Niet
god
de
van
God
het
van
Israël,
Westen
maar
is
d<
gestorvei
Athene wil leiding van Oosterse
orthodoxie op zich nemen
Laat het westen ook
eens leerling zijn
Em woord voor vandaag
Uw probleem
is het
onze..
Dr. De Graaff ziet een cultuur sterven
Onze hoop: Terug naar God van de bijbel
Cultuur-filosofische studie
HIERONYMOS DINGT NAAR PLAATS VAN ATHENAGORAS
Kerk moet opnieuw
van joden leren
BEROEPÏNGSWERK
Ziekenfonds
Na ons gezegd te hebben dat we één van denken, één in liefde
en één van ziel of saamhorig moeten zijn, zegtPaulus aan de
gemeente van Philippi en aan ons dat we ook één van stre
ven" moeten zijn. Eigenlijk brengt Paulus ons terug bij de
eerste gedachte tarnen denken" alleen wordt het hier nog
sterker uitgedrukt. Het gaat er hier veel meer om, dat we
helemaal „één van zin" zijn, letterlijk: „dat ene ding denken".
Hier kunnen we de vraag stellen welke ene ding we dan
samen moeten bedenken. Ik dacht dat Paulus hier vooral het
oog gericht heeft op de taak van de gemeente Gods in de we
reld. Juist in onze tijd wordt er veel gestreden over die vraag.
Overal in de wereld worden er conferenties over gehouden.
Sommigen zeggen dat haar eerste verantwoordelijkheid de
verkondiging van het evangelie is. Anderen zeggen dat haar
eerste verantwoordelijkheid dienstbetoon is. De een denkt
meer verticaal, dat is op God gericht; de ander meer horizon
taal, dat is op de medemens gericht.
Mijn antwoord lijkt meer verticaal dan horizontaal, maar is
dat niet. De eerste taak van de kerk is God vertegenwoordi
gen, Hem openbaren in deze wereld. God komt in deze wereld.
Hij blijft niet ver weg in de hemel zitten. Hij is in Christus op
deze aarde gekomen. Daarom kan er geen verschil zijn tussen
verkondiging en daad. De kerk spreekt namens God en handelt
namens God in deze wereld.
We lezen vandaag: Ezra 11-11.
We lezen morgen: Ezra 3 1-13.
ZATERDAO 14 JUN» 1
Feestcollege Zendingshogeschool
(Van een onzer medewerkers)
OEGSTGEEST De schei
dende rector van de Zendings
hogeschool in Oegstgeest, prof.
Jansen Schoonhoven, had zich
zelf de vraag gesteld waarover
op z(jn feestcolege zou worden
gerefereerd: „In hoeverre is de
concentratie in de moderne theo
logie in Noord-Amerika en Euro
pa op het secularisatie-probleem
relevant voor de kerken in Afri
ka en Azië?" Het college werd
gegeven door de VU-hoogleraar
prof. dr. Blauw, in aanwezig
heid van de studenten en een
grote groep genodigden uit de
zendingswereld.
Brieven die niet zijn voorzien
van naam en adres kunnen niet In
behandeling worden genomen. Ge
heimhouding Is verzekerd. Vragen
die niet onderling met elkaar In
verband staan moeten In afzonder
lijke brieven worden gesteld. Per
brief dient een gulden aan postze
gels te worden ingesloten.
Vraag: Hierbij zend Ik u blaadjes
van een groen-blijvende hulst, die
ongeveer acht jaar onze tuin
versiert. Thans is er weinig van
groei en bloei te merken en de bla
deren vielen er gaandeweg af.
Antwoord: De plant is aangetast
door bladluizen en dopluizen, die
niet alleen de zwarte laag veroorza
ken maar ook de sappen uitzuigen.
Vandaar de bladafval.
In de winter moet u tegen de
bladluizen (eieren) spuiten met
6-7,51 vbc op 91-92 liter water. Bij
begin van aantasting spuiten met
150 gram malathrin 25 pet. per 100
liter water. Bij gekrulde bladeren
bij voorbeeld spuiten met 100 min
menazon (vloeibaar).
