrienden, nietwaar?"
DE ZEE BLIJFT VOL WEEMOED EN HERINNERING
Vakbonden en CAO
Indien de werkgevers de cao ge
trouw moeten uitvoeren mag men dat
ook van de vakbonden verlangen. Bij
wilde stakingen zou men vakbondsle
den moeten ontslaan om pas na één
jaar proef weer te doen delen in de
directe en uitgestelde voorwaarden
van de cao.
Het wetsontwerp over het -sta
kingsrecht zwijgt over allerlei be
langrijke zaken. Hoe te staan tegen
over werkwilligen? Mag een min
derheid onderdrukt worden? En hoe
te handelen m.b.t. stakingsbrekers?
En wat het zgn. zwarte loon be
treft, de vakbondsleden die dat incas
seren, behoren m.i. uit goede
trouw door de vakbond geschrapt
te worden, eveneens met één jaar
proef voor ze weer lid in volle rech
ten kunnen zijn. Indien onuitvoer
baar, waar blijft dan de beboeting
voor cao-contractbreuk? De wet mag
niet eenzijdig binden de burgers die
haar onderworpen zijn.
De nieuwe christelijke vak
bondsleiders stellen (de harde weg
van Lenser), dat geen steun wordt
gegeven als de regering niet doet wat
zij juist achten. Waar blijft nu, afge
zien van binnen de wet toegelaten
acties, de onderwerping aan de over
heid? Een gehoorzaamheid, die past,
want anders regeren de vakbonden
ten detrimente van de maatschappij.
Ik ben alleen op wat kaketoe's na,
die luid tjoekend van de ene boom
naar de andere vliegen. Van Biak uit
heeft men mij met een aftandse taxi
naar deze eenzame plaats gebracht
om een van de leiders van het Pa-
poeaverzet te ontmoeten. Hij had Bos-
nik even in het wereldnieuws ge-
bracht door op een waardige, doch
j overtuigende wijze te protesteren te
gen de aanwijzing van enkele kies
mannen, die de daad van vrije keuze
I moesten uitvoeren.
I Het geritsel van takken achter me
maakt me duidelijk dat de man in
aantocht is. Ik zie hem pas als hij
vlak bij me is. Een jonge lenige Pa
poea, die met een brede lach op me
afkomt, en me allerhartelijkst be
groet.
Hij knielt naast me in het vochtige
zand en onder de koelte toewuivende
palmbladeren. Z'n Nederlands is per-
fekt. Er zijn nog maar weinig Pa
poea's in West - Irian die zich zo
voortreffelijk kunnen uitdrukken in
de enige vreemde taal. die ze vroeger
op school moesten leren.
openlijk steunen zouden op de vin
gers van één hand te tellen zijn.
De Papoea noemt de namen van de
Biakkers. die in de bossen op het
noordelijk deel, van het eiland het
gewapend verzet leiden. Met een ze
kere trots voegt hij er aan toe dat de
Biakkers elders in West-lrian even
eens in de voorste gelederen staan.
Kolonel Awom, die in de omgeving
van Manokwari opereert, is een
Biakker. Hetzelfde geldt voor de
mannen bestuursambtenaren vaak
en politieagenten die in het ge
bied van de Wisselmeren in 't bijzon
der bij Enarotali, de nog altijd niet
bedwongen opstand van de Kapau-
ke's en de Moni's hebben uitgelokt,
Verzet
„Er zitten hier tweeduizend men
sen in de rimboe, die bereid zijn te
gen de Indonesiërs te vechten", bena
drukt -hij. Hun leider is Milkianis
Awom, een broer van kolonel Awom.
Het gesprek is ten einde. De Pa
poeaverzetsleider staat op, drukt me
de hand en verdwijnt bijna geruis
loos in het bos. Niet lang daarna
duikt de gids op, die me naar deze
eenzame plek heeft gebracht. Achter
het plaatselijke politiebureau van
Bosnik om brengt hij me naar een
warong, waar echter niets drink
baars te krijgen is
De natuur verschaft uitkomst voor
mijn dorstige keel. Een jonge lichtgroe
ne kokosnoot wordt aangedragen. Met
een kapmes wordt de vrucht kunstig
opengehakt en ik laaf me lang aan
het kostelijke nat, dat verfrissender
werkt dan 't mooist gekoelde biertje.
