Koerswijziging Apollo-11
correct uitgevoerd
Slechts selectie tot inlijving
Medailles van Gagarin
en Komarow naar maan
Kans op botsing Loena klein Bemanning slaapt rustiger
Eerste dag nogal warm
Levenslang voor
oorlogsmisdadiger
De beste
wensen van
Valentina
door mr. G. J. de Lint
7
VRIJDAG 18 JULI 1969
President TSixon: Ontroerend aspect
WASHINGTON De ruimte
vaarders van de Apollo-11 zullen
de medailles van de Russische
kosmonauten Joeri Gagarin en
Wladimir Komarow op de maan
achterlaten. De astronauten zul
len ook herinneringsmedailles
aan de Amerikaanse ruimte
vaarders Virgil Grissom, Roger
Chaffee en Edward White op de
TEKENS VAN
APOLLO
Ook in Nederland in het ruim
tevaartcentrum van de volks
sterrenwacht Simon Stevin te
Oudenbosch volgt men de
maanvlucht op de voet. Een
kijker blijft gericht op het „bui-
tengebeuren"Gistermiddag zijn
de eerste rechtstreekse signalen
van het ruimteschip ontvangen.
I maan achterlaten. Deze drie as-
I tronauten kwamen op 28 janua
ri 1967 tijdens het proefdraaien
van de Apollo-2 op Kaap Ken-
j nedy om het leven.
I Een en ander werd gisteren door
j president Nixon bekendgemaakt. „De
twee mannen, van wie wij hopen dat
zij voet op de maan zullen zetten,
vertegenwoordigen de hele mensheid.
Hun prestaties zal die van de wereld
zijn. Het is daarom gepast dat de
eerste maanverkenners een erken
ning van de opoffering met zich mee
nemen, die andere ruimtepioniers
zich hebben getroost om te helpen
het pad voor hen te effenen."
Voor moed gelden geen internatio
nale grenzen, Gagarin en Komarow
moeten de eer delen die, naar hij
vurig verlangt, de ruimtevaarders
van de Apollo-11 zal toevallen. „Uit
erkentelijkheid voor de toewijding en
opoffering van dappere mannen uit
verschillende landen, onderstrepen
wij een voorbeeld dat wij hopen te
geven dat wanneer de mens de
maan kan bereiken, de mens ook tot
overeensteminmg kan komen", aldus
Nixon,
De echtgenoten van Gagarin en
Komarow hebben de medailles mee
gegeven aan de Amerikaanse astro
naut Frank Borman. tijdens de reis
die hij onlangs naar de Sowjetunie
heeft gemaakt. Zij hebben verzocht
MAINZ Een rechtbank in Mainz
heeft gisteren de oud-nazi Leopold
Windisch (56) wegens deelneming
j aan moord op Joden tot levenslange
I gevangenisstraf veroordeeld. Volgens
I de aanklacht had hij in 1942 als hoofd
i van het burgerlijk bestuur van de
stad Lila deelgenomen aan de selectie
en de executie van ongeveer 12.00(1
I Joden en zigeuners. Windisch werd
j in 1964 gearresteerd. In 1967 kwam
hij voor de rechter. Na negen maan-
den echter werd het proces wegens
vooringenomenheid van de rechters
afgebroken. Het tweede proces tegen
Windisch was in februari jl. begon-
In Amsterdam is de acteur
Philipe C. la Chapelle op H6-
jarige leeftijd overleden.
de medailles bij de eerste landing
van de mens op de maan te leggen.
President Nixon noemde dit een
„ontroerend aspect" van de Apol-
lo-vlucht. Zoals bekend kwam Gaga
rin, de man die als eerste in de ruim
te heeft gevlogen, vorig jaar bij een
vliegtuigongeluk in de buurt van
Moskou om het leven. Komarow ver
ongelukte tijdens de landing van zijn
ruimteschip op 24 april 1967.
