DESKUNDIGEN STAAN
VOOR GROOT RAADSEL
CH-jongeren tegen de
werknemerscommissaris
Jelle Wytzes beschrijft
de periode Constantijn
Regen werd spelbreker
bij opening Wimbledon
krant van
FORMAAT
Kerkelijk leven
op de korrel
Eindspel
Vergiftiging Rijn zonder weerga
Aard en oorsprong nog onbekend
KRITIEK OP REGERING EN SER
HERHALING VAN VORIG JAAR:
Ook zebra's
en giraffen in
safaripark
Bekerfinale
in Sleeuwijk?
Nieuwe VPRO
directeur
Vrouw en kind in
wachthuisje
Ruimtevluchten voor
gewone' passagiers
DONNERBOEKEN
Gerben Karstens
toch in de Tour
Ochtend ïn Bahia
De strijd
van een
priester
Historie voor
de jongeren
Even naar Praag
Wereld is
een vogel
paradijs
DINSDAG 24 JUNI 1969
Het hoofd van de politie in Rome,
Rosario Mélfi, is afgetreden nadat
bekend werd dat hij en enkele mede-
politxe-autoriteiten een aantal ge
heime speelholen in de Italiaanse
hoofdstad „beschermde". Hij is de
hoofdpersoon van een van de groots
te corruptieschandalen in Italië van
na de Tweede Wereldoorlog. Er zijn
circa twintig personen gearresteerd,
onder wie zes politiemannen.
DÜSSELDORF Het onbekende gif, dat in de laatste dagen
in de Rijn niet alleen een grote vissterfte heeft veroorzaakt, maar
belangrijker nog de watervoorziening ernstig bedreigt, plaatst zowel
Nederlandse als Duitse deskundigen voor een groot raadsel.
Men tastte vanmorgen nog in het
duister over de aard van het gif.
Men kwam tot een voorlopige con
clusie dat het een zenuwgif betrof,
maar deze constatering is niet vol
doende. Om effectieve maatregelen
te treffen is van het grootste belang
dat men de samenstelling van het
gif weet en uiteraard ook de oor
sprong.
Het is een bekend feit, dat vele
fabrieken afvalstoffen in de Rijn
lozen waardoor deze rivier de bij
naam heeft gekregen van „riool van
Europa'". De mening dat nu en in
de toekomst maatregelen hiertegen
moeten worden genomen, is dan ook
gerechtvaardigd.
De vergiftiging van de Rijn is zon
der precedent. Dr. Wolfgang Khiel,
directeur van het Laboratorium voor
dierepidemieën en warenonderzoek
van Noordrijnland-Westfalen, die de
r (Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Het vandaag
verschenen rapport „Democratisering
in het bedrijfsleven", dat is opgesteld
door de sociaal-economische commis
sie van de CH-jongerenorganisatie.
wijst het denkbeeld van werkne-
merscommissarissen af. Instelling
van deze commissarissen zou binnen
de raad van commissarissen onnodig
tegenstellingen creëren.
De CHJO stelt voor, de raad van
commissarissen (met inspraak van de
direktie) een voordracht voor een va
cature te laten opstellen. Zowel de
aandeelhoudersvergadering als de on
dernemingsraad moeten de voor
dracht goedkeuren. De verkiezing
zelf moet geschieden door een groep
kiesmannen, samengesteld door
werknemers en aandeelhouders. De
/directie kan op eenzelfde manier
worden gekozen.
Het rapport is opgesteld door een
commissie onder leiding van drs. A.
A. Soetekouw te Oosterhout. Verder
maakten van de commissie deel uit
drs. J. van Helleman te Capelle aan
de IJssel, A. F. baron van Lynden te
Amsterdam en de heer C. Vermaas te
Haarlem.
Kritiek
In het rapport wordt nogal wat
kritiek geuit op door de regering en
de SER voorgestelde wijzigingen van
de Wet op de jaarrekening, de onder
nemingsraden en de herziening van
het enquêterecht. Aan de andere
kant heeft de commissie veel waar
dering voor deze wetswijzigingen.
