w
S
Pastorale zorg voor Nederlandse
patiënten in het Belgische Geel
Is het juist dat kerken
geen belasting betalen
VRAAGT AMNESTIE
VOOR STUDENTEN
Kan de kerk de hogeschool aan?
Een ivoord voor vandaag
Oud-gereformeerden
geen binding aan
bepaalde zending
Hoge Raad van VS moet uitspraak doen
Uw probleem
is het
onze...
Fusie lutherse
kerken in YS
Openbare hearing
over afkoopsom
Geen ambassadeuif 7
van VS bij Paus
Bea's dagboekei
worden uitgegeve
VRIJDAG 18 JULI 1969
Wij schijnen in deze wereld als lichtende sterren, als we het
woord des levens vasthouden, zegt Paulus aan de gemeente
van Philippi. En dan voegt Paulus er iets merkwaardigs aan
toe. De christenen van Philippi, zegt hij, moeten zijn „mij ten
roem, tegen de dag van Christus, dat ik niet vruchteloos mijn
wedloop gelopen, noch vruchteloos mij ingespannen heb."
Deze apostel heeft zich ontzaglijk ingespannen om mensen
te winnen. Hij heeft er voor in de gevangenis gezeten. Hij is
vele malen gegeseld. Hij werd soms dood achter gelaten, als
ze hem gestenigd hadden. En toch liet hij zich niet ontmoe
digen.
Duizenden hebben door hem het evangelie gehoord en zijn
door hem tot geloof gekomen. Maar zal er straks, als Chris
tus terugkomt, iets van blijken, dat hij zo trouw zijn best ge
daan heeft? Paulus heeft gedaan wat hij kon, maar zullen de
mensen trouw blijven aan het evangelie?
Zo is het evangelie van geslacht op geslacht overgeleverd.
Maar onze ouders kunnen niet voor ons geloven. Ze hebben
ons het evangelie doorgegeven, maar geloven en trouw zijn
moeten wij zelf. Wat zal er over zijn van het geloofsgetuige
nis van een vorige generatie als Christvi komt?
En als Christus komt, waar kunnen wij dan op wijzen? Heeft
ons geloof vrucht gedragen? Ik bedoel niet in de vorm van
een (eigen) godzalig leven. Neen, ik bedoel in de vorm van
godzalige levens, van mensen die door ons getuigenis tot ge
loof gekomen zijn, van kinderen die door ons getuigenis met
de Here Jezus willen leven. Wat zal onze roem zijn?
We lezen vandaag: Romeinen 6 1-11.
(door drs. N. Scheps)
In de Statiestraat in de Belgische stad Geel staat een kerkje. Hel
protestantse tempeltje wordt het wel genoemd. Het is klein en heel
eenvoudig ingericht. Aan de muren lezen we enkele teksten. Wat zijt
G\j vreesachtig, gij kleingelovigen. Hebt goede moed. Uw Vader
weet wat gjj nodig hebt. Het gebouw behoeft niet groot te zijn. Als
er een kerkdienst wordt gehouden, komen er 15 a 20 kerkgangers.
Het zjjn de Nederlandse patiënten van de Rijksinrichting voor ge
zinsverpleging van geesteszieken, die in Geel is gevestigd. Al zullen
ze allemaal niet alles begrijpen, ze komen naar de kerk om te luiste
ren naar het evangelie, dat ds. A. Horst, Hervormd predikant te
Delft, hun brengt.
Na afloop van de dienst drinken ze
met elkaar koffie en thee. Ds. Horst
deelt de tijdschriften uit, die hij
heeft meegebracht. Hij praat wat
met ze. Hij kent ze allemaal, want
sinds 1955 wiidt hij aan deze mensen
zijn pastorale zorgen.
Om de twee a drie weken gaat hij
naar Geel. Als hij 's zondagsmorgens
in Delft heeft gepreekt, stapt hij in
zijn auto. Tn deze Belgische stad be
gint om kwart over drie de dienst.
Ds. Horst blijft er 's maandags ook
en zoekt dan de patiënten op.
(Van onze kerkredactie)
NEWT YORK Is het juist
dat kerken geen belasting beta
len? Het hoogste gerechtshof
van de Verenigde Staten gaat
zich eindelek op deze vraag be
zinnen. Iedere keer als een der
gelijke kwestie sinds 1877 werd
ingediend wees het de zaak
terug.