Tegen dopluizen in de winter
spuiten met 6-7,5 vbc (zie boven).
Krachtig spuiten. Indien bladafval
optreedt is dant niet erg, want dan
krijgt u een jong en gezond blad.
Vraag: Worden vanaf januari
1966 de letters van autonummers
achter de nummers geplaatst, afge
zien van bijzondere gevallen zoals
invoer van tweedehandswagens en
zoekraken van kentekenbewijzen?
Antwoord: Omdat bij personenau
to's de beschikbare combinaties van
2 letters, die naast 4 cijfers wette
lijk voorgeschreven zijn, uitgeput
waren, ging men in oktober 1965
over tot plaatsing van de letters
achter de cijfers. Eén uitzondering
werd gemaakt voor degenen die het
kentekenbewijs kwijt geraakt zijn.
Voor hen is de EE-serie gereser
veerd met de cijfers er nog achter.
Bovendien gold de regeling nog niet
voor vrachtwagens, bussen, motor
fietsen en motorrijtuigen, die onder
bepaalde voorschriften vallen (zoals
de ZZ-klasse). Daarvoor bestonden
nog voldoende mogelijkheden bij de
hiervoor gereserveerde lettergroe
pen, zodat nog met het oude sys
teem kon worden voortgegaan.
Vraag: Hoe groot is het ta
baksverbruik in verschillende Euro
pese landen?
Antwoord: Kort geleden heeft de
Britse Tobacco Research Council
een onderzoek ingesteld. Het ta
baksverbruik per hoofd van de be-
volking boven de 15 iaar bleek toen
voor Nederland in 1967 3,9, België
3,3. Frankrijk 2.4, Italië 1.6.
Volgens jongere gegevens was het
totaal verbruik in miljoenen ke van
tabak, van sigaretten en sigaren
voor Nederland 35.R 16.5 - 7 2: Bel
gië 24,3 - 15,3 - 1.4; West-Duitsland
133.1 - 101.7 - 23.2: Frankrijk 87.1 -
68 - 1.8; Italië 71.2 - 66.2 - 1.1. De
overige consumptie bestaat uit pijp
tabak. snuif. Druimtabak riearillos.
Prof. Blauw begon met deze vraag
van meerdere vraagtekens te voor
zien, b.v.: Is theologie nog wel rele
vant, voor wie dan ook? En is onze
theologie hier wel relevant voor de
kerk daar? Er is immers zoveel an
ders in hun situatie, dat men zich
terecht kan afvragen of wij hier nog
wel in staat zijn iets voor hen daar
te helpen doordenken.
Bovendien - het zou wel eens kun
nen zijn dat men in Afrika en Azië
al veel verder is in het denken over
het secularisatie-probleem dan wij
gemakshalve maar aannemen. Hij ci
teerde in dit verband wat mensen als
M. M. Thomas uit India en Jean Kot-
to uit Kameroen hierover gepubli
ceerd hebben.
Nief tropenbestendig
„Ik twijfel eraan", aldus Prof.
Blauw, „of onze westerse secularisa-
tie-theologie wel tropenbestendig is.
Zij klopt niet met de werkelijkheid
van Afrika en Azië. En ik vraag me
af, of ze wel klopt met onze werke
lijkheid.
Het '.ou wel eens kunnen zijn dat
wij de Invloed die van b.v. de tech
niek uitgaat, al te sterk benadrukt en
zelfs verabsolueerd hebben. De kerk
zal aandacht moeten hebben voor de
totale mens, dat betekent ook aan
dacht voor zijn geestelijke behoeften
en die behoefte gaat de me-
de-mensellijkheid te boven. Dat heeft
men in Afrika en Azië toch beter
begrepen."
„En :k vraag me dan ook af, of we
de vraag die mij op dit feestcollege
ter beantwoording werd gegeven,
niet om moeten draaien. Zouden de
stemmen uit Afrika en Azië niet eer
der relevant zijn voor de kerken van
Europa en Azië?" vroeg prof. Blauw
nog.
Er volgde op het college een leven
dige discussie, waaruit bleek dat deze
opvatting van prof Blauw door velen
werd gedeeld. Dat dit voor de zen
ding consequenties zou kunnen heb
ben in de praktijk van het werk,
werd algemeen onderschreven.
Receptie
Op de aansluitende receptie werd
prof. lansen Schoonhoven door
verscheidene sprekers gehuldigd.
Daartoe behoorden o.a. ds. F. H.
Landsman, namens de hervormde sy
node, orof. dr. H. Berkhof, namens
het curatorium van de Zendingsho
geschool jn dr G. P. H. Locher, na
mens de Raad voor de Zending. En
hoewel er steeds van een afscheid
gesproken werd leed de stemming er
niet onder. „Want", aldus de schei
dende rector, „ik ga wel met
pensioen, maar ik heb nog genoeg te
doen."
„Al» goden sterven" van dr. F. de Graaft is een fascinerend boek, ook voor
degenen die hem niet in alle» kunnen volgen. Het I» ook een bijzonder origineel
boek dat echter zeker niet onweersproken zal blijven.
Op geheel eigen wijze schildert deze hervormde predikant de situatie waarin
wij ons bevinden en hoe het zo ver kwam. Juist omdat de discussies zullen los
barsten, geven wij ditmaal geen kritische beschouwing, maar proberen wij zo
goed mogelijk dit boek samen te vatten.
Van onze kerkredactie)
ROTTERDAM Dr. Frank de Graaff, de hervormde predikant van Hattem, een van de 24
„verontruste" predikanten, heeft een boek geschreven, waarin hij zich schijnt te scharen aan de
kant van de jongere radicale theologen, die God hebben dood verklaard. Toch is dit maar
schijn. Terwijl mannen als Hamilton en Altizer zeiden dat de God van de bijbel dood is, zegt De
Graaff in zijn nieuwste boek „Als goden sterven", dat de god van de westerse cultuur dood is.
Dat is een totaal andere god.
De Graaff geeft een cultuur-filosofische analyse. Zijn conclusies
zijn niet optimistisch. We beleven „de consequenties van de nieuwe
daemonische geest der techniek" (pag. 360). De tijdgeest van onze
eeuw is „de hinderaar" of de duivel. En daarom zegt De Graaff:
„Wij vermoeden de toekomst, waar de nieuwe cultus van de hinde-
raar op uitloopt: de vernietiging van menselijkheid, mensheid en
wereld" (pag. 360).
En toch is De Graaff niet pes
simistisch. Er is een uitweg: „De
dreigende vernietiging van men
selijkheid en wereld kan alleen
verhinderd worden, waar het
Westen een rechtstreekse relatie
tot de levende God krijgt" (pag.
364).
Hij kan dat schrijven, omdat hij in
zijn cultuur-filosofische analyse niet
bij de buitenkant blijft stilstaan.
Voor De Graaff zijn de uiterlijke ge
beurtenissen gevolgen van wat zich
achter de menselijke schermen vol
trekt. Wij spreken van de „tijdgeest"
en bedoelen dan een abstracte sfeer.
De Graaff denkt aan een concrete
persoonlijkheid, een god. een wereld
beheerser. Daarom zal dit boek lang
niet door iedereen met gejuich ont
vangen worden. Onze tijd is gesecu
lariseerd, verwereldlijkt.
We hebben afgerekend met goden
en afgoden. Dat zijn voor ons niet
meer dan stenen (of gouden) beelden
uit een vergeten tijdperk, machteloos
en statisch. We hebben de wereld
verkleind to) wat we zien, ingekrom-
perl tot nattiurwetten. Langzaam
maar zeker hebben we God buiten
gesloten. En toen we Hem helemaal
uit onze wereld hadden weggewerkt,
hebben theologen hem doodver
klaard.
Psalm 82
Alzo niet De Graaff. Als hjj in
Psalm 82 God hoort zeggen „Gij zijt
goden, ja, allen zonen des Aller-
hoogsten, nochthans zult ge sterven
als mensen, als een der vorsten zult
ge vallen", dan denkt hij aan echte
goden, tussenwezens tussen deze we
reld en de God van Israël.
Hij wijst op het boek Daniël. Een
man in linnen kleren verschijnt aan
deze profeet en zest dat hii veel eer
der had willen komen, „maar de
vorst van het koninkrijk der Perzen
stond een en twintig dagen tegenover
mij". Dit is geen aardse vorst, maar
een hemels wezen, dat de cultuur
van het Perzisch volk bepaalt. Zo
heeft iedere cultuur, ieder volk. een
ei een god dat w'l zeeeen een reële
persoonlijkheid. De geschiedenis van
de culturen is de geschiedenis var
deze tussenwezens
De Graaff laat in zijn boek zien.
hoe deze woorden van de 82ste psalm
vervuld ziin in de geschied#"" van Hl WÊ H
het Westen. De ondergang van onze maar de gehele wereld van het verle-
eerste christenen kenden die directe
relatie met de God van de bijbel, de
Allerhoogste.
Maar als de kerk staatskerk wordt,
cultuurgoed, dan dringt zich tussen
de God van Israël en de mensen van
die tijd de god van het Westen. Hij is
het die de kerkelijke traditie bepaalt
Dat, meent De Graaff, heeft de refor
matie begrepen, daarom wees zij de
traditie af en greep terug naar de
bijbel om de Allerhoogste te ontmoe
ten.
Omstreeks het jaar duizend heeft
de God van Israël over deze god van
het Westen het oordeel uitgesproken.
Dat wil niet zeggen dat hij direct
gestorven is. Hij is, volgens De
Graaff, op dat moment sterfelijk ge
worden en zwak. Het gevolg is dat de
oude goden van het Griekse Panthe
on en het Romeinse heelal weer een
kans krijgen. Daaruit is de renaissan
ce ontstaan. Maar ook zij zijn allang
sterfelijk geworden en verliezen
steeds meer invloed en gezag.
Geen nieuwe god heeft de plaats
ingenomen van de god van het
Westen, die niet helemaal negatief
beoordeeld moet worden, omdat hij
toch nog wel contact legde tussen de
Eeuwige God en de mensen. Nu be-
heerstde duivel, de hinderaar, de cul
tuur en hij gaat de mens voort op
weg naar de totale vernietiging.
cultuur is een gevolg van het feit.
zegt hij, dat God de god van het
Westen ter dood verklaard heeft, om
dat hij geen recht gedaan heeft aan
de ellend>»p en de behoeftige.
Openbaring
Volgens de visie van De Graaff be
gint de god van het Westen zich pas
te openbaren, als de kerk respectabel
geworden is in de wereld. De Joden
hadden geen tussengod. De God van
Abraham. Izak en Jacob had Zich
direct aan hen geopenbaard. Ook de
trale punt geworden, het subject. Al
het andere wordt gedegradeerd tot
studieobject, maar daardoor wordt
het gereduceerd van het wezenlijke
tot een dood iets. Deze ontwikkeling
heeft de weg geoDend voor de tech
niek, maar tegelijkertijd onnoemelijk
veel schade veroorzaakt.
Het gevolg is dat de massamens
wordt geschapen. De bijbel laat zien
dat ieder mens iets volstrekt unieks
is, iets onherhaalbaars, dat staat voor
het aangezicht van God. Maar steeds
meer gaat men redeneren van het
bijzondere naar het algemene. Zo
wordt echter de mens steeds meer
gereduceerd.
Door dit „voorstellende denken"
wordt de mens losgemaakt van de
oude metafysische instelling, van de
goddelijke betrekkingen. Het gevolg
is het „isolement van de mens in een
abstracte wereld" (pag 317), zegt De
Graaff.
Vrijheidssin
Bepaalde aspecten van onze samen
leving worden tegenwoordig vaak
uitgelegd als een direct gevolg van
de prediking van het evangelie. Zo
wordt de tegenwoordige vriiheidszin
vaak uitgelegd als een vrucht van de
reformatie via de Franse revolutie.
Dr. De Graaff wil echter van een
dergelijke lijn niets weten.
De Franse revolutie is niet geboren
uit de geest van de reformatie, maar
is een direct gevolg van de contra-re
formatie, zegt hij op pagina 247. „De
revolutie is aan het gebied van de
reformatie voorbijgegaan. Zij heeft
slachtoffers in het gebied der con
tra-reformatie gemaakt".
Hij voegt daaraan toe op pag. 256:
„Het wanbeheer der Bourbons was
mede vrucht van de contra-reforma
tie". „De kerk had de wereld volko
men aan de willekeur der subjectivi
teit uitgeleverd. Het volk werd on
derdrukt".
Secularisatie
Evenzo wil De Graaff er niet van
horen, dat de huidige secularisatie ei
genlijk begonnen is bij Israël, dat de
goden opzij schoof om plaats te ma
ken voor de enige God van Israël. De
huidige secularisatie is juist het ge
volg van de gang van onze cultuur en
het sterven van de god van het
Westen. God is steeds verder wegge
drukt, tot Hij geheel buiten deze we
reld is geplaatst en niet meer
aanspreekbaar is geworden.
Een gevolg van die ontwikkeling is
ook onze techniek. Ook de oude vol
ken konden vele dingen, maar toch
lag alles daar anders, meent deze
predikant. In onze tijd heeft de tech
niek gezegevierd, omdat alles tot een
object wordt gemaakt. De mens
bestaat uit nieren, een hart, longen,
beenderen enzovoort. Maar vergeten
wordt dat de mens veel meer is dan
de som van alle delen. „De techniek
schenkt slechts een aanvankelijk
heil" (pag. 352).
En hij zegt: „Degenen, die het we
zen der techniek herkend hebben
beseffen dat, wat de demonen en de
mensen bedenken en verwerkelijken. I
volstrpkt onderscheiden moet worden
van de bestemmingen Gods en de
verwerkelijking daarvan" (pag. 356).
Daarom mag secularisatie niet bijbels
verklaard worden als iets goeds. Vol
de mens. Steeds meer is in de loop j gens De Graaff moet het gezien wor-
van de geschiedenis de mens het een- 1 den als de situatie ontstaan doordat
De schim
Terwijl de Reformatie de mensheid
terugwijst naar de directe verhou
ding tot de Allerhoogste, zet de Con-
tia-reformatie de cultuurgeschiedenis
voort. Maar de god van het Westen is
er niet meer. Die kan alleen nog
maar als schim opgeroepen worden
door de crucifix en de leer van de
transsubstantiatie die steeds weer het
offer van de god vraagt.
Juist daarom spreekt de Heidel-
bergse Catechismus over de „ver
vloekte, afgoderij". Dat was maar niet
zomaar een felle uitdrukking. De
mannen van die catechismus begre
pen, volgens De Graaff, wat er aan
de hand was.
Zo wandelt dr. De Graaff door de
cultuurgeschiedenis verder. De barok
kent nog alleen ma-ar een God die
ver weg is. Daarom schildert El Gre
co zulke uitgerekte figuren en kijken
zijn portretten a'iemaal in de verte
God is ver weg geworden (pag. 222).
Dan volgt de romantiek, die wil
teruggrijpen in het verleden: „De ro
mantiek roept niet alleen de god.
den uit het onbewuste op". Maar „de
romantiek leeft niet meer in de oude
wereld... de romantiek weeft een
schone schijn om de wereld" (pag
257). De Franse revolutie snijdt ech
ter die weg volkomen nf. Vanaf dat
moment komt de wereld steeds meer
„onder het regime van de moderne
gepst der autonomie" (pag 289).
Ontm en selij hing
De gevolgen zijn ingri.ioend voor
Dr. F. de Graaff, de schrijver van „Als goden sterven", is in 191{
geboren. Hij begon zijn ambtelijke loopbaan in Well, ging toen naai
Apeldoorn, stond vervolgens in Rotterdam sinds 18 november 1956 er
is vorig jaar predikant te Hattem geworden. Hij behoort niet tot enige
richtingsorganisatie, maar is evenmin geestelijk verwant met de midden-
orthodoxie.
Daarom verbaasde het velen dat zijn naam stond onder de open brief
van de 24 verontruste predikanten. Hoewel hij zijn verontrusting nimmei
onder stoelen of banken had gestoken, meenden velen dat hij toch ook
niet hoorde tot degenen die terug verlangen naar het verleden. Zijn
verontrusting is geen gevolg van het feit dat van oude traditionele wegen
wordt afgeweken.
Uit dit nieuwe boek blijkt, dat hij in wezen veel meer staat aan de
kant van de radicale theologen van onze tijd. Hij is niet gelukkig mei
de huidige kerk en het christendom, evenmin als zij. Maar toch past
hij niet bij hen, als het gaat om de oplossing. Over het algemeen blijven
zij steken in vage kreten als: structuren veranderen.
Terug naar Israël
De Graaff wijst echter de weg terug naar Israël. „Dit alles betekent,
dat deze profetische geesten ons een weg wijzen, die begint met een
verstaan van de Heilige Schrift in de oorspronkelijke, Israëlitisahe be
tekenis, die voorgaat in een levende onmiddellijke gemeenschap met
God."
Terwijl in gereformeerde kring bijvoorbeeld ineens sterke nadruk
wordt gelegd op de wetenschappelijke studie van de bijbel zegt De
Graaff: „De moderne filologie heeft daarom zo weinig vrucht voor de
Kerk gehad, omdat zij een gestalte was van het wezen der techniek.
Het subject-object-schema werd gehandhaafd. De bijbel werd verlaagd
tot object der wetenschap."
Lagen traditie
De moeilijkheid, vindt hij, is dat zowel de rooms-katholieke als de
reformatorische traditie de bijbel gemaakt heeft tot een palimpsest. Dat
is een perkament waarvan de oorspronkelijke boodschap afgeschraapt
is en vervangen door een nieuwe tekst Hij bedoelt: „De bijbel, die
bedekt is door lagen traditie", en zegt dan dat deze de moderne mens
niet meer aanspreekt.
Er moet dus een terugkeer zijn naar het joodse luisteren naar de
Schrift We moeten „de leiding van het jodendom, dat niet onder de
invloed van de dode westerse god heeft gestaan", weer aanvaarden. Doom
hun uitleg van de bijbel te volgen kunnen we weer komen tot e«
waarachtig verstaan van Gods Woord en daardoor tot een persoonlijkt
ontmoeting met de levende God.
Als enden sterven, door dr. F. de Graaff, is een uitgave van leni-
niscaat te Rotterdam, 380 pagina's, prijs 24,50.
(Van onze kerkredactie)
DAMASCUS In orthodoxe
kringen in het Nabye Oosten is
grote opwinding ontstaan over
berichten in de Turkse pers, dal
het oecumenisch patriarchaal
van Konstantinopel (Istanboel)
verplaatst zal worden naar
Athene.
Volgens de „Yeni Gazet", die in
'stanboel verschijnt, zijn de Griekse
oremier Papadopoulos en Ankara
overeengekomen, dat wanneer d'
hoogbejaarde Athenagoras zal over
lijden, aartsbisschop Hieronymos va
Athene diens titel van oecumenisc
Datriarch zal erven.
Men legt verband tussen dit be
richt en het plan. om in Athene eer.
nieuwe „Hagia Sophia" te bouwen.
een .kopie van de geweldige kerk
(thans moskee) in Istanboel.
Krachtens traditie is de oecume
nische patriarch van Konstantinopel
leider van de oosterse orthodoxie
Zijn eigen kerk die zich tot Tur
kije beperkt, telt echter nog minder
dan 100.000 zielen.
Rangorde
I Het is al eveneens traditie, dat dc
orthodoxe kerken een bepaalde rang
orde heoben. Na Konstantinopr
-olgen achtereenvolgens de patriai
haten van Alexandrië (Egypte), Ar
ochië (Syrië), Jeruzalem. Moskou e
c nieuwere van Roemenië. Servië e
'oelgarije. De kerken, die nog ni<
mg autokefaal (onafhankelijk) zijr
oals die van Griekenland, Cyprus er
Polen, worden niet door een patriarch
maar door een aartsbisschop geleid.
Griekenlaed en Cyprus ressorteerden
vroeger altijd onder Konstantinopel. nisch patriarch van Athene) de lei-
ding krijgt van de gehele orthodoxie
de niet-communistische wereld.
Polen onder Moskou.
Naast de dertien autokefale ortho
doxe kerken, zijn er dan nog enkelr
autonome kerken, zoals van Finland
en sommige emigrantenkerken in
Amerika, die onder de jurisdictie van
Konstantinopel staan.
De rangorde van de orthodoxe ker
ken staat al lang niet meer in enige
•erhouding tot de werkelijke beteke-
"is van deze kerken.
De patriarchen in het Nabije
osten (Alexandrië. Antiochië en Je-
i/.alem) vrezen nu, dat Hieronymos
«n reorganisatie van de orthodoxie
jorstaat, waarbij het zwaartepunt
heel in Athene en Moskou zou ko
on vallen.
Hieronymos zou willen, dat de
Griekse Kerk (nader gezegd: zijn ei
gen persoon met de titel van oecume-
Allecn zo zou het sterke patriar
chaat van Moskou tegenwicht bun
•>en worden geboden.
Zij menen aanwijzingen te hebben
dat Hieronymos al bezig is, Moskou
voor dit plan te winnen. Hij zou het
Russische patriarchaat de titel van
Alexandrië willen aanbieden, als hij
die van Konstantinopel krijgt.
Verwarring
De patriarchen van Alexandrië
Antiochië en Jeruzalem verwachter
hier niet veel goeds van. Als het tra
ditionele primaat van Konstantinope'
verdwijnt, dan komt er alleen maai
verwarring. De orthodoxie zal uiteen
vallen in zuiver nationale kerken,
zeggen zij.
het regime van de gestorven god ver
vangen is door de hinderaar.
Wil De Graaff ons wegroepen uit
deze wereld van secularisatie en
techniek? Wil hij dat wij het voor
beeld volgen van de Amish-mensen
in Amerika, die .doopsgezinden, die
nog met paard en wagen rijden en
geen knopen aan hun kleren willen
hebben, maar zich behelpen met ha
ken en ogen, die zich nog kleden in
de kleren van twee eeuwen geleden?
Geen slaaf
Dat antwoord had twee eeuwen ge
leden nog gegeven kunnen worden.
Het werd gegeven door rabbi Löw
uit Praag volgens de joodse overleve
ring. Maar dat antwoord is nu niet
meer mogelijk. De tijd is te ver door
geschreden. „Het tijdstip waarop de
heerschappij der techniek afgedankt
kon worden is voorbij" (pag 370),
schrijft De Graaff, „ook degenen die
de ballingschap herkennen zijn ge
noodzaakt de techniek te gebruiken.
Dit moeten zij echter op een bepaal
de wijze doen".
En dan zegt hij op een volgende
pagina hoe: „Wie echter geen slaaf
van de technocratie wil worden, zal
na afloop van het werk. de reductie,
die hij om practische redenen heeft
toegepast, zich duideliik bewust moe
ten maken, bi ivoorbeeld in deze
trant: Ik heb tijdelijk om prak
tische redenen een mens eenvoudiger
voorgesteld dan hij is. Een mens is
echter geen som van organen. Hij is
niet te kennen in de anatomie. Hij is
geen hoogontwikkeld zoogdier, maar
hij is in het beeld Gods geschapen
als een onherhaalbare totalitiet".