De Wet op de jaarrekening vindt
de CHJO een goed uitgangspunt om
tot een betere verslaggeving te ko
men. Er moeten echter wel wat aan
vullingen komen:
Vermelding van het persoonlijk
aandelenbezit in de vennootschap
van directieleden en commissarissen,
alsmede veranderingen in dit bezit.
Een specificatie van de omzet-
en winstcijfers per bedrijfstak, ten
einde meer inzicht in het resultaat
te verkrijgen.
Instelling van een Ven
nootschapskamer naast de voor
gestelde ondernemingskamer bij het
Amsterdamse gerechtshof. De procu
reur-generaal van de Onderne
mingskamer zal tevens toezicht moe
ten uitoefenen op de Ven
nootschapskamer. De voornaamste
taak zal zijn de procureur-generaal
tijdig in te lichten over hét al dan
niet naleven van de wettelijke bepa
lingen.
Een enquête moet bij vermoeden
van wanbeheer of wanbeleid bij elke
onderneming van meer dan honderd
werknemers kunnen worden gehou
den, en niet alleen bij een nv of
coöperatieve vereniging.
De CHJO kan zich verenigen met
het SER-advies inzake de wijziging
van de Wet op de ondernemingsra
den. De volgende aanvullingen zijn
echter noodzakelijk:
Inspraak van de onderne
mingsraad bij het vaststellen van de
uitgangspunten van het personeelsbe
leid, inclusief de promoties.
Verplichte instelling van een
centrale ondernemingsraad bij de
concerns.
Bij de bestrijding van drankmis
bruik, vooral door verkeersdeelne
mers, heeft men thans de beschik
king over een nieuw model adem-
analisator: het is een uiterst vernuf
tig apparaat, dat onmiddellijk de
hoeveelheid alcohol van de
boosdoenerregistreert. Tijdens de
opening van het nieuwe secretariaat
van de Amsterdamse vereniging voor
veilig verkeer geeft dr. P. H. Esser
uit Haarlem een demonstratie weg
door in een soort slangetje te bla
zen.
LONDEN Het Engelse weer en
open tennis zijn twee zaken die niet
harmonieus samengaan. Het lijkt wel
of de aversie tegen de betaalde ten-
nisactiviteiten, die de Britten het vo
rig jaar bij het eerste open Wimble
don hebben moeten wegslikken, in de
atmosfeer is terechtgekomen, van-
waaruit het open tennis ernstig
Wordt gedwarsboomd.
I Het vorig jaar werden op de eerste
vier dagen, in een voortdurend ko-
men en gaan van degenen die het
kwetsbare grastapijt van de zes be
langrijkste banen met dekzeilen moe
ten afschermen tegen al te gulle re
genval, een handvol partijen
gespeeld. Ditmaal konden op de ope
ningsdag van het 83e Wimbledon-
kampioenschap de zware dekzeilen in
het geheel niet worden verwijderd.
Een druilerige regen verlamde alle
activiteiten. Het weerbericht laat
weinig ruimte tot optimisme voor de
komende dagen. Een regenfront, dat
tich uitstrekt over meer dan duizend
mijl, trekt via West-Frankrijk over
Zuid-Engeland. Bij matige wind kan
het over twee dagen voorbij zijn.
Maar... gisteren viel op Wimbledon
de regen bijna loodrecht.
Vrije dag
Dus begonnen amateurs en profes
sionals de 83e titelstrijd van de All
England Club met een vrije dag.
Voor de meestep rofessionals de
eerste in maanden. Het kan niet ont
kend worden dat de meeste,
ogenschijnlijk van gezondheid bla
kende atleten, hard aan vakantie toe
zijn.
„Een bedrijfsarts zou vele van de
Wimbledon-favorieten wegens uit
putting in een ziekenhuis laten opne
men". schreef een van de serieuze
Engelse bladen, dat onthulde dat fa
voriet Rod Laver enkele uren per
dag zijn armen in kokers stopt met
omgebouwde verwarmingselementen,
waar vijf of zes handdoeken over
heen gaan om de warmte vast te
houden. Zo bestrijdt Laver de pijn
lijke gevolgen van het beroepseuvel
dat wordt aangeduid als „tennisarm".
leiding heeft van het onderzoek, zegt:
„Wij staan voor een raadsel".
