Zoete lieve Gerritje 4 T
,Waterfabriek' Terneuzen
voltooit twee kringlopen
Studenten geschokt door
vertrek prof. Gerbrandy
PRINS ONTVING 45
JOURNALISTEN VS
Akkoord tussen EEG
en Afrikaanse partners
Beurskoersen met
twee decimalen
13
VRIJDAG 30 MEI 1969
In dit „in vergetelheid op
gaan" klonk enige weemoed
door. Zestien jaar lang gestalte
geven aan twee legendarische
Brabantse figuren, en dan teke
nen van waardigheid als pet en
„kardinaal" (feestkleed van de
boerin) overdragen, valt niet
mee. Maar al zyn de rolspelers
veranderd, Gerritje en „den eer
sten boer, den beste", blijven. En
dat is de grote troost van de ver-
trekkenden, die anoniem waren
en anoniem willen blijven.
In het stadhuis zette de gaan
de boer gistermiddag zijn pet op
het hoofd van zijn opvolger.
Burgemeester G. v. d. Ven en
VVV-directeur Jan Bruens hiel
den daarna toespraken, evenals
de twee boeren. De „oude" vuur
de nog een keer zijn de regels
doorbrekende invallen af: „Ik
vind het hier wel gezellig, maar
d'r wordt zo weinig geschonken
burgemeester!" Hij doelde op de
brandewijn met suiker, dè drank
van zoete, lieve Gerritje; zoals
het liedje het onomwonden zegt.
..Dat gaat naar Den Bosch toe,
zoete lieve Gerritje.
dat gaat naar Den Bosch toe.
zoete lieve mied.
Wat zullen wij daar drinken,
zoete lieve Gerritje?
Wat zullen wij daar drinken,
zoete lieve meid.
Brandewijn met suiker,
zoete lieve Gerritje,
brandewijn met suiker,
zoete lieve meid.
Wie zal dat betalen,
zoete lieve Gerritje?
Wie zal dat betalen,
zoete lieve meid?
Den eersten boer den beste,
zoete lieve Gerritje,
Den eersten boer den beste,
zoete lieve meid!
„\ij stel"
„Den eersten boer den beste" heeft
sinds november 1953, toen hij samen
met Gerritje werd geïnstalleerd, heel
wat brandewijntjes uitgedeeld.
„Op ontvangsten brochten wij de
brandewijn naar de gasten. Maar 't
mooiste ogenblik was toen de Konin
gin naar Den Bosch kwam vanwege
haar zilveren bruiloft en Gerritje en
Ik haar en de Prins een borreltje
aanboden.
„En bij de verloving van prinses
Beatrix zijn we naar Soestdijk ge
weest met zult, krentemik, tarwemik
«n Bossche koek."
Daar ging ik gisteren naar Den Bosch toe. Naar zoete, lieve
Gerritje! Want het „maske", eens op een ontvangst van de ge
meente zo „rijkelijk gekust", dat haar begeleider „den eersten
boer, den beste" de Bossche burgemeester waarschuwde: „Ho,
ho, d'r moei is gin gemintewei", nam gisteren afscheid.
De rol van zoete, lieve Gerritje is overgenomen door een frisse,
jonge kracht. Zestien jaar lang personifieerden een Bossche man
en vrouw7 het zoete, lieve meidje en haar trouwe metgezel, een
oudere boer.
Om vijf uur gistermiddag dronken ze in die hoedanigheid voor
het laatst hun traditionele brandewijn met suiker. Daarna verdwe
nen ze. De boer: „We goan noar onze boerderij we moete de
kiepe eit verkens nog woasse en dan goan we in de vergetel
heid op.
Hoe hij „eersten boer den beste" is
geworden? „Jan Bruens, directeur
van de VW, zocht naar een boer, en
kwam me op een dag vragen: Zoude
gij dat willen doen? Ik zei: Als het
voor Den Bosch is doe ik het.
