Waarnemers in W «-Irian
zijn slechts toeschouwers
Pool-
bere-
dcins
KRITISCHE GELUIDEN STERVEN WEG
Vlaardingen vlagt voor
zeezeiler B. Zijdenbos
Kennedy in staal'
van beschuldiging
Uit de Haagse hof geplukt
Zegetocht naar thuishaven wacht
S3.
0
i'
Broer van
ds King dood
aangetroffen i
Vermoedelijke
moordenaar val
Mboya gepakt
DINSDAG 22 JULI 1969
Tn de Londense dierentuin zoe
ken de poolberen Pipaluk en Sa-
brina verkoeling in het water on
der het toeziend oog van de
chef-oppasser van de berenafde
ling Sam Morton. Sabrina maakt
een „dansje" op de bodem van
het zwembassin in de Londense
Zoo.
(Van onze speciale verslaggever Link van Bruggen)
MERAUKE Het politieke circus verplaatste zich snel naar
een ander deel van de jungle nadat Merauke zich vóór Indonesië
had uitgesproken. 146.000 Westirianezen, zo jubelde Radio Djakarta,
hadden unaniem voor Indonesia Raja gekozen. De nationale geloofs
belijdenis van 17 augustus 1945, waarin van een Groot-Indonesisch
rijk van Sabang naar Merauke wordt gesproken, kon eindelijk ten
volle worden waargemaakt.
(Van een onzer verslaggevers)
VLAARDINGEN Zeezeiler Bertus Zijdenbos (63) zal zater
dagmorgen om elf uur met zijn Santa Maria in Hoek van Holland
aankomen na een reis om de wereld van drie jaar. Daar zal een ge-
pavoiseerde vloot jachten het zeilschip opwachten waarna de zege
tocht naar thuishaven Vlaardingen kan beginnen. „Deze dag zal hij
de moeilijkste van z'n hele reis vinden", zegt mevrouw Zijdenbos.
Een speciale commissie zorgt voor
een feestelijke thuiskomst van de
Vlaardingse kastelein. Tijdens de
persbijeenkomst, waarop bijzonder
heden over de ontvangst werden ge
geven, maakte watersporter J. van
Asperen dankbaar gebruik van de
gelegenheid de prestatie van zeezei
ler Zijdenbos nog eens duidelijk in
de hoogte te steken.
„Zo'n tocht eist normaal een jaar
voorbereiding, maar de heer Zijden
bos is min of meer spontaan ver
trokken. Je zou zelfs kunnen zeggen
op een geheimzinnige manier. Wan
neer je weet dat hij een gewone wa
tersporter is. dan moet duidelijk
worden welk een prestatie hij heeft
geleverd.
Niet geloven
Er zijn meer zeezeilers, maar die
hebben een beroepsschipper aan
boord en een uitgebreide bemanning.
Zo niet Zijdenbos. De vaklui, en
daarmee bedoel ik dan de kapiteins
van de grote vaart, schudden hun
hoofd wanneer ze horen met wat
voor primitieve middelen deze reis
om de wereld is gemaakt. Ze kun
nen het gewoon niet geloven."
Burgemeester mr. J. Heusdens sloot
zich dankbaar bij dit getuigenis aan.
Hij hoopte dat de mensen flink zul
len vlaggen, vooral langs de Nieuwe
Waterweg en Oost- en Westhaven-
kade. waar de Santa Maria haar
glorieuze intocht hoopt te maken. Hij
noemde de reis om de wereld „een
Nederlandse zaak".
Mevrouw Zijdenbos zal haar man
tegemoet varen op een kruiser van
de Rijkspolitie te water, waarop zich
verder het comité van ontvangst be
vindt. Dit comité bestaat uit B. en
W. van Vlaardingen en vertegen
woordigers van regering, Koninklijke
Verbonden van Nederlandse Water-
sportverenigingen (KVNWV) en
marine.
