OORD VAN WANHOOP
„Agua de Dios":
3BC bezwijkt voor
iritannia-zangers
GLIMP
VAN
LICHT
f
Tito Schipa Junior
schonk liefdesdrank
Reisboek
16eeeuw
terug in
facsimile
Met deze belijdenis
alleen In de wereld
3
ZATERDAG U JUNI 19«9
Agua de Dios, in de staat Colombia, is het grootste melaat
senkamp van het Zuidamerikaanse continent. De naam bete
kent „Water van God" en verwijst naar geneeskrachtige bron
nen die zich in de buurt zouden bevinden. Dat klinkt hoopvol,
maar het is een sprookje. Nooit gebeurt er een wonder. En
daarom is in Agua de Dios de hoop ver te zoeken. Het is een
oord der wanhor-
DOOR KOOS DELHAAS
Ook dit is mogelijk in het oord der wanhoop: Vader melaats, maar vrouw en kinderen gezond. De
oudste dochter, Inez (tweede van rechts), verdient als verpleegster de kost voor het hele gezin.
De BBC is gisteren door de knieën gegaan,
ferspoeld als zij was door golven van protest
ten haar besluit, 'Rule Briannia' en 'Land of
>pe and Glory' te schrappen van het pro-
imma op de laatste avond van de 'Proms',
promenadeconcerten in Albert Hall, die
meer dan twintig jaar
jfoen Rule Brittannia en
üd of Hope and Glory', ge-
jpgen door duizenden jonge
nenaders, ertoe bijgedragen
het 'einde van het seizoen'
indrukwekkende en bewo-
climax beleefde, die ook
ntallen miljoenen op het Eu-
jese vasteland elk jaar weer
vervoering bracht.
De BBC verdedigt haar
iluit echter met de bewering,
het genomen is op verzoek
bezoekers van de Proms.
endien zou de nieuwe diri-
Colin Davis, bezwaren
bben tegen wat in het verle-
gebeurde. Hij wil de Proms
nieuw 'karakter' geven
Iet feit, dat tientallen mil-
nen op het Europese vaste-
d enthousiast de Proms
gden op de tv werd eveneens
ngegrepen om de nieuwe stijl
verdedigen. Want, aldus de
het wordt tijd, dat we
?c programma's ook voor dat
lüek aanvaardbaar maken,
'olin Davis, de 41-jarige diri-
it die sir Malcolm Sargent is
gevolgd, denkt dat het met
p'otesten wel zal meevallen.
zullen wel aan het nieuwe
igramma gewend raken",
de man. die meent, dat de
voor verandering is aange
ven. nu aan het Sar
i-tijdperk een einde is geko-
i.
n de plaats van 'Rule Brit-
mia' en 'Land of Hope and
irv' komen balletdansen. een
leert met twee piano's en een
Omondorgel en een jazztrio
een 'Scat singer'. De man
de BBC. die dit vertelde,
est toegeven, er geen flauw
van te hebben, wat dat
tste was. (Een 'Scat Singer'
itst met zijn stem de-klank
18 juli beginnen. 'Rule Britannia' wordt ge
handhaafd, zij het als onderdeel van 'Fantasia
on British Sea Songs' van Henry Wood. Blijft
de vraag of de storm van protest na dit ge
deeltelijke succes is uitgeraasd. Het is nog
geen 18 juli.
la'er de minder prettige gevol
gen van moesten ondervinden.
Hetgeen ons herinnert aan de
directeur van een Britse onder
neming. die zo'n slordige vijf
miljoen gulden de zijne kan
noemen, maar er in zijn leven
(hij is nu 65)-nooit in geslaagd
is. lezen of schrijven te leren
Jat kwam uit toen hij bij een
rechtszaak werd betrokken
Maar het deerde hem niet. Hij
redde zich toch wel.
J. den BOEF
Aan de omgeving zou je
dat niet zeggen. De natuur
is er van paradijselijke
schoonheid. Het landschap
Ijjkt een s.vmfony van kleu
ren. waarin weelderig
bloeiende orchideeën de
meest welluidende tonen
aangeven.
Maar ook deze werkelijk
heid is een karikatuur. Een
facade, waarachter zich de
hel van het leprozendorp
verschuilt/
In Agua de Dios slijten vijf
duizend Icpralijders en twaalf
duizend gezonden hun leven.
De meeste huizen zijn lemen
krotten van vier bij vier meter.
De strooien daben lebben als
het regent.
Hier voeren de bewoners
hun verbeten strijd tegen de
ziekte en de ondervoeding
Er zijn vier hospitalen, waar
van er slechts één behoorlijb is
uitgerust. Dat is goeddeels te
rianben aan de Nederlandse mis
sionaris pater Frans van Galen,
die zich ervoor heeft doodge
vochten. Na een 33-jarige strijd
stierf hij cnbele jaren geleden,
toen de eerste hulp uit Neder
land onderweg was.
De drie andere hospitalen
zijn die naam niet eens waard.
Een uitlating, anno 1969 geno
teerd uit de mond van een pa
tiënte: ,,'s Nachts springen de
ratten op mijn bed. want het
dak is rot en ik heb geen han
den om me te verweren."
In zulke hospitalen lijden
mensen vergeleken bij wie een
skelet nog menselijk te noemen
is. Lijders met stompjes van ar
men en stompjes van benen,
weggevreten vlees, misvormde
huid pn gedrochtelijke gestalte.
Soms is het licht van de ogen
vervangen door liet wit van de
oogbal zonder pupil.
.Midden in deze poel van leed
presenteert zich de Kerk van
Christus in kathedrale gestalte.
De kapellen in de ziekenhuizen
staan als blinkende paleis<es
tussen het wrakhout. Daar kun
nen de uitgeteerde mensen hid
den tot God. De zusters vertel
len hun dat Hij meer geleden
heeft dan zij. En de kerken
staan vol bloemen en beelden
van heiligen die zieken zege
nen. rondom een glimlachende
Moeder Gods.
In Agua de Dios heerst abso
lute apathie. Zij wordt geboren
uit een doodgeslagen hoop. En
ait het breken van de gemeen
schapsbanden. Want melaats
heid stort je in Colombia in het
isolement. De maatschappij, je
eigen familie stoten je uit. Zij
mijden de lepra als de pest.
Prins Charles van Engeland: ik
ben een van die stomme jon-
i» die naar de Universiteit gingen.
een instrument na: o.a.
nis Armstrong en Cab Callo-
f waren daarin bedreven
Guardian kan het besluit
de BBC niet begrijpen, om-
het iets serieus neemt, dat
een groot stuk Britse
isens was Het blad vraagt
af. of de Britten zich nu
al moeten gaan schamen
>r hun nationale buitenissig-
En het vreest, dat de
de intelligentie van het
ïrzeese kijkpubliek on-
f'chat.
Ié Wijlen sir Malcolm Sargent tij
dens een van de Proms in de
Londense Albert Hall.
Om nog even op muzikaal
terrein te blijven: Mantovani,
de «4-jarige dirigent, was aan
wezig bij de uitbreiking van
een Oscar aan Paul McCartney
en John Lennon, als auteurs
van 'Hey Jude', de plaat die
vorig jaar in Engeland hei
meest werd verkocht.
Toen men Mantovani vroeg,
hoe hij over de Beatles dacht,
zei h!j: „Ik heb mijn voortdu
rend succes te danken aan de
Beatles en andere groepen. Zij
doen allemaal hetzelfde en pro
duceren min of meer dezelfde
geluiden. Zij maken zoveel la
waai. dat alles wat ik speel een
verademing is"
Xeren we terug naar Brittan
nia, dat in de Albert Hall niet
langer over de golven mag
neersen. Vorige week gaf de
20-jarige prins Charles een
persconferentie naar aanleiding
van net feit. dat hij over enkele
weken de titel 'Prins van Wa
les' >al krijgen.
Hij sprak zonder schroom
over het leven dat hij leidt als
een merkwaardig soort student,
over studentenprotesten („Ik
ben niet het type, dat de straat
ODgaat om te demonstreren") en
over Cromwell (voor wie hij
bewondering heeft). Dit laatste
bleek uit een vraag over vroe
gere Britse koningen
De Prins zei, aanvankelijk
een nogal romantische kijk te
hebben gehad op het leven van
Charles II. Ook dacht hij dat
Charles I een geweldige man
was geweest. Toen hij echter
wat meer over Cromwell ging
lezen, veranderde hij van me
ning. Hij realiseerde zich toen,
dat Charles I (of Karei I) niet
zo geweldig en onschuldig was
geweest, als hij altijd had ge
dacht.
Op de vraag of zijn universi
taire opleiding voor hem in de
toekomst van belang zal zijn.
antwoordde hij bevestigend met
de jjrmerking: „Ik ben één van
die stomme jongens, die naar
de niversiteit gingen". Hij zei
dit naar aanleiding van een
•in*boezeming van zijn vader
(prins Philip). die zichzelf
beschouwt als 'één van die
stomme jongens, die nooit naar
de universiteit gingen' en daar
-j. Eind 1965 overleed in New York de wereldberoemde lyrische
tenor Tito Schipa, 75 jaar oud. Tot op hoge leeftijd behield zijn
stem dank zij een superbe belcanto-techniek haar glans en draag-
'I kracht. Deze legendarische zanger, die 35 jaar aan de Milanese "1
5 Scala zong en ook in Noord- en Zuid-Amerika met primadonna's
3 als Amelita Galli Curzi en Lucrezia Bori grote triomfen vierde. 7
6 was evenals Richard Tauber een all-round musicus. Hij dirigeerde T
v en componeerde, maar zoals hij nog in 1956 ter gelegenheid van
een concert in zijn geboorteplaats Lecce opmerkte zijn meester- 5
y werk was Tito Schipa junior, toen tien jaar oud.
3 En toch is Tito jr geen zanger geworden, maar operaregisseur o
5 De vocale roem van zijn vader drukt te zwaar op hem en daarom
3 wil hij geen deel uitmaken van de zingende scène Dat is jammer,
O want hij heeft een rijk tenorgeluid.
Tito Schipa jr. was kort geleden even in Utrecht bij de „Schipo-
loog" Carlo Bino, platenhandelaar en zangpedagoog. Bino, die al 8
3 een kleine veertig jaar tot de intimi van de familie Schipa behoort, Q
bezit de grootste collectie Schipa-opnamen ter wereld. En meer O
dan dat: het beroemde costuum uit Massenets ..Werther" behoort V
eveneens tot de pronkstukken van zijn verzameling. Aan deze Q
g musicalia zijn nu twee schatten van historische waarde toegevoegd .y
3 Schipa's costuum uit Verdi s „Rigoletto" en het beroemde 8
•i flesje, dat de liefdesdrank uit Donizetti's gelijknamige opera be- T
vatte
-j Geen wonder dat Carlo Bino zijn geluk niet op kan Zijn vrouw 8
en leerlinge, Viktoria Spans, een geboren IJslandse van wie de
Nederlandse zangerswereld eerstdaags wel meer zal horen, deelt
v zijn vreugde Een andere leerlinge is de mezzosopraan Emmy 8-
3 Greger
Tito Schipa jr. is een kind van zijn tijd Hij belijdt zijn liefde
v voor de vocale grootheid van zijn vader in rap Italiaans, maar
3 bekent tegelijkertijd zijn warme belangstelling voor elektronische V
jg en popmuziek. Hij kent praktisch alle gangbare opera's uit het
V hoofd, want overal waar zijn vader optrad, zat zoonlief in de loge
j Tito jr. die dezer dagen een regie-assistentschap bij Gian Carlo 9
Menotti aan de Hamburgse Staatsopera beëindigde, gaat nooit
V slapen zonder muziek. Naast zijn hoofdkussen staan twee stereo-
2 speakers Hij woont In Rome, waar hij binnenkort in het Teatro 9
Sistina een nieuwe versie zal uitbrengen van Gershwins ..Porgy
y and Bess
F. DELBOY 9
Agua de Dios is het concen
tratiekamp van de paria's. Re
classering na genezing is een
farce. Je blijft een getekende.
De dood is voor de meesten
de enige hoop.