KKOKKES
TWEEDE
De Engelse afvaardiging naar het
songfestival in Knokke is er
niet in geslaagd beslag op de
eerste prijs te leggen. Na een
nek-aan-nekrace met de Spaanse
ploeg Spanje blijkt zich in de
wereld van de lichte muze enorm
thuis te voelen, getuige de re
cente zege in Scheveningen en de
overwinningen m Eurovisiever-
band moesten de (overigens
uitstekende) Britten het hoofd
buigen. Het werd een finale van
hoog gehalte, gisteravond in
Knokke. met Spanje op de eerste
plaats en Engeland (op de foto)
op een uiterst eervolle tweede.
5 I
HOUSTON Steeds langzamer gaat de Apollo-11 op het ogen
blik op de maan af. Gisteren werd op het vastgestelde tijdstip een
koerscorrectie uitgevoerd, waarvoor de motor een seconde heeft
gebrand. Vanavond om drie minuten voor half negen staat weer
een koerscorrectie op het programma.
Morgenochtend om half vijf na
62 vlieguren wordt de aantrek
kingskracht van de maan groter dan
die van de aarde. Dan gaat het ruim
teschip met steeds toenemende snel
heid Verder, totdat de omloop van de
maan is bereikt.
De koerscorrectie van gisteren werd
feilloos uitgevoerd. In totaal voorziet
het vluchtplan in vier correcties,
maar die behoeven niet alle nodig te
zijn. Zo is ook de eerste koerscorrec
tie (van woensdag) vervallen.
Het eerste nieuws dat de drie as
tronauten gisteren na hun rustperiode
te horen kregen was een bericht van
het Britse observatorium te Jodrell
Bank dat de Russische Loena-i5 in
een 'baan om de maan was gekomen.
Functionarissen van het Nationale
Een indrukwekkende en interes
sante opname van de lancering
van de Saturnusraket, die de
Apollo-11 de ruimte in bracht. Er
is alle reden om deze foto nu nog
te publiceren. De camera stond
opgesteld op de starttoren. De op
name is gemaakt met de Pentax
met een 17 mm groothoeklens.
iblan
ound
.obito
New
Cape
ipstad
lus
t Ell-
claide
argu*
abaal
Frankrijk absoluut helder. Italië ook.
Het is echt een magnifiek gezicht."
De astronauten ontspanden zich na
de koerscorrectie, toen zij halverwege
de aarde en de maan waren. Zij
maakten een praatje met de astronaut
James Lovell in Houston. Deze was
commandant van de Apollo-7, die de
eerste bemande vlucht in het maan-
programma maakte. Samen met Al-
drin maakte hij in de Gemini-12 ook
kringlopen om de aarde.
Aldrin vertelde Lovell dat hij het
erg druk had gehad. „Ik verheug
j me op m'n vrije middag. Ik heb ge-
I kookt, schoongemaakt en zelfs bijna
genaaid en de gebruikelijke'huis-
j houdelijke werkzaamheden uitge
voerd."
I Op een vraag van Lovell naar de
omstandigheden in de cabine, zei
Armstrong, dat het de eerste dag een
beetje warm was geweest, maar dat
j de temperatuur daarna was gedaald.
Slapen
Dank zij een foto-elektrische cel, die
1 geval van nood ceii hoge fluittoon
laat horen, kan de bemanning rusti
ger slapen dan eerdere ruimtevaar
ders, die verplicht waren ook tijdens
hun slaap hun ruimtehelmen op te
houden.
Als er iets hapert gaat in de Apollo
een een licht branden, waarop de vijf
bij ruim acht en een halve centimeter
grote foto-elektrische cel, die als een
soort koptelefoon wordt gedragen, een
signaal geeft.
Voorts heeft de bemanning de be
schikking over een apparaat dat het
hun mogelijk maakt water zonder bel
letjes waterstofgas te drinken. Hun
voorgangers van de Apollo-10 waren
voorzien van een plastic zak die snel
moest worden rondgezwaaid om de I
onaangenaam smakende belletjes te
verwijderen.