Dit schip zal de Santa Maria, niet
zijn elf meter een lilliputter onder j
dè zeewaardige zeiljachten, tussen j
Maassluis en Hoek van Holland ont
moeten. De rijkshavenmeester vreest
voor de Vlaardingse haven een groot
Het neer in Enropa
aantal jachten van de Schiedamse
en Vlaardingse watersportverenigin
gen.
Geadviseerd wordt daarom in de
haven een ligplaats te kiezen, omdat
anders het scheepvaartverkeer op de
Waterweg in gevaar wordt gebracht.
Deze schepen kunnen de Santa Maria
binnentoeteren. Ook de begeleidende
vloot zal in de buitenhaven een lig
plaats kiezen op aanwijzingen van
de rivierpolitie.
Vlot verloop
Het is van belang, dat het afmeren
een vlot verloop heeft omdat gebruik
moet worden gemaakt van hoog
water. De Santa Maria zal om 13.57
uur de spoorbrug passeren en om
ongeveer kwart over twee afmeren
bij de Visbank in het centrum van
Vlaardingen. Daar zal mevrouw Zij
denbos haar man begroeten in tegen
woordigheid van haar kinderen.
Van de Visbank gaat het door de
Brede Havenstraat en Hoogstraat
I naar het stadhuis, waar om kwart
j voor drie een ontvangst wordt ge-
houden. De heer Zijdenbos zal dan
worden gehuldigd. Via luidsprekers
op de Markt en bij de Visbank zullen
de Vlaardingers van het gebeuren
I getuige kunnen zijn.
j Voor het eerst sinds jaren zullen
in de toren van de Grote Kerk op
de Markt kegel en bal worden ge-
I hesen, symbolen van de oude visse-
j rijwereld. In een tijd. toen men het
nog zonder de moderne communi-
i catiemiddelen moest doen, werden
kegel en bal in de toren gehesen
I door de zogenaamde torenkijker, j
I Iedereen wist dan dat er een schip
j in aantocht was.
Vader vond zijn
verdronken zoon
EMMELOORD De 15-jarige Ebe
Slot uit Creil (Noordoostpolder) is
gistermiddag in de Noordermeertocht
dicht bij zijn ouderlijke woning ver
dronken. Hoewel hij de zwemkunst
niet machtig was. ging hij tijdens
afwezigheid van zijn ouders toch
zwemmen. Toen zijn ouders terug
keerden en hun zoon niet thuis trof
fen gingen zij hem zoeken bij de
tocht in de veionderste'llng dat hij
daar was gaan vissen. De vader vond
het slachtoffer.
Tegenstand op het internationale j
vlak kon er nauwelijks zijn. Eventu
ele kritische geluiden zouden spoedig
wegsterven. Iedereen was er toch ge-
tuige van geweest hoe de 1,70 verte- j
genwoordigers van het regentschap j
Merauke hun stem ten gunste van
Indonesië uitbrachten?
Ortiz Sanz en zijn VN-waarnemers I
waren er bij, de Nederlandse ambas
sadeur Scheltema en diens Australi
sche collega in Djakarta Joekel. Ook
de internationale pers, vertegenwoor
digd door Nederlanders, Australiërs
en Japanners, had er met de neus
bovenop gestaan.
Dat klopt ook allemaal: getuigen
waren er genoeg. De speciale verte
genwoordiger van VN-secretaris Oe
Thant kwam met z'nvrouw en z'n
staf op de dag voor de „pepera" in
Merauke aan. De internationale amb-
tenaren gingen toen lunchen en sla
pen, genoten vervolgens van enkele
meegebrachte flessen whisky op hun
platjes in hotel Negara, gebruikten
de avondmaaltijd en gingen tenslotte
hun nachtrust in. Voor een jaarsala
ris van 15.000 dollar en een „smarte-
geld" van 70 dollar per dag kun je je
per slot van rekening niet al te moe
maken.