De vraag kan aan de orde gesteld
worden, omdat de Amerikaanse
grondwet de volledige scheiding tus
sen kerk en staat bepaalt. De laatste
jaren is deze uitspraak zo verstaan
dat op openbare scholen niet meer
gebeden en uit de bijbel gelezen mag
worden. Nu duikt de vraag op of de
kerken ook belasting moeten gaan
betalen.
Op één punt gebeurt dit al. Tot nu
Drieven die niet zijn voorzien
van naam en adres kunnen niet In
behandeling worden eenomen. Ge
heimhouding Is verzekerd. Vraten
die niet onderling met elkaar In
verband staan moeten In afzonder
lijke brieven worden gesteld. Per
brief dient een gulden aan postze
gels te worden Ingesloten.
Raad van lezer: Onlangs las ik in
uw blad iets over het schoonhouden
van kachelruitjes. Nu heeft onze
haard al drie seizoenen gebrand en
de ruitjes zijn nog als nieuw. Bij
mijn schoonzuster, die ze op dezelf
de wijze onderhoudt, staat de haard
al 9 of 10 jaar en haar ruitjes zijn
nog bijna als nieuw. Wij onderhou
den ze op de volgende manier:
Twee of drie maal per week, wan
neer de kachel natuurlijk niet al te
heet is, dus het liefst 's morgens na
het opstaan, de ruitjes eerst afdoen
met droge staalwol. Daarna behan
delen met glaspol. Dit is speciaal
voor vuile ruiten. Natuurlijk de ruit
jes van boven naar beneden behan
delen.
Ik heb juist altijd gehoord dat
niets zo slecht is als water, ook
vroeger al bij het schoonhouden van
mica. Als het erg ingebrand is, zal
het wel niet meer helemaal helder
worden, maar ik denk toch wel dat
ze bij herhaalde behandeling een
heel eind zullen opknappen.
Vraag: Heeft de weduwe van een
zelfstandige recht op weduwen-
eventueel wezenuitkering? Zo ja, tot
wie moet ze zich wenden?
Antwoord: Inderdaad is dit in het
algemeen het geval. Zij wende zich
tot de raad van arbeid.
Vraag: Onze gaskachel geeft een
lucht af, die je op de keel slaat.
Sommige mensen, die op bezoek ko
men, beginnen te niezen. Zelf heb ik
last van bronchitis. Nu is er in fe
bruari een buis gezet in de
schoorsteen, maar dit heeft niets ge
holpen. De blokken in de kachel zijn
mooi wit. en de leverancier van de
kachel kan niets vinden. Als hij pas
aan is. ruik je niets, maar zodra hij
afslaat, begint de lucht
Antwoord: Reeds eerder hebben
we een dergelijke klacht onderzocht
en toen bleek de oorzaak te zijn de
rubberrug van de vloerbedekking,
die een nare lucht afgaf door de
warmte van de gaskachel. Een stuk
je zeil of een kachelzei'tie voor de
kachel eaf toen de or»'o--:n2 Kan
dit ook bij u het geval zijn? Is de
schoorsteen coed geveegd?
Vraag: Welke maatregelen kan de
huiseigenaar nemen, als de huurder
vier maanden lang in gebreke blijft
te betalen?
I toe werden kerken behandeld als
i stichtingen zonder winstgevend doel.
i Maar de laatste jaren slaat de Ame
rikaanse belastingsdienst kerken aan
J als zij op zakelijk gebied een concur
rent worden voor maatschappijen die
wel op winst uit zijn. Zo moeten te
genwoordig de kerkelijke uitgeverij
en belasting betalen, ook als zij niet
op winst uit zijn.
Maar de kerken werden nimmer
aangeslagen voor inkomstenbe
lasting, of voor straat- en rioolbe
lasting voor kerkgebouwen. Een in
woner van New York, Frederick
Walz, wil dat dat wel gebeurt. Hij
beweert meer belasting te moeten be
talen, omdat de kerken belastingvrij
zijn. In wezen, zegt hij, steun ik dus
de kerken, want ik moet opbrengen
wat zij niet opbrengen.
KOCHT LAND
Walz heeft er nog ai wat voor over
om zijn zaak te bepleiten. Deze advo
caat, die zeer teruggetrokken leeft,
heeft voor honderd dollar een stuk
grond gekocht van zeven bij tien me
ter op Staten Is'and. Er staat niets op
en er kan niet op gebouwd worden,
want het heeft geen enkele verbin
ding met een straat. Walz moet jaar
lijks 5,24 dollar aan grondbelasting
betalen.