Melaatsheid is niet alleen een
ziekte, maar in Colombia ook
middel van bestaan. De staat
betaalt namelijk iedere me
laatse elt peso per dag. Dat is
twee gulden twintig in Neder
lands geld. Dank zij het dreigen
met een protestmars naar de
regeringsgebouwen in Bogota
hebben de leprozen hun onder
steuning met twee peso per
dag verhoogd gekregen.
De minister van volksgezond
heid, die de massademonstra
tie van mismaakte melaatsen
naar de beschaafde stedelijke
samenleving met militaire
macht dacht te kunnen te
genhouden. ging door de
knieën. toen hem dui
delijk werd dat de leprozen
vast besloten waren door het
militaire cordon heen te trek
ken. kogels of geen kogels. De
bewindsman begreep dat hij
met inwilliging van de eis een
internationaal schandaal kon
voorkomen. En zo kwam liet
steunbedrag op elf peso per
dag.
Dat geld krijg je alleen zo
lang je als melaatse geregi
streerd staat. Zodra je genezen
bent, wordt de uitkering ge
staakt. Maar als genezen ver
klaarde melaatse krijg je ner
gens werk. En als je in het
ziekenhuis wordt opgenomen,
wordt je geld ingehouden. Als
je **en gezin hebt. ben je dus
aan je vrouw en je kinderen
verplicht om constant ziek te
blijven, maar evenzeer om je
nooit en te nimmer te laten op
nemen. Daarom is de ziekte je
«apitaal.
5 anuit het afschuwwekkende
leven in dit Agua de Dios heeft
Wim Hornman zijn roman „Wij
willen leven" opgebouwd, liet
is een aangrijpend verhaal van
Een kleine 350 jaar nadat de
beroemde Amsterdammer Wil
lem Jansz. Blaeu (gevestigd op
't water, d.w.z. Damru-k) in 1612
het reisverslag „Beschrijvinghc
van alle de Nederlanden" had
uitgegeven, is dit werk van de
Italiaan Luigi Guieeiardini
(1521 - 1589) opnieuw versche
nen. Facsimile Uitgaven Neder
land NV heeft zich namelijk in
gespannen voor een fan
tastische heruitgave van deze
eerste wetenschappelijke
beschrijving van de heide Ne
derlanden (het huidige Neder
land en België dus).
Het boek maakt deel uit van
een serie werken uit vroeger
eeuwen, waarin reeds opnieuw
op de markt kwamen „Spiegel
van den Ouden en Nieuwen
Tijdt" van Csrts. „Historische
beschrijvinghc der coopstadt
Amsterdam" van Pontanus en
„Nederlantsche Gedenekelanrk"
van Valerius.
Guicciardini's werk (in de
uitgave van 1612 werd hij „Mr.
Lowijs Guieciardijn, Eedelman
van Florencen" genoemd) is een
reisbeschrijving van steden en
streken. De in Antwerpen wo
nende Italiaanse koopman
schreef het uit eigen waarne
ming en naar gegevens die hij
van anderen kreeg. Zijn onder
zoek pleegde hij van 1560 tot
1565, precies voor de Tachtigja
rige Oorlog begon, alles ter ere
van koning Philips de Tweede.
Guieeiardini schrijft over de
natuur, het klimaat, de mensen,
de historie Voor de eerste ma*-)
komt het hoek in 1567 in het
Italiaans uit als „Descrittione di
tutti paesi hassi". Later komen
er aanvullingen en verbeterin
gen en ook een uitgave in het
Frans, Duits en Engels.
De Nederlandse uitgave is te
danken aan Cornells vr*n Kiel
(1528?-1607) beter bekend als
Kiliuan een geleerde die
corrector was in de Antwerpse
drukkerij Plantijn. Hij vertaal
de het boek aan de hand van de
tweede Italiaanse uitgave (1581).
Tito Schipa jr., mezzo-sopraan Viktoria Spans i
1 het beroemde flesje uit „Elisir d'Amore".
de „Schipoloog" Carlo Bino met het Rigoletto-costuum
de jonge, begaafde kunstschil
der Manuel Bernal. die zijn
vrouw Yolanda. dochter van
een steenrijke aristocraat ver
laat als de eerste teke
nen van melaatsheid zijn li
chaam hebben aangetast. Hij
wil haar de vernedering niet
aandoen.