Maar Gerritje en ik zijn wat ouder
geworden en op een keer zeiden we:
As we nou is een nij stel konden
vinden. Voor Gerritje een jong ding,
en voor mij een boer, die jonger is,
maar wel een stuk ouder, zodat ic
vertrouwd is bij zo'n jong ding en
voor d'r zorgen ken."
Schoenen
Zo gebeurde het. De nieuwe boer:
„Mijn vrouw zei dat ik met zo'n mooi
maske als de jonge Gerritje, wel ste
vig in mijn schoenen moet staan.
Daarom heb ik schoenen geleend van
meneer pastaor, maar die had er ook
nog moar één poare!
En verder heb ik als nije boer niet
zoveel te zeggen. Tot nu toe hebben
Gerritje en ik kievitsbomen geplant,
jutteperen gebronsd en bellefleurders
in de menie gezet. Verder kunde ge
hiermee wel vooruit voor uw stukkie,
nietwoar meneer? We kunnen nog zo
weinig zeggen hè, we beginnen net."
Het „nije" zoete, lieve meidje en
haar boer staan op. De oude zoete,
lieve Gerritje vertelt me dat in de
loop van de afgelopen zestien jaar de
boer en de boerin personificaties van
Den Bosch zijn geworden.
..Op een diner werd een keer ge
loofd dat ik echt boerin was. Ik viel
pas door de mand, toen het gesprek
op het melken van koeien kwam." x
Ze benadrukt dat vaak wordt ge
dacht dat de vertolking van zoete,
lieve Gerritje iets met karnaval heeft
te maken, maar dat dat helemaal niet
het geval is. „Het is volkomen Bos
sche folklore."
Jan Bruens
Folklore, die in 1953 tot leven werd
gewekt door de directeur van de Bos
sche VVV, Jan Bruens. Hij zegt: „Ik
werd in 1951 directeur en dacht er
toen al gauw over na of er figuren te
vinden zouden zijn, die Den Bosch
zouden kunnen personifiëren."
Jan Bruens meende zo'n gestalte te
hebben gevonden in de zoete, lieve
Gerritje van het populaire liedje.
Maar wie was die da*me eigenlijk?
vroeg hij zich af. Hij ging op onder
zoek uit en ontdekte tot zijn ver
bijstering dat de letterkundige Anton
van Duinkerken beweerde dat Ger
ritje geen vrouwtje, maar een mis
dadiger zou zjjn geweest.
„Maar", zegt Bruens, „ik dacht
toch: als ik het liedje goed beluister
zou het ook best een leuke meid uit
de Meierij kunnen zijn geweest, die
met haar vrijer naar Den Bosch
gaat."
Aanleiding
De VVV-directeur gaf het niet zo
maar op en toen de Bossche mid
denstanders zich afvroegen hoe de
nieuw geplaveide markt het aardigst
zou kunnen worden geopend, vond
hij Gerritje's bestaansrecht. De „leu
ke meid uit de Meierij" zou de
laatste steen van de markt moeten
leggen.
Dat voorstel viel in goede aarde,
evenals daarna de door het zoete
meidje gelegde steen. Sinds die tijd
zetten zoete, lieve Gerritje en den
eersten boer, den beste manifestaties
in Den Bosch de nodige luister bij.
De boer: „Na de burgemeester
moest ik meestal mijere en hoe hoog
dravend de ontvangsten ook waren,
De gaande eersten boer den beste" en de gaande zoete, lieve
Gerritje.
Zo, in huifkar, reden de personificaties van Den Bosch gisteren
naar het stadhuis.
op een bepaald ogenblik vonden de
mensen het leuk op een joviale ma
nier ertussen te worden genomen."
Den eersten boer, den beste
boer, die zestien jaar ertussen
nemen achter de rug heeft, ver
klaart dan: „Inleven in je rol dat
is het grote geheim."