Walz zegt een christen te zijn,
maar niet tot een godsdienstige orga
nisatie te behoren. Hij is alle kerken
vijandig gezind. Hij wil persoonlijk
niet over zijn strijd spreken, heeft in
zijn huis geen telefoon en reageert
niet op brieven.
Zijn rechtzaak is al drie maal voor
geweest en iedere keer werd hij in
Hor: 1. damp, 4. uitroep, 5.
maanstand. 7. militair commando. 9.
koraalrif. 11. boom. 12. nakroost. 14.
lichaamsdeel, 16. lengtemaat(afk), 18.
voorvoegsel, 19. nevenschikkend
voegwoord. 20. voedsel, 21. muziek
noot, 22. sint(afk), 23. spil van een
viel, 2R. deel van het jaar (afk). 27.
bijwoord, 29. eerste boek van Mozes
(afk), 31. biersoort, 33. bijwoord, 35.
plaats in N.Brab, 37. voorzetsel, 39.
oude lengtemaat, 40. jongensnaam.
Vert: 1. bron. 2. muzieknoot. 3. voor
zetsel. 4. lichaamsdeel, 6. wang, 7.
uitroep, 8. meisjesnaam. 9. slede, 10.
soort onderwijs (afk), 11. plaats in
Utrecht, 13. vervoeging van een hulp-
werkw., 15. houten klepper. 17. voor
werp om te snijden. 18. familielid, 23.
stad in Frankrijk, 24. scheik. element
(afk), 26. part, 28. voorzetsel, 29. voor-
naamw, 30. heden, 32. voegwoord, 34.
bedekking van een gebouw, 36. duin
vallei, 38. bijwoord. Oplossing vorige
puzzel: Hor. 1. donker-ink; 2.
unie-vader: 3. Isère-sela; 4. ter
knie-ka; 5. sla-ea-leem; 6.
le-gram-elp; 7. Ag-nor-orde: 8.
Niers-ns-es; 9. de-Sam-stro. Vert: 1.
Duitsland: 2. ons-elegie; 3. nier-Ag
nes; 4. kerker-ora; 5. evenaar-Sm; 6.
ras-Ilm-ons; 7. idee-eerst; 8. nel-kel
der; 9. kraam-peso.
het ongelijk gesteld, maar ging hij in
hoger beroep. Geen enkele keer is hij
persoonlijk verschenen om zijn zaak
te bepleiten. De vraag is nu of de
zaak voor de hoge raad doorgang kan
vinden, want daar moet een zaak
mondeling worden toegelicht.
Verschijnt Walz ook daar niet, dan
wordt de zaak eenvoudig afgevoerd.
GEEN STEUN
Erg veel steun heeft Walz nog niet
weten te winnen. Zelfs de organisatie
die zich noemt: „Protestanten en an- j
dere Amerikanen Verenigd voor de
Scheiding van Kerk en Staaf' voelt
niets voor een belastingplichtige
kerk.. Deze organisatie wil alleen dat
de kerken belasting betalen als zij op
een bepaald gebied concurrenten zijn
van zakelijke belangen.
Daarom vragen velen zich in Ame
rika af, waarom de hoge raad deze
zaak nu wel aanvaard heeft, na zo
lang geweigerd te hebben zich uit te
spreken. Misschien, zo menen sommi
gen, omdat de raad een dergelijk
probleem eens en voor altijd uit de
wereld wil helpen door met nadruk
te verklaren dat kerker, niet be
lastingplichtig zijn.
Daarbij komt hij in de Belgische
gezinnen. Want de inrichting in Geel
is uniek: de patiënten worden er ver
pleegd in gezinnen Het is een uitzon
dering, wanneer ze in de inrichting
zelf opgenomen worden. Dat gebeurt
wel eens, bijvoorbeeld als ze ziek
zijn of een moeilijke periode doorma
ken. Andere inrichtingen kennen de
gezinsverpleging ook wel maar het
bijzondere van Geel is dat ze daar
regel is.
Pleeggezinnen
De patiënten worden geheel in de
gezinnen opgenomen en zij voelen er
zich thuis. Het gezin van de kostge-
ver, zoals men de gastheer noemt, is
ook vaak erg gehech+ aan de zieke.
