Kopstukken te
Drukkerij Spin vervalste
voor tachtig miljoen
Vijftigjarig bestaan
tapijtfabrikanten
verwerpen jaarstukken
Aandeelhouders Etna
Al anderhalve eeuw veelzijdig bedrijf
ALTIJD RELATIE MET
KRANTEN GEHAD
„Leefbare Delta"
In 1976 heeft
Huib Goudriaan
Utrechters
stalen als
besteldienst
Amsterdam
een stadhuis
ZATERDAG 19 APRIL 19«»
een fractieleider, die het moeilijk
heeft
Vakcentrales
houden contact
UTRECHT De drie vakcentrales
zullen over de sluiting van de Verbli-
fa- bedrijven in Utrecht, Leiden,
Krommenie en Dordrecht nauw con
tact onderhouden met de betrokken
vakorganisaties. Met de vakorganisa
ties zullen ze alles in het werk stel
len om de directiebeslissing on
gedaan te maken.
Er wordt op gewezen dat de han
delwijze van de Verblifa- directie
aan een kritisch en objectief onder
zoek had kunnen worden onderwor
pen. De herziening van het. onderne
mingsrecht zal dan ook met kracht
fcoeteo worden voortgezet.
Foto's: Herbert Behrens
tf. èen minister, die over AOW een Europees staatshoofd een Nederlands Europeaaneen politicus, die graag bier
beslistdrinkt
9 9-
nog een minister
ven van „Professor Pi" verschenen
in kranten in Engeland, Duitsland.
Suriname. Portugal, Uruguay, Italië,
Canada, en ook in Nederland. Maar
in Nederland gebeurde het een keer,
dat ze pas werden gekocht, toen
iemand een strip in een krantje uit
Hong Kong ontdekte.
„.Je moet in het buitenland gepubli
ceerd hebben", zegt Van den Born
ironisch lachend. Over het buiten
land heeft hij niets te klagen: hij
won een eerste prijs op een expositie
in België en een tweede in Canada.
De cartoons schudt hij bepaald niet
altijd zo uit de mouw. In het begin
Het enkele weken geleden in LS
afgedrukte interview met prof. ir. H.
Pouderoyen „Dag vogels, dag bloe
men" gaf onjuist weer hoe het Actie
comité Leefbare Delta is ontstaan.
Het is niet zo dat de „groep van
zeventien" overging tot de stichting
van het actiecomité; „Leefbare Del
ta" werd gelanceerd door het comité
Tweede Maasvlakte van de PSP te
Rotterdam.
De PSP'ers meenden echter dat de
problemen veel algemener waren dan
alleen het probleem van de tweede
Maasvlakte, en dat deze problemen
niet uitsluitend thuishoorden bij de
politieke partijen zoals de PSP.
Op uitnodiging van het comité
Tweede Maasvlakte van de PSP heb
ben vertegenwoordigers van enkele
politieke en niet-politieke groeperin-
gn en werkgroep (niet-politiek) sa
mengesteld dat de oprichting van het
Actiecomité Leefbare Delta heeft
voorbereid en tot stand heeft ge
bracht.
Het comité Tweede Maasvlakte
van de PSP heeft zich daarna terug
getrokken. De PSP doet als politieke
groepering wel mee evenals de groep
van 17 als niet-politieke groepering.
Tijdens de oprichtingsvergadering
is eerdergenoemde werkgroep uitge
breid en heeft een mandaat gekregen
dat te vergelijken is met dat van een
dagelijks bestuur van een vereniging.
Postadres: Actiecomité Leefbare
Delta, Postbus 5147, Rotterdam Z. Gi
ro 1.76.33.60 ten name van mevrouw
M. S. Hogenbirk-Posthuma, Voltaire-
straat 89, Rotterdam 3024.
winstbewijzen werd herzien toen
25 april a.s.).
In hoeverre de fusie hiermee ge
heel van de baan is, werd niet dui
delijk, te meer daar het bestuur zeer
verrast was over de uitslag van de
stemming. Dat er van de zijde van
de Etna aandeelhouders weinig
stukken worden aangeboden, lijkt
wel duidelijk.
Het afstemmen van de jaarstukken
hield statuair in, dat een commissie
van drie leden moest worden be
noemd met de opdracht de balans en
rekening te herzien. W. C. Posthu
mus Meyes, die een van de belang
rijkste opposanten was, was bereid
deze benoeming te aanvaarden. Prof.
H. W. J. Bosman en Th. M. Ram, die
afwezig waren, zullen nog worden
gehoord. Dit drietal heeft geen bin
ding met de families, die grote belan
gen hebben in de Etna.
Opening
De heer Posthumus Meyes verweet
het bestuur dat het door de cijferpre-
sentatie ondoenlijk is om enig inzicht
te krijgen in de rentabiliteit, de wer
kelijke vermogenspositie, enz. „U had
de plicht gehad om thans, nu een
fusie aan de orde komt, volledig ope
ning van zaken te geven", meende
hij.
Het standpunt van het bestuur om
deze keer nog het oude systeem van
winst- en balansverantwoording te
volgen vanwege de vergelijkbaarheid
met vorige jaren en voor de holding
na totstandkoming van de fusie
een verslag uit te brengen, dat meer
aan de wensen van aandeelhouders
tegemoet komt, werd door de heer
Meyes aangevallen. „Thans staat
men immers voor een heel belangrij
ke beslissing".
Over de huidige gang van zaken
werd meegedeeld, dat men gema
tigd optimistisch is. De grote vraag is
nog hoe het publiek reageert op de
vijf nieuwe fornuizenmodellen van
Etna.
De omzet van Daalderop is dit jaar
wat achtergeblëven, zo bleek gisteren
op deze jaarvergadering in Tiel. Het
ziet er echter naar uit dat men de
teruggang in de produktie zal gaan
inlopen.
Tekenaar, cartoonist en karika
turist Bob van den Born expo
seert zijn werk voor de eerste
keer in Nederland. Tussen zftn
schilderijtjes, en cartoons van de
avonturen van „Professor Pi"
bekend van Nederlandse en bui
tenlandse kranten rusten op
voetstukjes de hoofden van men
sen, die bjjna dagelijks in het
nieuws zyn. Hoofden gevormd
uit een soepel plasticmateriaal.
Broodwinning
Bob van den Born: „Dit is zacht
spul; ik kan achter elkaar verschil
lende uitdrukkingen aan hetzelfde
hoofd geven". De 42-jarige, in Heiloo
wonende kunstenaar kan zijn schep
pingen laten huilen, praten en la
chen. Van deze gezichtsuitdrukkin
gen maakt hij foto's, die worden ver
kocht aan kranten.
De bedoeling is dat de plaatjes als
karikatuur worden geplaatst, maar
Van den Born vindt dat ze maar al
te vaak ongebruikt in het archief
blijven liggen. „Ik krijg mijn geld
wel binnen, maar het is een beetje
frusterend als er verder niets met
mijn werk gebeurt."
Buitenland
Het voordeel van zijn beroep Is,
dat er weinig karikaturisten zijn,
maar toch vindt Van den Born de
markt te klein. Ook de cartoons gaan
niet zo snel van de hand De verruk
kelijk dwaze tekeningen uit het le-
BOB VAN DEN BORN: markt is te klein
heeft hij nooit een scherp omlijnd
idee. Al schetsend wordt de pointe
geboren.
Lol en realisme
BREDA De aandeelhouders
van de Koninklijke ijzergieterij
en emailleerfabriek de Etna NV
in Breda hebben gisteren in de
algemene vergadering met 2417
van de 4080 stemmen de balans
en winst- en verliesrekening af
gestemd. De bezwaren van de
oppositie richtten zich met name
op de cijferpresentatie van de
Etna.
Het voorstel om een fusie aan te
gaan met de NV Koninklijke metaal-
warenfabriek v/h J. N. Daalderop en
Zonen in Tie] kwam hierna niet
meer in behandeling op de jaarverga
dering. De aanmeldingstermijn is
niet voor de derde maal verlengd
(eerst 20 maart en doordat de
omwisselingsverhouding voor de
Prof. J. B. Bakema architect
hield een meer futuristisch betoog.
Hij zou graag willen dat de mer.sen
meer ruimte-bewust werden: „Hei
spel met de ruimte en vergelijken
van verschillende woonvormen is
een belangrijk aspect van het mens
zijn. Stel ie voor, woonruimte te kun
nen gebruiken die je past als een
soort derde huid."
De vereniging schreef in 1968 een
prijsvraag uit voor studerenden aan
academies voor beeldend kunstonder
wijs. De kwaliteit van de 90 inzendin
gen was over het algemeen van be
hoorlijk niveau. De geldprijzen gin
gen naar vijf Amsterdamse studen
tes.
De bijeenkomst van de jubilerende
tapijtfabrikanten kreeg een extra
feestelijk karakter door de uitreiking
van een hoge onderscheiding aan de
secretaris van de vereniging, mr. Th.
Taminiau. De burgemeester van Til
burg was naar Den Haag gekomen
om hem mede te delen dat hem het
Ridderschap in de Orde van Oranje—
Nassau was verleend.
Ze vallen niet van hun voetstuk (ze zijn er te degelijk op bevestigd) maar ze doen wel
verrassend medemenselijk aan: de politici in het Maassluise gemeentemuseum. Van 3
april tot 5 mei staan regeerders en volksvertegenwoordigers, nationale en internationale
kopstukken, (te) linker en (te) rechterzijde tentoongesteld.
een fractieleider
Is Van den Born misschien daarom
grif ingegaan op het verzoek van het
Gemeentemuseum Maassluis een ten
toonstelling in te richten? Een tikkel
tje somber zegt hij weerklank en
roem minder belangrijk te vinden-:
„Het gaat me echt om de broodwin
ning. ik heb vrouw en kroost, en je
moet ten slotte eten, hè. Ik hoop dat
hier eens een of andere miljonair
binnenwandelt."
oorlogsjaren.
Het boetseren van karikaturen is
op het ogenblik zijn broodwinning.
„Ik weet niet of er in Nederland
meer zijn die deze methode toepas
sen; in het buitenland zijn er veel.
Als ik een bepaald hoofd moet ma
ken, verzamel ik eerst zoveel mo
gelijk foto's: ik leen er van een
krant, en heb er zelf ook al veel
geknipt." Van den Born maakt niet
eerst een schets, maar begint direct
te boetseren. „Meestal maak ik er
een paar tegelijk. Naar gelang het
makkelijk of moeilijk gaat, doe ik
twee dagen, drie dagen of een week
over een figuur.
Heel veel tijd besteed ik aan pijp
of brilletje en al die priegeltjes. De
lol en het realisme zit hierachter: die
pukkels en stropdasjes vind ik erg
leuk werk! Iets typisch Hollands
misschien. Het voordeel hiervan, bo
ven tekenen, vind ik dat je bet hoofd
helemaal in je handen hebt dat er
meer kanten aanzitten."
Bestaat er een haat-liefde-ver-
houding tot de figuren, die hij
onder handen heeft? „Hoe meer
verspreide, hoe meer uiteenlo
pende gevoelens je over iemand
hebt, des te moeilijker het wordt.
Als je aan iemand, die je gaat
maken, een hekel hebt, wordt
het eenvoudiger." Toch is Van
den Born er niet op uit persoon
lijke rancunes uit te leven. „Ik
geloof dat ik nogal mild ben in
mijn karikaturen."
Hij bekijkt het leven nuchter.
Over positieve reacties op zijn
werk zegt hij: „Het is wel pret
tig als de mensen je leuk vinden,
maar het is anderzijds toch ook
zo dat veel wordt geprezen wat
ik niet goed vind."
Hij lacht een bijna droefgees
tige lach. De wereldpolitiek in
klei valt ook al niet mee.
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM Een jubilerende drukkerij,
die met genoegen ophaalt in de loop der jaren
Nederlandse schatkistpromessen tot een waar
de van tachtig miljoen gulden te hebben ver
valst, lijkt een ietwat merkwaardig bedrijf.
Maar dat is het toch niet drukkerij C. A.
Spin en Zoon NV, die dinsdag de 22-ste 150 jaar
wordt, deed dat werk voor de goede zaak in de
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG De Vereniging
van Nederlandse Tapijtfabrikan
ten heeft gistermiddag in hotel
Wittebrug het vijftigjarig be
staan gevierd. Vooral na de op
richting van de EEG ging de
vereniging in de internationale
ontwikkeling van de tapijtindus
trie een belangrijke rol spelen.
Werd in de jaren dertig een om
zet van ƒ7 miljoen gemaakt, in
1968 zetten de vijftien leden voor
275 miljoen om.
In zijn openingstoespraak schreef
de voorzitter F. C. van den Bergh
deze groei voornamelijk toe aan de
vergrote welvaart van de Neder
landse bevolking.
Drs. L. A. V. Metzemaekers, hoofd
redacteur /an het Financieel
Dagblad, betreurde het dat de Euro
pese integratie in EEG-verband zo in
het politieke vlak wordt getrokken.
De politieke eenheid is nog lang niet
bereikt, maar de resultaten, die op
economisch terrein zijn bereikt, zijn
niet meer terug te draaien. Drs. Met
zemaekers bepleitte een betere kwali
teit van de werkgelegenheid en niet
alleen maar aandacht voor de kwanti
tatieve werkgelegenheid. „De tijfj
van de industrialisatie is voorbij. De
overheid en de ondernemingen zullen
doelbewust aan industriepolitiek moe
ten doen" Drs. Metzemaekers zag de
positie van de Nederlandse tapijtindu
strie binnen de Europese markt
gunstig.
Met kranten heeft Spin altijd veel
te maken gehad. Bijna zeventig
jaar lang werd daar in de vorige
eeuw het Algemeen Handelsblad
gezet, meer dan dertig jaar (tot
1959) werd het Financieele Dagblad
er klaar gemaakt en na die tijd is
het tot heden Trouw, dat technisch
vorm krijgt onder nijvere Spinne-
handen.
DE GIDS
Maar de drukkerij is altijd méér
dan krantendrukkerij geweest. Spin
drukte „De Gids", het befaamde
blad van Potgieter en ook het eer
ste rijk geïllustreerde weekblad in
Nederland, dat (nogal anglicistisch)
Het Nederlands Magazijn heette.
Faam verwierf Spin zich ook met
het drukken van bijbels in Indo
nesische talen. Dit in opdracht van
het Nederlands Bijbelgenootschap
Ten slotte is men nog gespecia
liseerd in het drukken van waarde
papieren, zoals aandelen en obliga
ties.
Vandaar, dat de illegaliteit de
ze specialiteit kennende zich
destijds tot Spin wendde om aller
lei Duitse waardepapieren te ver
valsen, zoals Ausweise. Ook wer
den bonkaarten nagemaakt om on
derduikers en illegale werkers aan
voedsel, kleding en schoeisel te
helpen.
Hoe dat allemaal in zijn werk
ging? Dat weet de thans 80-jarige
graficus C. L. Keet uit Naarden
eigenlijk nu nog niet precies. Im
mers ieder van de betrokkenen
kende om veiligheidsredenen maar
een paar schakels.
JA DAN VERDER
Het ging zo: iemand vroeg je wat
te doen en als je ja zei, dan werd
Op die manier konden alle stakende spoorwegmensen
gedurende de hongerwinter hun loon uitbetaald krijgen.
Een zaak die natuurlijk later financieel in het reine
is gebracht.
Geen crimineel, maar een heldenfeit dus, dat met
ere mag worden vermeld. Zoals trouwens nog wel
meer illegale huzarenstukjes, die in de oorlog 1940—
1945 in het gebouw aan de Nieuwe Zijds Voorburgwal
van Spin, thans volledig gemoderniseerd, zijn uit
gehaald.
De viering van het mooie ronde kroonjaar wordt
bij onze Kwartetbladen van harte meebeleefd. Spin is
namelijk familie. Het dagblad Trouw is een zuster
van Het Kwartet. En van Trouw is Spin weer een
dochter (als u het leeftijdsverschil even wilt ver
geten). Spin moet dus tante tegen ons zeggen. Of
oom, om er tenslotte ook een mannelijk element in
te brengen.