Slechts door de zak rond te zwaaien
tot men de uitputting nabij was kon
drinkwater Worden verkregen, en-de
consequentie was dat zij de voor
keur gaven aan weinig drinken boven
maagpijn als gevolg van de gasbelle
tjes.
bureau voor lucht- en ruimtevaart
(NASA) zeiden echter dat de moge
lijkheid van een botsing met de Loena
„oneindig klein" is. Wel bestaat er een
heel kleine kans dat de ruimtevaar
ders de Loena-15 voorbij zien gaan
wanneer zij zelf morgenmiddag rond
de maan gaan cirkelen.
Commentaar
Het enige bericht waarop de astro
nauten commentaar gaven was dat
van het niet toelaten van „hippies"
in Mexico, wanneer deze niet hun
haar hadden laten knippen en een
bad hadden genomen. „Wij hebben
alle drie onze haren laten knippen
en hopen een kans te krijgen om ons
te. scheren voordat wij terugkomen",
zei een van hen.
Geheel volgens het vluchtplan heb
ben de mannen in de Apollo na el
kaar vijf sterren gezocht om aan dc
hand daarvan hun positie te bepa
len. Hun gegevens worden dan met
die van de computer vergeleken, die
zij van het ruimtevaartcentrum te
horen krijgen.
Geen volksstemming in West-lrian
Navigatie
De eerste vrouw die in de ruimte
heeft gevlogen, Valentina Nikola-
jew-Tcresjkowa, heeft de ruimte
vaarders van de Apollo-11 „de beste
wensen voor een succesvolle maan
landing en terugkeer naar de aarde"
doen toekomen.
Om te voorkomen dat Apol-
lo-ruimtevaarders bij komende ruim-
tevluchten zonder geld zitten wan
neer zij buitenaardse wezens tegen
komen, is een particuliere firma in
München al begonnen met het maken
van de „eerste wereldmunt". Het zijn
lunaren. geslagen van goud en zilver,
met de beeldenaar van Neil
eerste maangeld-maanlanding 1969".
Armstrong en het opschrift: ..Het
Omdat nog niet bekend is of buiten
aardse wezens het geld zullen aanne
men, verkoopt de firma het voorlopig
maar aan mensen.
Met de Apollo-11 worden de vlag
gen van 136 naties, de 50 staten van
de VS. het district Columbia en vier
Amerikaanse bezittingen mee naar de
n<: maan en terug genomen. De Neder
landse vlag is er ook bij.
Alle drie de vrouwen van de
Apollo-astronauten rekenen erop dat
hun mannen voor hen een souvenir
Baar de maan hebben meegenomen.
Sterrennavigatie heeft bij de vorige
ruimtevluchten steeds weer tot moei
lijkheden geleid. Het blijkt ook nu
weer niet eenvoudig te zijn, omdat
de zuivere glans van de maanlander
en het aardschijnsel optisch verwar
ring veroorzaken. Maar absoluut nood
zakelijk is de sterrennavigatie niet
voor de Apollo-11.
„Ik heb een werkelijk fantastisch
gezicht door de sextant", zei Collins.
„Het oculair toont de hele Middel
landse Zee. Ik kan heel goed Noord-
Afrika zien, Portugal. Spanje en Zuid-
Succes Apollo
legt Brit
geen windeieren
LONDEN Het welslagen van de
bemande maanvlucht met de Apollo
11 zal de Engelsman David Threelfall
geen windeieren leggen.
Vijf jaar geleden zette de kantoor
bediende uit Preston bij de bekende
Londense bookmakers William Hill
ltd. 10 pond sterling (nu 86 gulden)
in op een weddenschap dat vóór 197)
mensen op de maan zouden landen.
Slagen Neil Armstrong en Edwin Al
drin er inderdaad in. vaste voet op
de maan te zetten, dan levert dit
Threlfall 10.000 pond (86.000 gulden)
op.
Threlfall, die werkt op de afdeling
personeelszaken bij een bedrijf in
zijn woonplaats, is in zijn vrije tijd
een gretig lezer van science-fiction-
boeken.
Voor het geld heeft hij al een be
stemming gevonden. De helft gaat
naar zijn ouders, en voor zichzelf
heeft hij een reisje naar Bahama op
het oog.
