loeland Koning: een
schilder
"Ik denk niet
meteen aan
dood en strijd
Gedrukte stemming
op Leidse veemarkt
ot 13 juli in De Lakenhal
Honderdduizendste
in bad POELMEER
Y,1
HLLANTEN SIERADEN
WELIER v. d. WATER
ctrix Nijweide
eemt afscheid
Sp- vergadering Leiden
Indringend
Ambtsaanvaarding
prof. Jeuken
ROfVUIL- OPHAALDI EN.5T
Solglytt gaat
weer varen
UNIEK VOOR LEIDEN
600
KRIJN GIEZEN
EXPOSEERT IX
BUITENLAND
A B C D E F G H I J K L MN O P Q R S T U V W X Ij
Z
de^eetua
ZATERDAG 14 JUNI 1969
trio*
LEIDEN Ter gelegenheid van de zeventigste verjaardag van de
Wassenaar wonende kunstschilder Roeland Koning is in de La-
lal een aantal schilderijen en tekeningen geëxposeerd over een
iode van meer dan een halve eeuw.
Deze zeventigste verjaardag viel overigens reeds in augustus van
rt vorige jaar en toen vond in het huis van de kunstenaar reeds
tentoonstelling plaats van recent werk. Nu is het echter moge-
ik een overzicht te krijgen van de ontwikkelingsgang van de schil-
in een tijdvak dat loopt van 1917 tot 1969.
IVele verzamelaars hebben iverk voor deze tentoonstelling afge-
lon, waaronder een viertal tekeningen uit de voormalige collect ie
m koningin Wilhelmina, nu in het bezit van koningin Juliana.
celand Koning kreeg, voordat hij
hi mocht gaan volgen aan de
sacademie voor beeldende kun-
te Amsterdam, een eerste oplei-
aan de Kunstnijverheidschool
ülinus aldaar, alsmede een oplei-
voor de akte middelbaar teke-
die jaren dweepte Koning met
Gogh. Maar ook het kubisme
hem aan. Vooral voelde hij zich-
pant met Le Fauconnier, wiens
ven de aanleiding werd tot de
ming van de zg. Bergense schil-
ichool. Hoewel in het vroege
van Koning wel aanrakihgs-
ten met „Bergen" zijn aan te
mi, heeft hij zich toch niet bij
groep aangesloten,
ijn eerste woonplaats lag ech-
wel in die buurt; het werd nl.
aond aan Zee. Hier kwam zijn
!e talent voor het portretschilde
tot een eerste, verrassende ont-
jiing. Hier bouwde hij aan zijn
die sterk werd beïnvloed door
grote bewondering voor de
amse primitieven,
lij bleef bovenal trouw aan het
Iret. Het portret heeft hem ook de
atste bekendheid gegeven en op
\loderae diamantcollectie
IS met briljant reed6 vanaf f 75,-
VERLOVINGSRINGEN
Haarlemmerstraat 181
Altijd voordelig,
's Maandags gesloten.
E1DEN Mevrouw H. A. M.
reide-Vintges neemt 26 juni
heid als rectrix van de Louise de
piy-scholengemeenschap. Zij be-
haar loopbaan als zodanig op 1
1959 toen zij directrice
van de hbs voor meisjes en de
De afscheidsbijeenkomst wordt
wden in het schoolgebouw aan
lagerstraat en begint om half 3.
Ij. EIDEN De afdeling Leiden
er de Staatkundige Gereformeerde
5P ij houdt vrijdagavond om 8 uur
I,. het vergaderlokaal Middelste
en ht la. een openbare vergadering,
ju *.eer J. W. Averesch spreekt over
zijn werknemersrechten?".
ischeid ds. Kievit
3DEN Woensdagavond om 8
is er in het wijkgebouw bij de
ingskerk aan de Willem de
•gerlaan gelegenheid afscheid te
van ds. Kievit en zijn vrouw.
de Lakenhal-tentoonstelling is daar
van 40 jaar variatie te zien.
Uit de portretten spreekt niet
alleen een groot vakmanschap
maar ook het vermogen om diep
in het wezen van de geportret
teerde door te dringen. Een be
wijs daarvoor lijkt o>ns o.m. een
prachtig portret van prof. v. Gel
deren uit 1942, eigendom van de
Vrije Universiteit van Amster
damof het gevoelige „Ineke met
rood truitje" uit 1941 en „Ineke
met hoed'' met dat prachtige
blauw, dat een zevental jaren la
ter werd geschilderd.
