Papoea's trekken rimboe in
om referendum te ontlopen
UGA
Aldersregering eenzijdig
en onvoldoende voorgelicht
„OOK WERKGEVERS
EUROPA FUSEREN"
Werkgevers gewend aan beperkingen
op reis
als u met vakantie gaat
en droog uit de hand.
VOEDING
jTwee kinderen
bij brand
omgekomen
Vijftiger nog tot
veel in staat
MR. VAN BOVEN: VAKBEWEGING WIL OUD-LIBERALE VRIJHEID
Vlaamse journalisten
bang voor fusie
Vonnissen
5
DINSDAG 3 JUNI 1969
DJAJAPOERA In West-Irian zijn by de nadering van de
„daad van vrye keuze" en de daarmee gepaard gaande Indone
sische campagne veel dorpelingen de rimboe ingetrokken.
Dat is de laatste weken gebleken bij verkiezingen voor de
regionale raadgevende vergaderingen die zich erover moeten uit
spreken of West-Irian al dan niet bij Indonesië blijft, zo meldt
ANP-correspondent Brian Mayde eerste persbureaucorrespondent
die West-Irian bezocht sinds het gebied eind vorige maand weer
voor journalisten was opengesteld.
Rita
Als enige jazzangeres uit Europa is Rita Reys uitgenodigd om op te
treden op het jubileumjazzfestival in New Orleans. Gisteren vertrok
zij met echtgenoot Pim' Jacobs van Schiphol naar de stad, waar
de jazzmuziek van oudsher de toon aangeeft.
Een kiescommissie die pas een be
zoek bracht aan de plaats Arsoö, 40
km van Djajapoera, trof daar slechts
enkele rondtrekkende krokodillenja-
gers aan. De bevolking was wegge
trokken.
Van enkele andere plaatsen is be
kend dal daar maar een fractie van
de bevolking is komen opdagen voor
de verkiezingen. Uit dorpen rond het
Sentani-meer zijn veel jongemannen
verdwenen. Sommige berichten ma
ken melding van de sluiting van scho
len bij gebrek aan leerlingen.
Het eerder genoemde Arsoö en de
omliggende dorpen telden 1.200 stem
gerechtigden. Het dorpshoofd had al
begin vorige maand het sein tot i
vertrek gegeven en een briefje op
zijn deur achtergelaten met de mede
deling: „Voor mij zijn bajonetten
(van de Indonesische troepen), achter
mij messen en pijlen (van Papoea
opstandelingen). We kunnen beter in
de rimboe leven."
Daarna wist een districtsambte
naar tachtig dorpelingen nog wel tot
terugkeer te bewegen, maar deze na
men enkele dagen later opnieuw de
wijk, ditmaal een briefje achterla
tend waarop stond, dat ze waren weg
gegaan op advies van de „Beweging
vrij-Papoea" (OPM). Het was „met
tranen in hun hart" dat ze hun hui
zen en bezittingen in de steek had
den gelaten. De Papoea's daagden de
Indonesiërs uit, hen te volgen als ze
daartoe de moed hadden.
Vogelvrij
De hoofdstad Djajapoera zelf biedt
overigens een vredige aanblik, met
zijn nieuwe huizen op de dichtbe
groeide, aan de kust steiloprijzende
heuvels vanwaar Indonesische en
VN-ambtenaren en andere welgestel-
den uitzien over het glinsterende
blauwe water van de haven.
Daal je echter af naar het stadje,
dan kan het gebeuren dat Westiriane-
zen op je afkomen en je vragen de
wereld te vertellen dat ze vrij willen
zijn. Sommigen klagen dat zc ge
dwongen worden de papieren Indone
sische vlaggen te gebruiken waarmee
veel huizen zijn getooid. Anderen zeg
gen dat ze opdracht hebben gekregen
trouwbetuigingen aan Indonesië te
ondertekenen.
Van Boven: Herwaardering eigen positie
(Van onze soc.-econ. redactie)
SCHEVENINGEN De fede
ratie van r.k. en prot.-chr. werk
geversverbonden achten wellicht
de noodzaak aanwezig dat de
werkgevers in Europa zich tot
een massaal werkgeversblok aan
eensluiten.
Dit zal een gevolg zijn van het
besluit van de socialistische en de
christelijke vakbeweging in Europa
zich tot twee grote vakbewegingscon
centraties om te vormen, waarvan de
organisatorische bundeling voor de
toekomst in de lijn der verwachtin
gen ligt.
Voorzitter Van Boven kondigde dit
vanmiddag aan in een rede in de
ledenvergadering van de federatie.
Hij geloofde er niet aan te kunnen
omkomen van tijd tot tijd in de
Stichting van de Arbeid en in de
SER zich af te vragen of nog wel
vanuit Nederlandse verhoudingen en
vanuit Nederlandse verantwoordelijk
heid wordt geargumenteerd.
Een herwaardering van de werkge
vers zal nodig zijri inzake de interna
tionale positie. Tot nog toe werkte
men slechts samen in de unie van
industriefabrikanten. UNICE. In het
licht van de ontwikkelingen zal men
de situatie opnieuw gaan bezien.
De heer Van Boven hoopte echter,
dat iets van de Nederlandse samenwer-
kingsgedachte tussen werkgevers en
werknemers ook in Brussel tot uiting
zal komen. De werkgevers gaan
thans een tegenspel opbouwen, er
kende de heer Van Boven eerlijk,
zodat ook binnen de EEG de weder
zijdse inzichten en standpunten van
vakbeweging en werkgeversbonden
tot een vruchtbare synthese gebracht
zouden kunnen worden.
West-Duitsland
De werkgeversvoorzitter consta
teerde dat bij onze belangrijkste
handelspartner West-Duitsland rege
ring, werkgevers en werknemers lo
nen en prijzen beter in de hand hou
den dan wij.
Onze oosterburen bouwen een om
vangrijk programma op van steun
aan de industrie. Er worden op gro
tere schaal dan voorheen subsidies
verleend om de ontwikkeling en de
modernisering van het bedrijfsleven
te stimuleren in sectoren of in ge
bieden die met moeilijkheden te kam
pen hebben.
In de Westduitse begroting voor
1969 is al voor meer dan 1.3 miljard
Mark hiervoor uitgetrokken.
Wantrouwen
De positie van de Westduitse on
dernemingen dreigt thans langs
kunstmatige weg op vele gebieden
overheersend te worden. Ook Italië
en Frankrijk laten zich reeds bij de
steun aan hun eigen industrie niet
onbetuigd. Er ontstaat in Europa op
deze wijze een klimaat van wantrou
wen, waarin de landen steeds meer
tegen elkaar opbieden. Het meest
profiteren hiervan echter de Ameri
kaanse ondernemingen, die zich van
buitenaf in de zes landen gaan vesti
gen.
Wij als werkgevers, zei de heer
Van Boven, pleiten voor een energiek
optreden van onze regering in Brus
sel, zodat er een werkelijk Europees
gecoördineerd steunmaatregelen-
beleid ontstaat.
Heffingen
Drs. G. J. van den Berg, hoogleraar
in de planologie en de demografie in
Groningen, sprak vervolgens over:
Leven en werken in West-Nederland.
De middagvergadering werd
tenslotte afgesloten met een panel
discussie onder leiding van drs. D. C.
P. van de Pavoordt, voorzitter van de
Hollandse katholieke werkgeversver
eniging.
Leden van de BewegingVrij Pa-
poea zouden voor sommige Indonesi-
sche militairen vogelvrij zijn. Westi- j
rianezen vertelden dat kortgeleden I
in het Sentani-meer een 20-jarige
jongeman, die koerier was, was dood-
geschoten toen hij aan een legerpa-
trouille poogde te ontsnappen. Een j
andere koerier werd gewond, maar i
dorpelingen hadden hem over de j
grens met Australië weten te bren- i
gen.
■fe Gedesillusioneerd
De meningen over de kracht en
omvang van de ondergrondse bewe
ging lopen uiteen. Grootscheepse sa-
botage-acties tegen bijv. drinkwa
ter- en elektriciteitsinstallaties zijn
nog niet voorgekomen, hoewel er wel
mee is gedreigd.