RHEDERVELD - Bii een frontale
botsing tussen twee personenauto's
zijn gistermiddag in Rhederveld, ge
meente Bellingwedde, II. Kaspers
(61) uit Munnikemoer en G.Weinans
(60) uit Valthermond om het leven
gekomen. Vier andere inzittenden
werden niet ernstige verwondingen
in het ziekenhuis opgenomen.
AMSTERDAM - De zestienjarige
J. Blokdijk en de vijftienjarige
P. Veldt uit de Beemster zijn zater
dagnacht met hun fietsen door een
personenauto geschept. Ze waren op
slag dood.
BOEKAREST Een bezoek van ruim 24 uur was voor de Roe
menen voldoende om de Amerikaanse president, Richard Nixon,
een daverend afscheid te bereiden. Nixon. zelf verklaarde gistermid
dag op de feestelijk versierde luchthaven van Boekarest dat hy in
zijn leven meer dan zestig landen had bezocht maar dat geen bezoek
„gedenkwaardiger" was geweest dan dat aan Roemenië.
Dit niet alleen gezien de be
sprekingen die Nixon en het Roe
meense staatshoofd Ceausescu
voerden en waarvan hij over
tuigd was dat ze in de geschie
denis zouden worden opgetekend
als „de zaak van de vrede die
nend", maar ook vanwege „het
geweldige hartverwarmende wel
kom dat wij overal waar we
kwamen van de Roemenen heb
ben ontvangen".
Nixon zei er na dit bezoek ze
ker van te zijn dat „ongeacht
Een 'nieuwe, zojuist vrijgegeven
foto van de laatste maanreis: het
landingsvaartuig terwijl het te
rugkeert naar de Apollo. Op de
achtergrond rijst de aarde boven
het maanlandschap.
Wat doen
Den Haag
M. G. Muller
Volle evangelie
Dezer dagen kreeg ik het blad
Heilsfontein in mijn brievenbus, uit
gaande van één der „volle evange-
lie"-bewegingen. Ik las het met be
langstelling, evenals andere, soortge
lijke lectuur, en ik waardeer de
mensen, die daaraan met zoveel
overgave werken. Ook bezocht ik
meermalen een „volle evangelie"-sa-
menkomst.
Steeds echter viel mij op. dat er
nogal eens schimpend of minder
waardig over „de kerk" gesproken
wordt. Gesuggereerd wordt dat „de
kerk" slechts surrogaat is.
Als ouderling van de hervormde
gemeente meen ik echter, dat bij ons
in alle kerken eveneens het „volle
evangelie" verkondigd wordt? nl. Je
zus Christus en dien gekruisigd,
's-Gravendeel A. Noteboom
Nederlands oudste inwoner, de
heer Van Doorn uit Maastricht,
vierde gisteren zijn 106de ver
jaardag. Een verjaardagskus
kreeg hij van twee achterklein
kinderen, die beide een eeuw in
leeftijd, achter liggen op de be
jaarde jarige
„We moesten wat doen", zegt hij.
„We moesten een kleine demonstratie
op touw zetten om te bewijzen dat
we niet allemaal schapen zijn, die
zich gedwee naar de politie
ke slachtbank laten leiden. Aan de
vooravond van de verkiezingen in
Bosnik stelde ik een petitie op, waar
in naar voren werd gebracht dat er
slechts één manier is om de volkswil
tot uitdrukking te brengen, namelijk
op basis van één- man- één- stem.
Alle andere procedures zijn waarde
loos. Bajonetten, omkoperij, voorselec
tie en indoctrinatie niets van dat
alles behoort tot een volksraadpleging
die de gevoelens van 800.000
Papoea's heet weer te geven."
Vier vrijwilligers meldden zich aan
i om een anti- Indonesisch spandoek
te maken en te dragen, en de petitie
voor te lezen. Het waren lieden met
een grote persoonlijke moed, want
hun arrestatie stond van te voren
vast.