Indringend is een zelfportret, gete
kend in 1960. Mooi is ook een portret
van des schilders vrouw uit 1965 ge
schilderd in een zeer mooi wit met
de markante toets oranje van een
halsketting.
Herinnerend aan de beste tradi
ties van de Nederlandse portret
schilderkunst is echter naar ons ge
voelen het „Portret van Wilma", dat
Koning in '48 maakte van de schrijf
ster Willy Vermaat met dat ver
stilde oude gezicht en de prachtige
geschilderde handen.
Dat Koning ook een uitstekend
bloemenschilder is blijkt eveneens
uit een aantal op deze tentoonstelling
aanwezige werken. Wij wijizen op
een vroeg werk als „Bloemenschik-
ken" uit 1931, „Magnolia in vaas"
en „Amarillen", geschilderd rond de
jaren veertig en op de fraaie aqua
rel „Vaas met voorjaarsbloesem",
die dateert van 1950.
De vele onderwerpen en motieven,
die Koning op zijn palet nam en die
op deze tentoonstelling zijn geëxpo
seerd, geven een goed beeld van de
veelzijdigheid vön de schilder Roe
land Koning. Enkele mooie stille-
LEIDEN In het Groot Auditori
um van de universiteit heeft prof.
dr. M. Jeuken S. J. het ambt van
gewoon hoogleraar in de wijsbegeri-
ge biologie aanvaard met het
uitspreken van een oratie, getiteld
.„Van de wijsbegeerte naar de biolo
gie".
Wijsgerige biologie, aldus prof.
Jeuken, is een onderdeel van de tho-
retische biologie. Deze omvat na
melijk naast de wijsgerige biologie
ook de biomathematica. De wijsgeri
ge biologie richt haar aandacm op
het logisch-wijsgerig grondslagenon
derzoek van de biologie, terwijl de
biomathematica de wiskundige mo
delvorming tot object heeft. In het
eerste deel van zijn rede gaf prof.
Jeuken een historisch overzicht van
de ontwikkeling van de theoretische
biologie, een geschiedenis die te Lei
den een weerspiegeling vindt in cie
oprichting van de Jan van der Hoe
ven-Stichting in 1945 en van net
Instituut voor Theoretische Biologie,
waarvan prof. Jeuken directeur is,
in 1957.
De wijsgerige bioloog zal zich
voortdurend op het grensvlak tussen
wijsbegeerte en biologie moeten be
geven. Het biologisch denken steunt
op wijsgerige achtergronden, die
vaak impliciet blijven.
'rt 25. maandag:
le Herengracht. Ververstraat.
Iaat. Oost Havenstraat, Dwars Ha-
ïaat, West Havenstraat. Ver-
tón. Haven. Havenkade. Kalver-
Kijfgracht. Minnebroersgracht,
singel. Herengracht (belden zijden),
t en Lange Langestraat. Nieuwe
traat. Oosterkerkstraat. Waardkerk-
Waardkerksteeg. Waardgracht.
II «gracht, Kaarsemakersstraat. Looy-
tó. Weversstraat. Looyerstraat. We-
toat, Vestestraat, Groenestegen. Uit
dacht, KeVkstecg.
"ft 27, maandag:
tóraat, Langebrug, Ketelboetersteeg.
tateeg, Wolstceg, Gangetje. Boter-
Vismarkt. Stadhuisplein, Hoorn
ig. Dwarskoornbrugsteeg.
Tmansteeg, Mandemnkersteeg. Vrou-
(geheel), Boommarkt. Aalmarkt.
- Rijn (geheel). Den Burcht,
ïtsfeeg, Nteuwstraat, Hartesteeg.
tótsteeg, Moriaansteeg. Hooglandse-
tracht, Koppenhlnksteeg. Hoog-
fckerkkoorstceg, Middelweg. Oude
j (belde zijden). Hoogstraat,
markt. Hooigracht. St. Pancreas-
Van Driessenstraat. Mlddelste-
Korevaarstraat. Plantsoen. 4e Binnen
vestgracht. Rijnstraat, Kraaierstraat. Ha
venstraat 2e en 3e. le. 2e cn 3e Gor
testraat. Geregracht, Levendaal. Oranje-
boomstraat. Cathrljnenstraat. Barba-
rasteecg. St. Jorlssteeg. Koenesteeg, Nieu
we Brugsteeg, Wielmakerstecg. Hoge-
woerd, Watersteeg, Plantage. Utrechtse
Veer. Veerstraat.
