Arend met tamelijk harde
klap tegen moederschip
DELTAROUTE
VOLTOOID
Commentaar
De Jong:
immens
respect
Drie brugmaatschappijen
presenteren folder
Koppelingsmanoeuvre boven maan
Mogelijk fout gemaakt bij navigatie
ï&to&cd
Houston
angstige
wachtte in
spanning
Grandiose winstpartij
van Roemeen Cheorghiu
Collins in Columbia
was vergeten man
Vakmanschap
is
meesterschap
knti-dimax
LM miste doel
op 6 kilometer
Zelfbeschilddng
voor W.-Irian
Verwarring
ÏNremlin-leiders
Rebben behoefte
Ije praten met VS
5
DINSDAG 22 JULI 1969
Bierkenners
vragen
UET was voor Moskou geen prettige
T gedachte, dat de Amerikanen als
eersten op de maan zouden landen.
>|lzij gaven daar in de afgelopen maan-
jden blijk van.
Na de mislukte terugkeer naar de
Jaardc waarbij de Rus Komarov om-
lkwam was een achterstand ontstaan
die niet pieer te overbruggen viel.
IZo kwam het, dat de Russen een on-
ibemand ruimtevaartuig naar de maan
zonden om de aandacht van het le
(verwachten Amerikaanse ruimtc-
zucces af te leiden.
•"[Tevoren lieten zij weten, het in het
■huidige stadium van het maanonder-
.jioek niet verantwoord te achten men
senlevens in de waagschaal te stel-
oAlgemeen werd aangenomen, dat de
Loena 15 in staat zou zijn grond -
-flmonsters van de maan op te pikken
en naar de aarde te brengen.
Moskou heeft nooit gezegd, dat dit
zou gebeuren. Het mysterieuze ge
drag van de Russen leidde echter on
vermijdelijk tot allerlei speculatie,
althans weten we, dat een zachte lan
ding voor het nemen van monsters
'niet op het programma stond, óf dat
Jfle Loena 15 faalde toen hij te pletter
floeg.
;€/\ls de Russen open kaart hadden ge
speeld, had deze onaangename situa
tie voorkomen kunnen worden. Nu
2>orgden zij voor een anti-climax.
Niemand zal eraan twijfelen, dat de
L6pussen mensen op de maan kunnen
•rengen. Dat is een kwestie van tijd,
lie in onze dagen ontstellend snel
Ikt te gaan.
Jntussen blijven de afzonderlijke in
spanningen van Amerikanen en Rus
een ontoelaatbare verspilling.
Samenwerking is e-* juist hier ge
iden.
ij kan voorkómen, dat de expedities
allengs ontaarden in een militaire
1 wedloop die een funeste uitwerking
;an hebben op het toch al bedreigde
•ven op aarde.
Voor Armstrong en Aldrin was de
ze koppelingsmanoeuvre het laatste
onbekende risico. Twee uur na de
vastmaking kroop Armstrong door de
tunnel naar de Columbia; Aldrin
volgde 40 minuten later. Daarna
werd de maansloep losgekoppeld en
de ruimte in gestuurd. Tevoren had
Armstrong de maanmonsters reeds
naar het moederschip overgebracht.
HOUSTON De terugkeer van de Arend naar het rond de
maan cirkelende moederschip, de Apollo-11, is gisteravond soepel
verlopen. Alles hing af van de vraag of de opstijgmotor feilloos zou
werken. Bij weigering zou er voor de astronauten Armstrong en
Aldrin geen redding meer mogelijk zijn geweest.
Om precies 22.35 uur, ruim
3% uur na het geslaagde vertrek
van de maan, maakte de Arend
zich na ingewikkelde manoeu
vres vast aan het moederschip.
Korte tijd later waren de maan-
wandelaars na dertig historische
uren weer herenigd met Mike
Collins, die al die tijd eenzaam
zijn rondjes uitvoerde.
De koppelingsmanoeuvre gebeurde
toen beide ruimtevaartuigen zich bo
ven de zichtbare zijde van de maan
bevonden. Tijdens de vastmaking
schijnt er iets fout te zijn gegaan met
de navigatie, want de twee ruim
teschepen, die gezamenlijk de Apol
lo-11 vormden, maakten tijdens de
operatie een schokkende beweging.