Dat blijkt wel als we samen met ds.
Horst een bezoek brengen aan een
pleeggezin, de familie Kerckhofs. Wij
zouden de patiënt niet meer kunnen
missen, zegt de vrouw des huizes te
gen ons. We hebben er al vierentwin
tig jaar een in huis. Onze tegen
woordige huisgenoot is bijna twaalf
jaar bij ons. Mijn moeder heeft ook
altijd zo'n zieke verpleegd. Zolang ik
me herinner, is er bij ons een patiënt
in huis geweest.
Vraagt zo'n patiënt vaak niet een
speciale zorg? vroegen we mevrouw
Kerckhofs. .Natuurlijk. Ook is zo'n
zieke wel een<= lastig Daarom moeten
we soms streng zijn. Maar echt
kwaad kunnen we toch nooit op hem
worden."
Al de pleeggezinnen zijn rooms-ka-
tholiek, want er wonen bijna geen
protestanten in Geel en omgeving.
Ds. Horst komt dus uitsluitend in
rooms-katholieke gezinnen. Maar hij
wordt er niet minder hartelijk om
ontvangen. Dat hebben we ervaren.
•A> Van Dissel
Al meer dan 75 jaar wordt er
pastorale aandacht besteed aan deze
Nederlanders in België. Dit is te dan
ken aan ds Eüe Johannes Frangois
van Dissel, die in de vorige eeuw
hervormd predikant was in het Bra
bantse dorpje Bladel. Deze dominee
zocht de verstrooide protestanten in.
zijn omgeving op.
Zo kwam hij in de herfst van 1889
in Geel. Hij ging ook naar de inrich
ting en vroeg aan de geneesheer-di
recteur, dr. Peeters, of er onder de
verpleegden ook protestanten waren
en of het, indien dat het geval was,
niet gewenst zou zijn dat ze bezocht
werden. De directeur, die meermalen
zijn verwondering erover had uit
gesproken dat niemand zich scheen
te bekommeren om de protestanten
in Geel, gaf ds van Dissel de raad
zich met hen in verbinding te stellen.
Dat deed deze predikant en zo
maakte hij kennis met ongeveer 30
protestanten in Geel en omgeving.
Hij verspreidde lectuur en correspon
deerde met hun familieleden. Hun
aantal nam langzamerhand toe en na
drie jaar meende ds van Dissel dat
het nodig was dat er een vereniging
in het belang van de Nederlandse
patiënten zou worden opgericht. Dan
zou het werk kunnen worden voort
gezet, wanneer hij daartoe niet meer
in srtaat. zou zijn.
tekst Mattheus 5:7 Zalig zijn de
barmhartigen, want hun zal barm
hartigheid geschieden.
Ds. Van Dissel heeft, zoals ds.
Horst zei in de preek die hij hield
toen de vereniging 75 jaar bestond,
Gods roepstem vernomen en hij is
uitgegaan „buiten de grenzen van
zijn gemeente", van zijn land om zijn
landgenoten in Geel de gelegenheid
te bieden het Evangelie te beluiste
ren. Hij deed dit in opdracht van zijn
Heer en Meester Jezus Christus,
Gods gezant, die harten van mensen j
in vuur zet en die deze brandenden
ROTTERDAM In tegenstelling
tot wat wij dinsdag berichtten, ken-
nen de Oud-Gereformeerde Gemeen
ten in Nederland als kerkverband
geen bijzondere binding aan een be-
i paalde zendingsorganisatie.
Naar men ons meedeelt, is het op
de synode, die 7 mei te Amersfoort
bijeen was, niet tot een beslissing
inzake de zending gekomen. Daarop,EI DJ
heeft de „commissie van onderzoek" in
dit kerkverband eind mei uitgespro- I
ken. dat er geen bijzondere binding
bestaat, aan enige zendingscorporatie1
en dat alle plaatselijke gemeenten t
vrij zijn, die zending te ondersteu
nen, welke zij wensen.
van hart,
sprak".
deze barmhartigen zalig
Tevens werd besloten, dat de ledei
van de commissie van onderzoek hun^
functies in zendingsorganisaties zou
den neerleggen, om ook niet viagant;
persoonlijke banden de gemeenten ii
een bepaalde richting te dwingen. (ïllPt t
Vereniging DUITSE KERKEDAG
Zo werd in 1892 de Vereniging in
het belang van lijdende Nederlan
ders, verpleegd te Geel, in het leven
geroepen. Het werk van ds Van Dis
sel werd overgenomen door ds. mr. F.