Buurt 29, bdonderdag: Zijlsingel. Rijn
kade. Oosterdwarsstraat. Munnikenstraat,
Van Galenstraat, Waardstraat, Her
manstraat, Trompstraat. De Ruy terstraat,
Evertsenstraat. Heemskerkstraat.
Oosterstraat. Van Speykstraat, Korte-
naerstraat, Tasmanstraat. Overrljn.
Buurt 30. vrijdag
Galgewater. Noordeinde plus plein.
Rembrandtstraat. Oude Varkenmarkt.
Sllksteeg, Groenhazengracht. Rijn- en
Schlekade, Witte Singel. Groenho-
venstraat. Witte Rozenstraat. Justus Ca-
relhuis. Jan van Goyenkade, Gerrit
Doustraat. Vreewijkestraat, Hugo de
Grootstraat, Bilderdljkstraat.
Buurt 31, vrijdag:
Kort Rapenburg, Kabetjauwsleeg. Ra
penburg. Doelensteeg. Doelengracht. Non
nensteeg, Jkolfmakersteeg. Zegersteeg. 5e
Binnenvestgracht, Sterrenwacht.
Kaiserstraat, Bakkersteeg. Molensteeg.
Boisotkade. Kampersteeg. Con-
clëntiestraat. Vliet, Douzastraat. St. Ja-
cobshof, St. Jacobsgracht, Jan van Hout
kade, Hoefstraat, Raamstceg. Garenmarkt.
Steenschuur, Nleuwsteeg, Herensteeg. Sa-
lomonsteeg, Kloksteeg, Scheepmakerslecg.
Houtstraat. Gerecht. Lokhorststraat. Zon
neveldstraat. Pietcrskerkkoorsteeg.
Diefsteeg, Berkendaelstraat. Pieterskerk-
gracht. Pieterskerkstraat, Pieterskerkhof.
Papengracht.
vens waaronder een doek uit 1938 en
een uit 1966, tonen aan dat Konings
ontwikkeling rond de jaren veertig
wel zo goed als voltooid was.
De tentoonstelling is te zien tot
13 juli tijdens de gewone uren van
openstelling van de Lakenhal
Willem Prins
LEIDEN De verpleegden van
Solglytt gaan weer varen. Voor de
tiende keer wordt een bootreis ge
maakt. Tien dagen trekt men er op
uit met het nieuwe motorschip Pa-
tria van rederij Veenstra N.V.
Het inschepen gebeurt op 30 sep
tember en het vertrek is op 1 okto
ber bepaald. Via Rijn en Neckar
wordt koers gezet naar het plaatsje
Cochum. Op 10 oktober hoopt men
weer in Leiden aan te komen. Het
gezelschap bestaat uit 66 personen.
Dienst niet belangstellenden
LEIDEN Zondagavond om tien
vior 7 wordt in de kerk aan de Oude
Vest een dienst met belangstellenden
gehouden. Ds. D. Kronemeyer hoopt
te spreken over het thema „Is het
wel voor mij"? Een jeugdkoor uit
Alphen aan den Rijn verleent mede
werking.
LEIDEN Er heerste gisteren op de veemarkt een gedrukte stem
ming ondanks het mooie zomerweer en behoorlijke aanvoeren. Ook an
dere markten gaven die beeld te zien. Na het lange en te koude voor
jaar is het nu weer de droogte en de warmedagen. die de handel parten
speelt.
Portret van de vader van de schilder (1929)
Voorts is de hooibouwtijd aange
broken. die niet alleen de mensen op
het bedrijf houdt maar ook zuinig
heid gebiedt met het nog steeds te
weinige gras. Verschillende rubrie
ken moesten met de prijzen omlaag
waarvoor wel de afdeling wolvee in
de sector schapen en overhouders de
grootste terugslag ondervonden.
Slechts de varkenshandel voor het
leven bleef goed stabiel.
