Succes voor Nederland in
luchtrace over Oceaan
Ook werkende jeugd
achtergebleven gebied
VELEN HERDACHTEN
DE GEVALLENEN
Uit de Haagse hof
IK BIJNA 7\ UUR VAN
LONDEN NAAR NEW YORK
RUDl CARRELL WAS NIET
SNEL GENOEG BIJ AUTO
Krans ontplofte in Utrecht
alles
goed
Westduitse majoor
vlucht naar DDR
HERDENKING
Herdenking in
protestsfeer
Dreiging van
nieuw arbeids
proletariaat
Burgervaderlijk
PROTEST TEGEN
EINDEXAMENS
STENCILS IN
BESLAG BIJ
MAANDAG 5 ME) 1969
Een van de 390 deelnemers aan de
race LondenNew York ter ge
legenheid van de vijftigste verjaar
dag van de eerste non-stopvlucht
over de Atlantische oceaan door
Alcock en Brown is de Nederlan
der M. M. Koster. Op de foto de heer
Koster bij zijn start uit de Britse
hoofdstad.
Voorzover vanmorgen bekend, heb-
den de Nederlanders de beste tijden
gemaakt in de categorie passagiers
vliegtuigen.
In prescies 7 uur, 23 minuten en
nog eens 35 seconden overbrugde de
snelste Nederlander de afstand tussen
het hart van Londen en het hart van
New York.
Die snelste Nederlander was niet
de cabaretier en televisiester Rudi
Carrell, maar Guus Gadet uit Prin-
senhage, verkoopleider van Co-op
Nederland, de enige vaderlandse or
ganisatie, die voor de luchtrace had
ingeschreven.
Tweede werd, met slechts vijf se
conden verschil, de Nederlander Mike
Koster uit Nieuwe Wetering, direc
teur Benelux van Capitol Internatio
nal Airways, de Amerikaanse charter- j
maatschappij, die het vliegtuig, waar-
mee de sprong over de Oceaan werd
gemaakt, ter beschikking had gesteld, j
Achterstand
Rudi Carrell faalde zowel op het
landtraject in Engeland als op dat in
Amerika. In totaal liep hjj twaalf
minuten achterstand op doordat h\j
niet snel genoeg de gereedstaande he
likopters en auto's kon bereiken.
Niettemin zou hij als de snelste Ne
derlandse „runner" worden ingeschre
ven bij de organiserende instantie,
het Britse dagblad Daily Mail. Vol-
ROTTERDAM Op tal van
plaatsen in het land zijn gisteren
bijeenkomsten en stille tochten
gehouden ter herdenking van de
gevallenen in de Tweede
Wereldoorlog.
In Utrecht werd de stille tocht
naar het monument voor gevallenen
op het Domplein verstoord, doordat
drie jongeren een rookbom tot ont
ploffing brachten. Na de eigenlijke
herdenking, toen de burgerij in de
Ierland (2)
Als regelmatig lezer van uw krant
en zijnde van Ierse afkomst las ik de
ergerniswekkende brief van de heer
C. J. Buys op 28 april. Afgezien van
het. feit dat de schrijver in de eerste
regels al niet kan verhullen in welke
extremistische hoek hij thuishoort, be
vat zijn brief enkele pertinente on
waarheden.
BehUlve dat de IRA verboden is
vergeet de heer Buys te vermelden
dat de IRA ook zichzelf opgeheven
heeft en niet meer bestaat. Verder zal
ieder, die de landkaart bekijkt, moe
ten toegeven dat het streven om Ier
land tot één staat te maken alleen al
op geografische gronden logisch is en
dat de verdeling absurd is.
De insinuatie van de heer Buys
over de betrekkingen tussen Eire en
nazi-Duitsland is ronduit lasterlijk.
Eire heeft, geheel gerechtigd ook ge
zien zijn toenmalige dominionstatus,
in de tweede wereldoorlog een neutra
liteitspolitiek gevoerd zoals Nederland
dat tot mei 1940 heeft gedaan.
Ieder die iets van Eire afweet, ziet
dat indien Eire zich aan de zijde van
de geallieerden had geschaard, haar
enige verdediging tegen de nazi's gele
gen zou zijn geweest in de legering
van Britse troepen op het eiland Wel.
iedereen met enig historisch besef
weet dat dit voor de Ieren (na eeuwen
van onderdrukking en uitzuiging door
de Engelsen) onaanvaardbaar geweest
zou zijn.