TOESCHOUWERS
De ambassadeurs verbleven nog
veel korter in Merauke. Ze waren er
eigenlijk maar een paar uur. Hun
aankomst viel in de morgen, hun
vertrek in de middag van de musha-
warahdag. Als gast van de Indonesi
sche minister van buitenlandse za
ken. Malik, waren ze protocolair aan
diens programma gebonden. Geen ge
sprekken dus met andersdenkende
Papoea's; slechts toeschouwers in
plaats van waarnemers.
Slechts enkele journalisten hadden
gezien hoe de „pepe~a" in Merauke
was voorbereid, omdat ze door ge
brekkige luchtverbindingen gedwon
gen werden vier dagen van tevoren
aan te komen. Ze hadden ook per
soonlijk ervaren hoe de Indonesische
autoriteiten, die honderden ambtena
ren hadden ingeschakeld, hen steeds
opnieuw trachtten te beletten contact
met de bevolking te krijgen.
De overdaad van versieringen
vlaggen, monumenten van kokosnq-
ten. erebogen van ingeknipte palm
bladeren. een soort Are de Tricmphe
van de cijfers 19 en 45 enzovoorts
die de straten en de huizen zo'n fees
telijk karakter gaven, waren op be
vel van het ministerie van voorlich- I
ting aangebracht. De Papoea's, die
daarvoor hadden gezorgd, waren j
geen vrijwilligers, maar voor 't me-
rendeel ex-politieke gevangenen. Ze
waren vrijgelaten op voorwaarde dat
ze voortaan mee zouden bouwen aan l
de glorie van het Groot-Indonesische I
rijk.
Een tiental van deze ongelukkige
Moejoes en Marinds had de interna
tionale pers op een morgen mogen j
interviewen om zelf te kunnen con-
stateren hoe goed ze wel behandeld
waren. Plaats van handeling: het lo
kale militaire hoofdkwartier. Algeme
ne indruk: timide en geïntimideerde
mensen, die in het bijzijn van de
hooghartige Javaanse officieren nau-
welijks een woord durfden te zeggen.
Stereotiepe opmerkingen: „We zijn
gevangen gezet wegens het verstoren
van de rust en de orde" „We
hebben onze opsluiting totaal niet als
een gevangenisstraf gevoeld" „We
zijn blij met de heropvoeding, die we
hebben gekregen, omdat we de si
tuatie nu beter begrijpen".
weer
max.t
gist.
o.sl.
Amsterdam
zw. bew.
25
0
Brussel
mist
26
0
Frankfort
1. bew.
25
0
Genève
onbew.
28
0
Innsbruck
28
0
Kopenhagen
20
Locarno
b. bew.
31
7
Luxemburg
onbew.
23
0
Madrid
onbew.
39
0
Maiorea
onbew
32
M (inch en
onbew
23
0
onbew.
29
0
27
0
Rome
29
0
Wenen
zw. bew
23
0
SQrlch
onbew
26
K
DOOR
Toen ik toch zo in de buurt was,
ben ik de Denneweg eens langs ge
slenterd.
Had wel het gevoel de enige slen
teraar te zijn. Metgezellen genoeg,
maar die stapten doelbewust kenne
lijk met boodschappen bij bakker,
drogist en welke andere nuttige win
kels binnen. Gek eigenlijk, want de
Denneweg is echt een slenterstraat.
Het wordt er niet genoeg gedaan,
omdat er geen enkele, wat men
noemt, toeristische attractie is. Geen
perceel waar vol geladen bussen
voorrijden. Het is meer een straat
voor fijnproevers.
Een paar kunstzalen, een paar
boekhandels met tijdschriften keus,
een supermodern interieurkunst-
pand en dan de antiekwinkels. Die
variëren van hautain exclusief met
één enkele kostbaarheid in de vi
trine tot volgepropte ramen waar de
koperen mansbak van de orgeldraai
er en de gouden dasspeld-met dia
mant van betovergrootvader achte
loos naast elkaar liggen.
