Koppeling maansloep aan Apollo verliep feilloos 12 kram van FORMAAT VERZET IN RUSLAND TEGEN VERVOLGING Accijnsverhoging tijdelijk ondanks verzet Witteveen Commissie onderzoekt sluitingen Verblifa Geen ontslag bij huwelijk of zwangerschap Astronauten verhielpen schoonheidsfoutjes Vakmanschap is meesterschap Zomeridylle VAARTOCHTEN Borman: negen landingen op maan Staking Havo in Schijndel voorbij Mies: geen scènes meer AR-,tijdbom' ontplofte toch niet 13 VRIJDAG 23 MEI 1969 De Jong en Luns Landingsrechten centraal in gesprek met Nixon DEN HAAG De mogelijkheid (Vervolg van pagina 1) HOUSTON De astronauten Stafford en Cernan hebben vannacht aan boord van bun maan landingsvaartuig de maan tweemaal van vijftien kilometer hoogte bekeken. Nog nooit waren mensen zo dicht bij dit hemellichaam. De ruimtevaarders waren enthousiast over het gezicht. „Er zijn daar beneden genoeg ste nen om de hele Galvestonbaai mee te vullen", zei Stafford. Cernan sprak van „een werkelijk aar dig landschap". Toen zij het gebied passeerden, waar op 20 juli de eerste landing wordt uitgevoerd (de Zee der rust), riepen ze uit: „Het is een prachtig terrein, fantastisch. We zien verschillende kleuren bruin en grijs. Ook zijn er grote zwarte en grijze rotsen." Tijdens deze naderingen stierven de stemmen van de astronauten ge leidelijk weg. Houston kon echter wel de verbinding met hen onder houden via de Apollo-cabine, die zich met Young aan boord ongeveer 100 km boven de maansloep in de parkeerbaan bevond. Het was na de laatste nadering, dat Stafford en Young de stijgmotor in werking stelden om weer in een cir kelvormige baan rond de maan te 1 komen. Deze nieuwe baan, met een hoogste punt van 90 km, bracht de LEM ongeveer 30 km onder en onge veer 300 km achter het moederschip, dat door Houston steeds met de naam jjCharlie Brown" werd aangeroepen. Bierkenners vragen Bij elke nieuwe ronde werd deze on derlinge afstand echter kleiner. Televisie Behalve het ene kritieke moment verliepen deze manoeuvres feilloos. Evenals het moederschip zonder moei lijkheden b'-eef rondcirkelen. Eerder op de avond waren vanuit dit vaartuig tal van maanbeelden uit gezonden. 3eelden, die goed waren; Houston sprak zelfs over tienmaal beter dan die van Apollo-8. Ook zond Young beelden uit van de maansloep, nadat deze om elf minuten over acht was losgekoppeld en zich langzaam van -de Apollo verwijderde. Behalve het nemen van foto's van het landingsterrein, hebben Stafford en Cernan zich tijdens hun LEM-vlucht ook bezig gehouden met het testen van het radar-apparaat, dat in juli astronauten veilig naar het maanoppervlak moet brengen. Ook dit functioneerde uitstekend. Koppeling Grootste triomf voor Houston en de astronauten was de koppeling van de maansloep aan de Apollo. Dit gebeur de om precies tien over vier en ei genlijk nog vrij onverwachts. Na een in korte bewoordingen gevoerde con versatie tussen missioncontrol en de Apollo klonk ineens „beautiful", de reactie van Young nadat Stafford en Cernan hun maansloep perfect had den gedokt in de neus van de Apollo. Commentaar van Stafford en Cernan: „En nu snel naar liuis". Deze koppeling werd in Houston beschouwd als een van de meest kri tische momenten. Mocht deze ma noeuvre niet lukken, dan zou de maansloep immers niet zelfstandig naar de aarde kunnen terugkeren. Het enige wat de astronauten dan nog hadden kunnen doen, was via een „ruimtewandeling" naar de Apol lo terug te keren. Bij de vlucht van de Apollo-9 had men dit willen repeteren, maar dat ging toen wegens ziekte van de ruim tevaarder Schweickart niet door. Men heeft deze noodoplossing echter niet nodig gehad: het werd de meest perfecte koppeling, die