HET plebisciet van Indonesië in West-
Irian om de bevolking over haar eigen
toekomst te doen beslissen, zal in elk geval
in 1969 niet worden gehouden. Alle vol
wassenen, zowel mannen als vrouwen,
zouden volgens de overeenkomst van 1962
hun stem mogen uitbrengen.
De Indonesiërs voeren een geheel ander plan
uit. Zij hebben het land verdeeld in acht re
gentschappen en kiesmannen geselecteerd die
zich groepsgewijze per regentschap zullen gaan
uitspreken. Er is naar gestreefd op 750 inwoners
één kiesman te vinden. Het Indonesisch plan
betekent dus een verwatering van het one man
one vote-principe van ccn op 750 en dat resultaat
wordt dan bovendien vervalst omda.t die ene
man in werkelijkheid door de Indonesiërs wordt
gekozen en niet door de bevolking. De relatie
van die ene man tot de 750 is een relatie, omge
keerd aan die welke in de overeenkomst werd
aangewezen. Hij is welgevallig aan de Indo
nesiërs en niet aan de 750 die deze ene man zou
moeten representeren.
Na die verwatering en vervalsing komt dan de
musjawarah. De geselecteerde kiesmannen per
regentschap zullen ook weer niet tot een vrije
uitspraak kunnen komen, maar in onderlinge
vergaderingen zo lang worden beïnvloed tot zij
tot een unanieme besluitvorming zullen komen.
Er is geen ruimte meer voor twijfel dat aldus
het besluit zal vallen om bij Indonesië te blij
ven.
Participatie van de VN
Het is ook duidelijk dat deze hele vertoning
een aanfluiting is van de overeenkomst van 1962
en bekend is geworden dat de VN-vertegen-
woordiger Ortiz Sanz liever van West-Irian weg
zou blijven. Maar hij wordt door secretaris-ge
neraal Oe Thant gedwongen het spel mee te
spelen. Dat is in deze dagen zo beklemmend
omdat de participatie van de VN, voor Neder
land voorwaarde is geweest in 1962 te geloven in
de eerlijkheid van een oplossing voor de zelf
beschikking van de Papoea's.
Deze participatie is in de overeenkomst voor
zien in deze vorm dat de regelingen voor het
plebisciet door het Indonesische bestuur zouden
moeten worden getroffen met bijstand en be
moeiing van de VN-vertegenwoordiger en zijn
staf: with the assistance and participation of.
Dat legde op Indonesië de plicht om de VN-ver
tegenwoordiger in de gehele zaak te betrekken.
Echter is algemeen bekend geworden dal Ortiz
Sanz niet of nagenoeg niet is toegelaten tot zelfs
maar overleg over de plebisciet-regelingen, dat
er nog minder sprake is geweest van enige
bijstand zijnerzijds aan het uitdenken of uitwer
ken van het door de Indonesiërs bedachte sys
teem en dat er dus allerminst kan worden
gesproken van een daadwerkelijke participatie
van de VN-organen zoals die in de overeen
komst is v<
Nu er een eenzijdig Indonesisch monster-be
denksel in uitvoering is genomen, zouden de
VN-organen daarvan uitdrukkelijk afstand moe
ten nemen.
Nederland protesteert
Het vertrouwen van Nederland in de goede
zorgen van de uitvoerende VN-organen heefr
van de houding van Oe Thant tegenover de
Indonesische plannen een klap gekregen.
Zo moet men dan nu zien het protest van de
Nederlandse regering, gericht niet alleen tot
Djakarta maar zelfs in de eerste plaats tot Oe
Thant.
Men mag minister Luns dankbaar zijn dat hij
deze daad op het internationale vlak heeft
gesteld, want er werken nu eenmaal erg veel
invloeden, zowel in Nederland als daarbuiten,
die er op aansturen dat ook Nederland de
musjawarah-comedie zal meespelen.
Maar dat zou een verraad betekenen tegeno
ver de bevolking van West-Irian, die van ons
mag verwachten dat wij met haar geen koehan
del zullen plegen en in 1962 ook niet hebben
willen plegen.
