:raia:
eet em
drinkt
MAANWANDELING. NADER BEKEKEN
Nixon tevreden
naar Pakistan
op
Algemene boycot in
T s jechoslo wakije
Latijnse invloed inhete zomermaanden
Naar Westerse norm
is alles goedkoop
rloor Peter Reliak
sr*<
alles
9
VRIJDAG 1 AUGUSTUS 1969
nu hemel boven Boekarest is helder. Het is een warme zomer
avond. Gerinkel van glazen en gemurmel van gesprekken
vullen het terrasrestaurant. Aan een ijzeren tafel onder een
kastanjeboom zit Gheorghe Popescu met zijn vrouw en een vrien
din. Zij eten Roemeense worstjes, mici geheten, en drinken de
nationale drank: tuica, pruimenjenever.
Het terras 'heeft geen gedrukt me
nu. De specialiteiten zijn worstjes en
gegrilld vlees. Ze zijn goedkoop en
smaken goed. Het restaurant is ty
pisch voor de vele andere eetplaatsen
op de trottoirs die de Roemeen op
een avondje uit bezoekt. Eén van de
grootste hotels van Boekarest bevindt
zich op enkele honderden meters
afstand, maar buitenlanders gaan
daar zelden heen.
In Roemenië is eten, drinken en
praten een geliefde vorm van
ontspanning. Het is dinsdagavond, en
er zijn vrijwel geen lege stoelen. Po
pescu. een grijzende man van in de
40. is gekleed in een net grijs pak.
Hij is ingenieur aan een hydro-elek-
trische centrale en Popescu is niet
zijn echte naam. Evenals andere Roe
menen die men toevallig ontmoet
praat hij graag met mensen uit het
Westen, maar hij wil niet dat zijn
naam in westelijke kranten
verschijnt.
Aan de tafel naast mij. praten drie
stevige mannen in hemden met open
hals over de amoureuze avonturen
l't
ijheid
meeste taxi's zijn Russische Volga's
en de luchtvloot van de nationale
luchtvaartmaatschappij Tarom
beschikt over nieuwe Britse Boac's
111.
Popescu kan als ingenieur een
maximum van 3000 lei per maand ver
dienen, precies het dubbele van het
nationale gemiddelde van 1500. In de
koopkracht doet men met het gemid
delde salaris niet zoveel. Een heren
kostuum van Israëlische stoffen ge
maakt 'kost 800 a 900 lei. Een goed
paar herenschoenen 300 a 360 lei, een
televisietoestel tussen 3500 en 5100
lei. afhankelijk van de grootte van
het scherm en andere snufjes.
Nor
men
van één hunner. Het zijn arbeiders, en
evenals Popescu eten zij liever bui
ten dan binnen. Des zomers blijven
de Roemenen laat op. Rond midder
nacht zijn de straten nog vol mensen.
Geen slaven
De sfeer doet denken aan die van
de Middellandse Zeekust. De bezoe
ker wordt er aan herinnerd, dat de
Roemenen geen „Slaven" zijn, zoals
de meeste andere Oosteuropeanen,
maar „Latijnen". Zij beweren af te
stammen van de Romeinse legioenen
van de Daciërs, een volk dat in de
voor-romeinse tijd zijn koninkrijk
ten oosten van de Donau had. Som
mige linguïsten zeggen, dat de Roe
meense taal lijkt op het volkslatijn,
zoals dat in de straten van het oude
Rome werd gesproken.
Inderdaad, iemand die Italiaans en
Frans kent kan met enige goede wil
de Roemeense kranten lezen. Hij
heeft dan een woordenboek nodig
voor de woorden van Slavische of
Turkse afkomst, 'het gevolg van 400
jaar Turkse overheersing en de na
buurschap van Slaven. De Latijnse
invloed en de hete zomers bepalen de
levenswijze, zelfs onder het commu
nisme. De werkdag begint des och
tends om 7 uur en eindigt van maan
dag tot en met vrijdag om kwart
voor vier en des zaterdags om kwart
voor een.