Ook gaat het verhaal dat op Noord-
Biak mensen naar de kust gingen
om te wachten op de komst var) een
buitenlandse onderzeeboot met voed
sel en wapens, zoals de beweging
had beloofd. Ze keerden gedesillusio
neerd terug.
Niettemin schijnt de propaganda
van de beweging effectief. Voor veel
mensen zou „OPM" een magische
klank hebben gekregen. Er zijn er
die de letters op hun lichaam hebben
getatoueerd. Kinderen schrijven ze
op eikaars rug.
•fe Dreigement
De Indonesische majoor Soewondo
heeft de Papoease bevolking in een
toespraak gewaarschuwd. Ieder die
tegen Indonesië is zal worden doodge
schoten, zei hij in een toespraak. Dit
dreigement werd zondag echter door
Soedjarwo Tjondronegoro, de westi-
rian-specialist van het ministerie
van buitenlandse zaken, „enkel een
militaire manier van spreken ge
noemd."
Vergeet hun Liga niet. Zorg voor hun
gezondheid. Liga, gemakkelijk om mee
te nemen, zó gereed. In de fles, als
pap, geweekt of gemengd met vruch-
tesap, fruit, groente...
KRACHTIGE KOST VOOR HET KIND
WINSCHOTEN Bij een brand in
Winschoten zijn gisteravond twee
kinderen om het leven gekomen en is
een ander kind met ernstige verstik -
kingsverschijnselen opgenomen in
een ziekenhuis.
De brand ontstond circa acht uur
in de slaapkamer waar drie van de
vier kinderen van het gezin Linde
man in bed lagen. De rookontwikke
ling was toen al zo groot dat omwo
nenden de bovenverdieping niet meer
konden betreden.
Toen met persluchtmaskers uitge
ruste brandweerlieden de kamer bin
nentraden, troffen zij in de wieg het
half verkoolde lijkje van de eenjari
ge Gea aan. Achter de bedjes von
den zij in bewusteloze toestand het
4-jarige meisje Tineke en de 2-jarige
jonge Sebo. De laatste overleed tijdens
vervoer naar het ziekenhuis. De
toestand van het meisje is kritiek.
Een vierde kind, de 6-jarige
Koos rende bij het uitbreken van de
brand naar buiten om de overburen
te waarschuwen. De ouders waren op
dat moment afwezig en konden niet
direct worden opgespoord. Pas tegen
middernacht kwamen ze bij hun af
gebrande huis.
BIRMINGHAM De Britse huis
schilder Sidney Genders is begonnen
aan een roeitocht over de Atlantische
Oceaan, om „te bewijzen dat een
man van vijftig jaar nog tot heel wat
in staat is." Hij heeft in zijn roeiboot
Inucorn 250 liter water en een voor
raad levensmiddelen voor drie maan
den meegenomen. Zijn dochter Isabel
verklaarde gisteren dat haar vader
ergens iets had gelezen over mensen
die „uitgeteld" zijn, als zij vijftig
zijn. „Vader is in januari vijftig ge
worden en wil nu bewijzen dat het
nog niet met hem is gedaan."
De heer J. Alders (links), vice-
voorzitter van het NKV en de
heer H. Rojer, voorzitter van de
Curagaose christelijke vakbewe
ging, belichten op een perscon
ferentie de achtergronden van de
ongeregeldheden in Willem
stad.
SCHIPHOL „Ik verwijt de Ne
derlandse regering dat zij zich een
zijdig heeft laten voorlichten en on
voldoende op de hoogte is geweest.
Ik verwijt haar de zonde van nala
tigheid". Dit zei gisteren vice-voorzit-
ter van het NKV, Jac. Alders, die
even uit Genave naar Schiphol vloog
om een verklaring af te leggen over
de situatie op Curacao. De heer Al
ders woonde in Genéve de internatio
nale arbeidsconferentie bij.
Eén der hoofdzaken van het con
flict is volgens hem gelegen in de
door de Antilliaanse regering in de
afgelopen jaren gevoerde politiek, die
toelaat dat grote Amerikaanse onder
nemingen onder bescherming van de
regering „een sociale politiek voeren,
die nergens naar lijkt".