Vroeger lag dat voor souvereine staten allemaal
gemakkelijker en placht vervreemding van de
bevolking verknocht te zijn met de vervreem
ding van het territoir waarop die bevolking
woonde. Maar onder het recht van de VN is de
zelfbeschikking van de volken een predominant
belang geworden een rechtsgegeven in de
rechtsorde van de VN en zo is het dan ook
voorzien in de overeenkomst van 1962. die bij de
VN werd geregistreerd.
Nederland kan en mag dus evenmin als de
secretaris-generaal medewerken aan of berusten
in het onder tafel werken van het plebisciet, dat
in West-Irian moet worden gehouden.
De positie van Oe Thant
Stel dat de secretaris-generaal anders zou wil
len handelen. Dan moet dat fout gaan bij de
uitvoering van artikel 21 van de overeenkomst,
waarin is geregeld dat na de uitoefening van het
zelfbeschikkingsrecht zowel Indonesië als de
VN-vertegenwoordiger (Ortiz Sanz) eindrappor
ten zullen indienen bij de secretaris-generaal
(Oe Thant).
Deze laatste zal op zijn beurt verslag moeten
uitbrengen aan de Algemene Vergadering der
VN over de wijze waarop het zelfbeschik
kingsrecht is uitgeoefend en over de uitslag
daarvan.
De secretaris-generaal èn Indonesië zijn dan
nu door de Nederlandse regerirtg gewaarschuwd
en Oe Thant zal in zijn eindverslag aan de
Algemene Vergadering aan deze waarschuwing
niet kunnen voorbijgaan.
Verschillende berichten wijzen er op dat onze
regering tegenover de Indonesische regering en
ook tegenover Oe Thant méér concrete bezwaren
heeft ingebracht tegen de elementaire schending
van de overeenkomst van 1962 door Indonesië.
De nu openbaar gemaakte ernstige bezorgd
heid moet met die eerdere waarschuwingen in
verband worden gebracht en daar de secreta
ris-generaal in zijn eindverslag aan de Algeme
ne Vergadering ook aan die eerdere waarschu
wingen niet zal kunnen voorbijgaan, zijn de
handen van deze autoriteit, zo zou men zeggen,
toch wel behoorlijk gebonden.
Indien hij ter tegemoetkoming aan de interna
tionale krachtsverhoudingen of ter lijming van
de verhouding Indonesië-Nederland of om welk
ander motief ook dat hij daarbij zou willen
aanvoeren, bij de Algemene Vergadering voor de
dag zou komen met een verslag over de musja-
warah-raadpleging zoals die nu in West-Irian
geschiedt, dan zal die vergadering moeilijk an
ders kunnen doen dan vaststellen, dat dit niet
was een „wijze waarop het zelfbeschik
kingsrecht is uitgeoefend" en in elk geval niet
overeenkomstig het akkoord van 1962.
Nederlaml-lnrlonesië
Nederland kan natuurlijk weinig doen om op
dit moment reeds Indonesië van haar dwalingen
inzake West-Irian af te brengen. Het is duidelijk
dat Indonesië onze inspraak nu niet aanvaardt.
Als men zou gedacht hebben dat de betrekkin
gen na hel vertrek van Soekarno 7,c zijn opge
klaard. dat Indonesië naar ons zou willen luiste
ren, dan is dat een ijdele illusie gebleken.
Maar Indonesië kan van Nederland toch niet
vragen om zelf het valse spel mee te spelen.
Nederland kan niet meer doen dan waarschu
wen tegen dat spel en zijn gpvolgen en voor
komt daarmede dat Indonesië ons straks zou
kunnen kwalijk nemen dat wij in de Algemene
Vergadering bij de discussies over het eind
verslag van Oe Thant onze bezwaren tegen de
schendingen van het verdrag van 1962 zullen
bespreken en de uitslag van de in West-Irian
gehouden volksraadpleging of wat men daarvoor
wil doen doorgaan zullen afwijzen.
Als Indonesië die waarschuwingen nu niet ter
harte neemt, moet het voorzien dat Nederland
straks in de Algemene Vergadering aan de kaak
zal moeten stellen dat in West-Irian het zelf
beschikkingsrecht niet is uitgeoefend en dat dan
ook aan de uitslag van wat daar dan wel ge
beurd is voor de toepassing van artikel 21 van-
het Verdrag geen betekenis mag of kan worden
toegekend.