Hij wijst op een dame in Bra
bantse dracht: „Zeg jong, kijk
daar moar is, doar zit moeder
Truus van de Kikvorsen (da's
onze carnavalskapel, de hofkapel
van Oeteldonk) een brandewijn
te drinken met de garnizoens
commandant!"
Brandewijn met suiker, welte
verstaan. Zolang de Bosschena
ren dat nog drinken, is Oetel
donk niet verloren. Wie dat zal
betalen? Den eersten boer, den
beste.
Actiecomité opgericht
(Vervolg van pag. .1)
AMSTERDAM Het besluit van
prof. mr. S. Gerbrandy zoon van
de minister-president in oorlogstijd
prof. mr. P. S. Gerbrandy om zijn
functie neer te leggen heeft met
name onder zijn studenten verslagen
heid verwekt. Zij hebben een actie
comité opgericht dat pogingen in het
werk wil stellen hem, op welke ma
nier dan ook, voor de VU te behou
den. Hij is bijzonder populair en voor
al op hem steunt de juridische facul
teit, zo zeide ons de vijfde jaars stu
dent in de rechten, de heer H. A. van
Ramshorst, die mede tot de initiatief
nemers behoort.
Hij heeft deze beslissing na lange
overwegingen genomen. Wij geloven
dan ook niet dat hij er op terug zal
komen. Maar wellicht is er een mo
dus te vinden, dat hij in bijvoorbeeld
een andere hoedanigheid voor de uni
versiteit, die bij hem hoog staat aan
geschreven en die hij ondanks aan
trekkelijke aanbiedingen in het ver
leden trouw heeft willen blijven, blijft
behouden, aldus de heer Van Rams
horst. Het actiecomité heeft voor even
tuele stappen contact opgenomen met
de rector-magnificus, prof. De Gaay
Fortman.
Het gaat prof. Gerbrandy niet om
de verhoudingen binnen de juridische
faculteit, die voortreffelijk zijn. Hij
ervaart in toenemende mate de on
mogelijkheid om voldoende contact
met zijn studenten te krijgen, hetgeen
hij essentieel acht. Met name de mas
saliteit van nu is daar de oorzaak van.
In dit licht moet ook gezien worden
zijn uitlating op een besloten Se
naatscongres van de VU in de RAI
van ongeveer een jaar geleden, dat
naar zijn mening eigenlijk een tweede
Vrije Universiteit diende te worden
opgericht.
Prof. Gerbrandy pleegt regelmatig
studenten bij zich thuis te ontvangen.
Hij doet dat elke week. Zo wil hij
proberen de studenten te leren ken
nen. Door de steeds grotere aantallen
aankomende studenten ziet hij zich
geplaatst voor de onmogelijkheid in
de toekomst voldoende contact met
hen te houden. Daar komt dan nog
de factor van de huidige onrust in
het universitaire leven in de
breedste zin bij.
Deze hoogleraar zou men kunnen
kenschetsen als een hoogstaand mens,
een liberaal man in de beste beteke
nis van het woord. Zijn vertrek is ook
onderwerp van gesprek op een facul
teitsdag die heden ergens op de Ve-
luwe wordt gehouden. Iedereen, ook
de wetenschappelijke staf, hoopt dat
hij in zoverre op zijn besluit wil te
rug komen dat hij, zij het dan via
een beperkter contact, met de facul
teit en de VU verbonden zal blijven.
Van een provocatieve stap is bij hem
in geen enkel opzicht sprake, zo be
sloot de heer Van Ramshorst.
AMSTERDAM Met ingang van 1
september zullen aan de Amster
damse beurs fracties van procenten
niet meer in breuken M, enzj),
maar in twee decimalen worden ge
noteerd. Dit systeem, dat technische
voordelen heeft, wordt reeds toege
past in acht Europese landen, maar
nog niet in Engeland, Amerika en
Duitsland.