UTRECHT De officier van jus
titie bij de rechtbank in Utrecht
heeft gistermorgen tegen de havenar
beider P. J. L. (25) en de heftruck
chauffeur J. N. M. (22) een onvoor
waardelijke gevangenisstraf van
twee jaar geëist met aftrek van voor
arrest. De Utrechters hebben bij een
groot aantal inbraken gedurende zes
maanden 158.000 buitgemaakt.
De eerste stappen op het pad van
de misdaad werden in de nacht van
30 op 31 juli gezet door bij de super
markt Autorama N.V. in Utrecht in
te breken. Dit debuut leverde 27 auto
radio's, tien draagbare radio's en
boortollen op. Gedurende zes maan
den werd dit bedrijf vier maal door
hen bezocht.
Brandkast
Onderwijl gingen de havenarbeider
en de heftruckchauffeur voor televi
sietoestellen, bandrecorders en brood
roosters nog naar de Technische
Unie. Dit bedrijf werd ook voor de
tweede maal bezocht om een nauwe
lijks gevulde brandkast open te bre
ken en radio's en stofzuigers mee te
nemen. Later ging men het proberen
in Amersfoort.
De officier mr. P. G. J. Wustenberg
meende dat de mannen voor wat de
den onovertroffen waren. „Hun me-
provincie Utrecht betreft in hun da-
thoden leken op een besteldienst."
Na het uitspreken van de eis barsten
de twee verdachten in snikken uit.
Wil Keet, oude rot: ,Jk weet het nu nog niet precies."
je meer gevraagd. Griezelig vond
je het aan de ene kant, maar aan
de andere kant ook weer geweldig,
omdat je tenminste wat kon doen
tegen al het onrecht dat je omring
de.
Wel heel ver ging het op „dolle
dinsdag", toen een proclamatie van
de Koningin in duizendtallen van
de persen rolde. Dat was me wat:
die verboden kleuren rood, wit,
blauw met de Nederlandse leeuw
groot daartussen... Het bleek niet te
verhinderen, dat dit alles van de
straat af bekeken kon worden.
Hartkloppingen, toen op een ge
geven ogenblik enkele Duitse wa
gens voor de deur stopten. Ze
moesten gelukkig naar buurman De
Telegraaf, waar de Deutsche Zei-
tung werd vervaardigd, en zagen
van al die opgewekte kleuren niets.
DIRECTEUR
Hoe de illegaliteit juist naar Spin
kwam? Via het rijksbureau voor
papier, waar zeer veel „goeien" za
ten. Een van hen was de heer P.
W. van Zijl, die in 1944 tot direc
teur van Spin werd benoemd en
thans als zilveren jubilaris mede
middelpunt van de feestvreugde zal
zijn.
Na de oorlog is drukkerij Spin
geleidelijk uitgebreid en gemoder
niseerd. De nieuwe gevel aan de
Nieuwe Zijds legt daar getuigenis
van af. De verbouwing was een
ingewikkelde operatie, die veel tijd
vorderde. Maar het werk kon al
improviserende doorgaan. Men
maakt thans een tijd van expansie
door, waarover, evenals over hoog
tepunten uit de historie, op de ju
bileumreceptie dinsdag in het
Apollohotel genoeg valt te medite
ren.
Bezivaren tegen cijferpresentatie
AMSTERDAM Burgemeester en
wethouders van Amsterdam hebben
de raad een miljoen gulden gevraagd
voor de voorbereidende werkzaamhe
den voor de bouw van een nieuw
stadhuis.
Gaat de raad akkoord met het ont
werp van de Weense architect Holz-
bauer, dan kan begonnen worden met
het bestekklaar maken van het ont
werp, wat ongeveer twee jaar in
beslag zal nemen.
Daarna kan de bouw beginnen, die
nog eens vijf jaar zal vergen. Dit
betekent dat in 1976 Amsterdam zijn
nieuwe stadhuis, waarnaar in de
twintiger jaren al werd uitgezien, in
gebruik zal kunnen nemen.
een politicus, die de kroonprins
van een generaal wordt genoemd