De radeloze vrouw, die de re
den van het verdwijnen van
haar man niet kent. keert terug
naar haar ouders, die fel tegen
het huwelijk gekant waren ge
weest. Zij trachten hun dochter
afleiding te geven door haar
mee tc nemen op een dure va
kantie in Europa. Daar be
merkt Yolanda dat zij een kind
van Manuel verwacht.
Fen brief van een pater uit
Bogota brengt haar het levens
bericht van haar man. Zij be
sluit zich bij hem te voegen, zo
dra ze te weten gekomen is dat
hij zich in Agua de Dios be
vindt.
.Manuel wil haar echter niet
ontvangen, totdat een dokter
van liet leprozendorp hem ver
telt dat kinderen van melaatsen
gerond ter wereld komen. Het
ongeboren kind doet dan zijn
kapot geslagen hoop herleven.
Detail van de kaart van de stad Hoorn
Na zijn dood kwam het echter
pas bij Blaeu uit, aangevuld
met nieuwe stukken van Mon-
tanus. Ook een aantal nieuwe
prenten werd in de Nederlandse
uitgave opgenomen.
„Beschrijvinghc van rile de
Nederlanden" is historisch ge
zien een belangrijk hoek. Veel
van hetgeen men weet van de
Lage Landen uit de zestiende
eeuw. komt van, Guieeiardini.
De uitgave van Blaeu is zo
zeldzaam dat er nog slechts een
heel enkel exemplaar va-n
bestaat.
De facsimile-uitgave kan er
toe bijdragen dat het boek in
ruimere kring de aandacht
krijgt die hel verdient. Hel
werk (in kunstleer gebonden)
verscheen op papier dat vrijwel
identiek is aan dat van 1612
(goud op snee). Naast de 420
tekstpagina's bevat het 96 dub
belzijdige platen. Het boek kost
ƒ114,50.
B. C.
Prof. dr. A. G. Honig
heeft Indonesië verlaten
om in Kampen zendings
hoogleraar te worden. Maar
hij heeft dat land een erfe
nis nagelaten van blijven
de waarde: een boek van
360 pagina's over het cen
trale thema van de bijbel:
de verlossing.
Hij heeft dit boek geschreven
aan de voet van de vulkaan
Smeru in het bergland van
Oost-Java. de berg die de beli
chaming is van de mytholo
gische godenberg. De schaduw
van de berg valt over dit boek.
De 'oers is zelfs verwerkt in de
titel: „Meru en Golgotha
Onder de wuivende palmen
ontkomt hij er niet aan om met
elkaar te gaan vergelijken, wat
de bijbel leert èn wat de andere
godsdiensten leren. Zo laat hij
eerst even de schijnwerper val
len op de godsdiensten van Azic
en komt tot de ontdekking, dat
ze alle uiteindelijk samen te
vatten z(jn met het woord
„zelfverlossing". Dan laat hij
zien, hoe anders de bijbel over
verlossing spreekt.
Htj waarschuwt zijn Indone
sische studenten: „Wie belijdt
in Jezus Christus verlossing
van God ontvangen te hebben,
staat met deze belijdenis alleen.
Hij staat daarmee zelfs zozeer
alleen, dat er ook niets in de
wereld geleerd en geloofd
wordt wat hiermee enige over
eenstemming vertoont."
Juist daarom is het zo goed
dat uitgever Wever in Franeker
besloten heeft dit boek ook in
het Nederlands uit te geven. In
onze tijd wordt met man en
macht geprobeerd om het evan
gelie te vertalen in de taal van
vandaag. Dat is 'niet alleen bij
bels verantwoord, dat is een
bijbelse opdracht aan iedere i
neratie.