(Van een onzer verslaggevers)
TERNEUZEN Met de opening en inbedrijfstelling van de
„waterfabriek" in Terneuzen werden gistermorgen twee kringlo
pen voltooid. Een verbaasde ir. J. M. G. D. Baron van Slingelandt
zei als lid van de Raad van Bestuur van de Verenigde Machinefa
brieken: ,JSnerzijds maken wij in Holland met onze pompen de
polders en binnenzeeën leeg en dragen het zoete water naar de
zee, terwijl wij hier het zoute water aanvoeren om er zoet water
van te maken.
Deze woorden in gedachten houdend opende mr. Jean Rey, voor
zitter van de commissie der Europese Gemeenschappen in Brus
sel, enkele ogenblikken later de grootste zeewater-ontzoutingsin-
stallatie ter wereld. Met het in werking stellen van zoet water
sproeiers, wat werd gevolgd door de inbedrijfstelling op af
stand van de beide nieuwe opwekeenheden van de Centrale
Zeeland in Vlissingen, is een begin gemaakt met een uniek project.
internationaal de aandacht trekt.
Het antwoord dat in Terneuzen ge
geven wordt op de uitdaging aan de
mensheid om zout water in zoet wa
ter om te zetten vond mr. Van
Aartsen het bewijs van een dyna
misch Zeeland, waarin wordt ge
bouwd aan de toekomst, na de be
trekkelijke stilstand van een nog
maar zeer nabij verleden. „Sommigen
denken dat Zeeland veel hooi op zijn
vork neemt. Ik geef graag toe, dat dit
inderdaad het geval is. Het is echter
niet té veel."
Voor de waterrijkste provincie in
ons land is op de vijftigste „verjaar
dag" van de P.Z.E.M. een vijf jaar
geleden gedane belofte ingelost. Mr.
Jean Rey, voorzitter van de commis
sie der Europese Gemeenschappen in
Brussel, bracht in zijn toespraak de
weg naar een gemeenschappelijk on
derzoek- en industriebeleid ter spra
ke.
Samenwerking
Nauwe onderlinge samenwerking
tussen de N.V. Provinciale Zeeuwse
Electriciteits-Maatschappij en de
N.V. Industriewatervoorziening
„Zeeuwsch - Vlaanderen" resulteerde
in een installatie, die tot ver buiten
de Nederiandse grezen de aandacht
trekt.
De bouwkosten van de zeewa-
ter-ontziltingsinstallatie, die bestaat
uit twee parallel werkende verdam
perstraten met een capaciteit van
4.75 miljoen m3 per jaar, bedroegen
ongeveer 35 miljoen gulden. Bijna de
helft hiervan is voor rekening van de
„waterfabriek". De installatie zal
25.000 KW gaan produceren, waarvan
ongeveer 4.000 KW voor de eigen
elektriciteitsbehoefte. De distributie
van de 10.000.000 m3 gedistilleerd
water is in handen van de N.V. In
dustriewatervoorziening „Zeeuwsch -
Vlaanderen".
Mr. J. van Aartsen, commissaris
der Koningin in Zeeland, wees met
nadruk op de nauwe samenwerking
tussen de provinciale electrici-
teitsmaatschappij en de waterleiding
maatschappij. Hij is dan ook van me
ning dat op regionaal niveau wel de
gelijk een goede visie op de toekomst
kan bestaan, tegen de achtergrond
van een regionale ontwikkeling, die
Ontplooiing
„Nu de grote wereldmachten zich
opmaken om de maan te veroveren,
kan ons werelddeel het zich niet
meer veroorloven om zijn middelen
zonder onderling overleg en dikwijls
zelfs met bepaalde tegenstellingen te
versnipperen. De capaciteit van de
Europese industrie staan geenszins
ten achter bij die van Amerika. Zij
heeft slechts behoefte aan voorwaar
den die voor haar volledige ontplooi
ing noodzakelijk zijn."
Verslaggevers tijdens invasie
(Van een onzer verslaggevers)
SOESTDIJK Prins Bern-
hard heeft gisteravond op paleis
Soestdijk 45 Amerikaanse jour
nalisten ontvangen, van wie cir
ca twintig een kwart eeuw ge
leden de invasie op Normandië
(op 6 juni 1944) hadden meege
maakt. De journalisten kwamen
's ochtends op Schiphol aan na
een nachtelijke vlucht met het
eerste toestel van PanAm op de
nieuwe luchtlijn ChicagoAm
sterdam.
Onder hen bevond zich de bekende
auteur Cornelius J. Ryan, beroemd
geworden door zijn beschrijving van
de geallieerde invasie in zijn boek
The longest Day.
Ryan is een goede vriend van prins
Bernhard. „Ik heb de prins in de
oorlog wel een keer ontmoet op een
persconferentie die hij gaf, doch mijn
persoonlijke contact met hem dateert
pas van drie jaar geleden", vertelde
hij.
De journalisten blijven vijf dagen
in ons land. Daarna vertrekt het ge
zelschap naar Normandië. Dat is dan
precies 25 jaar geleden dat de oor
logscorrespondenten weer het zand
van de Normandische kust onder de
voeten hebben.
Stalen kist
Tijdens een plechtigheid op 6 juni
zullen daar alle destijds doorgeseinde
verslagen van de invasie, gecompri
meerd op microfilms, in een onver
woestbare stalen kist van een halve
meter in het vierkant, voor de eeu
wigheid bewaard, geplaatst worden
in het bezoekersgebouw van de ere
begraafplaats St. Laurent Daar
rusten elfduizend Amerikaanse solda
ten, die bij de invasie de gevechten
in de daarop volgende weken in
Noord-Frankrijk zijn gesneuveld.
Gegraveerd in het bronzen deksel
zal men kunnen lezen: „Deze verze
gelde capsule, bevattende
nicuwsverslagen van de Invasie op 6
juni 1944 op de Normandische kust,
dient ter herinnering aan generaal
Dwight D. Eisenhower en de troepen
onder zjjn bevel en is hier geplaatst
door de verslaggevers die er bij wa
ren".
Prins Bernhard in gesprek met
de schrijver Cornelius Ryan tij
dens de ontvangst van de vroe-
Dat dit neerkomt op een interne
markt, opheffing van belastinggren
zen, gemeenschappelijke kapitaal
markt. modern vennootschapsrecht,
Europees octrooirecht en openbare
E.E.G.-aanbestedingen liet de Bel
gische voorzitter duidelijk weten. Hij
signaleerde dat de ontwikkeling van
de ontzouting van het zeewater pa
rallel loopt met die van de kernener
gie in het onderzoekprogramma van
Euratom.
De directeur van de een halve
eeuw oud zijnde P.Z.E.M., ir. T. Bo-
gerd, zei in een bijeenkomst op het
terrein van „zijn" satellietcentrale
annex ontziltingsinstallatie dat de
maatschappij, die financieel kernge
zond is, een duidelijk stimulerende
werking heeft op de welvaart van
Zeeland.
Een binnenkort uit te geven boek
werk zal laten zien langs welke we
gen de maatschappij dit bereikte.
„Ons bedrijf is geen hemel op aarde,
dat zou wel erg onnatuurlijk zijn:
maar ik wil wel benadrukken dat
men aan de vruchten de boom kan
herkennen."
350 miljoen
Afgtyien van de enigszins specta
culaire opdracht van de ontzil
tingsinstallatie, die inclusief het op
wekgedeelte, ketel - turbine en civie
le werken een investering betekent
van 35.000.000 gulden, is gisteren ook
een uitbreiding van de centrale Zee
land op vollast gebracht, die totaal
ongeveer 70 miljoen gulden vergde.