C. M. Boenders, die hem de laatste
jaren ook al had geassisteerd. In 1955
belastte ds Horst, die toen predikant
in Oisterwijk-Helvoirt was, zien met
deze arbeid.
Hoe benadert ds Horst deze
mensen? De preek, die wij beluister
den, had ds Horst 's morgens ook in
Delft uitgesproken. Dat betekent dus
dat hij voor de patiënten een gewone
preek houdt. Hij vertelt hun dus niet
een soort zondagsschoolverhaal.
De individuele benadering van ie
der mens, zegt ds Horst, is altijd een
moeilijke zaak. Het gaat hier om
mensen, die allemaal gestoord zijn.
Sommige verpleegden zijn intellectu
eel nog vrij goed en zijn ontvankelijk
voor een gesprek. Maar met anderen
kun je helemaal niet praten. Die be
moedig je dan, doordat je bij hen
bent of doordat je een sigaret, een
tijdschrift of een plaatje aanbiedt.
STUTTGART Op de Duitse
Kerkedag zijn gisteren de eerste
politieke resoluties aangenomen.
Met overweldigende meerder
heid nam de werkgroep Demo-
kratie een motie aan van de ge
zamenlijke studentengemeenten
in West-Duitsland en West-Ber-
lijn.
In deze motie wordt amnestie ge
vraagd voor allen, die met „politiek
gemotiveerde acties" geprobeerd heb
ben, de materiële verwerkelijking
van de demokratie in de bondsrepu
bliek te bevorderen. Uitdrukkelijk
werd gezegd, dat dit ook zou moeten
Vaak denk je dat je onverrichter j geiden voor politiemannen, die zich
zake weggaat, maar dat is niet waar. I -« <-■ •--«-«
Men stelt een bezoek wel degelijk op
prijs. Onlangs was ik in de infirme
rie. de ziekenzaal bij een patiënt, die
niet praten kon en die ook doof was.
Toch was de man zeer geroerd door
de belangstelling, die ik voor hem
toonde.
Welfareiverk
Niet zover van Geel, in Beerse,
woont mevrouw G. W. Korteweg-An-
driessen. Zij doet Welfarewerk met
de patiënten. Dat leidt natuurlijk ook
tot allerlei contacten. De patiënten
vertellen mevrouw Korteweg heel
wat uit hun leven. Soms schrijft zij
wel eens voor hen naar huis.
De produkten van de arbeid wor
den ook verkocht. Van de opbrengst
koopt men materiaal en maakt men
ieder jaar een reis. De tocht gaat
altijd naar Nederland.
Het initiatief dat ds. Van Dissel
jaren geleden nam, heeft voor heel
wat Nederlanders veel betekend. Het
is niet vreemd dat in het kerkje in
de Statiestraat zijn portret hangt.
Daaronder staan enkele gegevens
over hem en een verwijzing naar de
strafbaar gemaakt hebben bij studen
tendemonstraties.
Tegen een dergelijke amnestie op
dit moment had de minister van justi
tie, dr. Horst Ehmke, zich uitgespro
ken in een referaat, dat'hij in deze
werkgroep hield.
De resolutie zal zondag overhandigd
wordeji aan bondspresident dr. Gustav
Heinemann, als hij op de Kerkedag is.
Heinemann wordt in de resolutie op-
EUWE l
ners
typis
Leid
i eet
'ij de
k ice*
101/ u
'aorr
naar
lis is
ie bi
jt
ande
geroepen, om aan zo'n amnestie me
te werken.
BEZIT
De socialisatie van privé-eigendon
en het plaatsen daarvan onder demo-
kratische kontrole eist een resolutie
die met eenduidelijke meerderheii
werd aangenomen door de werkgroej
„gerechtshof tot onderzoek van het
geluk".
Deze resolutie was afkomstig var
een socialistische politicus uit Stutt
gart, dr. Peter Conradi. Er wordt ooi
in gezegd, dat privé huis- en grond
bezit maatschappelijk verstandige e
menselijke oplossingen verhindert.
(Van onze kerkredactie)
DEN HAAG Vrijdag 21 novem
ber zal in het Tweede-Kamergebouw
een openbare hearing worden gehou
den over het regeringsvoorstel, om de
jaarlijkse uitkering aan enkele kerk
genootschappen af te kopen met een
bedrag van zestig miljoen
De hearing wordt gehouden door
de bijzondere Kamercommissie, die
belast is met de voorbereiding van de
behandeling van deze zaak in de
Tweede Kamer.