Dr. Khiel zei volgens De Telegraaf
dat er ondanks een onderzoek van
dertig uur er nog geen verklaring
was gevonden omtrent de aard van
het gif.
Zoogdieren niet
Proeven op kleine zoogdieren wa
ren tot nu toe negatief: geen vergif
tiging, dus een kans dat de stof voor
grote zoogdieren en mensen niet
giftig zal blijken. Maar bij de vis
sen blokkeert het kennelijk volle
dig de zuurstofopname.
De ernst van deze ramp illustreer
de dr. Khiel met het volgende voor
beeld. Vergiftiging door een heel
tankschip met een behoorlijk giftige
stof pleegt vyf kilometer stroomop
waarts niet meer waarneembaar te
zijn door de enorme verdunning in
de watermassa van de Rijn.
Wal te denken van een hoeveelheid
vergif die vierhonderd kilometer
stroomafwaarts nog zoveel vis doet
sterven? Dat moet öf een hoeveel
heid zijn van een onvoorstelbare vloot
tankers öf in onvoorstelbare verdun
ning nog werken.
„Wij staan voor een compleet raad
sel, maar wij werken met man en
macht aan de ontraadseling."
ARNHEM In Burgers Dieren
park bij Arnhem zullen binnen af
zienbare tijd naast leeuwen ook giraf
fen en zebra's in de vrije natuur
worden losgelaten. Vorig weekend
heeft de directie van het park enkele
exemplaren aangeschaft Zodra ze
zijn geacclimatiseerd, zullen ze wor
den losgelaten. Het gaat hier om een
experiment.
(Van onze sportredactie)
SLEEUWIJK De finale van de
KNVB-beker, waarvoor SHO en IJs-
selmeervogels zich hebben geplaatst,
zal mogelijk worden gespeeld op het
Sportpark „De Roeff" in Sleeuwijk.
Dit is tenminste voorgesteld door
het Oud-Beijerlandse SHO. Van
avond voor acht uur beslist het
bestuur van IJsselmeervogels of zij
met het terrein van Sleeuwijk ac-
coord gaan.
Het Sportpark „De Roeff" kan aan
ongeveer 7.000 toeschouwers plaats
bieden.
HILVERSUM De heer S. J.
Doorman zal binnenkort tot direc
teur van de VPRO worden benoemd.
De 41-jarige heer Doorman stu
deerde aan de universiteit van Am
sterdam en die van Wisconsin (VS).
Na een assistentschap bij prof. Beth
werd hij wetenschappelijk hoofd
medewerker bij de onderafdeling der
wijsbegeerte en maatschappijweten
schappen van de Technische hoge
school te Eindhoven, vorig jaar ge
volgd door een gewoon lectoraat in
de wijsbegeerte van de exacte weten
schappen te Eindhoven.
De heer Doorman heeft verschil
lende malen studententoneel geregis
seerd. Hij is voorzitter van de Stich
ting theater terzijde en de Stichting
eigentijdse dansen.
HILVERSUM Een (gescheiden)
23-jarige vrouw heeft met haar vijf
jarig kind al enige dagen en nachten
doorgebracht in een overdekt wacht
huisje voor buspassagiers te 's-Gra-
veland. Zij was het huis uitgezet na
dat haar ex-man de huuij had opge
zegd.
(Van onze luchtvaartmedewerker)
DEN HAAG Over een aantal jaren zullen „gewone" passa
giers een ruimtereis kunnen maken in een groot raketvliegtuig.
Het toestel, dat plaats zal bieden
aan vijftig personen, is in de eerste
plaats bestemd voor het maken van
retourvluchten naar en van in de
ruimte cirkelende waarnemingssta
tions, om deze te bevoorraden en het
daar aanwezige personeel af te lossen.
Onder „gewone" passagiers worden
verstaan personen die geen vooraf
gaande opleiding tot ruimtevaarder
hebben gehad.