ooit in de ruimte is uitgevoerd. De hele vlucht is trouwens tot nu MOSKOU Een groep van 55 Russen heeft een beroep gedaan op de VN zich in te zetten voor de verdedi ging van de mensenrechten in de Sowjctunie. De groep zegt diep ver ontwaardigd te zijn over de onop houdelijke politieke vervolgingen in de Sowjetunie, die opgevat kunnen worden als een terugkeer naar de tijd van Stalin toen et hele land in de greep van de terreur leefde. In het document dat bij de hoogste staats- en justitiële instellingen in Rusland nul op het rekest kreeg, worden een groot aantal processen opgenoemd tegen intellectuelen met politiek afwijkende gedachten. Zo zijn rechtszaken gehouden tegen mensen die nationale gelijkheid voorstaan, tegen Joden die naar Israël terugwilden en tegen gelovigen die godsdienstvrijheid eisten. Het document is ondertekend door onder anderen Pyotr Yakir, zoon van een generaal die in 1937 tijdens de Stalinistische zuiveringen is dood geschoten. maar later werd gerehabi liteerd. Ook de dichteres Natalja Gorbanevskaja de in augustus deel nam aan een kleine demonstratie te gen de Russische inval in Tsjechoslo- wakije, behoort tot de onderteke- naars. Proces Andere ondertekenaars zijn de vrouw en zoon van oud-generaal Gri- gorjenko die deze maand in Tasjkent werd gearresteerd omdat hij het pro ces tegen tien Krim-Tartaren, welke hun rechten uit de Tweede Wereld- oorlog willen terughebben, had bijge woond. In Moskou werd gisteren de Sow- jet-geleerde Boermistrovittsj veroor deeld tot drie jaar werkkamp omdat hij op onwettige wijze geschriften had verspreid van Russische salrici die nu hun straffen in werkkampen uitzitten. Vrienden vertelden dat hij de maximale straf had gekregen voIgens een wet tegen het versprei den van leugens over het Sowjct-sys- teem. Verontrusting Inmiddels heeft de Nederlandse Zi onistische studentenorganisatie in te legrammen aan de secretaris-gene raal van de VN Oe Thant. de Eerste en Tweede Kamer en de Russische ambassade in Den Haag. haar veront rusting uitgesproken over de toestand van de Joden in Rusland. De orga nisatie wil druk op Rusland uitoefe nen de Joden vij te laten in hun keus voor terugkeer naar Israël. In Amerika is het volop lente. Hoe wel universitaire verwikkelingen ook daar niet xiitblijven is er toch nog wel (even) tijd voor de romantische aspecten van het leven. Er kunnen zich soms vredige tafereeltjes af spelen. zoals hier op de campus van de universiteit van Michigan, waar ontluikende bloesem, een jonge lief de en niet te vergeten honkbal, de zoete ingrediënten zijn van een Amerikaanse lente-idylle toe, volgens Houston, verbazingwek kend goed verlopen. De enige moei lijkheden naast het kritieke moment van de afgelopen nacht, deden zich gisteravond voor toen bleek, dat de koppelingsring tussen de Apollo-cabi ne en de maansloep scheef zat. Dit probleem was door de inschakeling van een stuurraketje echter snel ver holpen, evenals de astronauten er snel in slaagden de verstopte afzuig- kleppen in de verbindingstunnel te repareren. Heinz Kaminski zei over deze schoonheidsfoutjes: 't is goed, dat ze zich voordeden. Ze hebben de astronauten de kans gegeven zich te oefenen in het verhelpen van kleine defecten". Over de vlucht was hij enthousiast, hoewel hij er nog niet zeker van zei te zijn, dat de Amerikanen nu als eersten op de maan zullen landen. „Tussen nu en 20 juli liggen nog bij na twee maanden en men weet niet wat de Russen in die tijd zullen doen. Ze praten wel niet meer over de maan, maar dat kan wel een „po kerhouding" zijn". ..Niet bellen" Vrijwel direct nadat Stafford en Cernan door de nauwe tunnel in de Apollo-cabine waren gekropen en even later de maansloep was afgesto ten, zijn de astronauten gaan slapen. Tot Houston zeiden ze: „hangen jullie nu niet meer zo vaak aan de telefoon, we zullen jullie wel bellen als we iets nodig hebben". Het volgende beslissende moment van de vlucht komt zaterdagmiddag als de hoofdmotor van de Apollo moet worden ontstoken om de cabine uit de maanbaan te slingeren voor de thuisreis. Als daarna alles goed gaat, zal de Apollo dan op Tweede Pinksterdag om 17.52 uur op 639 km ten oosten van het eiland Pago-Pago in de Stille Oceaan landen. Over de hele wereld zijn de ver richtingen van de maansloepbeman- ning met spanning gevolgd. Ook in Nederland. Zeer velen bleven een groot deel van de nacht op om de NRU-radio-uitzendingen te volgen, waarin directe informatie over het verloop van de vlucht werd gegeven. Niet voor niets, want wat de afgelo pen nacht in de ruimte werd ge presteerd was uniek. Nooit eerder waren mensen zo dicht bij de maan. Nooit eerder ook was er zoveel span ning. UIT ROTTERDAM HOEK VAN HOLLAND HELLEVOETSLUIS NAAR O.A. DELTAWERKEN, SCHOONHOVEN EUROPOORT WILLEMSTAD VRAAG GRATIS FOLDER AAN SPIDO-ROTTERDAM POSTBUS 815 - TEL 010-13.54.00 Beroep op Verenigde Naties PRAAG De Amerikanen zullen eerst negen landingen op de maan maken voor ze met de bouw van ruimtestations beginnen. Dit zei gisteravond ex-astronaut Frank Bor man op een persconferentie in Praag, waar hij voor de NASA deelneemt aan een ruimtevaart-congres. Volgens hem kan Amerika omstreeks 1975 met de bouw van zul ke stations beginnen. De eerste zou den 19 man kunnen herbergen. Over „maantoerisme" kon hij nog niets vertellen, maar wel dacht hij, dat het tegen het eind van de jaren 70 mogelijk zou zijn geleerden en medici, die geen astronautenopleiding hebben gekregen, op de maan te brengen. Borman kreeg gisteren de hoogste onderscheiding van de Tsjechoslo- waakse academie van wetenschap pen: de gouden medaille voor ver diensten voor wetenschap en mensheid. Boze kweekschool teil ivel actie DEN HAAG De leerlingen van de hogere pedagogische school „Sint Paulus" te Arnhem die staatssecreta ris Grosheide bestookt hebben met telegrammen over de slechte behui zing van hun school, zijn van plan nog een week te wachten op een beslissing van het ministerie ter op lossing van het bouwprobleem. Komt die oplossing er niet. dan zal men in Den Haag een harde, maar niet onvriendelijke actie gaan voeren. Hierbij zal overleg worden gepleegd met de politie. De leerlingen verkla ren nadrukkelijk dat zij niet geïnspi reerd zijn door recente acties van studenten; zij willen ook geen in menging van buitenaf bij hun pro test. De leerlingen klagen erover dat hun school al sinds 1952 wat haar behuizing betreft in een noodsituatie verkeert. Het departement heeft uit een krantebericht de indruk gekre gen dat er bij deze Arnhemse kweekschool een pop-Grosheide ver brand zou zijn. Dit wordt echter zo wel door de leraren als door de leer lingen ontkend; er moet een verwar ring. zijn ontstaan met een evenement na een voetbalwedstrijd in de buurt. SCHIJNDEL De Havo-leerlingen aan de rooms-katholieke pedago gische academie in Schijndel hebben besloten vandaag niet meer te staken. Het bestuur heeft hun eisen, met na me het ontslag van adjunct-directeur H. Vissers, grotendeels ingewilligd. De Kweekschool-leerlingen van de academie eisen echter rehabilitatie van de heer Vissers. Zij hebben hem verzocht zijn ontslagaanvrage in te trekken. De heer Vissers heeft dit verzoek in overweging. De Schijndelse academie telt 200 Kweekschool-leerlingen en 100 Havo leerlingen. van landingsrechten van de KLM te Chicago en San Juan behoort tot de onderwerpen die de Nederlandse pre mier De Jong en minister van bui tenlandse zaken Luns ter sprake zul len brengen tijdens hun aanstaande officiële bezoek an de VS op uitno diging van president Nixon. De ministers vertrekken op Tweede Pinksterdag en worden vrijdag 30 mei in ons land terug verwacht. Er staan drie ontmoetingen met het Ame rikaanse staatshoofd op het program ma. Een regeringswoordvoerder zei gisteravond in Den Haag dat men van Nederlandse zijde een diepgaand gesprek wil hebben over de kwestie van de landingsrechten. Ook zal worden gesproken over voortstuwing van onderzeeboten door kernenergie. In het kader van de gedachtewis selingen over internationale proble men zal worden gesproken over vraagstukken als de verhoudingen tussen Oost en West, de NAVO, Eu ropese politieke problemen, het Na bije Oosten en Nigeria en Biafra. Ook de kwestie Griekenland en Viet nam zullen aan de orde komen, aldus de woordvoerder. Wellicht stemt het een tikkeltje weemoedig, maar vanavond zal het toch dan de 58ste en laatste Mies en scène zijn Na vier jaar uniek en „fijn" programma stopt Mies er (voorlopig?) mee. Op de foto een ar chiefopname van 12 mei 1968, die voor zichzelf spreekt. Gesprek ministers en directie (Van onze parlementsredactie) DEN HAAG De directie van Thomassen en Drijver-Ver- blifa zal in overleg met de mi nisters De Block en Roolvink een kleine commissie van onaf hankelijke deskundigen instel len, die spoedig een oordeel moet geven over de uitvoering van de drie bedrijfssluitingen, speciaal over de sociale en be drijfseconomische kanten. Deze opdracht verschilt belangrijk met de strekking van de motie, die vorige ;veek door de Tweede Kamer is aanvaard. In deze motie-Wiel- draaijer (soc.). ook gesteund door de drie christelijke regeringspartijen, werd een beroep op de minister ge daan, een onafhankelijke commissie in te stellen, die zal onderzoeken of de bedrijfssluitingen in Krommenie, Utrecht en Dordrecht juist waren. Verscheidene Tweede-Kamerleden gaven vanmorgen van hun teleurstel ling biyk. AR-Kamerlid Boersma: „Het sociale beleid en de afvloeiingsrege lingen kunnen echt wel door de vak bonden worden begeleid. Daar is geen speciale commissie voor nodig. De commissie waarover in de motie sprake was, was bedoeld om de slui tingen zelf te onderzoeken." D'66-fractieleider mr. H. A. F. M. O. van Mierlo vond, dat de Tweede Kamer het sociale beleid van de di- j rectie juist had geprezen. „Deze op- j dracht is beslist niet de bedoeling j van de Kamer geweest." De commissie zal, zodra zij met haar werk klaar is, de directie van Thomassen en Drijver-Verblifa in lichten. die het resultaat dan aan beide ministers zullen meedelen. De zen zullen op hun beurt de Kamer moeten inlichten. Na afloop van het gesprek tussen de directie en de ministers, gister middag op het ministerie van econo mische zaken, ontstond veel verwar ring over de korte verklaring, die de directie aflegde. Niettemin werd deze later door het ministerie bevestigd. (Van onze parlementsredactie) DEN HAAG De accijnsver hogingen op benzine, bier en al cohol zullen slechts tot 31 de cember van kracht zijn. Ondanks aanvankelijk verzet van minis ter Witteveen heeft de Tweede Kamer gisteren die tijdelijkheid, een amendement van de anti revolutionairen, in de wetsont werpen aangebracht. Een poging van de PPR de ARP nu al te verlokken tot een uitspraak te gen de komende inflatiecorrectie van 900 miljoen leed schip breuk op een hecht front van de regeringspartijen. Dat hechte front was er bij de tijdelijkheid van de accijnzen niet. Drie KVPe'rs, zeven ohristelijk-histo- rischen en de gehele VVD waren te gen het amendement-Kieft. Zij meenden dat een tijdelijk maken ook de verwachting wekte dat de twee cent op benzine er in 1970 af zou gaan. Zij waren er van overtuigd dat minister Witteveen deze dekking niet zou kunnen missen voor zijn begro- ting-1970. De heer Kieft wilde dat misver stand wel uit de weg ruimen. Het ging hem er om, dat men nu nog niet alles kan overzien en niet weet wat voor mee- of tegenvallers er zijn. Zijn voornaamste argument was, het open gesprek tussen regering en be drijfsleven over het tegengaan van de inflatie niet definitief te belasten met automatisch doorlopende prijs verhogende belastingen. Minister Witteveen ontraadde het amendement. In eerste instantie deed hij een beroep op de ARP de accijns niet tijdelijk te maken om geen on redelijke verwachtingen te wekken. La ter vond hij het „typisch een beslis sing voor de Kamer". Hij legde geen binding tussen de accijnzen nu en de financiering van de belastingcorrecties straks, hoewel de accijnsverhogingen volgens hem wel een belangrijke rol zullen spelen bij het bijstellen van de tarieven voor de loon- en inkomsten belasting. Even heeft het er nog naar uit gezien, dat de tijdbom die de ARP nu al onder de belastingcorrectie heeft gelegd en daarmee onder het kabinet, vlugger tot ontploffing zou komen dan was voorzien De PvdA had namelijk het amendement-Kieft kunnen laten struikelen waardoor de ARP in de moeilijke positie zou zijn te stemmen voor het wetsontwerp dat niet tijdelijk zou zijn. Dat de KVP ook grotendeels vóór het amendement stemde was voor de socialist Berg, aanleiding, te zeggen, dat men nu straks, in het najaar, in staat zou zijn zich nog eens over de accijnzen uit te spreken. „Wij steunen graag een amendement dat de positie van het kabinet verzwakt." De uilslag was 94 tegen 33. Tegen waren drie KVP'ers, zeven CHU'ers, WD. SGP, GPV, Boerenpartij en de heer Kronenburg. De heer Janssen van de Groep-Aar den poogde een verband te leggen tussen de bijstelling van de accijnzen Pinksteren! Feestelijke start Qgr Tan de Zomermaand. Volop bloemen. Laten we 't Tieren. Met boeketten Tol kleur. Want.... met bloemen is 't altijd een beetje feest! nu en de bijstelling in omgekeerde richting van de loon- en inkomsten belastingtarieven in 1970, Hij dacht dat de ARP dit verband ook had gezien en daarom de tijdelijkheid be pleitte. De heer De Goede (dem.): „De ARP kan nooit met deze wetsont werpen 'nstemmen, ook niet als ze tijdelijk zijn gemaakt. Het betekent een principiële uitspraak". Ook de heer Den Uyl zag dat ver band: „Als het amendement-Kielt wordt aangenomen, kan minister Wit teveen niet doorgaan op de verkeer de weg, die van financiering van de belastingcorrectie en de dekking daarvan die hij voor 250 miljoen uit de accijnzen haalt". Minister Witteveen verwaardigde het amendement-Janssen met geen woord. Het werd verworpen met als voorstemmers PvdA, D'66, PSP, CPN, PPR. Boerenpartij en Groep- Harmsen. Kieft: „Aanvaarding zou neerkomen op principiële verwerping van de bijstelling. Dat gaat ons te ver". Tegen de wetsontwerpen, waarbij in feite per 1 juli de prijs voor een liter benzine 2.2 cent wordt, die voor een flesje bier ruim 1 cent en voor een liter jenever ongeveer 60 cent, waren tenslotte PvdA, D'66, PSP, CPN, PPR, Boerenpartij, Groep- Harmsen en de SGP (de laatste al leen tegen benzine, maar wel voor accijns op bier en alcohol). De heer De Goede was de eerste die suggereerde, zoals wij deze week reeds schreven dat minister Witte veen de ontbrekende 30 miljoen (we gens het laten vallen van anderhalve cent op benzine) zou kunnen vinden op de extra- uitgaven voor de NAVO' die in 1969 nog niet ten volle uitgege ven zouden worden. De heer Biesheu vel informeerde daar