„Kan de kerk haar hogeschool nog aan?" vraagt
prof. dr. Herman N. Ridderbos in het kwartaalblad
van de Theologische Hogeschool van Kampen. Hij
bedoelt niet dat er spanningen z(jn tussen de gerefor
meerde Kerken en de hogeschool. Er is wel sprake
van een „democratiserings-streven" „maar dit richt
zich niet tegen de zeggenschap van de kerk."
De vraag heeft betrekking op de noodzakelijke
uitbreiding van de school, die niet langer een
„schooltje" is. Het kraakt in de Kamper voegen.
Het aantal studenten is in enkele jaren tijds ver
dubbeld. Daar komt bij dat het onderwijs zich ook
vernieuwt.
„De studenten willen (terecht) in het onderwijs,
minder uitsluitend receptief, meer productief wor
den. Dat vereist veel experiment, kleinere groepe-
bero<
:ties,
aan
idert
ij zii
ap i;
dist
el vf
SAINT LOUIS (VS) Twee h!n d<
therse kerken in de Verenigde Stat» be;
hebben besloten zich met elkaar et d
verenigen. Het zijn de Lutherse Ker ngen
(Missouri-synode) en de Synode va k.
Evangelisch-Lutherse Kerken.
Als de conventies van beide kerl
het besluit ratificeren, zal de laai
kerk een district worden van de N
souri-synode. Het is de bedoeling, da|pstr
dit district zal blijven bestaan t
1977. Dan zullen de gemeenten wol.
den ingedeeld bij de bestaande (gei
grafische) Missouri-districten. T
1977 hebben beide kerken 'het reet
de overeenkomst te ontbinden.
ager
;eve
ïger
ringen, meer lesuren en didactische voorbereiding
voor de docenten. Daarvoor zijn helpers nodig, as
sistenten, wetenschappelijke medewerkers, enzo
voorts.
De regering heeft al de handen vol aan de nood
zakelijke onderwijsvernieuwing. Kan de kerk dit
alles aan? Prof. Ridderbos schrijft dan in zijn arti
kei na de vraag:
Men denkt daarbij als vanzelf
aan de financiële problemen.
Wie, zoals ondergetekende, ge
durende langere tijd het finan
ciële beheer en de financiële
geste van de kerk met betrekking
tot haar hogeschool heeft kunnen
volgen, zal de kerk moeten eren
om haar onbekrompen hand.
De kerk heeft de school altijd volle
ruimte gegeven en niet kort gehou
den. Dat is de eer van de kerk en
men zal nog een eind moeten lopen
om een kerk te vinden, die uit eigen
middelen een zo omvangrijke onder
neming gedurende meer dan een
eeuw niet alleen in stand gehouden,
maar ook tot ontwikkeling heeft ge
bracht.
Aandeel
Maar er zijn grenzen, nog niet zo
zeer aan wat de kerken zouden kun
nen of ook zouden willen, maar aan
hetgeen de hogeschool redelijkerwijs
als proportioneel aandeel uit de
kerkelijke middelen kan vragen en
haar door de kerk kan worden toege
kend. Laat ons eerlijk erkennen, dat
die grens al bereikt is.
Reeds is er stagnatie, temporisering
zoals dit dan heet in de nodige
ontwikkeling, hoewel deze laatste uit
nog niet veel meer bestaat dan het
inhalen van een achterstand. Dat is
geen verwijt aan de kerk. Want de
kerk „temporiseert" de bijdragen aan
de school niet méér dan die aan ander
noodzakelijk werk. Integendeel. Toch
treedt er stagnatie op en schijnen
hier bepaalde grenzen bereikt, niet
aan het op peil houden van wat be
reikt werd, wel aan het
al-maar-meer. aan het slokop-achtige
van de moderne ontwikkeling.
Daarom komt de bereidverklaring
van de minister om het kerkelijk ho-
J ger onderwijs financieel bij te sprin-
j gen wel te rechter tijd. Ja, men moet
hopen, dat de komende synode daarin
reeds voldoende grond en steun zal
vinden om dc stagnatie op te heffen
en de hogeschool de vrije vaart te
geven. Maar dan moet de uitvoering
van de ministeriële bereidverklaring
spoedig komen en duidelijke vormen
aannemen. Waarop dit mogen «ij
«•el aannemen ter plaatse waar dit
behoort passende aandrang zal wor
den uitgeoefend.