Het vliegtuig zal horizontaal star
ten, de extra brandstoftanks zullen
tijdens de stijgvlucht worden afge
worpen, het toestel keert terug als een
gewoon vliegtuig. Het is namelijk
voorzien van een normaal wielon-
derstel en kan daardoor normaal op
een vliegveld landen, om daarna weer
voor volgende vluchten te worden inge
zet.
De doorsnede-afbeelding laat zien
hoe de Lockheedfabriek zich dit
voorstelt.
ATHENE Griekenland en Alge
rije hebben zich gisteren in Athene
geplaatst voor de finale van het tor
nooi om het internationale militaire
voetbalkampioenschap. Griekenland
versloeg in de eerste halve finale
Iran met 20 (10). Algerije
versloeg in de andere halve eind
strijd Zuid-Korea met 21 (01).
LIJNBAAfJ POCKETKELDER
KORTE LIJNBAAN 8 -TELEFOON 132070
PARIJS De Nederlandse wieier-
professional Gerben Karstens zal
deelnemen aan de Tour de France.
Gaston Plaud, de ploegleider van
Peugeot, heeft de Nederlander giste
ren aangewezen als de tiende renner
voor zijn team.
De afgelopen dagen is er sprake
van geweest dat Gerben Karstens in
de Tour voor het Nederlandse merk
Willem II-Gazelle zou rijden.
De ploeg van Peugeot ziet er als
volgt uit: André Bayssière, Robert
Bouloux, Roger Delisle, Jean Du-
mont, Désiré Letort, Roger Pingeon,
Christian Raymond (allen Fr.), Ferdi
Bracke en Willy Monty (beiden Belg)
en Gerben Karstens (Ned.).
VOETBAL IF Kamraterna
Norrkoeping zal Zweden komend sei
zoen vertegenwoordigen in het tor
nooi om de Europese beker voor be
kerwinnaars. Maandagavond versloeg
IFK in de finale van de Zweedse
bekerstrijd AIK Stockholm met 1*—0.
In „Een ochtend in Bahia" heeft Cees Noteboom een
groot aantal (reis)verhalen en gedichten gebundeld en die
opgedragen ter nagedachtenis van mr. Eduard Elias.
Noteboom verhaalt ons, verwende Westerlingen, over
vooral sociale wantoestanden, die hij op zijn reizen naar
Zuid-Amerika, Spanje, Portugal en Griekenland aantrof.
De lezer trekke zelf de konklusies!
Met tranen in de ogen (van het traangas) beschrijft hij
de pro-Papandreou demonstraties in Athene, aan de voor
avond van de staatsgreep van de kolonels.
Over zijn Ochtend in Bahia zegt Noteboom zelf dat hij
alleen maar registreert. Met sentiment en opinie. Misschien
weinig aantrekkelijk omdat het op een „langzame foto"
lijkt Wel doeltreffend.
Drie sensaties bij het bezoek aan de krottenwijk van
Bahia: angst, schaamte en afkeer. En ik verdween, be
sluit hij.
„Een ochtend in Bahia",
150 bl.,
ln het boek „Abbé C"
beschrijft Georges Batail-
le de zielestrijd van een
priester, die zich sterk
aangetrokken voelt tot
een prostituee. De pries
ter weet zijn kuisheids
gelofte niet te houden.
Tenslotte gaat hij aan
zijn geestelijke xvorste-
ling ten onder.
Robert, de tweelingbroer
van de priester, beschrijft
de ondergang van zijn broer,
waarbij men tevens gecon
fronteerd wordt met zijn
eigen geestelijke worsteling.
Robert, de losbol, bewon
dert zijn broer enerzijds om
zijn priesterschap en zijn
geloof; anderzijds kan hij
het Godsvertrouwen van
zijn broer niet begrijpen.
Wguneer hij de val van zijn
broer bemerkt is zijn gees
telijke onzekerheid kom
pleet.
De in 1962 overleden
Franse schrijver en filosoof,
Bataille geeft in Abbé C. de
geestelijke strijd van de
tweelingbroers weer.