Wie ooit binnen in de winkels is
geweest, weet dat alle grote Oudhol
landse kasten en kabinetten ook
nog tjokvol zijn met de meest on
voorstelbare snuisterijen.
Jammer genoeg heerst ook hier al
de gewoonte om geen prijzen meer
te laten zien. De kaartjes hebben, zo
ze er al zijn, geheimzinnige code
nummers.
Dat is een psychologische fout,
waarschijnlijk in het brein der han
delaren ontstaan, omdat het corps
diplomatique de Denneweg graag be
zoekt en men denkt deze mensen
niet te mogen lastig vallen met zo
iets ordinairs als openlijke prijzen.
Volslagen onzin, want diplomaten
tellen ook de dollars en de dubbel-
Slenteren
tjes! En bovendien zijn ze allemaal
bij elkaar maar een handjevol van
het publiek, dat wel eens kooplustig
zou kunnen zijn.
Maar goed, er is verder nog ge
noeg. Van kroeg-met-tapkast tot
eethuysje-met kaarsen op tafel en
spiksplinternieuw, een heldere cafe
taria naast de winkel waar alle vo-
geltjesvoer te krijgen is.
„Het Voorhout" staat boven het
spiegelend glas en dat is goed geko
zen. Een uitlopertje van, een verbin
ding ook met het Voorhout, dat sta
tig droomt onder kastanjes en lin
den.
De Denneweg met het Jager
straatje, het Lissabon en de Spek-
straat is van oudsher het domein
van burger en ambachtsman ge
weest. Het Voorhout was voor de
hoge heren.
Kleine schakel ook de Vos-in—
Tuinstraat, niet langer dan de zij -
gevel van hotel Des Indes. De antiek
liefhebbers kunnen daft direct
gaan genieten, al hebben ze maar
één kwartje op zak. Ik geloof ten
minste, dat een rolletje sabbels zo
iets kost. Ze behoeven slechts de
apotheek Vigelius binnen te stap
pen, gevestigd sinds meer dan men
senheugenis op nummer één. Er kun
nen natuurlijk serieuzere zaken wor
den gehaald, maar waarom ernstig
zijn, wanneer het niet behoeft? Ove
rigens wie het Lissabon inschiet
kan aan een „Gezonde Apotheek"
een harinkje pikken zo uit het
handje, een concurrentie die geen
der partijen schaadt!
Ook de districtsvertegenwoor
digers, die van heinde en ver per boot
naar Merauke waren gebracht, wa
ren niet veel meer dan gevangenen.
Ze bevonden zich dagenlang in een
groot warenhuiscomplex, dat voor
wonen, eten en recreatie was inge
richt. Het terrein was omheind met
prikkeldraad.
Toen ik me op de dag van aan
komst bij de ingang vervoegde om
met hen te praten, werd ik niet toege
laten. „Ze zijn zich aan het h iden",
zei de ene ambtenaar. Een ander zei
dat ze een „sportuurtje" hadden. De
„bupati", de resident, die in Merauke
de „pepera" heeft voorbereid hij
is een Javaan; zijn naam is Grego-
rius Darmowididjo vertelde me
ten laatste dat een bezoek van een
vreemdeling van tevoren „georgani
seerd" moest worden.
GEZAAG
's Avonds was het zover. Ik mocht
getuige zijn van een feest, dat ter erev
van de tijdelijke volksvertegenwoordi
gers gegeven werd. Veel muziek,
veel dans. een voorstelling van een
militaire karateclub, koffie, cake en
gebakken banaan. Alle Papoea's had
den nieuwe khaki kleren gekregen
lichtbruin of lichtblauw. Ze waren
rijkelijk op tabak getracteerd
„White Ox", een zware export shag
van de weduwe Van Nelle terwijl
ze goede maaltijden genoten.