De manifestatie verliep geheel vol
gens plan. Toegejuicht door honder
den Papoea's brachten de despera
do's hun grieven naar voren. De Indo
nesische ambtenaren en militairen,
die de verkiezingsvergadering in Bos
nik leidden, waren even met stom
heid geslagen. Protesten, in welke
vorm dan ook, hadden ze totaal niet
verwacht.
Verwarring
Dc verwarring onder de Javanen
was maar van korte duur. Ze wilden
lot arrestatie van de vier demonstran
ten overgaan, maar twee waarne
mers van de Verenigde Naties verhin
derden dat. Later werden de mannen
toch in hechtenis genomen. Zoge
naamd om hen tegen de volkswoede
te beschermen.
„Ze zitten nog steeds vast", zegt de
Papoeaverzetsleider. „Met drie ande
ren heb ik ook nog een etmaal gevan
gen gezeten, maar ze moesten ons
vrijlaten wegens gebrek aan bewijs.
Waarom ze het op mij hadden voor
zien? Ze vertrouwen me niet. Ik ben
in 't afgelopen jaar al drie keer opge
pakt. De langste tijd, die ik in de
gevangenis doorbracht, was drie
maanden."
Het eiland Biak. waar de 45.000
mensen wonen is volgens mijn zegs
man één groot weerstandsnest. Dege
nen die met de Indonesiërs heulen
en hun nationalistische aspiraties
verschillen van politiek, de vol
ken van de wereld vastbesloten
één willen zijn". Leve de Roe
meens-Amerikaanse vriendschap,
riep hij uit.
Wereldvrede
President Ceausescu verklaar
de in zijn afscheidstoespraak dat
de besprekingen geconcentreerd
waren op de ontwikkeling van
de Amerikaans-Roemeense be
trekkingen in het belang van de
internationale samenwerking en
wereldvrede.
De Roemeense leider, die zijn
op schrift gestelde toespraak liet
voor wat zij was en voor de vuist
weg sprak, zei dat het bezoek
van Nixon een uiting vormde
„van de gevoelens van vriend
schap die ons volk jegens het
Amerikaanse volk koestert, en
een weerspiegeling is van de
gastvrijheid van het Roemeense
volk en de wens in vrede te le
ven met het volk van Amerika
en met alle naties in de wereld".
Ceausescu richtte tot Amerika „zijn
beste wensen voor welvaart en vrede",
waarna dc presidenten elkaar de
hand schudden en vervolgens, met de
armen om eikaars schouders geslagen,
de juichende Roemenen toewuifden.
TEDEREEN heeft wel eens last
van bedrijfsblindheid. Er zijn zo
van die dingen, gebreken vaak. die
je zelf niet meer ziet en nog minder
de manier om het euvel te verhel
pen.
Dat in de horecasector dan ook
nu pas de jammeringen uitbreken is
misschien niet zo verwonderlijk.
Wat de bezoekers reeds lang hebben
ervaren wordt thans de hotels en
restaurants duidelijk, door
dat er minder verkocht wordt.
Nu ben ik geen kroegloper geen
horecadeskundige, maar een gewoon
burger, die uit de aard van het werk
nogal eens buitenshuis de benen on
der een horecatafeltje steekt. De
waanzinnige gekke dingen, die je
daarbij kunnen overkomen, zijn le
gio.
Zo heb ik langzamerhand een
particuliere zwarte lijst opgebouwd
van etablissementen, waar ik per sé
nooit meer zal komen.
Zoals de zaak waar ik een pasteit
je at en er een lange borstelhaar
vond. Antwoord van de ober:
„Het is er toch maar één..."
Het hotel, waar mijn kamer ge
reserveerd bleek op de tweede ver
dieping en de receptie er niet op
berekend was om koffers naar bo
ven te brengen Op mijn vraag of
er dan een lift was het antwoord:
„Moet u volgend jaar maar terugko
men..."
Het terrasje, waar alle kleedjes
ingevreten vet-drank- en doodgesla
gen vliegenvlekken toonde.
Verbazingwekkend vind ik altijd
het aantal schakelaars en schemer
lampjes, die het in hotelkamers niet
doen: de metalen lepeltjes die je bij
llorccii
het geijkte eitje aan ontbijt
krijgt, de piepende kastdeuren en de
geringe afmetingen der handdoeken.
