Afsluiting Lauwerszee
formidabel huzarenstuk
Oogbewegingen tijdens slaap verraden dat u dromen ziet
Wat doen de vrouwen
met haar kiesrecht?
Hel begon
met een
,teach-in'
ÏATEROAO 1» APRIL 194»
„Komm'n joe Iciek'n wat er van joen tientje word'n is?" Zakelijk welkomstwoord aan
de Groningse kop van de Lauwersxeedijk, die vrijdag 23 mei zal zijn gesloten. Met als kroon
getuige de Koningin. Een tikkeltje optimistische visie, dat wel. Want de droogmaking kostte
150 miljoen en we hebben in Nederland zelfs nog geen dertien miljoen inwoners
„Geef maar liever koffie", wordt de repliek. Maar de man in het houten restaurantje be
noorden Ulrum reageert daar bondig op met: „Dei heb'k nait!" En waarom ook? Hij rekent niet
op gasten. In de weekends wel, als 't weer wat meezit. Met Pasen was er nog een bus met
Tsjechen. Maar of die geïmponeerd waren?
Reportage van
Ton v. d. Hammen en Ton Hulst
Eerst véle tientallen kilo
meters door welvarend,
maar saai noordelijk Gro
ningen. Stoppen waar de
xware dijk begint. Een
armoedig keetje met wat
uitgeslagen plaatwerk over
hoe dijken worden gebouwd.
Knappe jongens van Rijks
waterstaat. Of, zoals het
hier heet: van de Dienst
Lauwerszeewerken. Dan een
beschut zitje achter glas in
de simpele horeca-gélegen-
heid, eigendom van „dikke"
boer Mansholt, die even
verderop woont en een groot
vermeerderingsbedrijf bezit.
Broer van „de" Mansholt.
inderdaad.
Zitje dus. Met uitzicht Waar-
De Friezen kunnen er
aanspraak op maken, dat zij,
al weer jaren geleden, de
eerste teach-in in Nederland
hebben gehouden. Onderwerp:
afsluiting van de Lauwerszee.
Leuzen als „Den Haag laat
ons verzuipen" en „De Lau-
werssé moat ticht" hebben
toen inderdaad geholpen.
Want als op dinsdag 24 mei
het laatste van de 25 caissons
is ingevaren en gezonken, is
de Lauwerszee dicht.
Negen volle jaren heeft het
werk gekost; in 1960 werden
de plannen aangenomen en in
1961 begon de aanleg van de
werkhaven bij Oostmahorn.
De afsluiting wordt een for
midabel huzarenstuk in de
waterstaatkunde, want ifloor
het sluitgat zal anderhalf keer
zoveel water stromen als
destijds bij 't Veerse Gat!
In 1962 werd het werkeiland
in de monding van de Lau
werszee aangelegd. Daar zijn
nu schut- en uitwateringsslui
zen gebouwd. De uitwate
ringssluizen hebben een totale
doorstroombreedte van 120
meter; de schutsluis is 65 me
ter lang en negen meter
breed. Hier, op Lauwersoog, is
ook de grote haven; deze
dient voor de vissers, als
voorhaven bij het schutten, en
o.m. als aanleghaven voor de
veerdienst Schiermonnikoog.
Van de dertien km lange
afsluitdijk worden thans de
laatste 900 meter gedicht met
caissons. Het binnenmeer van
de Lauwerszee zal als boezem
voor wateren van Groningen.
Friesland en zelfs een deel
van Drente kunnen dienen.
Door spuien kan overtollig
water in natte tijden twee
maal per etmaal worden ge
loosd.
Behalve aan recreatie zijn
ook gronden toegemeten aan
agrarische doeleinden, te we
ten 1700 ha. In het gehele ge
bied wordt vlak na de indij
king een biologisch experi
ment uitgevoerd, omdat men
de zeldzame kans krijgt vanaf
een duidelijk beginstadium de
ontwikkeling van een natuur
lijke levensgemeenschap te
volgen.
Prof. dr. D. Bakker (Gronin
gen) en prof. dr. L. Vlijm
(Amsterdam, VU) zullen dit
project gaan leiden.
op? Eindeloze slikvelden, zover
het oog reikt. Moet dat straks
recreatieterrein worden? Daar
is wel enige fantasie voor no
dig. Waar we trouwens op kij
ken is toekomstig militair oe
fenterrein.
Tanks zullen hier straks al
schietend optrekken. Dekking
gevend 'aan honderden dienst
plichtigen, die 'hollend' of op de
buik kruipend met een denk
beeldige vijand afrekenen.