ook naar en minister Witteveen zag hier inder daad een mogelijkheid om een deel of zelfs het hele bedrag te vinden. Dat bood de ARP voldoende inzicht was voor haar bevredigend. D'66 wenste nu ook minister Den Toom bij de debatten te zien. Vol gens de democraten was er een dui delijk verband tussen de defensie uitgaven en deze accijnzen. Minister Witteveen ontkende dat. Een voorstel- Van Mierlo werd verworpen. De situatie zal dus zo zijn dat in het najaar weer over de accijnzen gesproken gaat worden als minister Witteveen deze nodig denkt tc heb ben ter dekking van zijn begroting- 1970, misschien wel ter dekking van de belastingcorrectic die voor een deel in 1970 zal worden doorge voerd. Daarover zei minister Witte veen tegen de heer Biesheuvel: „De richting staat in ieder geval vast. Daar gaan we samen heen. De uit werking is echter nog een open zaak". SER-advies aan regering: (Van onze soc.-econ. redactie) DEN HAAG De Sociaal-Eco nomische Raad heeft een advies aan de regering uitgebracht waarin wordt gesteld dat in de toekomst verhinderd moet worden dat een vrouwelijke werknemer uitsluitend op grond van haar voorgenomen of reeds voltrokken huwelijk tegen haar wil wordt ontslagen. In deze zin dient het burgerlijk wetboek te worden gewijzigd. In het kader van de rechtsbescherming meent de raad dat een dergelijk bestaand beding als nietig 4e- schouwd moet worden. Uit maatschappelijke overwegin gen noemt de raad het ook onjuist dat een werkneemster wegens o£ gedurende haar zwangerschap wordt ontslagen. Ook een derge lijk beding in een bestaand ar beidscontract zou de raad als nietig willen aanmerken. De SER wenst dat zodanige maat regelen worden genomen dat er zekerheid over bestaat dat zwan gere vrouwen die de dienstbetrek king willen voortzetten, doch voor wie het blijven verrichten van ar beid medisch als schadelijk moet worden aangemerkt, aanspraak kun nen maken op ziekengeld. Het zelfde geldt voor werknemsters die als gevolg van hun toegenomen lichaamsomvang hun werkzaamhe den niet kunnen voortzetten. Met betrekking tot de uitvoering van de werkloosheidswet is de raad van mening dat een zwangerschap van een gehuwde of ongehuwde vrouw geen overweging kan zijn om een daaruit voortvloeiende werkloosheid als vrijwillig aan te merken. De raad bepleit een wettelijk ontslagverbod analoog aan het ont slagverbod van een zieke werk nemer. Een grote minderheid van de raad acht het in het algemeen niet juist, wanneer een werkneemster gedu rende haar zwangerschap zou wor den ontslagen. Er kunnen zich ech ter volgens deze minderheid vooral in kleine ondernemingen situaties voordoen, dat de werkgever onmo gelijk aan betrokkene passende ar beid kan verschaffen. Met het oog op deze situatie bepleitten deze le den een ontslagverbod met een ontsnappingsbepaling. Ten slotte heeft de raad zich af gevraagd of een werkneemster die na afloop van de door de ziekte wet bepaalde periode van zes we ken na haar bevalling haar werk zaamheden heeft hervat, nog gedu rende een zekere tijd gelegenheid zou moeten krijgen zich aan haar nieuwe situatie aan te passen. Onder verwijzing naar een advies van het Economisch en Sociaal Comité van de EEG en een resolutie van het Europese Parlement inzake moederschapsbescherming, zou ook deze periode gesteld moeten wor den op zes weken. Een grote minderheid van de raad heeft tegen een dergelijke uitbrei ding bezwaar, omdat hiermede ver schil zou worden gemaakt ten op zichte van andere werkneemsters of werknemers. De raad verwacht dat de hier aanbevolen maatregelen ook in de overheidssector zullen worden ge troffen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1969 | | pagina 13