Geen zinnig mens echter twijfelt
eraan naar wie de sympathie van de
Ieren en hun regering uitging. Tien
duizenden inwoners van Eire hebben
als vrijwilliger gediend in de Engelse
strijdkrachten en honderdduizenden
lebben met volle inzet en voor lage
onen gewerkt in de Engelse oorlogsin
dustrieën. M.i. valt de parallel tussen
de propagandamethodes van Paisley
?n de nazi's duidelijk in het oog.
Mag ik de heer Buys er verder aan
lerinneren dat „minderheid" een be-
rekkelijk begrip is. De katholieken
Dor men in Noord-Ierland 38 pet. van
Ie bevolking en zij zijn daarmee ver-
lit de grootste godsdienstige groepe-
ing. De in Eire levende protestanten
i HO pet. van de bevolking) ondervin-
•5 ien geen enkele discriminatie, hoewel
ulks na de overheersing van de (in
loofdzaak protestantse) Engelsen wel 1
verklaarbaar zou zijn.
Tenslotte: sinds wanneer is ook de j
oestand in Spanje een rechtvaardi-
ling voor misstanden elders' Ik ver- 1
>aas mij er over dat de schrijver de
erste stap verwacht van de paus.
Waarom niet van de Presbyteriaanse
terk^
Lelden R. J. Ligbthelm i
I gelegenheid werd gesteld bloemen te
leggen aan de voet van het vrijheids-
I beeld dal enige dagen geleden met
rode verf werd besmeurd legde
I een jongeman een krans waaraan
twee linten waren bevestigd met de
teksten: „Aan de slachtoffers van
het nieuwe fascisme" en „aan hen die
vielen in Vietnam". Enkele ogenblik-
I ken nadat deze krans was gelegd.
1 ontbrandde opnieuw een rookbom.
De politie neemt aan dat deze zich
in de krans bevond.
Koningin Juliana en prins Bern-
hard legden zondagmiddag bij het
j monument op de Dam te Amsterdam
een krans, na herdenkingsbijeenkom- 1
sten in de oude Lutherse kerk, de i
j Nieuwzijdse kapel en de Waalse kerk.
I De kranslegging werd door duizenden
gadegeslagen. Premier De Jong en de
ministers Beernink en Den Toom leg
den namens de ministerraad een
krans. De Luchtmachtkapel speelde
j hierna het Wilhelmus, 's Avonds
sprak burgemeester Samkalden bij
het nationaal monument.
In Den Haag namen gisteravond
enkele duizenden mensen deel aan de
stille tocht naar de Waalsdorpervlak-
te. Oud-verzetslieden van het ere-
I peloton Waalsdorp hadden de ere
wacht betrokken bij de herdenkings-
I plaats. Nadat twee minuten stilte in
acht waren genomen werd op de met
I gasfakkels verlichte fusjlladeplaats
het volkslied ten gehore gebracht.
Een groot aantal deelnemers onder
I wie burgemeester Marijnen legde
j bloemen, 's Middags was in het in
ternationaal perscentrum Nieuws
poort een bijeenkomst gehouden ter
nagedachtenis aan hen die in de be
zettingstijd voor de persvrijheid hun
leven lieten.
Kransen
Op het militair creveld Grebbeberg
in Rhenen werden talrijke kransen
gelegd onder andere door de bevel
hebber van de landstrijdkrachten lui
tenant-generaal Van Rijn. Een dele
gatie van de Russische ambassade
legde kransen op de fusilladeplaats
in Amersfoort, waar vele honderden
Russische soldaten zijn omgekomen.
De leerlingen van de zeven her
vormde scholen in Veenendaal heb
ben gisteren niet deelgenomen aan
de herdenking bij plaatselijke ver-
zesmonumenten.
Zulks ou aandrang van de voorzit
ter van het schoolbestuur, ds. A.
Vroegindewey. In de kerken van de
hervormde (geref. bonds-) gemeente,
de Chr. Geref. kerken en de Geref.
gemeente werd een kanselboodschap
voorgelezen, waarin werd geprotes
teerd tegen een dodenherdenking oo
zondag bij het verzetsmonument. Nu
werd in de kerken zelf een minuut
stilte in acht genomen. B. en W. had
dén afwijzend beschikt op een ver
zoek van de SGP, de herdenking op
zaterdag te houden.