Het schijnt, dat de Arend en de
Columbia al tegen elkaar waren ge
komen, neus tegen neus, voordat Col
lins in de Columbia dit wist Toen hij
zijn capsule als het ware even inhield
om te voelen of de Arend er al
was, volgde een tamelijk harde klap,
die werd gevolgd door een schokken
de beweging.
Spanning
In Mission Control te Houston
heerste grote spanning toen tijdens
de koppeling de radio-verbining niet
goed doorkwam. Dit duurde maar
even, want na enkele minuten kwa
men de stemmen van de astronauten
weer helder door.
De maansloep steeg om 18.35 uur
van de maan op. Armstrong en Al
drin werden om kwart over vier ge
wekt. Beide begonnen onmiddellijk
met het controleren van de appara
tuur. Collins werd reeds om half drie
gewekt. Aldrin liet weten goed uitge
rust te zijn van de werkzaamheden
op de maan, maar Armstrong heeft
volgens het vluchtcentrum Houston
niet bijzonder vast geslapen.
De stabilisatieraketten van de Eag-
I le moesten tweemaal worden ontsto
ken. om de baan van de maansloep
parallel aan die van de Columbia te
doen lopen. Gedurende deze manoeu
vre ging iets mis met de water-accu
mulatoren van het koelsysteem, maar
de astronauten lieten weten dat zij
zich hier geen zorg over maakten.
Om 22.35 uur, vier uur na het vertrek
van de maan. werd de koppeling tot
stand gebracht. De reis naar de aar
de is begonnen.
Op de maan bleven slechts voetaf
drukken van Aldrin en Armstrong
achter en een deel van de apparatuur
waarmee zij geschiedenis hadden
geschreven.
HOUSTON De plaats waar de
Arend in de Zee der Rust heeft
gestaan is 0.6914 graden ten noorden
van de maanevenaar en 23.461 graden
ten oosten van het middelpunt van
de maan. Dit heeft de NASA gisteren
meegedeeld. Het punt is berekend
aan de hand van de jongste gegevens
van de volgstations op de aarde.
De opgegeven coördinaten kunnen
300 meter in het rond mis zijn. De
plaats is ongeveer zes kilometer ten
noorden van het vooraf berekende, in
het vluchtprogramma opgenomen
punt.
De NASA meent dat deze fout te
verwaarlozen is. De maan staat
380.000 kilometer van ons vandaan en
fouten van een paar kilometer kan
men verwachten, aldus een woord
voerder in Houston.
ARJOS-enquête
DEN HAAG Een AR
JOS-enquête in Zuid-Holland leverde
als meerderheidsstandpunt van leden
dezer organisatie op. dat de Indone
sische politiek aldaar veroordeeld
moet worden.
Het provinciaal bestuur organiseer
de de enquête in april omdat het van
mening was, dat het Nederlandse
volk te weinig betrokken is geweest
bij het vraagstuk West-Irian. Een an
der resultaat van de enquête: zelf
beschikkingsrecht is belangrijker
voor de Papoea's dan economischë
leefbaarheid.
Nederland had hieraan mee kun
nen werken door zijn onjuiste hou
ding ten dezen te laten varen; door
diplomatiek overleg met Indonesië en
door de zaak nadrukkelijk aan de VN
voor te leggen. Overigens geloofde de
meerderheid der ondervraagden niet
aan de doeltreffendheid van de VN
in kwesties als deze.
AMSTERDAM Voor dc eerste
maal in het negende IBM-tornooi
heeft de wedstrijdleiding na 5 uur
hard schaak gisteren een groot
aantal partijen hoofdzakelijk in de
meestergroep als „afgebroken"
moeten noteren. Daa-ronder waren de
ontmoetingen van Portisch Har-
toeh en Ivkow Barendregt.
Een geweldige winstpartij groeide
onder de vingers van de Roemeen
Geheorghiu. die de Italiaan Tatai
werkelijk van het bord vaagde.
Pech had Langeweg, die met zwart
tegen Damjanovic een zeer verre the
oretische analyse bracht uit
Russische schaakkringen afkomstig,
waarin de Zuidslaviër evenwel een
geweldig nieuwtje bracht. Langeweg
stond vrijwel direct verloren.
De remises van Darga tegen Don-
ner en Kavalek tegen Ree waren niet
al te opwindend.