Het wordt hier allemaal grie
zelig echt. Een heel ruïnedorp
zal worden aangelegd. Rare re
creatie. Tenzij het plan-Kikkert
erdoor komt in Den Haag. Deze
onverwachte wending vervult
de Fries-Groningse recreatie -
commissie voor de Lauwerszee
met nieuwe hoop. Want recrea
tief is er wat van de voormalig
Lauwerszee te maken.
Het wordt een merkwaardige
landaanwinning. Of liever; een
land en meer-aanwinning met
een gezamenlijk oppervlak van
ruim 9000 ha. Om enig idee te
krijgen daar passen Den
Haag en randgemeenten precies
in.
Aan de Friese kant een meer
in de vorm van een gewei. Op
al die landtongetjes honderden
gezellige aanlegplaatsen voor
zeilers. Hun tenten, speelweiden
voor de kinders en ga maar
door. Aan de noordkant een fijn
strand voor dagjesmensen. Dat
is allemaal veelbelovend. En
dan nog op de duur wat
bosaanleg. Ideaal voor onze ui
terst noordelijke landgenoten,
die recreatief zo schaars zijn
bedeeld. En wie weet ook nog
voor Duitsers.
Als die 2500 ha militair oe
fenterrein er nou maar niet
hoefden te komen. Je recreëert
nu eenmaal niet lekker met op
de achtergrond allerlei wapen-
geknetter. Stél je toch es voor
dat Defensie met Ter Apel en
contreien genoegen wil nemen!
Haast te mooi om waar te zijn.
In elk geval alvast bedankt,
meneer Kikkert, voor het idee.
Militair territoir of niet, enig
feestgedruis zal er vanwege de
sluiting straks wel zijn. In
Friesland heeft de Oranjever-
De garnalenvisserij betrof vroe
ger vooral „puf" dat tot veevoeder
werd verwerkt. Tegenwoordig is het
vooral de grote garnaal, vanwege
de exportkansen. Verder wordt op
platvis gevist.
Torenhoog verrijzen de doorlaatcaissons in de Lauwerszeedijk. Na het
weggraven van de ringdijk om de bouwput kunnen zij regelrecht naar het
sluitgat worden gevaren.
niging van Oostdongeradeel al
les in kannen en kruiken voor
een reuze feesttent (marionet
tentheater, Fabeltjeskrant, beat-
dansfeest). Ook komen er
schoolfeesten, helikopterde
monstraties en marcheren de
Marinierskapel en de Rijkspoli-
tiekapel op. En vuurwerk na
tuurlijk.
In Groningen zijn het de
middenstanders van de drie
Marnegemeenten Ulrum, Leens
en Kloosterburen die ook al een
fikse tent hebben besproken,
waarin soortgelijke festiviteiten
plaats grijpen. Ook zij claimden
militaire muziek door de man
nen van de Johan Willem
Frisokapel te huren. Weg met
Defensie, leve Defensie. Sahs
rancune, nietwaar?
Merkwaardig. Zoutkamp, als
direct belanghebbende, doet aan
dat feest niet mee. Er is wel
vlaggetjesdag op Pinkstermaan
dag. Maar die is er elk jaar.
Waarom zo treurig?
Oud-schipper Jannie
Toxopéus, familie van de red
ders, iets minder, maar toch
ook nog verwant aan
VVD-Toxopeus, die wel even
het sleutelen aan de motor van
zijn plezierjachtje wil staken
(hij heeft nü een zand en schel-
penzuigerbedrijf) zegt er dit
van:
„Ach, ze trekken hier in
Jannie Toxopéus uit Zoutkamp:
„Verdrietig doen voor de vorm."
Zoutkamp een beetje 'n gele
genheidsgezicht Je kunt beter
verdrietig doen dan juichen als
je op een rijksuitkering hoopt,
is het niet? Maar volgens mij
komt er van die uitkering niks
terecht, want we krijgen in
Lauwersoog een pracht van een
haven. Ze kunnen zo nog langer
uitblijven dan anders (het is
hier 'allemaal garnalen en plat
vis)".
„Lauwerszeevissers? Die zijn
er al sinds 1961 niet meer. Dat
mag geen naam hebben. De
dertig schepen hier kregen in
de loop van de jaren sterkere
motoren en zoeken het verder
op, verder ook dan de Wadden
zee". „Man, ze kunnen voor de
grote schoonmaak hun boten
nog hier in Zoutkamp krijgen
als ze dat willen. Maar dan
moeten we (denkt hij aan het
eigen bedrijf?) de geul wel wat
uitbaggeren". „Zoutkamp wordt
hier alleen maar beter van, let
op. