Verzamelaar Laurentius maakte
kabinet van Rijnstreek-gezichten
Leidse traktatie
blijkt gevaarlijk
Bad Aarweide mei 1970 klaar
Leidse Muziekschool
houdt open huis'
PHILIPS KOELKASTEN
35 KORTING
140 liter KOELKAST.... 198-
LUXE DRAAITOP STOFZUIGER
199,- NU 125-
MEYER ELECTRISCHE OVENS
Geen 75,- maar 54,95
EDY (ENTRIFUGES
Geen 175,- maar 115,-
Venlilalorkachel slechts 44,95
WASAUTOMATEN 40% KORTING
SCHAART WARENHUIS
Exclusieve uitgave van duizend exemplaren
VRIJDAG KRIJGT AMERIK.
AMRASSADEUR HET
EERSTE EXEMPLAAR
Speurwerk
Relaties
Zwart-Wit in tube
LEIDSE COURANT
4
VOORSCHOTEN Is Leiden, wat foto*s en reprodukties van oude
pentekeningen betrefthistoinsch al afgegraasd, dat geldt bij lange
na nog niet voor de wijde omgeving van de Sleutelstaddie toch ook
op een rijke geschiedenis kan bogen. Kunsthandelaar en prenten-
verzamelaar Th. Laurentius in Voorschoten heeft daar nu op in
gehaakt met de uitgave van „Een kabinet van Rijnstreek-gezichten",
waarin 83 prenten, tekeningen en aquarellen, daterend van de 16e
tot de 18e eeuw, van Woerden tot Katwijk, worden afgebeeld. De
heer Laurentius, die al eerder een dergelijk boek over de omgeving
van Haarlem samenstelde, kon beschikken over een schat aan mate
riaal. Zo'n overvloed, dat hij zich bij een strenge selectie heeft moe
ten beperken tot dorpscentra, kastelen en buitenplaatsen en uiteraard,
voor het onderlinge verband, gezichten op de Rijn.
Aan de uitgave van het boekwerk,
dat slechts één oplaige van 1000 ge
nummerde exemplaren krijgt, zit zo
wel een bibliofiele als een commer
ciële kant. Het exclusieve heeft
echter de overhand.
Er blijkt de laatste tijd een sterk
toenemende belangstelling voor dit
soort prenten te bestaan, die op het
platteland aanmerkelijk groter is
dan in de steden en dat terwijl er
veel meer boek- en prentwerkjes
over de Oudhollandse steden zijn uit
gegeven, zegt de samensteller. De
heer Laurentius verwacht dan ook
grote belangstelling van de streek-
bewoners voor het nieuwe prenten
boek.
Onder de ongeveer 83 prenten zijn
gezichten uit Woerden, Nieuwerbrug,
Bodegraven. Zwammerdam, Alphen
aan den Rijn, Aarlanderveen. Kou
dekerk. Hazerswoude, Zoeterwoude.
Leiderdorp, Leiden. De Vink, Oegst-
geest, Haageche Schouw. Valken
burg, Rijnsburg, Katwijk aan den
Rijn aan Katwijk aan Zee.
Al ligt het accent op de Rijnstreek
zelf. de stad Leiden mag in deze
verzameling natuurlijk niet ontbre
ken. Het waardevolle van de col
lectie van de heer Laurentius is,
dat hij erin slaagde een stuk of tien
tekeningen van deze stad te verza
melen, die nog niet eerder in een
boekwerk werden gepubliceerd.
Daaronder zijn afbeeldingen van
de Zijlpoort, de Singel bij de Hoog
landse poort, het Rapenburg, de
Vismarkt, de Waag. een gezicht op
Leiden vanaf de Kwaakbrug. de
Morspoort, het Galgewater en de rid
derhofsteden Boshuizen en Keurbel-
Reprodukties van al deze prenten
konden worden gemaakt dankzij
speurwerk in het Leidse gemeente
archief (Laurentius: een enorm rijk
archief met veel waardevol prerrt-
materiaal), het Rijksprentenkabinet.
de eigien verzameling en die van
andere particulieren.
Ook een tekening uit de collectie
van het Institute Neerlandais in Pa
rijs siert het kabinet van Rijnstreek
gezichten.
De heer Laurentius vindt het op
merkelijk dat er op dit gebied nog
zo weinig aan de Rijnstreek is ge
daan. omdat er een overstelpend
aantal prenten in diverse archieven
aanwezig is.