Er lopen nu nog opdrachten voor een
uitbreiding van de opwekcapaciteit
voor circa 350 miljoen.
Ir. J. M. G. D. baron van Slinge
landt, die sprak namens alle leveran
ciers, herinnerde de aanwezigen aan
de ervaring en kennis, die hun toe
passing hebben gevonden bij de
bouw en ontwikkeling van de „wa
terfabriek" en die sindsdien hebben
geleid tot andere opdrachten in Las
Palmas en Curacao en de proeffa
briek voor de drinkwaterleiding in
Rotterdam. De bouw van meer wa-
terfabrieken wordt in Nederland
overwogen.
Enthousiasme
Zijn enthousiasme temperend zei
ir. T. Verheul namens de Industrie
watervoorziening „Zeeuwsch - Vlaan
deren" dat nog geen drie jaar na de
tweede nota ruimtelijke ordening,
waarin staat dat ons land technisch
nog lang niet rijp is voor een aanvul
ling van de drinkwaterwinning, de
grootste verdampingsinstallatie geo
pend wordt. Het waterleidingbedrijf
beschikt over 3,5 miljoen m3 grond
water over 8 miljoen m3 uit België
afkomstig oppervlaktewater en is
voorts afhankelijk van aanvoer van
water uit westelijk Brabant.
Terneuzen staat internationaal ge
zien volledig in de belangstelling. Op
een terrein aan de Westerschelde
heeft de Nederlandse industrie de
kans gekregen aan de hele wereld te
tonen wat zij op het gebied van de
waterontzilting kan leveren.
Bet n eer in Enropa
weer
max.temp.
neer
gisteren
slag
Amsterdam
regen
19
1
Brussel
geh. bew.
21
3
Frankfort
zw. bew.
19
4
Genève
licht bew.
33
0
Innsbruck
zw. bew.
20
3
Kopenhagen
zw. bew.
18
3
Locarno
geh. bew.
21
6
Londen
zw. bew.
21
6
Luxemburg
zw. bew.
20
0
Madrid
licht bew.
15
0.6
Majorca
licht bew.
23
0
Mtlnchen
zw. bew.
16
13
Nice
zw. bew.
21
0
Parijs
licht bew.
21
14
Rome
zw. bew.
25
0
Wenen
zw. bew.
27
4
Zürich
zw. bew.
22
0.1
Over nieutv associatie-verdrag
BRUSSEL De zes landen
van de EEG hebben gisteren
met de achttien geassocieerde
Afrikaanse landen een akkoord
bereikt over een voorlopige ver
lenging van de associatie met
een jaar in afwachting van
een nieuw verdrag.
Dc huidige associatie-conventie
loopt zaterdag af. Men hoopt wel
iswaar op een volgende conferentie
(op 26 en 27 juni in Luxemburg) toe
tc komen aan parafering van een
nieuw verdrag, maar daarna zullen
nog verscheidene maanden zijn ge
moeid met de ratificatie door de par
lementen van alle betrokken landen.
De Zes hebben (ondanks het feit
dat de besprekingen in vrij pessi
mistische sfeer begonnen) onderling
de volgende afspraken gemaakt:
een nieuw fonds voor ontwikke
lingshulp zal 3,25 tot 3,6 miljard
gulden bevatten voor de nieuwe
associatieperiode van vijf jaar (te
gen 2,6 miljard in het afgelopen
fonds)
als gebaar tegenover niet-geassoci-
eerde landen zullen de EEG-in-
voerrechten op een aantal tro
pische produkten worden ver
laagd;
de bepalingen van het (nieuwe)
verdrag mogen voor de geassoci
eerde landen geen belemmering
betekenen om deel te nemen en uit
voering te geven aan een eventu
eel wereldakkoord (van de UNC
TAD) voor een preferentieel sys
teem voor de ontwikkelingslan
den.
Huib Goudriaan