UITSLAGEN
Uitslagen gisteren 6e ronde groot-
mccstergroep: Wasjoekow Stetn Vi'ft,
Kavalek Ree Damjanovic Lan
geweg 1—0. Byrne Liberson 1'/s. Dar
ga Donner Gheorghlu Tatal
1—0, Portisch Hartoch afgebr. Ivkow
Barendregt "s.
Stand na 6 ronden: 1. Portisch 4 1
afgebr.. 2/3. Liberson. Wasjoekow 4. 4/7.
Darga. Damjanovic. Kavalek. Stein 3'/»,
8/10. Byine. Ivkos, Tatai 3. 11. Hartoch 2'/»
l 1 afgebr., 12/13. Gheorghiu. Ree 2'/.. 14.
Barendregt 2. 15. Donner 1'/». 16. Langeweg
I l-
6e ronde meestergroep: Johannessen
Diez del Corral l/t—Zutdema Csom
afgebr.. De Rooi UJtetky 0—1. Schotl
Ostojic 0—1. Gerusel Van Baarle 0—1,
i Maeder Van Scheltinga 1—0.
Stand meestergroep na 6 ronden: 1.
Ostojec 5. 2. Maeder 4' 3. Csom 4 1
afgebr.. 4/5. Diez del Corral en Johannes-
j sen 3'T, 6. SchoII 7. Van Scheltinga 3'.!.
i 8. Van Baarle 2 1 afgebr.. 9/10. Gerusel.
UJtelky 2. 11. Zuldema 1 2 afgebr.. 12. De
Rooi 1.
Nog een foto van de wande
ling. die gisteren werd gemaakt,
honderdduizenden kilometers
van moeder aarde verwijderd.
Een immense afstand, waar men
maar moeilijk begrip van kan
krijgen omdat de astronauten
donderdag al weer terug worden
verwacht.
Gisteravond was het weer volop
Apollo in de ether, maar hoewel ie
dereen trouw op zijn post was, ont
stond er kort na tien uur verwarring
over het moment van de koppeling.
Ook nu weer waren de strikt zakelij
ke, gecodeerde aanwijzingen uit
Houston monotoon hoorbaar, die op
het grote ogenblik een anti-climax
veroorzaakten.
De radio vermeldde het feit van de
koppeling en sprak daar lustig en
druk op door, terwijl op het beeld
scherm Henk Terlingen en zijn des
kundigen met ingeschakelde koptele
foons nog zwijgend zaten te wachten
op het alweer historische feit.
Wij genoten dus dubbele berichten,
maar aangezien alles in de ruimte
perfect verliep kon dit als vrolijke
noot worden meegenomen. Tenslotte
ging Terlingen wat sec over tot beeld
herhalingen van de vorige nacht, aan
nemende dat de spannende koppeling
een feit was geworden. De radio had
toen al diverse juichende correspon
denten aan de lijn gehad.
Het was allemaal niet erg, wij ver
namen toch hoe best alles ging. Op
nieuw werden het lange uitzendin
gen, waarbij kijkers en luisteraars
zoveel mogelijk informatie kregen,
ook over reacties uit de wereld. Voor
al in de radioberichtgeinng speelde
de Russische Luna 5 een intrigerende
rol.
Vanavond zal de NOS-televisie op
Nederland 2 een Amerikaanse discus
sie over de betekenis van de maan
landing laten horen, zulks in plaats
van het programma Operatie ..Opera
tie" over een parachutesprong. Des
kundigen zullen spreken over reli
gieuze, sociologische, juridische, vol
kenrechtelijke en filosofische aspec
ten van het betreden van een andere
planeet.
HOUSTON Mike Collins,
de man die in zijn eentje als
maar om de maan trok om op
het ogenblik te wachten totdat
de maanwandelaars zich bij hem
voegden, is de laatste uren een
'vergeten man' geweest die zich
klaarblijkelijk een beetje heeft
verveeld.
Van tijd tot tijd praatte hij met de
mensen in Houston, maar alle aan
dacht ging uit naar de mannen op de
maan. Toen Collins vernam dat de
Eagle veilig was geland, zei hij: „Een
pracht onderneming".
Toen men op aarde juichte over de
geslaagde maanlanding kwam er
daar opeens een stem in de ruimte,
die van Collins: „He. vergeten jullie
de vent in de Columbia niet", kreeg
Houston te horen.