Ontwikkeling
Heel deze ontwikkeling is echter
niet enkel een kwestie van schaalver
groting. Zij heeft ook iets te maken
met een ontwikkeling in het karakter
van de hogeschool.
Vanouds is de Kamper School
en dat blijkt ook uit haar reglemen
ten een opleidingsschool voor de
dienst des Woords in de Gerefor
meerde Kerken. Zo is zij door de
Christelijke Afgescheiden Kerken in
1854 gesticht, zo is zij bij „het Be
ding" van 1892. door de verenigde
kerken overgenomen en aanvaard.
Deze beperking tot opleidings-insti-
tuut is lange tijd zeer principieel ge
nomen. Zij heeft gemaakt, dat de ho
geschool zelf nooit het promo
tie-recht heeft verkregen. Immers
zo was de redenering de promotie
behoort niet tot de opleiding tot de
Dienst des Woords. En de kerk moet
zich bij het instandhouden van een
wetenschappelijke instelling beper
ken tot wat voor haar dienst nodig is
en zich niet op puur wetenschappe
lijk gebied begeven.
Deze onderscheiding en scheiding
hoe zinvol op zichzelf ook en hoe
zeer ook in overeenstemming met een
principiële afbakening van „eigen
terreinen" blijkt echter bij de
voortgaande ontwikkeling meer en
meer onhoudbaar. In toenemende
mate wordt het duidelijk, dat men er
geen boedelscheiding op na kan hou
den tussen hetgeen wel en hetgeen
niet tot de opleiding als zodanig be
hoort.
Evenals iedere instelling van hoger
onderwijs zal de theologische ho
geschool naast beroeps-opleiding ook
vormings-plaats moeten zijn voor de
zelfstandige beoefening van de (theo
logische) wetenschap. Reeds is zij dat
op allerlei wijze, als zij studenten
toelaat, die niet of nog niet staan
naar het ambt van predikant in de Ker
ken; als haar kandidaatsbul ook aan
anderen uitgereikt wordt; als het meer
en meer kunstmatig blijkt de grenzen
tussen de hogeschool en de promo
tie-faculteit van de Joh. Calvijn Aka-
demie te handhaven.
Dit alles eist een duidelijke keuze,
een opnieuw bezien van het karakter
van de hogeschool. Naar mijn over
tuiging is hier geen weg terug moge
lijk. Men kan van de hogeschool niet
meer een hoger-beroepsopleiding ma
ken, zonder de noodzakelijke en na
tuurlijk gegroeide ontwikkeling stop
te zetten en te besnoeien. De ho
geschool moet niet alleen als oplei-
dings-instituut. maar ook als instel
ling voor hoger onderwijs haar „ei
gen leven" leiden.
Verantwoordelijkheid
Maar dan komt de vraag opnieuw
aan de orde: Kan de kerk dit alles
aan? Kan de kerk de verantwoorde
lijkheid op zich nemen, ook wanheer
deze niet enkel meer gericht is op de
opleiding van de voor de kerk nodige
arbeidskrachten?
Drie kwart, een halve eeuw gele
den heeft men over deze zaken zwaar
gedebatteerd. De nagalm ervan was
nog op de synode van 1944 te horen
en de nog latere stichting van de Joh.
Calvijn Akademie is er als com
promis-oplossing het gevolg van
geweest.
Ik zou niet graag zeggen, dat men
z.ich in deze debatten (en twisten!)
met scholastieke onderscheidingen of
een onwezenlijke afbakening ener
zijds van de eigen roeping van de
kerk, anderzijds van de wetenschap
pelijke „souvereiniteit in eigen
kring" heeft bezig gehouden. Maar ik
zou ook niet willen zeggen: de kerk
doet beter haar hogeschool thans los
te laten of als een volwassen gewor
den dochter uit te huwen
De theologie moge als wetenschap
nog zozeer van de eigen roeping der
kerk te onderscheiden zijn, ander
zijds is de band tussen kerk en theo
logie voor beide van levensbelang.