Het eerste wat de typische Roe
meen na zijn werk doet is een stevi
ge lunch tot zich nemen. Tijdens de
werkdag is er een lunchpauze van
een half uur, maar de gemiddelde
Roemeen eet dan alleen maar een
boterham. De lunch na de arbeid
wordt gevolgd door een soort
Spaanse siësta. Des zomers wordt ge
woonlijk nog laat gesoupeerd op een
terras.
Meer
Kopen op krediet kan men vrijwel
alles, ook kleren, en veel mensen ma
ken daar gebruik van. Maar de klant
mag zich niet te veel in de schulden
steken. Gewoonlijk mag hij maar een
enkel artikel tegelijk op afbetaling
kopen. Hoewel de huren het vorig
jaar met 50 procent zijn verhoogd,
zijn ze vergeleken met de normen in
het Westen toch nog heel laag. Elek
triciteit en verwarming zijn niet
duur. Behalve voor recepten is de
medische verzorging kosteloos. Dat
geldt ook voor het onderwijs, met
inbegrip voor de universiteit.
Een auto is nog luxe. De in Roeme
nië geassembleerde Renault kost
55000 lei en er is een wachtlijst van
meer dan twee jaar. De mensen die
een wagen kopen zijn de hooggesala-
rieerden, die het salaris van hun
vrouw voor een auto opzij kunnen
leggen. Vele Roemeense vrouwen
werken. Ook de reis naar het Westen
is luxe. (Het verkrijgen van een
paspoort is gemakkelijker dan enkele
jaren geleden, maar blijft moeilijk.
Wegens gebrek aan deviezen moet
een Roemeen gewoonlijk een uitnodi
ging hebben van iemand in het
Westen.
Ruime keus
Als Popescu niet werkt, eet of over
dë Amerikaanse maanlanding praat,
leest hij, gaat naar de schouwburg,
bioscoop of opera. Naar westelijke
normen gemeten zijn al deze uitjes
goedkoop. Vooral bioscopen en
schouwburg zijn bijzonder populair.
De burger van Boekarest heeft een
betere keuze uit buitenlandse films
dan die in Wenen. Van de 22 films,
die er nu draaien, zijn er zes Frans,
vier Amerikaans, vier Italiaans, één
Russisch en de rest Oost- en West
duits en Joegoslavisch.
Naar Oosteuropese standaard ge
meten is Popescu, de gemiddelde
Roemeen, goed ingelicht. Zijn kran
ten. radio en televisie geven hem het
Ook Boekarest heeft zijn Triomf
ark. Op de foto een prachtig over
zicht van de Kiseleff Avenue.
Er is meer persoonlijke vrijheid
dan een paar jaar geleden. Popescu
behoeft niet meer te vrezen dat de
geheime politie hem komt halen,
omdat iemand heeft verraden dat hij
naar de uitzendingen in de Roe
meense taal van de Voice of America
luisterde. De kwaliteit en de keuze
van de consumptiegoederen verbete
ren voortdurend, hoewel zij voor de
Roemeen nog duur blijven. De keuze
mogelijkheden in het Victoria-waren-
huis (het grootste van Boekarest) en
in een nabije supermarkt zijn stille
getuigen van de onafhankelijke poli
tieke koers die het land volgt.
Er zijn Griekse regenjassen, over
jassen die in het land zelf worden
vervaardigd, Albanese cognac. Chi
nese melkpoeder, Egyptisch bier en
ijskasten uit Joegoslavië. De bussen
in de straten van Boekarest zijn
Britse Leylands, welke in licentie in
Israël worden vervaardigd. De
Een nieuw en duidelijker beeld
van het planten van de Ameri
kaanse vlag op de maan. Links
Armstrong, rechts Aldrin. De
camera was aan de LM (maan
lander) bevestigd.
FOTO MIDDEN:
Als tweede betrad Aldrin de
maan. Deze beterefoto werd
genomen door Armstrong op
het moment,, dat Aldrin de
maanlander verlaten heeft en
de ladder afdaalt.
FOTO RECHTS:
Aldrin wandelt op de maan,
dichtbij de maanlander (waar
van rechts onderin de schaduw
van een „poot" is te zien). Arm
strong legde dit beeld vast.
0 -
DELHI President
vanmorgen uit New
nieuws zonder meer, maar op een
saaie manier. De kranten in Boeka
rest laten zich lezen als een bulletin
bord. Foto's van tractors en
olie-installaties verschijnen dagelijks.
Een grote uitzondering was de
Amerikaanse maanwandeling. Voor
de eerste keer in de geschiedenis is
de Roemeense televisie de gehele
nacht in de lucht gebleven en de
meeste mensen, die televisie hebben,
zijn opgebleven. De kranten kwamen
met lange artikelen en met toelich
ting door Roemeense geleerden. Er
bestaat grote belangstelling voor de
Verenigde Staten, vooral voor het
aanstaande bezoek van president
Nixon.
Compensatie
De Roemenen mogen naar buiten
landse radio-uitzendingen, die niet
gestoord worden, luisteren. Zij hon
geren naar westelijke publicaties die
echter alleen in de hotels te verkrij
gen zijn, en naar het schijnt hoofdza
kelijk om compensatie te bieden voor
de saaiheid van hun eigen nieuwsme
dia. Roemeense journalisten geven
het saaie karakter van hun pers toe,
maar zij waren zich goed bewust van
wat er in Tsjechoslowakije gebeurde,
toen de pers van dat land verleden
jaar een levendiger karakter kreeg.
Dit bewustzijn is karakteristiek voor
het land.
Roemenië is ongeveer half zo groot
als West-Duitsland. Op de kaart vor
men zijn grenzen een cirkel. Een der
de van het grondgebied is vlak land
en tweederde bestaat uit bergen
de Karpaten. Om zijn zeekust en de
ontwikkeling van de badplaatsen is
Roemenië populair geworden bij Eu
ropeanen die een goedkope vakantie
zoeken. Duitse reisbureaus bieden
met chartervluchten een vakantie
van twee weken aan voor niet meer
aan 50 dollar, de vliegreis inbegre-
Piata Unirii Uneriapleinin het
oude centrum, van Boekarest met
zijn vele terrasjes
pen. De grootste badplaats is Ma-
maya, een lawaaiig pretcentrum.
Minderheden
Zoals alle Oosteuropese landen
heeft ook Roemenië minder
heidsgroepen. De grootste is de Hon
gaarse, 1.6 miljoen, van wie de
meesten in Transylvanië leven, dat
door de eeuwen heen gewisseld heeft
tussen Hongarije en Roemenië. Er
zijn ook 375.000 Duitsers. De minder
heden hebben hun eigen taalrechten.
Een duitstalige krant verschijnt da
gelijks in Boekarest en er zijn ook
gewestelijke Hongaarse bladen. Op 1
miljoen rooms-katholieken na beho
ren de Roemenen tot de Grieks-or
thodoxe kerk.
De Roemenen houden van hun land
en zijn er zeer trots op. Het bezoek
van president De Gaulle in 1968 en
van president Nixon dit jaar geeft
hun het gevoel dat de wereld aan
dacht aan hen besteedt. Onlangs zei
een gezaghebbende Roemeen: „Voor
de oorlog was Roemenië een onbete-
kend klein koninkrijk, thans kan het
iets doen om de goede verstandhou
ding tussen de naties te bevorderen".
NEW
Nixon
Delhi vertrokken naar de Pakis
taanse hoofdstad Lahore. Vlak
voor zijn vertrek sprak de Ame
rikaanse president zijn voldoe
ning uit over de besprekingen
met de Indiase leiders.
In een anderhalf uur durend
gesprek met premier Indira Ghandi
heeft Nixon een toelichting gegeven
op zijn nieuwe Aziatische politiek,
die hij op deze reis introduceert. De
ze behelst terugtrekking van Ameri
kaanse troepen uit de Aziatische lan
den, die van nu af binnenlandse on
dermijningsactiviteiten met de eigen
krijgsmacht moeten onderdrukken.
Wel wil Amerika technische en eco
nomische hulp verlenen. Ter
afschrikking van China zullen Ame
rikaanse lucht- en zeestrijdkrachten
aanwezig blijven.
Volgens de perschef van het Witte
Huis, Ronald Ziegler. is ook gespro
ken over de mogelijkheid dat India
als voorzitter van de internationale
controlecommissie inzake Vietnam
een toeziende rol zou kunnen spelen
bij een eventuele regeling van het
conflict.
Mevrouw Ghandi zou Nixon te
verstaan hebben gegeven dat een
nieuwe bewapeningswedloop voor de
deur zou staan, als Amerika zijn in
1965 ingetrokken hulp aan Pakistan
hervat. De Indiase premier verklaar
de tegenover de pers dat de mening
van Amerika een heel eind in de
buurt komt van haar standpunt inza
ke Vietnam. Zij vindt dat het Vietna
mese volk de moeilijkheden zelf moet
oplossen. Zij is het niet eens met
Nixons standpunt dat Hanoi nu stap
pen moet ondernemen na de concejs-»
sies van Amerika.
Het Indiase staatshoofd leek d<*
grensoorlog met China die sinds 1962
woedt, te willen bagatelliseren. Ze. zei
dat Chinese en Indiase troepen her
haaldelijk oog in oog komen te staan
maar dat op dit moment meer sprake
is van een „propaganda-oorlog". j
HARTELIJK
Nixon is over het algemeen harte*-'
lijk ontvangen in New Delhi. Tijdens
een ontmoeting met de Indiase bevol
king werd de president bijna getrof
fen door een betonnen hekwerk dat
onder de druk van het publiek
instortte. Een lid van zijn lijfwacht
wist hem nog juist onder het gevaar
te weg te trekken.
In het stadion van de havenstad
Calcutta waren gisteren 50.000
mensen hijeen tijdens een massabeto
ging tegen Nixons bezoek aan India.
In het gebouw van de Amerikaanse
voorlichtingsdienst in New Delhi ont
ploften twee bommen. Er werd geen
schade aangericht.
PRAAG De Tsjeehoslowaakse
partijleider Gustav Husak heeft
gisteren aangekondigd dat tijdelijk
..scherpere maatregelen worden ge
nomen op het gebied van de commu
nicatiemedia. de personeelsbzetting
en dergelijke, teneinde de gezonde
krachten .n p3rtij en samenleving te
versterken".
In het weekblad van het centraal
vlugschriften is gebleken dat het
Tsjeehoslowaakse verzet op die dag
een algemene boycot wil organiseren
I van het openbare vervoer, eethuizen
1 en schouwburgen.
j Het blad Smena uit Bratislava
meldt moeilijkheden uit het stadje
Kamenice Pod Vtacnikom. Agenten
zouden h er een oproerige menigte
arbeiders uit elkaar hebben geslagen
dat het feit dat de partij nog niet in
staat is geweest de 'economische
moeilijkheden te overwinnen, „erger
lijk" is en dat aller inspanning is
vereist.
Het Darujpresidium kondigde grote
feestelijkheden aan ter viering van
de 29ste augustus, de dag dat in 1944
Slowakije :n opstand kwam tegen de
Duitse bezetters en de dag van de
bevrijding van Tsjechoslowakije door
de Russen.
Boycot
Hierdoor wil men waarschijnlijk
demonstraties en stakingen voorko
men op 21 augustus. Dan is het een
jaar geleden dat de Warschaupact-
landen het land bezetten. Uit illegale
ST. LOUIS Een Boeing 727 van
de Amerikaanse maatschappij Trans
World Airlines (TWA) is gisteren ge
dwongen naar Havanna te vliegen.