BERLIJN De sinds 3 april ver
dwenen Hamburgse majoor Hans-
Joachim Kruse blijkt naar Oost-
Duitsland te zijn uitgeweken.
De 44-jarige majoor, van wie be
kend is dat hij toegang had tot mili
taire geheimen, verscheen zaterdag
avond op de Oostduitse televisie. Hij
werkte laatstelijk als instructeur aan
een militaire academie in Hamburg.
Volgens iemand van hel openbaar
ministerie in Hamburg heeft Kruse
veel schulden in de Bondsrepubliek.
gens de reglementen is het mogelijk
dat de als koploper gekwalificeerde
deelnemer de tijden meekrijgt van de
snelste teamgenoot.
De start was op de toren van het
Londense hoofdkantoor van de Britse
posterijen, de finish op de 86ste etage
van het Newyorkse Empire State
Building.
Het meest originele vervoermiddel
dat door het Nederlandse team werd
gebruikt, was een ambulance met
zwaailicht, die tussen het vaak druk
ke verkeer goed kon opschieten.
In New York had men er verder
voor gezorgd dat de laatste paar kilo
meters tussen de Hudson River en
het Empire State Building onder po-
litie-escorte kon worden afgelegd. Het
hele verkeer in het hart van Manhat
tan werd gedurende een paar minu
ten stilgelegd, waardoor met de auto,
die als vervoermiddel was ingescha
keld, een hoge gemiddelde snelheid
kon worden bereikt.
Bewondering
De prestatie van het Nederlandse
team heeft alom bewondering afge
dwongen. Zij was veertien minuten
sneller dan die van het Britse team
onder leiding van de bekende coureur
Stirling Moss, terwijl ook de indivi
dueel deelnemende Engelse Olympi
sche kampioene hardlopen Mary Rand
met 14 minuten werd geslagen. De
prijs die in de lucht hangt, bedraagt
50.000.
Het Nederlandse team zou heel wat
slechter uit de bus gekomen zijn, als
het vliegtuig waarmee de oversteek
werd gemaakt, niet in een recordtijd
van Londen naar New York was ge
vlogen.
John Luce, de eerste testpiloot van
de Douglas Fabrieken, die het toe
stel DC 8 63 Fan Jet, beladen met
liefst 230 passagiers, bestuurde, had
voor de bijna 6.000 kilimeter over de
Oceaan slechts 6 uur en 17 minuten
nodig. Er werd op een hoogte van
8.000 meter gevlogen, terwijl er twee
keer zoveel brandstof (80.000 liter)
als normaal werd verbruikt. Zo nu en
dan bedroeg de snelheid bijna 1100
kilometer per uur.
In de annalen van de burger
luchtvaart zal ook de vlucht zelf
als een historische worden aan
getekend. De passagiers zaten
voortdurend dicht tegen de ge- j
luidsbarrière aan.
DE BILT De politie heeft zon
dagavond stencils in beslag genomen
die circa dertig (oud)Ieerlingen van
de middelbare school De Werkplaats
te Bilthoven uitdeelden aan deelne
mers aan de herdenkingstocht voor
gevallenen. Het vlugschrift bevatte
o.m. de vraag: „Is het niet immoreel
om zowel te herdenken als mee te
betalen aan de fabricage voor oorlogs
doeleinden?".
Het stuk besloot met de mededeling:
,,We beschouwen deze herdenking
als een bezinning op alle wantoestan
den die heersten en heersen, niet
alleen die welke 25 jaar geleden in
Nederland zijn gebeurd, maar ook die
tegenwoordig over de gehele wereld
bijvoorbeeld in Tsjechoslowakije. Por
tugees Angola, Mozambique. Biafra.
Griekenland, Spanje, het Midden-
Oosten. Noord- en Zuid-Amerika en
Rusland bestaan/'.
Eerder had burgemeester K. Fabius
het verzoek van de scholieren om in
de tuin van een particulier spandoe
ken te mogen plaatsen afgewezen.