De aanvoet bedroeg rond 3200 die
ren.
Gebruiksvee en jongvee: Aan aan
voer in deze afdeling mocht men
niet klagen. Met de belangstelling
was het echter danig minder en zo
als reeds was opgemerkt is het voor
al de droogte en de hooibouwtijd die
deze handel sterk beïnvloeden. Ook
de lagere prijzen voor de vette koei
en spraken een woordje mee in de
prijzen voor de vare koeien.
Luxe dieren bleven echter wel aan
de prijs.
Vette koeien: In deze afdeling
geen grote aanvoer; voor de tijd van
het jaar echter normaal. Er is weer
veel invoer geweest van buitenlands
vee terwijl als gevolg van het war
me weer het vleesverbruik minder
was, vooral van de gewone gangbare
vleessoorten. In de handel was het
op deze afdeling dan ook een luie en
gedrukte bedoening en waren het al
leen de goede jonge magere dieren
die nog enigszins prijshoudend ble
ven. Voor alle andere soorten no
teerden de prijzen lager.
Vette klaveren: Hoewel de aan
voer in deze afdeling klein bleef,
waren de aangevoerde kwaliteiten
vrij behoorlijk. Bij een iets ruimer
aanbod bleef de vraag goed, met ge
volg een goede handel met stabiele
prijzen.
Wolvee: De aanvoer in deze afde
ling was goed en niet veel minder
dan vorige week maar de handel
was voor velen wel erg teleurstel
lend. Vette schapen en overhouders
worden niet meer voor de export
afgenomen en waren daardoor maar
zeer moeilijk te plaatsen, wat voor
het binnenland goedkoper schapen
vlees betekend.
Varkens voor fok- en mesterij: In
deze afdeling een goede ruime aan
voer en ook een goede vlotte handel.
Vraag en aanbod vangen elkaar goed
op en bleven de dieren onverkort
duur met nog geen tendens van la
gere prijzen.
DE KASTENSPECIALIST
Telefoon 01710-33078 LEIDEN
modellen
uniek in de kastenwereld
Haarlem - Den Haag - Leiden
Geslaagd aan chr.
"J
•erheidssclwol
LEIDEN Aan de christelijke
nijverheidsschool voor meisjes
„Boshuizen" slaagden voor de 3-jari-
ge opleiding voor lerares: Heemste
de: Ans van der Veen; Katwijk:
Anneke Vooijs, Ruth Westhoek; Lei
den: Rina Banning. Anneke Jesse.
Hanneke de Jong. Caroline Quist.
Anneke van Tongeren. Gea Witte-
man. Petra van der Zeeuw; Leider
dorp: Irene Brussee; Nieuwkoop: E-
dith Palmer: Sassenheim: Nel Phil-
lippo; Voorschoten: Hélène Arlaud.
Tonny van der Gouwe. Edith van
Vliet: Wassenaar: Cora.Smink; Zoe-
terwoude: Ria de Jong.
NOORD WIJK De Noordwijkse
kunstenaar Krijn Giezen neemt deel
aan enkele belangrijke exposities.
Gisteren is in Lausanne in Zwitser
land de vierde Biennale Internatio
nale de la Tapisserie geopend, waar
aan Giezen met een leerassemblage
deelneemt. De tentoonstelling duurt
tot begin oktober en gaat daarna in
zijn geheel naar het Musée des Go
belins in Parijs.
Sinds eind mei neemt Krijn met
twee werkstukken deel aan een ten
toonstelling van de Nederlandse
Kunststichting in het Klooster Ter
Apel en van eind juni tot begin sep
tember exposeert hij in het kasteel
Radboud te Medemblik.
Raad Noordwijk
komt bijeen
NOORDWIJK Dinsdagavond
17 juni vergadert de gemeenteraad.
De agenda vermeldt een groot aan
tal grond- en pachtzaken, waaron
der de ruil en afkoop van pacht
van verschillende grondstroken aan
de Duinweg, die gereconstrueerd
wordt en de aankoop van grond
voor de aanleg van de nieuwe pro
vinciale weg.
Kredieten worden gevraagd voor
het gasregelstation aan de Piet
Heinstraat. voor een met gas ge
stookte verwarmingsketel in het
complex van de bedrijven aan de
Losplaatsweg en voor de aanschaf
van een ladderinstallatie ten behoeve
van de straatverlichting.