Ceen erkenning inlijving
„Partijen bij deze Overeenkomst zo luidt
het tweede lid van artikel 21 zullen de uitslag
van de uitoefening van het zelfbeschikkingsrecht
erkennen en er zich aan houden". Dat is de
bepaling die in onze rechtsverhouding tot Indo
nesië in de plaats is gesteld van de erkenning of
plicht tot erkenning van de Indonesische souve-
reiniteit door Nederland, welke Indonesië zo
graag zou hebben gezien.
Nederland zal aan dc erkenning van souverei-
nitcit van Indonesië over West-Irian nimmer
kunnen toekomen, indien Indonesië anders dan
op basis van de resultaten van de uitoefening
van het zelfbeschikkingsrecht West-Irian en zijn
bevolking gaat inlijven.
Het nuttig effect van de Nederlandse
boodschap van vorige week zal kunnen zijn dat
op dit belangrijke punt Indonesië reeds nu kan
ervaren waar het met Nederland aan toe zal
zijn.
Indonesische terreur
Wat op dit moment de wereldopinie bezig
houdt, is het feit dat door Indonesië een onge
breidelde terreur wordt geoefend om de vrijheid
van meningsuiting in West-Irian te onderdruk
ken.
Maar laat men voorzichtig zijn. In het hele
spel zou Indonesië hiermede de aandacht kun
nen afleiden van de fouten van het toegepaste
systeem, dat door Djakarta ten onrechte als
volksraadpleging wordt bestempeld.
Dat systeem brengt mee dat voor de aanwij
zing van de kiesmannen wordt gezocht naar die
figuren, die door middel van de musjawarah.
zullen kunnen worden bewogen zich voor Indo
nesië uit te spreken. De opinie van al die ande
ren kan de Indonesiërs koud laten of is voor hen
in elk geval slechts van secundair belang.
Het is daarom niet helemaal duidelijk wat de
Indonesiërs voor hebben met het gevangen ne
men en vervolgen van al die anderen maar het
zou kunnen zijn dat de terreur vooral als aflei
dingsmanoeuvre is bedoeld. Die praktijk zou dan
overeenkomst vertonen met het geval van de
dieven, die ergens alarm slaan teneinde op een
naburige plaats rustig te kunnen inbreken.
Fatale ontwikkeling
Los van de terreur is wat er in West-Irian
gebeurt èn voor Nederland èn voor de VN on
aanvaardbaar. Voor Indonesië lijkt het een fata
le ontwikkeling.
Men zou dit land, waarmede wij nu weer zo
bevriend zijn, zo gaarne willen vragen het stuur
om te gooien. Men zou er op willen wijzen dat
onze herstelde betrekkingen weer hopeloos in de
waagschaal worden gelegd, indien wij straks in
de Algemene Vergadering onze visie zullen moe
ten geven op het Verslag van Oe Thant en
moeten meedelen dat wij het resultaat van alle
krachtsinspanningen van Indonesië, waarmede
dan een voor dat land welgevallige uitspraak uit
West-Irian zal zijn geperst, niet kunnen aan
vaarden.
Men zou er op willen wijzen dat moet worden
voorzien dat als gevolg van de schending van de
overeenkomst op dat eiland een bestuurlijke
schemertoestand zal ontstaan, dat het een vrij
plaats zal worden voor alle verzetsstrijders die
door het Indonesische bestuur in het verzet zijn
gedreven, voor een bijna compleet volksverzet
en dat het militair een probleem zal kunnen
worden dat Indonesië niet aankan.
Nu reeds zijn duizenden Papoea's over de
grens gevlucht naar Oost-Nieuw-Guinea en zij
zullen in de toekomst terugkeren om de Indo
nesiërs slag le leveren, mogelijk met behulp van
Chinese of andere communistische wapens,' die
door dergelijke situaties naar de praktijk
leert in massa's worden aangetrokken.