Zij hadden daarmee de bezoekers
aan de dodenherdenking attent willen
maken op o.a. het feit dat „ieder
militair vertoon bij een oorlogsher
denking beschamend is, en de grootste
oneer is die wij onze gevallenen kun
nen bewijzen".
AMSTERDAM De stichting J'ac-
cuse (Ik beschuldig) die gisteren een
prolestvergadering in de hoofdstad
hield, heeft er in een telegram op
aangedrongen „het mensonwaardige
junta-regime in Griekenland uit de
Raad van Eurapo te stoten." Dit tele-
I gram heeft het vandaag in Londen
vergaderende ministercomité van de
Raad van Europa bereikt.
Welbewust was deze vergadering
op de herdenkingsdag van de geval-
lenen uit de Tweede Wereldoorlog
uitgeschreven. Organisatoren menen,
I dat ook nu nog op vele plaatsein in
de wereld door verschillende regimes
de rechten van de mens met voeten
I getreden worden.
i Sprekers in de vergadering waren
prof. dr. J. Verkuyl, prof. dr. W. H.
Nagel. prof. dr. W. F. Wertheim en de
letterkundigen Theun de Vries en Ed
I Hoornik. Medewerkenden waren ver
der de Hervormde Jeugdraad, Sja-
loom, Pax Christi, de Studentenvak
beweging en Asva.
Op de foto: Rudi Carrell duikt in volle vaart vade trap van het Londense hoofdpostkantoorde eerste meten
van de race naar het Empire State Building in New York zitten erop.
Een van de deelnemers aan de race LondenNew York zou dit doen met
een straalvliegtuig. Zaterdag is hij met zijn toestel op een verlaten opslag-
terrein van een kolenmaatschappij geland. En dat kon, want het vliegtuig
kan vertikaal stijgen en landen.
(Van onze soc.-econ. redactie)
DRIEBERGEN „Werkende
jeugd", de jeugdorganisatie van
het CNV, hield zaterdag haar
werkconferentie. Hoewel de drie
inleiders (staatssecretaris Gros
heide, KVP-Tweede-Kamerlid
mej. T. Kok en de heer A. Hor
dijk CNV-secretaris) het niet
met zoveel woorden zeiden, de
werkende jeugd beschouwde
zichzelf 's middags tijdens een
open discussie wel als een
achtergebleven gebied. Aan de
discussie namen ook leden deel
van het NVV-Jongeren Contact
en de Katholieke werkende
jongeren.
De heer Hordijk rekende voor. dal
het er in de toekomst voor de wer
kende jongeren niet zo best uitziet.
In 1965 was de behoefte aan jongere
werknemers van 15 tot 19 jaar in het
bedrijfsleven nog 48 pet. Tegen 1980
zal dit percentage zijn teruggelopen
tot 18 pet. en voor het jaar 2000
wordt een percentage van slechts 5
pet. verwacht. iHet overgrote deel van
de jongeren tussen 15 en 19 jaar zal
in de toekomst dus meer mogelijkhe
den moeten hebben om zich voor te
bereiden op zijn rol in het bedrijfsle
ven.
De heer Hordijk deed de uitspraak,
dat als niet snel wordt ingegrepen
wij in ons land toegroeien naar een
modern arbeidsproletariaat van jonge
mensen, dat dan een wezenlijke be
dreiging zal gaan vormen voor onze
samenleving.
Kind van rekening
Op het ogenblik gaat ongeveer 50
pet. van de Nederlandse jeugd naar
het lager technisch onderwijs. On
danks dit hoge percentage is juist het
beroepsonderwijs bij de Mammoet
wet het kind van de rekening gewor
den. De heer Hordijk noemde dit een
onverteerbare zaak. Het kon er blijk
baar niet af, de opleidingsduur inte
graal tot vier jaar te verhogen. De
voormalige drie jaar is zonder meer
gehandhaafd. Men acht er geen be
zwaar aan verbonden, jongelui van
15 jaar de overgang van school naar
bedrijf te laten maken, hoewel er
allerwegen op wordt gewezen, dat in
onze tijd brede basisopleidingen
noodzakelijk zijn en dat vooral vor
mend onderwijs een eerste vereiste
is. Na het verlaten van de school zijn
deze jongeren op het ogenblik versto
ken van iedere vorm van begeleiding,
onderwijs of vorming.