Het enige voordeel van deze nade
len is, dat je een bepaald
vriendschappelijk gevoel krijgt voor
die zaken, waar het allemaal wel
plezierig is. Zelfs al is het maal niet
helemaal een culinair genot geweest,
wanneer de dienster of de baas met
verwachtingsvol gezicht komt vra
gen of „het gesmaakt heeft?", dan
heb ik niet het hart iets anders te
zeggen dan een opgetogen: „uitste
kend..."
Dat het in Nederland allemaal
een beetje duur is geworden, telt
zeker mee.
Ter wille van de goedkoopte trekt
menig Spanjeverachter toch naar de
Costa zus en zo; vliegen duizenden
achter het IJzeren Gordijn en snoe
pen velen van de Griekse dolmakis
al aanbidden ze Theodorakis.
Daar staat tegenover, dat -even zo-
velen jarenlang naar onze begrippen
waanzinnige prijzen hebben betaald
om over de Parijse Boulevards te
kunnen zwerven of de Zweedse wel
vaart mee te beleven.
De vakantieganger is, hoe gek
dat klinken moge, een bijzonder
prijsbewuste klant. Er zijn genoeg,
die best willen betalen, mits ze dan
maar waar naar hun geld krijgen.
Bij die waar behoort ook, dat beetje
ongrijpbare, ondefinieerbare woord
je service, het vriendelijke gezicht,
het beleefde gebaar, de illusie dat
men het goed wil geven en wensen
vervullen.
De horeca moest leren wat meer
te glimlachen en misschien zelf eens
wat meer elders gast zijn om de
wensen van de gast te leren kennen.
HOUSTON Bij het onderzoeken
van de maanmonsters heeft men geen
sporen van micro-organismen ont
dekt. Dit heeft het hoofd van het
desbetreffende laboratorium in
Houston verklaard. Ook de 24 mui
zen, die dondeftlag met „maanstof"
zijn ingeënt om te zien of dit mis
schien schadelijk zou zijn, verkeer
den zaterdag in „bijzonder goede ge
zondheid".
Vrijdag slaagde men er voor de
eerste keer in de op de maan ge
plaatste laser-reflector met laserstra
len te „treffen". Men kon de afstand
maan-aarde tot op 45 meter nauw
keurig berekenen. De afstand, die
wegens de elliptische baan van de
maan om de aarde voortdurend va
rieert en waarvoor een gemiddelde
van 384.000 kilometer is vastgesteld,
bedroeg vrijdag 363.153,440 kilometer.
Men hoopt op deze wijze ook te kun
nen bepalen of de (aardse) wereldde
len inderdaad van plaats veranderen.
Japan wil het water in
TOKIO Japan is van plan de
rijkdommen van de oceaan en van
het continentale plat rondom haar
kust tot ontwikkeling te brengen. In
een vijfjarenprogram van de Raad
voor de wetenschap en technologie
van de oceaan staat dat de opper
vlakte van het continentale plat rond
om Japan meer dan zeventig pro
cent is van die van het vasteland.
De zich snel uitbreidende in
dustrieën zijn te groot geworden voor
de gebieden langs de kust. Bovendien
moet thans veel worden ingevoerd
van wat zich volgens de raad onder
de zeespiegel, niet ver uit de kust.
bevindt.
Er is een reuzen boormachine ont
worpen, die tweehonderd meter on
der de zeespiegel tot een diepte van
zesduizend meter kan boren. Japanse
deskundigen hebben verder plannen
opigesteld voor warmtekrachtstations
onder de zeebodem, onderzeese kern-
energiefabrieken, onderzeese restau
rants en parken en grote oceaankwe
kerijen, waar vis, schelpdieren en
zeegras onder ideale omstandigheden
kunnen worden gekweekt.
Daarmee was toen een eind geko
men aan het bezoek dat zaterdagmor
gen begon toen meer dan een half
miljoen Roemenen in smorende hitte
Nixon verwelkomden in Boekarest.
Het doel van zijn bezoek aan Roeme
nië is, aldus Nixon, de betrekkingen
tussen beide landen te verbeteren.
