Meerderheid voorstander
van samengaan met NKV
,jFriedrich Weinreb is
onrecht aangedaan
CNV: Samenwerken met
behoud van principes
Ortiz-SanzIndonesië
gebruikte geen bommen
VERBAND TUSSEN GELOOF-ARBEID ONDUIDELIJK
SOCIOLOGISCH ONDERZOEK BIJ CNV
Toerisme in
Nederland
ongunstiger
MAANGLANS
Renate Rubinstein: Nederland kan zich
veroordeling niet permitteren
Carillon-klanken
Holland Festival
Plan Strauss:
Verenigd Europa
met kernwapens
9
Dl NSDAG 20 MEI 1969
(Van onze sociaal-economische redactie)
UTRECHT Bij het sociologisch onderzoek onder CNV-
leden is gebleken, dat 62 procent voorstander i6 van fusie met
het NKV en 41 procent zich uitspreekt voor fusie met het NW
35 procent is tegen fusie met het NKV en 53 procent is tegen
aansluiting bij het NVV.
Gaat het om een fusie van de
drie vakcentralen, dan liggen de
cijfers anders. Van de onder
vraagden gaat 50 pet. liever
samen met zowel NKV als NVV
dan totaal geen fusie tussen de
vakcentralen. Voor samenwer
king voelt 87 pet. Wat betreft een
fusie met het NVV neemt het
percentage voorstanders van
aansluiting nog af en het aantal
tegenstanders toe bij een stij
ging van het arbeidsniveau.
De middengroep in leeftijd (37 tot
18 jaar) is het sterkst gekant tegen
fusie met NVV (63 pet), gevolgd door
de oudste groep (49 tot 60 jaar) 55
pet. en de jongste groep (25 tot 36
jaar) met 38 pet. De al of niet sterke
binding aan de christelijke organisa
tie speelt hier een belangrijke factor.
Van het onderzoek is thans de
eerste fase gereed (peiling van opvat
tingen. verwachtingen en wensen van
de leden van de christelijke vakbe
weging). De drie volgende fases, die
nog komen, omvatten: onderzoek van
een ledenwerfactie, opinie-onderzoek
onder bezoldigde bestuurders en de
positie van de christen in de arbeids
situatie.
Het resultaat van de eerste fase
van het onderzoek achtte het
CNV-bestuur echter al zo belangrijk,
dat het hieraan een aantal concept-
99
99
DEN HAAG „Nederland bevindt
zich voor wat betreft zijn toeristen
industrie in een uitgesproken minder
Kunstige positie in vergelijking met
Fndere landen. De BTW heeft sterk
'prijsverhogende gevolgen gehad, even
als trouwens andere stijgende kosten.
/De horeca-ondernemer dient zich er
wel van bewust te zijn, dat in de
toekomst steeds grotere inspanningen
zullen worden gevraagd om de tot-
nutoe behaalde resulaten te kunnen
ïhandhaven."
Deze uitspraken deed vanmiddag
de voorzitter van de Nederlandse
bond van werkgevers in hotel-, res
taurant-, café- en aanverwante be
drijven, de heer G. E. van Goor,
op de' jaarvergadering van Horecaf.
Hij wees erop dat de horecaconsu-
menten van morgen gasten zullen zijn
die meer onderwijs hebben genoten
en die andere bestedingsgewoonten
hebben. Verbetering en aanpassing
aan de klant is noodzakelijk en hier
voor is research nodig. Bovendien
zullen overheid en de financierings
instituten door financiële faciliteiten
steun moeten gaan verlenen aan de
toeristenindustrie.
Mensen vergiftigd
na communieviering
MISCEMI Na een communievie
ring in het stadje Miscemi op Sicilië
zijn meer dan tachtig mensen in een
ziekenhuis opgenomen met min of
meer ernstige vergifti
gingsverschijnselen. Onder de zieken
zijn veel kindgren. Twee van hen
verkeren in levensgevaar.
De genuttigde koeken waren ge
bakken door de bakker in het
plaatsje.