Tijdens zijn speurwerk ontdekte
de heer Laurentius, dat er naar
het kasteel Swieten in Zoeterwou
de (waarvan in het boek ook een
tekening voorkomt, gemaakt door
Roelant Roghman in 1647), ook
een oorlogsschip is genoemd. Dit
17e eeuw se schip. ..Huis te Swie
ten". ontdekte hij op een ijle teke
ning van Willem van de Velde,
omstreeks 1661. Achter op de
spiegel van het schip staat het
kasteel afgebeeld. Het behoorde
tot de vloot van de Verenigde
Oostindische Compagnie. Een af
beelding van het origineel, dat
aich in Engeland bevindt, is als
curiositeit ook in het kabinet van
Rijnstreekgezichten opgenomen.
Ander speurwerk van de heer
Laurentius heeft er toe geleid dat
hy de namen heeft kunnen achter
halen van diverse tekenaars, van
wie prenten in het Leidse gemeen
te-archief zijn verzameld, zonder dat
men de identiteit van de kunstenaar
wist.
Tot de nog nooit gepubliceerde
afbeeldingen in het boekwerk be
hoort een tekening van de Leidse
Zijlpoort, een blad uit het schets
boek van Jan de Bisschop die daar
mee in de 17e eeuw door ons land
reisde. Het oudste werkstuk, dat mo
del stond voor de facsimile-afdruk
ken in het prentenboek, is van
Roomburg in Leiden en dateert van
1530. Slechts tien van de prenten
in het boek werden eerder verspreid,
zoals de bekende Hollandse hard
draverij bij Het Haagsche Schouw.
Jammer is alleen, dat de verkla
rende tekst onder de prenten in het
boek. in een gewone drukletter
wordt gezet. De Alphense drukker
wil dat zo. Voor het prentenboek
van Haarlem en omgeving had de
heer Laurentius de onderschriften
met de hand geschreven, die daarna
fotografisch werden gecopieerd-
Door zijn fraaie handschrift doet
het werk wel origineler aan.
De Voorschotense prentverzame-
laar heeft geen kunsthandel in de
zin van een winkel, maar brengt
zijn waar, die alleen uit originele
werken bestaat, reizend aan de man,
en ontvangt reizigers thuis aan de
Peppellaan in zijn grote werkkamer-
annex-atelier-annex-magazijn. Daar
bevindt zich ook het meest waarde
volle stuk dat hij op het ogenblik in
zijn bezit heeft en dat nog niet in
zijn catalogus is opgenomen: een
eitsafdruk. een zelfportret van Rem-
De heer Laurentius, gezicht op
Rijnland.
brandt, dat een waarde heeft van
ongeveer 5000 gulden. De koperen
platen van die etsen zijn niet meer
te betalen. Die bevinden zich in ver
schillende musea in de Verenigde
Staten. Omstreeks 1912 zijn voor het
laatst afdrukkn van een ets van
Rembrandt gemaakt. Latere afdruk
ken zijn echter lang niet zoveel
waard als de eerste originele druk
ken of een proefdruk.
Latere herdrukken van etsen van
Rembrandt hebben toch nog f 2500
opgebracht.
De belangstelling voor originele
prenten is in Nederland vrij klein.
Het zijn hoofdzakelijk particulieren,
die voor het merendeel geen verza
meling aanleggen, maar een enkele
tekening kopen. De heer Lauren
tius moet het hoofdzakelijk hebben
van musea in het buitenland en
reist daarvoor zelf de halve wereld
af. Ook verkoopt hij veel door aan
Amerikaanse en Engelse handelaren,
die op hun beurt bij hem komen.
Dankzij zijn contacten met enkele
Amerikanen, die in Leiden studeer
den en later in hun moederland een
functie kregen bij een museum of
bibliotheek, heeft hij nogal wat re-
Gezicht op de Rijn bij Leider
dorpeen gewassen tekening uit
1777 van J. J. de Lormé. De
kerk is de Hervormde kerk.
Deze is op het ogenblik in res
tauratie, waarbij het gebouw de
historische dakruiter herkrijgt.
laties met de VS.
Zelf heeft de heer Laurentius ook
etsen gemaakt; in zijn atelier staat
een klein handdrukpersje. Zo maak
te hij een ets van kasteel Duiven
voorde, waarvan hij 15 exemplaren
afdrukte. Tegenwoordig heeft hij
daar echter geen tijd meer voor.
Vrijdagmiddag wordt het eerste
exemplaar van „Een kabinet van
Rijnstreek gezichten" in de Leidse
Lakenhal overhandigd aan de schei
dende Amerikaanse ambassadeur
William R. Tyler, een vriend van de
heer Laurentius. verzamelaar van
alles en nog wat. met name van
Pentekeningen, die vooral veel be
langstelling heeft getoond voor op
gravingen in Zwammerdam en Val
kenburg.