Maar dat is ook een gevaar
lijke opdracht. Het is zo'n klei
ne stap van vertalen naar aa
passen. En dan komen we
maar al te gauw bij de moder
ne godsdiensten, die in wezen
in niets verschillen van de oude
religies, omdat hun kern ook de
zelfverlossing is. Wie het evan
gelie gaat vertalen in de taal e/i
de begrippen van zijn tijd moet
steeds de waarschuwing voor
ogen houden dat het evangelie
diametraal tegenover het den
ken van de mens staat.
Dit boek is de waarschuwing
die onze tijd nodig heeft. Dat
blijkt al uit de titels van de
hoofdstukken: Verlossing is een
geloof waarmee we alleen
staan; verlossing is een geloof
waarmee we religieuze ergernis
wekken; verlossing is een ge
loof waarmee we rationele er
gernis wekken; verlossing is
een geloof waarmee we botsen
in de samenlevingsverbanden.
Zo waarschuwt prof. Honig
op een gegeven ogenblik dat de
kerk een geheel eigen aard
heeft en daarom niet conserva
tief. noch progressief, niet revo
lutionair noch contra-revolutio
nair, niet aristocratisch nog de
mocratisch kan zijn Dat haalt
een streep door heel wat mo
derne slogans.
Dit boek is een zware bom
onder heel wat moderne kreten
Tegelijkertijd is het een bom
onder talloze verouderde opvat
tingen. Dat maakt dit tol z.o'n
fascinerend boek. Wie de nieu
we koers wil gaan, doet er goed
aan dit boek te lezen om in de
juiste koers te blijven, 28.75)
VOORDAT Hornman met het
schrijven van zijn boek „Wij willen
leven" de ten hemelschreiende el
lende als het ware met de vinger
aanwees, heeft hij zelf zijn handen
ernaar uitgstoken Hij startte in
1965 een hulpactie voor Agua de
Dios. die hij begeleidde met arti
kelen. radiocauserieèn en klank
beelden. De actie bracht ruim 1.5
miljoen gulden op en kwam geheel
aan het Colombiaanse leprozen-
kamp ten goede.
Voor dat geld konden een
revalidatiecentrum en een apo
theek worden ingericht. De school,
waar 600 kinderen van melaatse
ouders studeren, kon worden op
geknapt. er kwamen twee ver
pleegsters en er kon voor het
eerst sinds 1948 een oogarts
worden aangesteld.
Een particuliere barmhartig-
heidsdoorbraak van systemen in
een Zuidamerikaanse samenle
ving.
HET is de vraag of "de groten
der aarde" dit inderdaad als de
intentie van Hor.nmans actie heb
ben onderkend. Of zijn optreden
hen tot medemenselijkheid heeft
gebracht.
Dat zou van meer waarde zijn
dan de onderscheiding die de Ver
enigde Naties Hornman hebben
toegekend.
En zijn benoèming tot Ridder in
de Orde van het Heilig Graf van
Jeruzalem zal ongetwijfeld bijzon
der eervol zijn. maar als kardinaal
Tisserant. die deze ridderslag toe
diende. niets anders voor de ver
worpenen van Colombia kan doen.
dan is hij als de Leviet die op de
weg van Jeruzalem naar Jericho de
nan die in handen van rovers was
gevallen, half dood liet liggen. En
hem aan de overkant voorbij
ging.
Hornmans aangrijpende boek is
geen aangename lectuur. De be
trekkelijk goede afloop van het
verhaal geeft geen bevrediging.
Vermoedelijk is dat ook niet de
bedoeling van de schrijver. Hij zal
Wim Hornman
juist gevoel&ns van verzet hebben
willen wakker roepen Daarom is
zijn werk een aanklacht. Een aan
klacht tegen "de filantropie", te
gen "de gevestigde orde".
Een beschaamd makend verhaal,
dat ook een appel is op het gewe
ien van de lezer om het Neder
lands Leprafonde (girorekening
21 96 00 in Wassenaar) te steunen
in zijn werk Het werk om. zelfs
voor een oord der wanhoop een
stuk hoop te laten bestaan
Want hoop doet leven' („Wij
willen leven" uitg J. H Gottmer,
Haarlem. 320 blz. f 15.90)
jua de Dios. De meeste van zijn medepatiënten worden
Een van de vijfduizend melaatsen
heel wat minder goed verzorgd.