Aan boord van het gekaapte vliegtuig
zijn 123 passagiers en 8 beman
ningsleden. Een woordvoerder van
TWA zei niet te weten of de kaper
wiens indentiteit niet bekend is
gewapend is. Het toestel maakte een
non-stopvlucht van St. Louis naar
Los Angeles.
j van het volkslied van Rusland op een
bijeenkomst van een gewestelijke ar
beidersbond.
Bergbeklim nier»
I Ook /ouden er moeilijkheden zijn
geweest met een groep jeugdige
bergbeklimmers, die naar de berg
Rysy waren geklommen. Het is de
laatste tnd „in" om de berg te be
klimmen en op de sokkel van het
standbeeld van Lenin, dat op de top
staat, beledigende of vieze dingen te
schrijven.
Het partijblad Rude Pravo heeft
geruchten tegengesproken als zou
Tsjechoslowakije gevraagd hebben
een deel van Rusland te mogen wor
den. Het gerucht was volgens het
blad verspreid door arbeiders van de
Skodafabrieken.
Die zeiden na terugkeer van een
bezoek aan Moskou dat daar aan
plakbiljetten hingen met het
opschrift „Tsjechoslowakije vraagt
aansluiting bij de Sowjetunie". Rude
Pravo schrijft het ontstaan van de
geruchten toe aan figuren die probe
ren de vriendschappelijke betrekkin
gen tussen Rusland en Tsjechoslowa
kije te verstoren.
Uuunreis (10)
Ik zie in deze maanreis niets anders
dan een zich groot maken tegen God,
een aantasting van het Woord van
God en een begin van het einde aller
dingen.
De duivel heeft nooit groter triumf
gevierd dan met deze dingen. Toen
met Kerstmis 1968 men de maan 4ot
op 15 km naderde was het voor mil
joenen mensen dit feit dat het Kerst
gebeuren verdrong. Nu hebben weder
om miljoenen mensen via tv en radio
de Apollovlucht gevolgd en werd Gods
dag gebruikt om de prestaties van' de
mens te bewonderen.
Dat men zelfs van kerkelijke zijde
deze maanreis tolereert tekent het
diepe verval van de kerk. En dat de
Heere zwijgt is m.i. een gevolg v£$i
Zijn toorn. „Deze dingen doet gij, en
Ik zwijg, doch Ik zal lachen als uw
verderf komt en spotten als uvtfe
vreeze komt".
Uiteindelijk heeft niet de we
tenschapsmens dezer eeua het laatste
woord, maar de Heere die tot aan (je
jongste dag koren en kaf tesamen la^t,
doch eenmaal het kaf van het koran
zal scheiden. Waakt, want de toekomst
des Heeren is nabij.
Zuilichem W. H. van Oostrujn
iHanurcis (11)
Het is m.i. onjuist om aan de hand
van de Biibel de maanreis af te keü-
ren. De Bijbel is nl. geschreven in een
tijd, toen de mens nog maar een zeer
beperkte astronomische kennis bezat
en in de verste verten niet serieus
over reizen naar andere hemellicha
men kon denken.
In dat licht bezien is het dan ook
helemaal niet verwonderlijk, dat in de
gehele Bijbel met geen woord over
ruimtereizen wordt gerept. Ook dan Is
het wel te begrijpen dat in Psalm 115
vs 6 staat: „de hemel is de hemel van
de Heer, maar de aarde heeft hij de
mensenkinderen gegeven".
De mens kon zich immers slechls
over de aarde bewegen, de hemel was
voor hem onbereikbaar. Dus moest bij
wel tot de conclusie komen, dat de
hemel Gods domein was. Het is be
droevend om te zien hoe snel de Ne
derlanders en vooral de christenen on
der hen klaar staan om te fulmineren
tegen dergelijke revolutionaire presta
ties als de maanreis.
Den Pommel A. Hermans