De heer Alders, wiens bezoeken als
vakbondsleider in de jaren '64 en '66
BRUSSEL De journalisten van
het blad De Gazet van Antwerpen
zijn in actie gekomen tegen het sa
menwerkingsakkoord met De Stan
daard. Zij dreigen zelfs met een sta
king.
De journalisten eisen verbreking
van het akkoord met de Standaard-
groep, waarbij de exploitatie van het
weekblad Zie van de Gazet aan De
Standaard wordt overgedaan. Men
voorziet in de toekomst een volledige
overneming van de Gazet.
(Van onze soc.-econ. redactie)
SCHEVENINGEN „Om een
of andere reden plaatst de vak
beweging zich in het openbaar
gaarne op een standpunt, dat
rondweg oud-liberaal genoemd
kan worden. De heer Kloos zei
onlangs: het is het onvervreemd
bare recht van de vakorganisatie
in vrijheid contracten te sluiten
en zonodig het stakingsrecht te
hanteren."
Deze woorden sprak vanmiddag
mr. P. M. H. van Boven, voorzitter
van de katholieke en pro
testants-christelijke werkgeversver
bonden in de openbare ledenvergade
ring van deze organisatie.
Hij noemde het een belangrijke te
kortkoming van ons over.egsysteem,
dat overheid, werkgevers en werkne
mers zich onvoldoende willen binden.
De absolute contractvrijheid die de
vakbeweging opeist noemde de heer
Van Boven een illustratie van het
onmiskenbare feit dat de vakbewe
ging over grote macht beschikt. Een
machteloze vraagt nooit om absolute
macht.
De heer Van Boven vroeg zich af,
wat partijen zouden bereiken wan
neer men uit de huidige over
legstructuur zoals de Sociaal-econo
mische raad en de Stichting van de
Arbeid zou stappen. Ook andere sys-
temen zullen fouten vertonen en toe- I
laten.
We moeten alles doen om het oude
systeem te verbeteren, maar we moe- I
ten leren Jeven met instituten die
nimmer volmaakt zullen zijn.
Vertrouwen
Hij vond het lot van beleidsfigu- j
ren uit alle kringen, dat zij het ver-
trouwen in instituten niet zomaar
kunnen opzeggen, tenzij er een funda-
mentele onrechtvaardigheid in de i
systemen zou schuilen.
Wij van onze kant hebben ons al
jaren vertrouwd gemaakt, zo ver- I
volgde de heer Van Boven, met het j
feit dat de tijd van absolute onderne-
mersvrljheld voorbij is. Wij vragen
echter, dat de beperking van de con
tractvrijheid van de ondernemers
niet zover gaat, dat het functioneren
van ondernemingen in gevaar komt.
De ondernemers hebben zich niet
verzet tegen de prijsmaatregelen van
de minister van economische zaken,
al zijn deze hard aangekomen. Wij
konden tijdelijk een hard prijsbeleid
billijken. Een absolute prijsstop is op
iets langere termijn naar zijn mening
echter onhoudbaar.
Hij vermeldde met instemmnig dat
ook de Sociaal-economische raad in
zijn vrijdag uitgebrachte advies in
meerderheid zich tegenstander heeft
getoond van het te lang handhaven I
van de absolute prijsstop.
Minder collectief
De heer Van Boven vond dat
de uitbreiding van de econo
mische ruimte in de komende
tijd in belangrijk grotere mate
aan de persoonlijke welvaart van
dc mensen ten goede moet komen
(lonen en salarissen, red.). En
minder, zoals in het verleden,
aan collectieve voorzieningen.
Naar zijn oordeel kan een beleid
dat het evenwicht wil herstellen
aan dit verlangen niet voorbij
gaan.
Het was voor hem nog een verras
sing wat de regering en vakbeweging
voor het jaar 1970 gaan voorstellen.
Wanneer dat bekend is zullen de
werkgevers kunnen beslissen over
het voorstel van de Kroonleden in de
SER nog een uitkering ineens toe te
kennen aan de werkemers over het
jaar 1969.
De uitbreiding van de sociale ver
zekeringen is de laatste tijd aanmer
kelijk duurder uitgevallen dan
destijds van hogerhand werd voorge
rekend. De strijd om de verdeling
van de economische koek gaat thans
minder tussen werkgevers en werk
nemers dan wel tussen werkgevers
en werknemers enerzijds en de over
heid anderzijds.