De heer Hordijk was van mening.
I dat ook de vakbeweging hier niet
vrijuit gaat. De vakbeweging zal
meer aandacht moeten besteden aan
het personeelsbeleid, maar dan zal zij
ook binnen de onderneming moeten
worden geaccepteerd. Dit laatste wei
geren dc werkgevers nog. Op dit
punt, vond de heer Hordijk, zal er
voor gestreden moeten worden, het
verzet van de werkgevers te breken.
Het gaat om het belang van onze
jeugd en om de samenleving van de
toekomst. Hjj liep niet zo erg warm
voor een jeugdstatuut, omdat dit de
jeugd in dc onderneming weer zal
dreigen te isoleren. Hij dacht meer
aan een uitbouw van de cao tot bijv.
een maatschapscontract, gedifferen
tieerd voor jongeren, ouderen, vrou-
Aandacht vroeg de heer Hordijk ook
voor de misère van de jeugd in we-
relddelen als Azië, Afrika en Latijns
Amerika, waar 4 miljard mensen wo- j
nen en de jeugd na het elfde jaar
voor de grote meerderheid geen en
kele vorm van voortgezet onderwijs
kent. Het CNV, „Werkende Jeugd"
en de organisaties van leraren en
besturen bij het christelijk nijver
heidsonderwijs gaan thans drie pro
jecten in de ontwikkelingslanden
steunen, namelijk op Midden-Java, in
Oeganda en in Suriname.
Staatssecretaris Grosheide stelde,
dat de werkende jeugd minder een
vergeten groep is, naarmate zij beter
in staat is haar wensen duidelijk te
formuleren. De overheid kan dan be
ter de belangen tegen elkaar afwe
gen. De jeugd zelf zal ook actief
moeten worden. Belangrijk noemde I
de heer Grosheide de vakopleiding en
persoonsvorming van jeugdigen van
15 tot 17 jaar. Hij vroeg zich af, of er
een verplichting moet komen, wer- j
kende jongeren onder de 18 jaar een j
dag per week onderwijs te laten vol
gen. Daarbij rijst ook de vraag, hoe
het leerlingwezen verder moet wor-
den uitgebouwd. De commissie-Lie-
Burgemeester Samkalden be
leefde zaterdag een hoogtepunt
in zijn vaderlijkeloopbaan,
toen hij in het Amsterdamse
stadhuis het huwelijk voltrok
van zijn zoon Robert en me
juffrouw Brita Paulina Luymers
(dochter van een KLM-direc-
teur). Op de foto het moment,
waarop de burgervader het jonge
paar het trouwboekje over
handigt.
vegoed zal hierop spoedig een ant
woord geven.
In de tweede plaats wilde de
staatssecretaris de positie van de jon
geren in het bedrijf bezien. Is het
juist een 15-16-jarige, die zo van
school komt in het bedrijf te
beschouwen als een volwassen arbei
der met gelijke rechten en plichten?
Wat zijn de konsekwenties van
jeugdlonen: ligt hier een taak voor
de vakbonden bij de onderhandelin
gen over cao's?
De heer Grosheide deed een beroep
op alle jongeren en alle betrokkenen,
ook vakbeweging, werkgevers en
overheid, mee te denken en samen
een plan te maken om uit de moei
lijkheden te komen.
Vormings pl icht
Mej. Kok vond de invoering van
een 9-jarige leerplicht goed en ge
zond. Deze zal een stimulans zijn
voor het algemeen vormend en be
roepsonderwijs. Na de 9 jaar zou er
nog part-time onderwijs moeten zijn
tijdens de actieve periode tot bijv. 18
jaar.
In 1893 en 1919 is er al gepleit voor
de scholing van de werkende jeugd
tot 16 jaar. Mej.' Kok vond. dat de
psychologische vorming van de jeugd
nog ongelooflijk onbelangrijk wordt
gevonden. Zij was er blij mee, dat
thans ƒ39 miljoen op de rijksbegro
ting is uitgetrokken voor het vor
mingswerk van jongeren en dat het
dagonderwijs van werkende jongeren
voor 100 pet. is gesubsidieerd. De be
loning van de jongeren zou misschien
niet op basis van de prestatie moeten
worden vastgesteld, maar meer moe
ten worden gezien als zakgeld. Zou
er gekozen moeten worden tussen het
9de leerjaar en een vormingsplicht
voor werkende jongeren dan zou mej.