Levendiger
Het contact met Collins werd na
derhand levendiger omdat men wilde
weten wat hij zag en of hij zijn
collega's kon waarnemen. „De grond
ziet er glad uit maar ik kan de Eagle
niet zien", zei Collins. „Gisteren toen
de zon laag stond leek het lan
dingsgebied veel ruwer te zijn dan
hu in het volle licht".
Toen mission control in Houston
meedeelde dat de Adelaar prachtig
op zijn pootjes op de maan was ge
land, liet Collins een krachtig en op
gewekt halleluja" horen.
Naderhand meldde Houston Collins
dat de maanwande'ine uitstekend
verliep. .Reusachtig", was het com
mentaar van de vergeten man. Col
lins is waarschijnlijk de enige Ame
rikaan geweest die niet op de tv de
verrichtingen van zijn twee collega's
op de maan heeft kunnen zien. Toen
mission control hem dit meedeelde,
zei Collins Zo is het ook, maar ik
ben er niet kapot van".
HOUSTON De specialisten
in het NASA-centrum in Hous
ton hebben uit het doen en laten
«1ICI
1 Bed]
j leve:
MOSKOU Na afloop van een
isprek van twee uur dat hij heeft
n%ad met de Russische premier Ko-
'e gin, heeft de gewezen Amerikaanse
^"te-president Hubert Humphrey
kteren verklaard, dat volgens hem
e Russische leiders er behoefte aan
ebben met ons te praten". Met Ko-
gin had hij o.a. gesproken over een
31fperking van de bewapening, het
1( ibije-Oosten en Vietnam. Ook was
(er algemeen de samenwerking op
K' t gebied van de ruimtevaart ter
"Tr rake gekomen. Hij weigerde te ver-
ei llen op welke wijze zij over het
schil tussen de Sowjetunie en Chi-
1 i hadden gesproken.
Nederlandse student
i Frankrijk gedood
l^PARIJS Bij een auto - ongeluk
71 de nacht van zondag op maandag
f Fontainebleau is gisteren de Ne-
05 rlandse student T. W. Smith uit
l0p recht overleden. Twee van zijn
ndgenolen, H. Geerts en W. Heil.
iden eveneens uit Utrecht, werden
wond.
De drie Nederlanders kregen een
'-1? t van een Franse automobilist,
di aarschijnlijk is hij achter het stuur
3I? slaap gevallenen is daardoor met
gi jn auto van de weg geraakt. De
m ansman is bij dit ongtluk ook om
;tr >t leven gekomen.
ig! IJSSELMUIDEN Gistermiddag
ed nstreeks vijf uur is op de IJssel ter
jol xigte van het dorp Wilsum (ge-
o eente IJsselmuiden) een motorboot-
iel van de familie Huisman uit Snoek
'ervaren door een vrachtboot. De
dobder en moeder en twee zoons kon-
er m zich redden, maar twee meisjes,
voij> 11-jarige R. Huisman en de 13-ja-
M. Hulksman, zijn verdronken.
BARENDRECHT De ope
ning van de Deltatunnel onder
de Oude Maas tussen Baren-
drecht en Heinenoord, vanmor
gen door de minister van ver
keer en waterstaat, drs. J. A.
Bakker, is voor de NV Benelux-
tunnel, de NV Brugverbinding
Haringvliet en de NV Provin
ciale Zeeuwse Brugmaatschap-
pij, die de Zeelandbrug exploi
teert, aanleiding geweest tot een
gezamenlijke presentatie van de
Deltaroute. Met de opening van
deze tunnel is de Deltaroute
voltooid, waardoor een vlotte
verbinding tussen de Randstad
en Zeeland en omgekeerd moge
lijk is geworden.
Viad e Zuidhollandse en Zeeuwse
eilanden biedt deze route de automo
bilist. die van de Randstad naar Zee
land of naar België rijdt, een plezie
rige venbinding, die een flinke tijd
winst een half uur tot drie
kwartier op het traject Rotterdam -
Middelburg oplevert. Dat is echter
niet het enige. De retourrlt van Rot
terdam (Zuidplein) naar Middelburg
is niet minder dan 60 kilometer kor
ter dan de route via Bergen op
Zoom.
Behalve zakelijk interessant is de
Deltaroute ook toeristiseh van ve-
lang. Met twee tunnels, twee brug
gen. waaronder de langste van Euro
pa. en een dam is deze route voor de
toerist een staalkaart van Neerland'
waterbouwkundig vakmansehap.