Wij bouwen aan een rechtvaardige
vrede in de wereld en dat vereist
dezelfde samenwerking, geduld en
vasthoudendheid van de mensen van
goede wil die ook nodig waren om
een reis naar de maan te onderne
men. Als mensen de maan kunnen
bereiken, kunnen zij ook komen tot
begrip voor elkaar.
Tevoren had Ceausescu het ver
trouwen uitgesproken dat de te voe
ren hesnrekineen vruchten zullen af
werpen voor de zaak van samenwer
king tussen de landen tot. algemene
vrede. Hij gaf uiting aan de gevoe
lens van sympathie van het Roe
meense volk jegens de Amerikaanse
bevolking, „wier bijdrage voor de
vooruitgang in de wereld en de
beschaving, in dit land eensgezind
wordt gegarandeerd."
Beide regeringsleiders reden ver-»
volgens door de vrolijk versierde
stad. De mensen langs de achttien
kilometer lange route droegen Ame
rikaanse vlaggetjes en Apollo-11
insignes, die de Amerikaanse ambas
sade had verstrekt.
Drie uur
Zaterdag confereerden de presiden
ten drie uur lang, in het bijzonder
over de relaties tussen beide landen
op economisch, cultureel en we
tenschappelijk gebied. Tegelijkertijd
brachten mevrouw Nixon en me
vrouw Ceausescu een bezoek aan het
„huis van de pioniers", een jeugdcen
trum dat is ingericht in het voorma
lige koninklijke zomerpaleis vlakbij
Boekarest. Het gezelschap bezich
tigde °en tentoonstelling van door
kinderen gemaakte werkstukken.
Tijdens het diner van zaterdag
avond bewees Ceausescu hulde aan
de strijd van de Verenigde Staten
tijdens de Tweede Wereldoorlog om
de overwinning op Duitsland te be
halen. Hij legde ook de nadruk op de
„opmerkelijke resultaten van het
Amerikaanse volk op economisch,
wetenschappelijk, technisch en cultu
reel gebied" en hij verheugde zich
over de geweldige prestatie om
mensen op de maan te brengen.
Hel Roemeense staatshoofd on
derstreepte, dat men voor altijd
moest afrekenen met „de politiek van
overheersing en interventie in de
binnenlandse aangelegenheden van
andere staten".
Toen er voor het diner foto's wer
den gemaakt, maakte Nixon grapjes
met de fotografen. Doelend op het
mooie weer vroeg hij hun wie er van
plan was voor vakantie nog eens
naar Roemenië terug te keren, daar
bij opmerkend dat hij dat zelf graag
zou doen. President Ceausescu merk
te lachend op, dat dat een goed idee
was. Hij lachte ook toen Nixon zei:
„Dat betekent meer dollars voor u."
Vijf kwartier
Gistermorgen rondden de staatslie-
i den hun besprekingen af met een vijf
I kwartier durend gesprek, waarbij
j Nixons adviseur Kissinger en de Roe-
meense premier Maurer ook aanwe-
zig waren.
Na afloop deelde dc perschef van
het Witte Huis, Zicgler, mee dat de
presidenten het erover eens waren
dat de betrekkingen tussen hun lan
den beter waren geworden. Ze waren
optimistisch gestemd ten aanzien van
verdere vooruitgang.
De verklaring handelde voorname
lijk over de bilaterale betrekkingen.
Over de internationale vraagstukken
die waren besproken, werd weinig
meegedeeld.
Ziegler gaf geen uitsluitsel over de
(druk besproken) vraag of Roemenië,
dat een vriendschappelijke houding
jegens Peking bewaart, is verzocht
pogingen te doen, de diplomatieke
impasse tussen China en de VS te
doorbreken.
In een officieel Roemeens commu»
niqué stond dat de twee presidenten
met voldoening hadden opgemerkt
dat tussen Roemenië en de VS geen
regelrechte twistpunten bestaan en
dat in de op wederzijds voordeel en
respect berustende uitwisselingen en
contacten vorderingen zijn geboekt,
wat tot een verbetering van de be
trekkingen tussen de twee landen
heeft geleid.