Wedvlucht De Rijnmonders
KATWIJK De postduiven
sportvereniging De Rijnmonders
hield zaterdag jL een wedvlucht
vanaf Pt. Si. de Maxence (Frank
rijk). Afstand pl-m. 346 km. Inge-
kortd werden 216 duiven, die om
10.30 uur met westenwind werden
gelost. De eerste duif werd gecon
stateerd om 15.39.21 en bereikte een
snelheid van 1129,25 meter per mi
nuut. Gebr Geijteman 1 3 12 17 en
23. Gebr De Vreugd 2 en 47. C van
Dijk 4 19 42 en 43. K eijteman 5
14 38 en 39. Gebr Kuijt 6 en 54. J
Nijgh 7 18 en 33. K Schaap 8 31 en
41. J Zuijderduijn 9 15 25 en 26. P
de Mol 10 30 37 en 52. Kr van der
Meij 11. T v d Plas 13. J v d Plas
16 20 en 21. T Houwer 22 35 44 en
48. H Krijgsman 24 29 34 en 40. A
L de Vreugd 27 32 en 46. H Dekker
28. A W H Verhoef 36. K Aanhane
45. M Kerpérshoek 49. H M Tjebbes
50. D Krijgsman 51. C v Beelen 53.
Zaterdag is het de grote vlucht
van het seizoen: Orleans.
DEN HAAG/LEIDEN Al meer
dan tien jaar wordt in ons land en
ook in het buitenland onder de naam
„zwart-wit" (salmiakpoeder) een
kindertraktatie verkocht in een blij
kens een veroordeling van de Haag
se politierechter bijzonder gevaar
lijke verpakking: een plastic tube,
afgesloten door een dopje, waarin
een gaatje.
Aangezien kinderen dikwijls op
het flesje zuigen en daardoor he.
plastic dopje in hun keel kunnen
krijgen met alle gevolgen van dien,
veroordeelde de Haagse politierech
ter voor economische zaken het
Leidse bedrijf dat de omstreden
versnapering vervaardigt, tot f 300.-
boete, waarvan f 250.- voorwaarde
lijk met een proeftijd van drie jaar.
De gewraakte kindertraktatie
werd als gevolg van de verpakking
in strijd geacht met de Keuringsver
ordening. De adjunct-directeur van
de Keuringsdienst van Waren, drs-
J. E. Goldman, verklaarde voor de
rechter, dat het bijzonder gevaarlijk
kan zijn als kinderen de tube in
hun mond steken en (vooral wan
neer het droppoeder erg droog is)
op de tube gaan drukken. Het af-
sluitdopje kan dan losschieten en
in de keel van het kind terechtko
men.
Al meer dan tien jaar zijn deze
tuben in de handel en voorzover
bekend, is er nog nooit een ongeluk
mee gebeurd, bracht de directeur
van het Leidse bedrijf naar voren.
„Maar zodra er wel een ongeluk
mee gelbeurt, wordt de Keurings
dienst verweten, dat hij niet tijdig
maatregelen heeft getroffen", repli
ceerde de officier van justitie, die
de straf eiste, zoals die door de rech
ter werd opgelegd.
De raadsman van de. fabrieks
directeur zette uileen, dat het niet
de bedoeling is, dat kinderen het
Het nieuwe zwembad gaal
werkelijkheid worden. De ge
meenten Nieuwveen, Ter Aar en
Zevenhoven die gezamenlijk het
bad aanleggen en exploiteren,
hebben de grond aangekocht en
een bestuur uit de raden lieeft
de verantwoordelijkheid voor
dit bad op zich genomen. Burge
meester B. J. Hogenboom is
voorzitter. N. A. J- Roberts is
sekretaris; van elke deelemende
gemeente hebben drie leden in
het bestuur zitting. De heren B.
J. Hogenboom, H. L. Breen, H.
W. R. Bekking te Nieuwveen en
P. G. Kooyman te Zevenhoven
vormen het dagelijks bestuur.
Alle voor de bouw benodigde
goedkeuringen zijn binnengeko
men. de financiering is rond en
op dinsdag 10 juni 's morgens
om elf uur gaat de eerste paal
de grond in.
Het bad, dat de naam Aar-
weide draagt, wordt aangelegd
langs de Schilkerweg tussen Ter
Aar en Nieuwveen. Grasgazons
en beplantingen zijn al eerder
aangebracht. Er komen drie bas
sins, één diep bad van 25 bij 14
meter en een kleuterbad van 10
bij 7,5 meter.
Het bad zal worden verwarmd
Er komen 32 kleedcabines en
twee kleedboxen voor de school
jeugd- Bovendien een zonnewei
de van 9600 m2.
Als in de toekomst mocht blij
ken dat het diepe bassin te klein
is kan dit worden uitgebreid tot
een lengte van vijftig meter.
De kosten gaan f 1.110.000.-
bedragen. Voor mei 1970 zal het
klaar moeten zijn.