De burgers ervaren de huidige
geldontwaarding als de schuld
van de ondernemers, maar ook
van de vakbondsleiders en dc po
litici. De publieke opinie heeft
hierin, volgens de heer Van Bo
ven, in zekere mate gelijk. De
fouten bij de inkomensverdeling
kunnen ons terecht gezamenlijk
aangerekend worden. Ombuiging I
van de ontwikkeling is alleen 1
met aller medewerking mogelijk.
Gezamenlijk
Hij geloofde dat vakbeweging en j
werkgeversorganisaties elkaar moe-
ten kunnen vinden om gezamenlijk
plannen uit te werken en concrete
experimenten op te zetten. Het zóe-
ken van utopieën als het beheer van j
werknemers over de onderneming of
oplossingen binnen het commissariaat j
die aan de wezenlijke verlangens van i
de werknemers nauweliiks tesemoet i
komen, wees hij van de hand. De
politiek moet aan de maatschapnii de
kans laten met reële oplossingen te
komen.
Politici moeten zich verre houden
van het construeren van le
vensvreemde bedenksels die het on
dernemen in Nederland voor Neder
landers en voor buitenlandse geïnte
resseerden onaantrekkelijk zouden ma
ken.
De werkgeversverbonden verkondi
gen geen revolutie, maar zij geloven
wel in een voordurende evolutie.
Politiek
De toenadering die de AR. de CHU
en de KVP zoeken zou. aldus de heer
Van Boven, een biidrage tot verhel
dering in de politiek kunnen zijn.
zeer veel stof hebben doen opwerpen,
omdat hij toen reeds waarschuwde
voor latente onrust onder de bevol
king die vroeg of laat tot een uitbar-
ting moest komen, beschuldigde er de
voormalige vicepremier Biesheuvel
van, dat hij zich tijdens zijn officiële
bezoek in 1964 ondanks zijn nadruk
kelijke voorafgaande waarschuwin
gen om de tuin had laten leiden.
Kon inkrijksstatuut
De heer Alders herhaalde zijn
vroeger reeds enkele malen gepubli
ceerde verlangen, dat uit het Konink-
rijksstatuut Artikel 43 zal worden ge
wijzigd of geschrapt. Daarin wordt
bepaald, dat de Ivoninkrijksregering
verantwoordelijk is voor een goed be
stuur in alle rijksdelen.
Maar Nederland rrtag zich gezien
de historisch gegroeide banden niet
helemaal losmaken van de overzeese
rijksdelen, doch het dient de hulp
verlening te baseren op de ontwikke
lingshulp met strikt toezicht op de
juiste besteding daarvan", aldus de
heer Alders.
De Antilliaanse vakbondsleider
Hubert Rojer. voorzitter van de Cu-
racaose christelijke vakcentrale, die
samen met de heer Alders uit Genéve
kwam, gaf als voorbeeld van de poli
tieke corruptie in de Antillen het op
kopen van volmachten bij de jongste
verkiezingen.
Hij klaagde over een gebrek aan
persvrijheid. „Alle publiciteitsmedia
zijn in handen ran regeringsgezinde
families", meent hij. Volgens hem
zijn de sociale wantoestanden het ge
volg van een verwerpelijke politiek.
De grote Amerikaanse bedrijven ver
klaren brutaalweg, dat ze niets te
maken willen hebben met de vak
bonden en dat slikt de regering als
koek, zo zei hij.
Begrip
Ook het CNV heeft commentaar
geleverd op de gebeurtenissen op Cu
rasao, die „voor een belangrijk deel
zijn te wijten aan de schrijnende
verschillen tussen rijk en arm. de
grote werkloosheid, het ontbreken
van goede sociale voorzieningen etc".
Het CNV heeft dan ook begrip voor
het feit, dat lang opgekropte span
ningen zich hebben geuit in een daad
van protest, hoewel het betreurt dat
dit protest gepaard is gegaan met
vernielingen en gewelddadigheden.
Deze ongewenste gebeurtenissen
mogen volgens het CNV echter niet
tot gevolg hebben dat het bezweren
van de onlusten wordt misbruikt
voor enigerlei poging om ook het so
ciale protest in de klem te smoren.