Aan het slot van de feestavond
zorgde een „cheerleader" ervoor dat
er nationale liederen werden aange
heven zoals „Van Sabang tot Merau
ke" en „West-Irian deel van Indone
sia Raja". De volgende morgen had
deze man niet langer burgerkleren
aan. Hij liep toen rond in het uni
form van kapitein van de Indonesi
sche landmacht. Volgens het naam
bordje boven z'n rechterborstzak
he«t hii Soebadio.
De „bupati" liep al die dagen als
een vader tussen z'n kinderen rond.
Hij sprak hen tijdens de plechtige
eedaflegging met gebed geopend
en- gesloten meerdere malen toe.
waarbij hij telkens weer de nadruk
„legde op het feit, dat de afgevaardig
den op een democratische wijze wa
ren gekozen. Ook herhaalde hij meer
dan eens dat in alle opzichten aan
het akkoord van New York van 1962
was voldaan.
SCHADUW
De gangen van de niet-Indonesische
journalisten werden dag en nacht
zorgvuldig nagegaan. Er was be
waking voor het schoolgebouw de
vroeeere Europese school waarin
ik was ondergebracht. Op elke wan
deling werd ik gevolgd, meestal door
één. soms door twee ambtenaren.
Toen ik me op het totaal met on
kruid overwoekerde Nederlandse
kerkhof bevond en daar het monu
ment bekeek ter nagedachtenis van
de negen marinemensen, die op 12
augustus 1957 met hun vliegtuig bij
Merauke neerstortten, stond m'n be
waker op een hoek van een straat te
wachten. Toen ik naar de havenstei
ger liep, waar het totaal verwaar
loosde vroegere gouverneursjacht
Oranje lag, stond dezelfde man ach
ter een gebouwtje te gluren.
Beklag bij het ministerie van
voorlichting mocht niet baten. Ook
als ik op m'n schaduw toeliep en
hem met allerlei scheldwoorden
probeerde weg te jagen, bleef hij
in m'n spoor. Eén Indonesische
ambtenaar probeerde me wijs te
maken dat de man wel tot de sub
versieve elementen van de Papoea
bevolking zou behoren, en dat hij
er op uit was moeilijkheden te ver
oorzaken...
Hoe 't ook zij. één bewaker heeft
van het volgen van een groepje
journalisten in ieder geval dagen
last gehad. Op de lange weg, die
zij gingen in de tropenzon is vijf
kilometer wandelen een heel eind
liep hij zich kennelijk een blaar
op z'n hiel. Hij ging tenminste
opeens mank lopen en ook de vol
gende dag had hij dezelfde wankel
gang.
Het is thans allemaal voorbij in
Merauke. In andere plaatsen in West-
Irian zijn of worden dezelfde
•shows opgevoerd. De emu en de toe
kan lopen of vliegen weer rustig in
het dromerige stadje, waarin het
Prins Bernhard heeft gister
morgen het personeelsgeschenk
van de jubilerende Fokker-vlieg
tuigfabriek. onthuld. Het
geschenk was een kunstwerk van
Andre Volten ter gelegenheiln
van het 50-jarig bestaan ra»,0
Fokker. Rechts de scheidende diL
recteur van Fokker, de heer l-
During. I
Vrienden betnaren stilzwijgen
BOSTON Senator Edward
Kennedy is gistermorgen offi
cieel in staat van beschuldiging
gesteld, omdat hij, na betrokken
te zijn geweest bij een ongeluk,
de plaats van het ongeluk heeft
verlaten en zich niet direct bij
de politie heeft gemeld. Zoals
gemeld is hij zaterdag met zijn
auto bij Edgartown van een
smalle brug in een vijver ge
stort. De 29-jarige inzittende
Mary Jo Kopechne, voormalig
secretaresse van zijn broer Ro
bert, kwam om het leven,
ven.
Op overtreding van betrokken
wetsartikel staat een straf van mini
maal twee maanden en maximaal
twee jaar.