LEIDEN Iedere maand, op
woensdagmiddag, verzorgt de
VARA een uitzending voor de
jeugd, die dan wordt uitgenodigd
een besproken en verfilmd insti
tuut of bedrijf in eigen omgeving
te gaan bezoeken en er een ver-x
slag van te geven. Hieraan is een
prijsvraag verbonden.
Zo was gistermiddag „de muziek
school in Nederland' aan de beurt.
Men zag en hoorde jongelui alleen
of in ensemble, allerlei instrumen
ten bespelen.
Dit was ter inleiding op het grote
gebeuren van a.s. zaterdagmiddag
7 juni. Alle Nederlandse muziek-
N OORD WIJK Leden van Tuin
bouw- en Plantkunde, afd. Noord-
wijk, maakten een excursie naar de
Brabantse dreven. Na een koffiepau
ze in „De Lucht" te Rossum werd de
reis voortgezet naar Den Bosch. Be
zocht werd het houtimpregneerbe
drijf J. van Swaay N.V. Men zag hoe
verschillende houtsoorten werden
bewerkt In Oisterwijk werd de
lunch gebruikt waarna men naar
's-Gravenmoer ging. waar de han
delskwekerij van de firma Van Dus-
sen werd bezichtigd.
scholen, ook de Leidse Rapenburg
22), houden dan van 1.30 vur tot 4
uur hun de inen open, om belang
stellende jongelui te ontvangen. Die
zien dan de muziekschool in vol be
drijf; ze kunnen in alle kamers ko
men luisteren naai musicerende
leerlingen en zien, hoe het hier toe
gaat.
De bezoekers kunnen aan de
VARA schrijven hoe ze het vonden.
Gehoopt wordt, dat zij ook zelf mu
ziek gaan maken, want dat is een
van de allermooiste 'iefhebberijen.
Bejaarden ..Dalrust"
kregen diner
NOORDWIJK De bejaarden
van huize „Dalrust" te Noordwijk
hebben woensdag een feestelijke
middag meegemaakt. Zij waren uit
genodigd door dc directie van het
restaurant „Parasol-Seinpost".
Nadat de heer J. van Beelen de
dames en heren had begroet, tafel
den zij enkele uren in een zeer ge
zellige sfeer.
Ook werd het geheel vernieuwde
interieur bezichtigd.
De directrice van ..Dalrust" be
dankte voor de sympathieke geste
aan de oude Noordwijkers.
poeder in de mond spuiten maar op
de hand. en dat blijkens zijn erva
ring de meeste kinderen dit ook
doen. Als de taibe leeg is, wordt
deze vaak met water gevuld en
als waterpistool gebruikt, wat de
raadsman een extra attraktieve
kant van het artikel noemde.
Als de tuibe in de mond
wordt gedaan, wordt dit ar
tikel niet gebruikt waarvoor het
is bestemd, vond hij en om deze
reden vroeg hij vrijspraak.
De rechter was het met deze re
denering echter niet eens en von
niste conform de eis.
KATWIJK AAN DEN RIJN
Woensdag trad mej. H. Haasnoot
in het huwelijk met de heer W.
Kuyt. „Juf Heieen" is leidster van
een meisjesvereniging en zondag
schoolonderwijzeres in Katwijk
aan den Rijn. De kinderen zorg
den voor extra feestvreugde door
een erehaag te vormen.
In de hervormde kerk aan het
Kerkplein in Katwijk aan den
Rijn werd het huwelijk door ds.
A. Baas ingezegend. De kinderen
zongen het bruidspaar toe.
Foto Kruyt
Hoog en laag water
KATWIJK AAN ZEE Vrijdag
juni: Hoog water 7.43 - 20.18;
laag water 3.30 - 15.56.
NOORDWIJK Het Noordzee-
koor „The Seaside Singers" geeft
donderdag, 12 juni in „De Rank" om
8 uur zijn jaarlijkse voorjaarscon
cert. Medewerking verlenen Anneke
van der Holst (sopraan). Kees Borger
(tenor) en Jan Postma a/d vleugel.
Het geheel staat onder leiding van
de heer Bert Laros.
2800 TOEREN
VOOR DE KILLE AVONDEN
WEEKREKLAME
GROTE TEIL 3,98
PEDAALEMMER 3,98
PL. BROODTROMMEL 3,98
GRIJSPLASTIC BLOEMBAK
80 cm. gevuld met tuinplanten
WARENHUISPRIJS 9,98
AFRIKANEN, 15 stuks 1,80
DAHLIA'S 5 stuks 1,80
PETUNIA'S 15 stuks 3,-
ROZENSTRUIK 1,25
GERANIUM 1,25
TO ROZEN 1,25
SLUISWEG 5 - TELEF. 2751
KATWIJK AAN ZEE