Kok kiezen voor het laatste.
Zij had er begrip voor, dat ook alle
verbeteringen in dit vlak geld kosten.
Zij vroeg de vakbeweging desnoods
eens te kiezen voor vormingswerk
voor de werkende jeugd en af te zien
van werktijdverkorting. Deze zaken
zijn niet alleen een kwestie van
subsidie. Naar haar oordeel heeft de
vakbeweging zich in het verleden on
voldoende sterk gemaakt als het ging
om de behartiging van de belangen
van de werkende jeugd.
AMSTERDAM Enkele honderden
scholieren en enkele leerkrachten heb
ben zaterdagmiddag een protestbijeen
komst in het Vondelpark gehouden,
waar werd gepleit voor afschaffing van
dc eindexamens. Als alternatief stellen
zij een tentamensysteem, dat niet be
slist over zakken of slagen van de leer
lingen. en het onnodig overdoen van een
heel leerjaar met alle vakken uitsluit.
Bij het paleis van justitie werd een
aanklacht wegens overtreding van de
wet op de kansspelen („eindexamen
kansspel" was een leuze) tegen de
schoolbesturen bezorgd.
President Nixon wil Amerika
kuisen. Wat een nobel streven is.
Niet dat ik weet hoe kuis of onkuis
de Amerikanen zijn. maar als de
president het zegt zal er wel wat aan
mankeren. Het schijnt dat er via de
brievenbussen in menig Amerikaans
gezin nogal wat onsmakelijke lec
tuur binnenkomt.
Ouders maken zich bezorgd over
de invloed die dergelijke geschriften
op hun kroost kunnen hebben.
Als tegenmaatregel beveelt Nixon
aan, dat burgers, die verschoond
willen blijven van onreine 'posttoe-
zendingen. zich melden op het post
kantoor. De bedoeling is natuurlijk,
dat vieze post dan niet aan die adres
sen wordt doorgestuurd.
Op zichzelf geen gek idee, het zou
zelfs uitgebreid kunnen worden met
het verzoek alle reclamefolders, be
delbrieven en vervelende brochures
ook maar achter te houden. Op die
lijst van weigering zou ik me direct
laten plaatsen.
Gelukkig is de eerste lijst voor de
gemiddelde Nederlandse burger, zo
ver ik weet" onnodig. Maar wat er
dagelijks aan de laatste categorieën
binnenstroomt kost me aldoor weer
een plastic vuilniszak, die als baal
oud papier met de reinigingsdienst
verdwijnt.
Economisch kan het een vraag zijn
KlIINl'll
wat voor ons. belastingbetalers, het
voordeligste is. Aan de ene kant de
baten van de porti, aan de andere
kant de kosten van de opruiming.
Maar het moeilijkste probleem
lijkt mij toch. hoe de post weet wat
er in een brnf zit. De inhoud mag
stinken, de omslag doet dal hoogst-
waarschij «lijk niet.
Het hele briefgeheim zal vermoord
moeten worden en dan nog. Wie zal
voor sorteerder spelen? Het zal je
baan wordenpornografencontro
leur!
Of zouden ze daar een computertje
hebben, dat met het zedelijk ver
mogen geladen kan worden puur en
vuig te onderscheiden?
Tenslotte de uitkienerij van de
bezorging. Wie wel en wie niet?
Misschien gaan ze straks op de
anti-pornografie-adressen wel een
symbooltje, een duif bijvoorbeeld,
plakken om de postbode te waar
schuwen.
Dat lijkt me het beste systeem,
want wie van de stiekeme viezigheid-
verslinders zal het wagen door een
duifloze bus zichzelf te ontmaske
ren?
Wel ben ik er van overtuigd, dat
die dan toch een ander systeem
vinden om de begeerde prikkels te
pakken te krijgen.
Het is niet zo eenvoudig het boze
uit te roeien!
(Van onze speciale verslaggever Link van Bruggen)
NEW YORK De luchtrace over de Atlantische Oceaan, die
gisteren begonnen is, en waarvoor zich 350 deelnemers hebben aan
gemeld, is voor het Nederlandse team een groot succes geworden.