Dit staat allemaal te lezen in de
folder, die vandaag door de drie
brugmaatschappijen is gepresenteerd. 1
Deze folder zal in enkele honderddui
zenden exemplaren worden verspreid
De tekenaar Robbert Das uit Aer-
denhout heeft op verzoek van de drie
brugmaatschappijen de Dellaroule op
suggestieve wijze In de rolde: vorm
zegeven De foldei geeft verder de
tailtekeningen van de verschillende
kunstwerken in de route, terwijl ook
een aantal foto's met gegevens over
de bruggen en de tunnels ls opgeno
men.
van Armstrong en Aldrin op de
maan twee voorlopige conclu
sies getrokken, die van zeer veel
belang voor de wetenschap en
techniek zijn.
De eerste betreft de maanbodem en
bevestigt de inlichtingen die door de
Surveyor en de Loena-9 en 15 zijn
verzameld. Het gesteente dat het op
pervlak van de maan bedekt is hard
en betrekkelijk compact.
Het oppervlak van de „Zee der
Stilte" is gelijkmatig vlak, maar be
zaaid met stenen. De laag steengruis,
die afkomstig is van meteorieten, is
niet dik, maar komt overal voor. Het
heeft de pakken van de astronauten
bevuild en hun blauwachtige schoe
nen zijn snel grijs geworden.
Armstrong heeft enige stenen verza
meld die op mica lijken. Het gaat
waarschijnlijk om stukken meteoriet.
Een opmerkelijk feit, dat de co
hesie van de maanbodem aantoont, ia
dat de uitstoting van gassen door de
motor van de dalende LM geen enke
le krater heeft doen ontstaan. In het
algemeen schijnt de maanbodem ieta
harder te zijn dan was verwacht.
Een tweede conclusie heeft nog
meer de deskundigen verbaasd en
ook gerustgesteld. Dit is de wijze
waarop de astronauten zich in hun
pakken verplaatsten.
DEN HAAG Namens de
Nederlandse regering wil ik
graag uitdrukking geven aan
mijn gevolens van immens res
pect en bewondering voor de
succesvolle landing van Ameri
kaanse astronauten op de maan.
Met deze woorden feliciteerde
premier De Jong president
Nixon met het behaalde Ame
rikaanse succes.
„Wil mijn beste wensen aanvaar
den voor de veilige terugkeer van de
onverschrokken bemanning van de
Apollo-11" zo besloot de premier zijn
gelukwenstelegram aan het Ameri
kaanse staatshoofd.
Ook minister van buitenlandse za
ken Luns zond Nixon een telegram
met gelijke strekking. „Het is voor
waar voor de hele wereld maar spe
ciaal ook voor de Verenigde Staten
een moment van triomf waaraan de
mens in zijn stoutste dromen niet had
durven denken." zo luidde het tele
gram van de bewindsman.
Uit alle landen stromen dergelijke
gelukwensen het Witte Huis binnen:
van de Biafraanse leider Oejoekwoe.
de Roemeense president Ceausescu,
Ti in Tsiechoslowaakse collega Svobo-
da en het Poolse staatshoofd,
maarschalk Spychalski.
UTRECHT Kardinaal Alfrink
reageerde op de maanlanding als
volgt:
„Nauwelijks een eeuw geleden
moesten grote delen van de bewoon
de aarde nog worden ontsloten, met
uiterst gebrekkige middelen.
Thans hebben pioniers de eerste
stappen op de maan gezet met de
hulp van 100 jaar technische ontwik
keling en ontdekkingen, met de hulp
van de onoverzienbaar vele mensen,
die in de loop van 100 jaar de weten
schap hebben vooruit gebracht. De
mens mag trots zijn op hetgeen hij
heeft bereikt, anderzijds bedenkend,
dat hü slechts heeft gevonden wat
er reeds voor hem was.
Hij heeft noch de aarde noch de
maan gemaakt. Hij heeft wel de
de maan bereikt. Met de grootste
bewondering heb ik de maanreis
gevolgd voor zover de tijd me toe-*
liet. Bewondering voor de astronau
ten. voor hun durf, voor hun vaar
digheid, voor hun kunde, voor huil
vertrouwen voor hun geestelijka
evenwicht.