In de onderwijssector staan op de
agenda een verhoging van de sub
sidie aan de Muziekschool Bloem
bollenstreek cn een verzoek van de
Vereniging Prot. Chr. Onderwijs te
Noordwijk aan Zee om medewer
king.
OEGSTGEEST De honderdduizendste bezoeker van het op 3 mei
geopende zwembad Poelmeer, die zoals wij al meldden, gisteren werd
verwacht, is mejuffrouw Lydia den Dubbelden alhier geworden. Bur
gemeester P. A. J. Eysinga kwam met een heel toepasselijk geschenk
aandragen: een haardroger. Namens de zwemvereniging Poelmeer bood
de heer A. L. van Ingen Schenau de honderdduizenste een badmintonset
aan. Gérant I. Plasmeyer verblijdde mejuffrouw Den Dubbelden met
een handdoek en van het badpersoneël kreeg zij een vaas met bloemen.
Ook wethouder J. J. Thorn en de heren mr. B. C. van Krieken en J.
Vreeken van de gemeentesecretarie waren bij de ontvangst tegenwoordig.
TTET oorspronkelijke werk van
II zwaardveger is eigenlijk het
polijsten van de wapens. Van
daar ook de naam veger. Dat
gebeurt echt niet met staalwol of
zo. De zwaarden ondergaan eerst
een behandeling met de vijl en
daarna komt pas het polijsten met
een schijf.
Als ik het origineel doe. ge
beurt het helemaal met de hand.
Dan werk ik eerst het wapen oP
met zoetvijl, vervolgens ga ik het
na met polijstpapier en dan volgt
de behandeling met heel hard
hout. puimsteenpoeder en olie.
Dan kan je ook gerust zeggen, dat
ik zo'n 14 dagen met het wapen
bezig ben.
Neem nu een gewoon normaal
slagwapen, dat wordt gesmeed uit
een stuk vierkant staal. Met ijzer
wordt het nooit goed. Dat wordt
verwarmd tot de kleur van het
materiaal, dat je moet bewerken.
Dat moet je kunnen. Met een
smeedhamer sla ik het dan hele
maal uit tot de gewenste dikte.
DAARNA ga je de snijkanten
bijsmeden, zodat je zo weinig
mogelijk hoeft te vijlen. Ik
kan het natuurlijk ook grof op
werken. maar dan sta je je lam
te vijlen. Met een tas sla ik er
dan de bloedgeul is. Het is eigen
lijk geen bloedgeul. Die naam
hebben de mensen eraan gegeven.
Die geul zorgt ervoor, dat het wa
pen buigzaam is.
Er worden nog veel wapens ge
maakt. Er gaan wel zo'n drie tot
vier weken voorbij, voordat een
zwaard klaar is. Meestal kopieën
voor het Legermuseum. Vroeger
maakte ik wapens voor particu
lieren, maar daar heb ik geen tijd
meer voor. De laatste jaren heb
ik een stap naar achteren gedaan.
/K kreeg toen opdrachten van
grote verzamelaars en na
tuurlijk van antiquairs. Er
kwamen ook buitenlanders bij me
thuis. Dat waren geen baronnen.
Ik heb wel mensen, die een eigen
wapenuitrusting van de familie
hebben maar het wordt te duur.
De mensen betalen me trouwens
in natura.
Dan deed ik het zo. Ik ben een
verzamelaar van tinnen figuren.
Ik maakte voor hen en ik kreeg
er de waarde in tin voor terug.
Verder niet. Geld heb ik nooit ge
had. Daar ben ik altijd voorzich
tig mee geweest. Als je geld aan
pakt, krijg je verplichtingen en
moet je blijven werken voor de
mensen. Daar heb ik geen zin in.
TTET moet een hobby blijven.
Tl Het is geen kwestie van
winstbejag. Als het daarom
gaat, was ik ermee opgehouden.
Dan was ik voor mezelf begonnen.
Er zijn antiquairs bij, die zeggen:
u kunt ivapens voor mij maken
van 1400 en 1500 gulden. En som
migen bieden nog veel meer. Maar
ja, ik ben geen zakenman. Was ik
dat geweest, dan was ik binnen
geweest. Ik kan geen zaken doen.