In feite is hel ook een
strijd van de schrijver zelf,
die sterk door de denkbeel
den van Nietsche is be
ïnvloed maar toch worstelt
met de godsdienst. Terecht
neemt het boek een uitvoe
rige levensbeschrijving van
de schrijver op.
(G. Bataille: Abbé C.;
Arbeiderspers (200 blz.,
.f8.90).
De Bezige Bij, Amsterdam,
PROF. JELLE WYTZES
Naast de bestaande Fibu
la-reeks populair-we-
tenschappelijke boekjes over
de geschiedenis van de Lage
Landen is een identieke
junior-reeks verschenen (bij
Fibula, Van Dishoeck NV in
Bussum).
De eerste drie deeltjes zijn
uit: De Vikingen, Oud Egyp
te en Alexander de Grote.
Alle over onderwerpen uit
de algemene en de vader
landse historie, beschreven
voor de categorie 12 tot 14
jaar op een prettige, duide
lijke manier. De vele gete
kende illustraties maken de
boekjes des te begrijpelijker.
In de Fibula Junior Reeks
zullen ook deeltjes worden
opgenomen uit de bekende
Engelse serie „Then en the
re".
Jelle Wytzes, sinds enige
jaren hoogleraar in de klas
sieke talen aan de T.H. tc
Kampen, doet van tijd tot
tijd een werkje het licht
zien waaruit blijkt, dat hij
ook een uitstekend popula-
risator is van de periode die
hem na aan het hart ligt: de
periode van de zg. Kerkva
ders.
Bij de uitgeverij Kok te
Kampen verscheen op langs
van zijn hand een roman die
handelt over de tijd waarin
de Kerk plotseling van ver
volgde begunstigde wordt.
Telkens als het met het Ro
meinse rijk niet zo goed
gaat, wijt men dat aan de
toorn van de goden, omdat
ze niet meer door de héle
bevolking aanbeden worden.
De christenen, die openlijk
nalieten de goden te dienen,
werden dan zwaar vervolgd.
Constantijn evenwel
neemt van de aanvang een
vriendelijke houding aan t.o.
de christenen en wordt door
hen sterk beïnvloed. Als hij
dan, volgens een oud-christe
lijk geschiedschrijver, aan de
vooravond van de slag te
gen zijn rivaal om de macht
een kruis in de lucht ziet,
vat hij dit op als een bemoe-
Zonder het te willen wordt hij flink. Schui-
en zonder het zelf te lend in een toonzaal en
weten laat een in Lon- kijkend naar het stand
den wonende zoon van beeld van Wenceslaus
een vroegere Tsjechi- leert hij zijn les: niet
sche glasfabrikant zich te veel denken en je
Even naar Praag reaktievermogen op
sturen voor een spio- voeren. Dat is alles,
nage-opdracht. Hij is Een boek geschre-
een slappe vent, maar ven door Lionel David-
onder het verhoor van son om gauw te ver-
de geheime politie (het geten. (Grote ABC. De
verhaal speelt onder Arbeidspers, Amster-
het Novotny-regime) dam250 blz., 10,90)
diging door de God der
christenen.
In dit teken overwint hij,
vervangt voor het hele leger
de adelaar door het kruiste
ken en gaat tijdens zijn kei
zerschap de christenen open
lijk voortrekken. Op zijn
sterfbed laat hij zich dopen.
Van deze tijd, begin vierde
eeuw, dateert de staatsin
vloed op de christelijke
kerk, een feit dat heel
verschillend gewaardeerd
pleegt te worden. Wat wel
licht begrijpelijker is op ons
punt van de historie.
Of Constantijn nu een op
recht christen was, wordt
door zeer velen in twijfel
getrokken. Zij leggen zijn da
den uit als een sluwe zet
van een politicus, wijzen op
zijn persoonlijk leven dat
inderdaad niet zo smetteloos
was. Anderzijds evenwel
zijn er ook pluspunten voor
zijn persoon aan te voeren.
Hiervoor is ons boekje
geschikt. Het beschrijft op
prettige en boeiende wijze 's
keizers leven, zonder de
slechte dingen te verzwijgen.