Het is wel waar dat er ook een zeke
re distantie moet blijven, het is ook
waar, dat de kerk zich met geen en
kele theologie vereenzelvigen mag en
zij de theologische wetenschap in
haar ontwikkeling niet kan en mag
beheersen. Vanuit dit gezichtspunt is
er zeker een pleidooi voor boe
delscheiding mogelijk en kan men
vragen, of de kerk zich niet aan haar
hogeschool kan vertillen.
Baud
Maar natuur en leer vallen niet
altijd samen. Ook spreekt de geschie
denis van meer dan 100 jaar een
krachtig woord mee. Het belang, dat
de kerk heeft bij de opleiding heeft
haar in het verleden tot de stichting
van een theologische hogeschool ge
bracht. Dat belang bestaat nog
steeds.
En hoezeer de kerk zich van een
bevoogding van de theologie moet
onthouden, de verbanden tussen kerk
en theologie liggen zo diep, dat het
niet verkeerd is, dat de kerk mede
invloed uitoefent op de wijze waarop
de theologie beoefend zal worden.
Doet zij dit op een wijze waarop de
theologie beoefend zal worden. Doet
zij dit op een wijze en voor de kerk
passende manier, dan zal dit de theo
logie niet behoeven te belemmeren in
haar ontwikkeling en haar in haar
wortel ten goede komen.
Daarom zal de kerk er mijns in
ziens goed aan doen haar hogeschool
niet prijs te geven, ook al kan deze I
zich binnen haar oorspronkelijk
bestek niet meer ongehinderd bewe
gen. Zal men dus op de raag of de
kerk haar hogeschool nog aan kan,
een genuanceerd antwoord moeten
geven. Er blijft, èn historisch, èn met
het oog op de huidige ontwikkeling,
zoveel, dat de band tussen de kerk en
hogeschool voor beide een moeilijk te
overschatten belang betekent, dat de
kerk zich wel tweemaal mag heden-
ken eer zij haar hogeschool haar
congé zou geven.
De Svnode van Evangelisch-L
therse Kerken is in 1902 gesticht
een immigrantenkerk van Slowaal
lutheranen. Sinds 1908 was er
kansel- en avondmaalsgemeensch
met de Missouri-kerk. De kerken, ,"er
allebei conservatief luthers zijn, t<d
len respectievelijk ruim twee mïljcxrs f
en 22.000 leden. ile i
De fusie vermindert het aantal 1 nnj
therse kerken in de Verenigde Statj^
tot negen.
ee
laru
n g<
-
WASHINGTON President Nixl
heeft definitief afgezien van z\
voornemen, om diplomatieke betre
kingen met het Vaticaan aan te kn|pen
pen.
Wel stelt hij prijs op nauwe cofche,
tacten met het Vaticaan, maar dc
meent, dat dat het beste kan gebe101
ren door „hogere ambtenaren",
van tijd tot tijd naar het VaticaIEn
gestuurd zullen worden. idaj
Nixons olan om een ambassadeu
bij de Heilige Stoel te benoem
stuitte, vooral in protestantse kringf 2 n
op grote weerstand.
LONDEN Begin volgend jaar z
het eerste deel verschijnen van
dagboeken van wijlen kardinaal B
De dagboeken behandelen de jat )0l
1959 toen hij tot kardinaal we Wl
verheven tot ziin dood in 1968. 1 ot
werpen een licht op de mate, waa
de pogingen van de kardinaal vqhü,
vernieuwing het gevolg waren v ag<
een diep innerlijk leven. De uitg. h
wordt verzorgd door Bea's privé-f
cretaris Stjepan Schmidt.
l*l7POi7D!lvnCWFJR r
NED. HERV. KERK
Beroepen te Ooltgensplaat (toe!
D van Vliet te Zetten.
Emeritaat verleend (per 1 oktobfdai
aan W. Vroegindeweij te Eergaij®®
bacht.
CHR GEREF. KERKEN
Bedankt voor Nunspeet, J. van Ai^8,3
stel te Middelburg.
Het weer in Europa
weer
max t.
gist.
Amsterdam
h.bew.
21
Brussel
onbew.
19
Frankfort
geh bew.
29
Genève
zw.bew.
31
Innsbruck
regenbul
30
Kopenhaeer
onbew.
24
Lorarnr
29
Londen
25
Luxemburg
onhrw
26
Manrld
l.bcw
37
•'-tnrea
30
Mflnchen
30
Mice
26
Panls
l.hcw.
Rom«
26
Wenen
30
Züricb
zw.bew.
30