Het CNV dringt er daarom met
klem bij de Nederlandse regering op
aan, er voor te waken dat Neder
landse militairen eventueel bij der
gelijke pogingen zouden worden be
trokken.
Ombuigen
Intussen onslaat dit de Nederlandse I
regering niet van de morele plicht al
Gezien de historisch gegroeide te
genstellingen is dit geen geringe op
gave.
Hij geloofde niet dat de christelijke
partijen zich voor alles moeten rich
ten naar die groeperingen, die in hun
progressiviteit de extreme kant drei
gen op te gaan. Men moet zich niet
laten leiden door de vrees (Jat een
koers van evenwicht en van vernieu
wing in gele'deliikheld kiezers zal
kosten en verlies van invloed en ze
tels zal meebrengen. Men moet de
moed hebben om tot een keuze te
komen.
De christelijke inspiratie brengt ze
ker de drang naar vernieuwing voort
Vernieuwing is echter niet hezelfde
als extremisme.
het mogelijk te doen teneinde een
ombuiging van het beleid op de An
tillen in een sociaal verantwoorde
richting te bevorderen, zo oordeelt
het CNV voorts.
Ook het NVV zoekt de oorzaak van
de gebeurtenissen op Curacao in de
schrijnende tegenstelling tussen rijk
en arm. Het heeft intussen de heer
Hubert Spencer, voorzitter van het
CuraZaose vakverbond, naar Cura
sao gestuurd als verbindingsman. De
heer Spencer acht het zenden van
mariniers absoluut verkeerd. Hij zei,
dat op het plaatselijke vrijwilligers
korps nauwelijks een beroep is ge
daan.
Het Inmiddels ingestelde censuur
maakt voor de heer Spencer de situa
tie uitermate verward. Het vakver
bond is daardoor nauwelijks in staat
contact met zijn leden te onderhou
den. Voor een verminderen van de
nog voortdurende spanningen achten
de vakbondsleiders opheffing van de
ze censuur dan ook dringend geboden.
IJET hoeft niet te verwonderen als
men in Biafra geen verheven ge
dachten heeft over de oliemaatschap
pij die in het door Nigeria veroverde
gebied werkt.
Welhaast vanzelfsprekend is het, dat
het personeel van die onderneming
verdacht wordt van medewerking met
wat Biafra de vijand noemt.
Er zijn ook voorbeelden genoemd van
Nigeriaanse activiteiten in het om
streden gebied, die uitgevoerd wer
den mét de hulp van (Europese) olie
mannen.
En nu zijn dan achttien hunner in
handen van Biafra gevallen, bij ge
vechten die aan elf andere buitenlan
ders het leven heeft gekost.
Zij zijn ter dood veroordeeld, en als
de Biafraanse leider Ojoekwoe dc
vonnissen bekrachtigt, zullen zij te
rechtgesteld worden.
Terecht vraagt Ojoekwoe zich af: Om
achttien blanken raakt Europa in op
winding, maar wat hebben zij gezegd
over onze miljoenen?
Zijn conclusie dat de fundamentele
oorzaak van het probleem ligt in het
feit dat de Biafranen zwart zijn is
echter niet houdbaar.
De oorlog tussen Biafra en Nigeria is
een zwarte burgeroorlog. De sympa
thie van dc Westeuropeanen ging van
het begin af duidelijk uit naar Biafra.
Er zjjn grootscheepse pogingen ge
daan het leed te verzachten en door
onderhandelingen een eind te maken
aan de ongelijke en wrede strijd.
De Afrikaanse landen kozen echter
de zijde van Nigeria en dat maakte
een werkelijk lenigen van de nood
en het beëindigen van de oorlogshan
delingen onmogelijk.
Als Biafra nu de achttien gevangenen
doodt, omdat zij als blanken bij de
strijd betrokken zouden zijn geweest,
bewijst het zichzelf een slechte dienst.
De hulp van Europa is verre van vol
doende gebleven, ook omdat daar po
litieke en economische belangen een
rol van betekenis bleven spelen.
De verbittering hierover mag echter
niet leiden tot maatr'-'clcn die het
karakter hebben van een wraakoefe
ning.