De mens hoeft geen slaaf te
worden. Het feit daf de god van
het Westen is gestorven sluit de
weg naar de eeuwige God niet
af. Het feit dat de hinderaar of
duivel deze wereld overheerst,
sluit de mogelijkheid niet uit
dat we God kunnen ontmoeten.
In die persoonlijke ontmoeting
wordt ons en onze cultuur nog
een toekomst geboden, is dc vi
sie van dr. De Graaff.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Den Bommel en Waspik:
i Oudwendijk, kand. te Soesterberg.
Bedankt voor Ederveen: J. H. Vlijm
'e Krimpen a. d. IJssel.
Beroepbaarstelling P. Vroegindeweij,
kand. te Delft, Julianalaan 25 en J.
Oudwendijk, kand. te Soesterberg.
Chr. Huygenslaan 112.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Nagele-Tollebeek, NOP:
J. D. Heynen. kand. te Epe Gld.
Bruint mèt en zinder zen
beschermt
tegen
zonnebrand
(Vervolg van pag. 1)
AMBTENAREN
De heer Speleers vond ook elk
reële zin ontbreken aan de oprichtin
van een afzonderlijke ziekti
kosten-verzekeringsmaatschappij voor
ambtenaren. De oprichting van dei
maatschappij geeft geen financiël
voordelen omdat andere bestaand
mogelijkheden al op kostprijsbasi
liggen. Hij zag hierin alleen ee
prestigezaak, omdat een aantal amb
tenarenorganisaties gepikeerd is ove
het afwijzen door de Kamer van eei
eigen ziektekostenregeling voor amb
tenaren. Hij betreurde het, dat eei
aantal bestaande ziekenfondsen aai
deze zaak heeft meegewerkt, door he
administratief apparaat ter beschik
king te stellen.
CIJFERMATIG
Afkeuring sprak de heer Speleeri
uit over de zuiver cijfermatige bena
dering door de Ziekenfondsraad vai
overeenkomsten tussen ziekenfondset
en medewerkers. De nabetaling aan
de huisartsen over 1968 wacht nu noj
steeds op afdoening. Hij vroeg dl
Ziekenfondsraad ruimte te laten voo<
beleid.
Dat de CHU de hele ziekenhuisver-
oleging en -behandeling onder wil
brengen bij de Algemene wet bijzon
dere ziektekosten (AWBZ) zag hij als
een grote moeilijkheid, met namf|
voor de Landelijke specialisten vere-j
niging. Zou er toch een dergelijk!
nolitieke beslissing komen, dan zod
dit ingrijpende veranderingen mee
brengen voor het ziekenfondswezen.
De overeenkomsten over de tarieven
voor de specialisten zouden wel eens
ernstig in gevaar kunnen komen.
Tenslotte legde de heer Speleers er
nadruk op, dat de kosten voor phar-
maceutische hulp om beperking vra
gen. De noodzakelijke medewerking
hiervoor van huisartsen- en specia-
listenoreanisaties is nog niet verkre
gen. Als deze niet komen, dan zou
een eigen risico voor de verzekerdenI
niet te voorkomen zijn.
LONDEN Jongens, niet ouder
dan acht tot elf jaar, hebben in de
baptistengemeente in Groot-Britan-
nië ongeveer f34.000 ingezameld on'
een zeewaardig jacht te kunnen
kopen voor het zendingswerk in
Brazilië, aldus het Nederlandse
baptistenblad De Christen.
Het weer in Fnfiipa
weer max.temp. nee
gisteren slaj
Amsterdam onbew. 26
I Brussel mist 27 0
Frankfort zwaar bew. 27 O
Geneve zwaar bew. 2a 0
Innsbruck zwaar bew. 2
Kopenhagen zwaar bew. 2
Locarno jnbew. 2
Londen onbew. 2
Luxemburg half bew. 2
zwaar bew 2
Madrid
Majorca
München
Nice
Parijs
Rome
Wenen
Zurich
zwaar bew
zwaar bew
onbew.
licht bew.
zwaar bew.
zwaar bew.
5
0