Dat is zo jammer.
Als ik iets voor iemand maak
weet ik nietwat ik er voor moet
vragen. Een geboren zakenman
had het ver gebracht. Er zijn
mensen bij me gekomen, die zei
den: man, man, je kan schatrijk
worden.
TyiJ het vak van zwaardveger
TT moet je niet de wapens be
kijken. Je moet het zien als
kunst. Als ik naar een wapen kijk.
zie ik de kunst erin. Hoe ze dat
vroeger hebben kunnen maken.
Zoals ze dat vroeger deden, zo
werk ik nu.
Ik werk niet met moderne ap
paraten, maar ik heb allemaal
nagemaakte en opgewekte tassen.
Een tas kan je ergens vergelijken
met een soort mal, een bepaalde
vorm. waarop je kan smeden. Een
aambeeld in de vorm van een
helm bijvoorbeeld. De dinqen
maak je allemaal zelf. Het hele
gereedschap. Dat is niet te koop
Ik moet dingen hebben', waarop
ik kan smeden.
EEN harnas maken en het
zwaardvegen horen bij el
kaar. Een zwaardveger po
lijst ook de harnassen. Ik heb
geen eigen ontwerpen, maar werk
hoofdzakelijk naar origineel mo
del .Goeie beschrijvingen krijg ik
van drs. Van der Sloot. Dat is de
expert op dit gebied. Gezamenlijk
werken we dat uit naar foto's.
Iets. wat we niet zeker weten
wordt ook niet gemaakt. Dat doe
ik niet ook. Om zo maar een fan
tasietje te makendaar hou ik
niet van.
Het moei origineel en betrouw
baar zijn. Dat als je het de men
sen laat zien, ze weten, wat ze
zien. Als er bij opgravingen oude
dingen worden gevonden, maak
ik ze dikwijls origineel na. Hoe ze
echt geweest zijn.
HET zwaard bestaat al heel
lang. Voor Christus had je al
de bronzen zwaarden. Het is
altijd iets geweest voor de ver
dediging. Dat heeft een mens al
tijd willen doen. Zich verdedigen.
Zelfs een meikever heeft een
schild om zich te verweren tegen
een aanval.
Bij een zwaard denk ik niet
meteen aan dood en strijd. In
dienst ben ik sergeant-geweer
maker geweest, maar ik dacht
echt niet bij elk geweer, dat ik
repareerde, nu gaat er weer een
mof aan.
Ik heb de gedachte: het moet
zuiver wezen. Indirect moet een
mens op zijn wapen kunnen ver
trouwen. Dat is mijn opinie van
het hele wapenvak. Het is een
verdedigend iets.
DE vroegere wapens bekijk ik
als kunst. Als ik nu in deze
moderne tijd aan een zwaard
toch drie, vier weken zit, hoe lang
zullen ze er dan wel niet vroeger
over hebben gedaan. Daar heb ik
respect voor.
Of ik graag in de middeleeuwen
had willen leven? Ach, ik weet
het niet. Die mensen zijn mis
schien ook gelukkig geweest net
zoals wij. Deze tijd is ook erg
boeiend.
Ik heb opleiding gehad als smid
bankwerker. Verder is het alle
maal zelfstudie. In Nederland zijn
Zwaardveger A. Smit in zijn
werkplaats bij het Leger
museum.
Foto N. van der Horst jr,
niet veel zwaardvegers meer. In
het Legermuseum heb ik nog twee
jongens, die het vak volslagen on
der de knie hebben.
OP het ogenblik worden veel
wapens in de fabrieken na
gemaakt. Vooral in Italië.
Maar je blijft het verschil zien.
Het is te mooi. Geen echt hand
werk. Met die harnassen ook. Het
is allemaal perswerk.
Ik doe dit werk nu al van mijn
14-de jaar af. Het smeden heeft
me altijd wel getrokken. Thuis
heb ik geen zwaard hangen. Dan
blijf je in de sfeer van je werk.
Ik heb er ook nooit aan gedacht
om het te doen Zo in de trant
van dat is iets moois en kan wel
in de kamer hangen. Ik heb al
leen m'n tinnen figuren.
Ik zal één ding zeggen. Je vak
moet je hebben en je moet ook
een hobby hebben. En als nu je
vak je hobby is, zit je goed.