Prof. dr. H. J. van Zufhem
conclusies heeft verbonden, die thans
onder de leden in het land besproken
zullen worden. De conclusies dragen
nog een zeer voorlopig karakter. Het
eindrapport over alle fases van het
onderzoek valt in het voorjaar van
1970 te verwachten
De conclusies, gebaseerd op de -
eerste fase van het rapport, zullen
ook onderwerp van discussie zijn in
de algemene vergadering van het
CNV, die begin juli a.s. wordt gehou
den. Een nieuw visieprogram zal dan
tevens aan de orde worden gesteld.
Het onderzoek omvatte 301 manne
lijke leden van de christelijke vakbe
weging in 12 plaatsen gespreid over
11 bonden en verschillend van leef
tijd, arbeidsniveau en grootte van or
ganisatie.
Materiële positie
Minstens drie vijfde deel van de
leden ziet het streven van de christe
lijke vakbeweging als totaliteit ge
richt op bestaanszekerheid, waarbij
de materiële positie van de werkne
mer voorop staat.
Een veel kleinere plaats wordt toe
gekend aan de sociale positie in
de onderneming en het sociaal-econo
misch klimaat. Het streven naar een
hervorming van de maatschappij
wordt nauwelijks genoemd.
De indruk bestaat, dat de hervor
mingsgezindheid der leden niet poot
is. De machtsposities en de eigen
domsverhoudingen worden door grote
aantallen als juist aanvaard.
Bij twee derde deel van de onder
zochte leden berust het lidmaatschap
op traditie. Bij de oudere groep
speelt de opvoeding een grote rol, (33
pet.), bij de jongere groep het lid
maatschap van de kerk (37 pet.),
principe en uitgangspunt van de vak
beweging komen nog het sterkst uit
bij de middengroep (59 pet.), het soci
aal milieu blijkt bij de jongeren en
de ouderen vooral een rol te spelen
en bezwaren tegen NKV resp. NVV
leven het sterkst bij de ouderen en
de middengroep.
Christ en-werknemer
Of een christen-werknemer zich
van een ander moet onderscheiden
antwoordt 58 pet bevestigend en 40
pet. ontkennend. De 40 pet. wil soli
dariteit met de ander tonen, vindt
dat een fatsoenlijk gedrag geen mo-
Een vakantiecombinatie
voor kille dagen: blouse en
sjaal van effen diolen met
mouwloos larghes van be
drukte stof. Dichtgeknoopt
kan de mantel ook als tuniek
gedragen worden.
nopolie van christenen is, dat christe
nen feilbare mensen zijn en geloof en
arbeid aparte grootheden.
Op de vraag, „hebt u op uw werk
iets aan uw geloof?", antwoordt 54
pet. positief en 46 pet. negatief. De
positieve reacties nemen toe met de.
stijging van het arbeidsniveau en een
sterkere binding aan de christelijke
organisatie; 46 pet. vindt, dat je met
de preek die je in de kerk hoort, wat
kan doen op je werk; 54 pet. meent
van niet.
De jongste leeftijdsgroep staat hier
het meest negatief, omdat de preek
niet aansluit op de arbeidssituatie.
Hdbg is het percentage van hen, die'
het gevoel hebben door eigen werk
God te dienen; slechts 25 pet. zegt
hier nee.
„Wat zou er in de eigen arbeidsor
ganisatie veranderen als iedereen
zich als christen zou gedragen?". On
geveer 50 pet gelooft dat er in de
wijze van werken iets ten goede zou
veranderen: 4 pet. verwacht on
gunstige veranderingen. De tussen
menselijke verhoudingen zouden vol
gens 64 pet. verbeteren, maar 3 pet.
verwacht eerder nadelen.
In de wijze van leidinggeven zou
naar het oordeel van 49 pet. wel wat
verbeteren, 34 pet. ziet er niets in en
4 pet. rekent op een verslechtering;
38 pet. verwacht verbetering van de
lonen 46 pet. niet; 39 pet. verwacht
een groter aandeel in de winst, maar
38 pet voorziet totaal geen enkele
verandering in de winstverdeling.
Volgens 3 pet wordt het nog minder.
Geen happening op de maan en
dus ook geen maanvrouwtjes of
ander lunisch schoon, maar manne
quins met geheel nieuwe pruiken
van coiffeur Jean-Louis Saint-
Roch. De kosmischepruiken zijn
vervaardigd van synthetisch haar,
het is glanzend materiaal, tros
baar en beslist niet uit model te
brengen. Op de foto: twee manne
quins, door een „astronaut" ge
chaperonneerd. De haardosjes dra
gen de veelzeggende naam
Martiennes.
STEENWIJKERWOLD Gister
avond raakte een personenauto in
Steenwijkerwold in een slip en
■botste tegen een huis. De 15-jarige
inzittende P. Scholten werd gedood.
(Vervolg van pag. .1)
Bezwaar oppert het CNV in zijn
concept- conclusies reeds tegen het
scheppen van een mogelijkheid, dat
het bestuur van het overlegorgaan
van de drie vakcentralen zelfstandig
beslissingen zou kunnen nemen, die
voor de vakcentralen bindend zijn.
Het CNV overweegt daarbij, dat de
samenwerking tussen de vakcentra
len in de vorm, die tot nu toe be
staan heeft en die op zichzelf ge
nomen gewenst en aanvaardbaar is
tooh al tot een zeker verlies van
volledige beslissingsvrijheid leidt, on
danks zelfstandigheid en autonomie
van elk der vakcentralen. Het beleid
van het overlegorgaan is veelal ge
richt op het bereiken van compromis
sen.
Verontrustend
Verontrustend noemt de verbonds
raad van het CNV het, dat de relatie
tussen geloof en georganiseerd maat
schappelijk handelen in het leven en
denken van de mensen blijkt te ver
vagen. Een minderheid is nog uit per
soonlijke overtuiging lid, maar een
groter aantal baseert zich op traditio
nele en institutionele motieven: „van
zelfsprekendheid".
Dit proces wordt versneld door ver
breking van oude denkkaders. Vele
leden zien de ideële doelstellingen
onvoldoende of in het geheel niet.
Het CNV wil aan deze zaak grote
aandacht gaan besteden, maar meent
deze taak niet alleen aan te kunnen.
Het ziet hier ook een taak voor de
kerken, het christelijke onderwijs en
de christelijke jeugdbewegingen.
Van de kerken wordt gevraagd in
prediking, pastoraat, kerkelijk onder
wijs en vormingswerk voortdurend,
duidelijk en concreet te stellen, dat
het Evangelie bepaalde structuren,
gemakzucht en zelfgenoegzaamheid
doorbreekt. Aandacht verdient dit
ook bij de opleiding van predikanten
en kerkelijke medewerkers. De ker
ken wordt ook gevraagd mee te zoe
ken naar betere gespreksmogelijkhe-
den met de vakbeweging.
Scholing
Voorlichting, scholing en vorming
zullen het streven van een vakbewe
ging duidelijker moeten, maken, die
zich op het Evangelie wil richten,
vooral de ideële doelstellingen moe
ten beter vertaald en overgedragen
worden, zodat deze zaken ook in de
bedrijven onder de mensen gaan
functioneren.
Het CNV wil komen met een nieu
we, duidelijke en overdraagbare om
schrijving van dc doelstellingen.
Daarbij zal het gaan om de positie
van de werknemer op zijn arbeids
plaats en de hervorming van de
maatschappij. In versneld tempo zal
er aan gewerkt worden, de vakbewe
ging in onderneming en bedrijf zelf
een plaats te geven.
Het CNV stelt niet. dat de christe
lijke vakbeweging een doel op zich
zelf is: het verbond meent evenmin,
dat christelijke beginselen conse
quent altijd tot de vorming van chris
telijke organisaties zouden moeten
leiden. Het gaat het CNV echter wel
om het wezenlijke welzijn van mens
en samenleving.
Dit heeft te maken met de verlos
sende kracht van het Evangelie. Het
eigene van de christelijke vakbewe
ging behoeft als gevolg hiervan niet
beslist altijd gelegen te zijn in activi
teiten, die duidelijk afwijken van ac
tiviteiten van andere vakcentralen.
Om de belangen van de leden in
de toekomst beter te behartigen
streeft het CNV naar een verande
ring van de maatschappijstructuren.
Deze verandering zal gericht zijn
op een doorbreken van het eenzijdig
en strak van bovenaf bepaalde karak
ter van de arbeidsorganisatie het
scheppen van meer mogelijkheden
voor een betere ontplooiing van de
persoonlijkheid en de verantwoorde
lijkheid van de werknemer in onder
neming, dienst en bedrijf en een wijzi
ging van de inkomens- en vermogens
verhoudingen en de daarmee samen
hangende machtsverhoudingen.
Ook zal op andore wijze het euvel
van het ongeorganiseerd zijn bestre
den worden om een sterkere leden
binding te bereiken en zal er een
wijziging in de structuur van het ver
bond moeten komen, waardoor het
doeltreffender en slagvaardiger kan
optreden.
(van een medewerker)
Opnieuw zal de discussie om drs. Friedrich
Weinreb oplaaien en wel naar aanleiding van z\jn
uit drie banden bestaande memoires: „Collabo
ratie en verzet 1940-1945: Een poging tot ont
mythologisering". Op 23 mei zal het eerste deel
van dit ongeveer twee duizend pagina's tellende
werk bij Meulenhoff verschijnen.
Weinreb is daartoe aangezet door Renate Rubinstein,
die zich onvoorwaardelijk achter hem heeft gesteld.
Het is haar eerste stap tot het verkrijgen van eerherstel
van Weinreb, die in 1948 door de Bijzondere Raad van
Cassatie tot zes jaar gevangenschap is veroordeeld we
gens zijn gedrag in de oorlog.
„Weinreb is het slachtoffer geworden van de recht
spraak", zegt zij. „Ik ben het met prof. Presser eens,
dat Weinreb geëerd had moeten worden. Deze man heeft
in de oorlog dingen gedaan, die niemand anders heeft
gepresteerd, laat staan een machteloze jood."
Als Weinrebs memoires zullen zijn uitgegeven, zal
Renate Rubinstein een essay het licht laten zien, waar
in zij op rehabilitatie van deze man aandringt. Want
„Nederland heeft niet zoveel illegale helden opgeleverd,
dat het zich kan permitteren een figuur van het for
maat van Weinreb overboord te gooien. Hij heeft zich
helemaal geconcentreerd op het redden van mensen,
zonder nationalistische of patriottische gedachten".
Zelf is Weinreb niet gebrand op rehabilitatie, hetgeen
hij reeds kort na het verschijnen van de Ondergang
heeft laten weten, toen prof. Polak aan de toenmalige
minister van justitie, dr. I. Samkalden, vroeg of er
geen redenen waren voor herziening van het vonnis.
Volgens Renate Rubinstein „denkt Weinreb niet in ter
men van de wereldse rechter. Als gelovige jood hecht
hij meer aan een oordeel in het hiernamaals. De me
moires zijn geschreven na grote aandrang van mij.
Niet Weinreb wil rehabilitatie, ik wil eerherstel voor
hem".
OMSTREDEN
Friedrich Weinreb is altijd een om
streden figuur geweest door zyn werk
in de oorlog, waarvan het overigens
zeker is, dat het joden het leven
heeft gered. Renate Rubinstein zegt
daar honderden getuigenverklaringen
van te bezitten.
En ook prof. Presser erkent dat
Weinreb ten onrechte is veroordeeld.
Presser stelt overduidelijk: „De jood
Weinreb is de zondebok geworden,
heeft voor het tekortschieten van tal
loze niet-joden geboet. Als er geen
joodse verraders waren, moest men
ze uitvinden. De paar die men na de
oorlog berechtte betekenden te wei
nig. Hier was er nu een van het
formaat dat voldeed".
Al in 1948 is van vele zijden aange
drongen Weinreb niet te veroordelen.
Toen achtte men een veroordeling
onjuist, omdat Weinreb geen strafba
re feiten konden worden toegeschre
ven. Zelf vond Weinreb dat zijn ver
oordeling was voortgekomen uit
prestige-overwegingen. Dit staat in
het vonnis: „Dat de rechtsorde niet
gedoogt, dat enig mens in vertrouwen
op eigen kunnen en naar eigen more
le maatstaf aldus beschikt over leven
en lot van anderen". Hierop kon ie
dere illegale werker worden veroor
deeld.
NAAR NEDERLAND
De in Lemberg in 1910 geboren
Weinreb kwam in 1916 naar Neder
land. Hij studeerde aan de Econo
mische Hogeschool in Rotterdam,
maar zijn dissertatie mocht in 1941
niet meer verschijnen.
Begin 1942 begon hij op verzoek
van met deportatie bedreigde joden
als adviseur van de Oost joodse ge
meenschap in Scheveningen verkla
ringen af te geven. Deze verklaringen
behelsden een kennisgeving, dat men
een emigratieverzoek had lopen. Op
deze op niets gebaseerde verklarin
gen werd inderdaad uitstel van de
portatie verkregen. De Weinreb-lijst
groeide uit tot enige honderden na
men. De houders, die van deportatie
waren vrijgesteld, kregen daardoor
de gelegenheid onder te duiken, zoals
Weinreb had aangeraden.
Eind 1942 werd Weinreb gear
resteerd. De Duitsers wensten zijn
opdrachtgever te weten en hij verzon
onder meer de naam van generaal
von Schumann. De Duitsers kenden
deze generaal niet en meenden dat
Renate Rubinstein
Weinreb het slachtoffer was gewor
den van een komplot. Zij lieten hem
vrij om von Schumann op te sporen.
Dat hield in, dat de Weinreb-lijst
bleef bestaan om geen argwaan te
wekken.
Tom Okker blijkt ook in de
beroepstenniswereld te kunnen
excelleren. In de finale van de
internationale kampioenschap
pen van België moest de Joego
slaaf Franulovic (rechts) in hem
zijn meerdere erkennen. Op de
foto: Tom Okker wordt door
prinses Paola gelukgewenst met
de titel in het herenenkelspel.
WIERDEN De 24-jarge J. Kra-
he uit Borne is gistermiddag in Wier
den met zijn auto tegen een boom
gebotst en "verd op slag gedood. Het
slachtoffer was bezig een vrachtauto
in te halen toen deze plotseling naar
rechts uitweek en de personenwagen
van de weg drukte.
ROTTERDAM Het Holland Fes
tival wordt op 14 juni om 8 uur
's avonds in acht steden ingeluid
door carillons. Hein de Ligt speelt in
Amsterdam op de Westertoren, Cor
Don speelt in Rotterdam op de Lau-
renstoren, Jan van der Zwart be
speelt de Haagse Jacobstoren, Chris
Bosch speelt in Utrecht op de Domto
ren, Dirk Donker bespeelt de Gro
ningse Martinitoren, Jan Alberts
speelt in Alkmaar op de Waagtoren,
Sjef van Balkom laat de beiaard van
de Petruskerk in Boxtel klinken en
in Oudewater bespeelt Mar Bruinzeel
de klokken van de Grote Kerk.
MAASTRICHT De 39-jarige J.
Duschateau uit Maastricht is gisteren
om het leven gekomen toen de auto
waarin hij zat uit de booht vloog en
tegen een boom botste. De chauffeur
van de auto, die tegen een volgende
boom tot stilstand kwam, en zijn
echtgenote werden slechts licht ge
wond.
Volslagen rust op West-Irian,
DJAKARTA Ortiz-Sanz, de
VN-functionaris belast met de
toezicht op de komende volks
stemming op West-Irian, is giste
ren in Djakarta teruggekeerd
van een bezoek aan Enarotali,
Weghete, Djajapoera en Nabiri.
Tegenover verslaggevers zei hij, dat
in de door hem bezochte gebieden
volslagen rust heerst en dat de pers
de gebeurtenissen schromelijk heeft
overdreven. Ortiz Sanz zei verder,
dat bommen noch raketten zijn ge
bruikt tegen de opstandige bevol
king.
Hij wilde tegen verslaggevers niet
zeggen of hij met de stamleden in
het gebied van Enoratoli, waar vlieg
velden door de bevolking onbruik
baar zijn gemaakt, had gesproken.
Hij volstond met de opmerking dat
de „toestand zeer delicaat is".
De correspondent van het ANP
meldt uit New York, dat Indonesië
schepen met materiaal voor ontwik
kelingsprojecten op West-Irian gedu
rende de laatste maanden de toegang
geweigerd heeft tot de haven van
Djajapoera. Alleen wanneer zij de In
donesische vlag voerden mochten zij
de haven binnenvaren, aldus de cor
respondent.
De goederen en materiaal zijn be
stemd voor projecten van het Fund
West Irian (Fundwi), de VN-organisa-
tie die zich bezig houdt met de bestu
dering en uitvoering van ontwikke
lingsprojecten in het voormalige Ne-
derlands-Nieuw-Guinea
Fundwi is in de laatste weken her
haalde malen aangevallen. De organi
satie zou mank gaan aan bureaucra
tie. Een Deens ingenieur uitgezonden
naar West-Irian, zou zelfmoord heb
ben gepleegd omdat de VN-bureau
cratie frustrerend zou werken. Te-
dveel fondsen zouden worden besteed
aan het zoeken naar projecten en
niet aan de projecten zelf.
De Fundwi zag zich van de stagt af
voor grote moeilijkheden geplaatst.
De samenwerking met de Indonesi
sche regering werd bemoeilijkt door
het feit dat Indonesië geruime tijd
geen lid was van de VN. En ook nu
verloopt de samenwerking tussen de
Fundwi en de Indonesische autoritei
ten op West-Irian niet geheel zonder
problemen.
opnieuw -5
In januari 1943 werd Weinreb op
nieuw gearresteerd en zwaar mishan
deld. Hij werd naar Westerbork ge
zonden, waar zijn gezin ook al naar
toe was gebracht. In juni 1943 werd
Weinreb weer vrijgelaten om de
Duitse generaal op te sporen.
Eerst in januari 1944 eindigden de
Duitsers het spel. De joden die op de
Weinreb-lijst stonden werden door
gezonden. Velen hadden echter de
mogelijkheid benut onder te duiken,
anderen konden in de kampen het
leven behouden doordat zij zo laat
waren gedeporteerd. Weinreb zelf
dook in Ede onder voor de Duitsers
hem konden arresteren.
Na de bevrijding meldde hij zich
bij het Militair Gezag, waar hij werd
gearresteerd. Renate Rubinstein ver
telt daarover: „Hij heeft jaren geze
ten zonder enige mogelijkheid om ge
tuigen te verzamelen, laat staan iets
te publiceren. Toen eindelijk zijn
zaak in 1947 in de pers kwam, kreeg
je alleen maar te horen wat de pro
cureur-fiscaal kwijt wilde. Maar het
werkelijke verhaal, hoe het nu zat
met die verzonnen generaal, wist nie-
mand.'è
boek
Renate Rubinstein heeft zich met
Weinreb in verbinding gesteld nadat
haar bleek dat zijn geschiedenis weer
zou terugvallen in de dubieusheid
waaruit Presser haar had gehaald.
Tot haar teleurstelling was er geen
historicus of jurist die voortbouwde
op het pleidooi van Presser. Zij vatte
het plan op een boek over Weinreb te
schrijven, maar liet het na, toen haar
duidelijk werd dat de verteltrant van
Weinreb zelf, zijn enorm herinne
ringsvermogen en zijn oorspronke
lijke denktrant niet zouden zijn te
verbeteren.
Zij drong er bij Weinreb op aan,
zijn herinneringen op schrift te stel
len. Zij maakt ze thans persklaar,
structureert het verhaal waar het
wat wijdlopig is, wijzigt zo nodig
waar het taalgebruik wat ouderwets
is en vervangt sommige namen door
pseudoniemen. Prof. Presser heeft de
memoires van een voorwoord voor
zien.
LONDEN De W'estduitse minis
ter van financiën Strauss heeft op
een vergadering van dc Atlantische
groep in het Britse Lagerhuis voorge
steld een Europese defensieorganisa
tie te vormen, waarin het gebruik
van kernwapens verplicht is in geval
van communistische agressie.
Als eerste stap zag hij samenvoe
ging van de Franse en Britse kern
macht. Andere Europese landen zou
den „passende bijdragen" moeten le
veren.
Een Europese defensieorganisatie
noemde hij de enige kans voor West-
Europa om een gelijkwaardige part
ner van de Verenigde Staten binnen
de NAVO te worden. Strauss zei dat
de Europeanen niet het recht hebben
te verwachten dat hun Amerikaaase
vrienden altijd verantwoordelijk zul
len blijven voor de vrijheid van Euro
pa.
Het bevel tot gebruik van kernwa
pens zou in het beginstadium van de
nieuwe Europese gemeenschap
slechts gegeven mogen worden door
autoriteiten van gebieden waarin
kernwapens zijn opgeslagen. Uiteinde
lijk wil Strauss de zeggenschap over
nucleaire wapens overdragen aan de
regering van een Europese federatie.