Kennedy rroest maandag 28 juli op
de zitting verschijnen van de recht
bank in Edgartown. waar zal worden
beslist of df bewijzen vervolging
rechtvaardigen
Edward Kennedy heeft verklaard
dat hij zich nas negen uur na het
ongeluk bij de politie heeft gemeld
omdat hij in een shocktoestand ver
keerde. Omtrent de oorzaak van het
ongeluk ;s niets bekend
Het plaatselijke hoofd van politie
in Edgartown Dorrunick Arena, heeft
de pers meegedeeld dat talloze
mensen hem telefonisch of per tele
gram hebhen gevraagd zich niet te
sterke Indonesische garnizoen geble
ven is.
In de bossen eromheen, in de ber
gen. die met hun richels naar het
Australisch deel van Nieuw-Guinea
wijzen, gaan paraehutisteneenheden
van generaal-majoor Sawor Edhie
hun zware patrouillegane. De hewo--
ners van die streken zijn allesbe
halve rustig. Ze zijn verbitterd over
het optreden van de Indonesische mi
litairen en over de economische ach
teruitgang. Het feit. dat alle Ja
vaanse goeroes uit het binnenland
moesten worden teruggetrokken,
spreekt, wat de stemming betreft,
voor zichzelf.
De stad, in korte tijd onderhevig
aan drie naamsveranderingen:
Hollandia, een vertrouwende
klank gedurende de Tweede
Wereldoorlog, daarna Soekarno-
laten beïnvloeden door eventueel P
hem uitgeoefende druk. p
Stilzwijgen
De .Kenne'ly-elan" en de vriendL
met wie de senator en mejuffroiL
Kopechne de vrijdagavond haddj^
doorgebracht, bmvaren het absoltj
stilzwijgen. De advocaten van de L
miiie hebbrn iedereen verzocht niL
te zeggen wat de senator in zijn v<_
dediging zou kunnen schaden.
g'
Ook de l°den van het bureau v
Kennedy in Washington laten ni
los. Alleen de democratische votn
man, Mike Mansfield die in de a
naat altijd trouw wordt gesteuis
door Edward Kennedy, heeft geze_
dat hij vertrouwen had in zijn jon
collega.
De duistere en tragische gebeurt
nissen bij Edgartown werpen echt
volgens poiitieke waarnemers e
schaduw over de toekomstige ca
rière van de senator, die geacht we
erop voorbereid te zijr orr zijn ka®
te wagen in de pres'dentsverkieziB
gen van 1972 Naar algemeen inziet
zal deze zaak gauw moeten word t
opgehelderd, wil de erfopvolger vi
John en Robert Kennedv niet I
openbare mening blijvend tegenovn
zich vinden. u
ATLANTA Dominee A. D. WiP
liams King, enige broer van de vel'
moorde negerleider Martin Luthe
King, is gisteren dood aangetrofff
in het zwembad bij zijn huis in <P
Amerikaanse stad Atlanta. P
Het stoffelijk overschot is gistet
morgen door zijn drie kinderen j
het water gevonden. De oorzaak v<|
het ongeluk is nog niet bekend. Wj
heeft dominee Andrew Young. e(.
van zijn assistenten gezegd dat d
minee King in de nacht van zondi
op maandag kort na zijn thuiskom
een bad heeft willen nemen alvorei
naar bed te gaan.
Dominee King is evenals zijn ve
moorde broer lid van de baptistei
kerk. Hij had zitting in het uitvoi
rend bureau van de conferentie va
leidende christenen in het zuide
waarvan Martin Luther directei
was.
NAIROBI De politie van Nai
robi heeft gisteren meegedeeld ee
man te hebben gearresteerd die eer
dacht wordt van de moord op d
Keniase minister van economisch
=n ontwikkeling Tor
De arrestant heet Nahasjon Iss»
Njenga, en is gistermiddag verschiet
nen voor een justitieel college, dat dfe
beschuldiging uitsprak. Hij blijft ire
voorlopige hechtenis in afwachtinh
van een nader onderzoek-