En als het kiest voor een
„idealistische" lezing van het
gebeurde, dan wordt het niet
gewrongen en ongeloofwaar
diger. Overigens ware het
beter, gezien de opzet van de
roman, een enkel vreemd
woord door een Nederlands
woord te vervangen.
Van «de doden niets dan
goeds... Precies, zeggen de
mensen uit de gemeente.
Verschrikkelijk, zegt hun
dominee: bij een begrafenis
doe ik niet aan mensver
heerlijking, ook al is de
gestorvene nog zo ach
tenswaardig geweest. Zo'n
gestorvene ligt uiteindelijk
achter ons. Maar des te ver-
manender staat God voor
ons.
Ziedaar het conflict tussen
een (Zwitserse) protestantse
gemeente en zijn predikant
dat in „Rumoer rondom de
dood van Oskar Lieberherr"
centraal staat. Het voert tot
allerlei ingrijpende verwik
kelingen, vooral, nadat de
dominee, toen hij éénmaal op
aandrang van kerkeraad en
gemeente door de knieën
was gegaan en dan nog wel
bij de begrafenis van een
liederlijk gemeentelid, Oskar
Lieberherr, zijn ontslag
heeft genomen.
Dit merkwaardige gegeven
heeft de schrijver aangegre
pen om er de voosheid, de
lauwheid, de onwaarschijn
lijkheid van menig plaatse
lijk kerkelijk leven mee aan
de kaak te stellen. En de
predikant, ook maar een
mens, reageert daar school
meesterachtig, bedillerig op,
ja gaat in zijn fanatisme zo
ver, dat hijzelf ook volledig
stukloopt.
Door een schuchtere, on
opvallende vrouw echtge
note van wijlen de veel
besproken Lieberherr
wier gave innerlijk pas aan
het slot van het boek blijkt,
laat hij zich pas weer tot de
orde roepen.
Een boek, dat veel heeft te
zeggen, omdat het probeert
door te dringen tot de kern
van de religieuze impasse,
waarin menige kerkelijke
gemeente is geraakt en die
alleen nog maar aan wat
„vormendiensten" waarde
hecht.
In Zwitserland was dit
boek een bestseller. Moge de
vertaling dat in ons land ook
worden. Ook al zijn de com
positie met zijn vele „play
backs" en de stijl van schrij
ven (vaak in telegrambe
woordingen) nogal vermoei
end, de inhoud en de bedoe
ling van het boek zijn het
waard deze barrières te ne
men.
Rumoer rond dc dood
van Oskar Lieberherr
door Robert H. Oehnln-
ger. Uitgave Het Boe
kencentrum. Den Haag.
Vertaling G. J. Borghart.
268 blz, 12,90.
Het boek „Vogelparadijzen
der wereld" geeft een Indruk
wekkend beeld van hetgeen er
nu nog op onze aardbol aan
vogels leeft. Er worden 370
„vogelparadijzen" beschreven,
verspreid over de hele wereld
en bevolkt door vogels van di
verse pluimage.
Het aantal van deze vo
gel-natuurgebieden neemt ech
ter van jaar tot jaar af en er
zal op grote schaal iets moeten
worden gedaan om de vele vo
gels te kunnen behouden.
Jelle Wytzes: De kei
zer en de nieuwe God.
Uitgeverij Kok in Kam
pen. 194 blz, 7.30 (in de
VCL-serie 3,65).
Er wordt aandacht geschon
ken aan de zeldzaamste en be
dreigde vogelsoorten, de vogal-
trekstations en de bijzonderhe
den van de gebieden (met
kaarten van de continenten
waar ze liggen). Alle op de 136
foto's voorkomende voge's
worden uitvoerig beschreven
Het boek is samengesteld
door dr. Kurt Bauer en dr. Frie-
derike Spitzenberger en uitge
geven door NV Gebr. Zomer
en Keunings Uitgeversmij. te
Wageningen, in samenwerking
met het Wereld Natuur Fonds.
Het kost f25.90 en het telt 219
bladzijden
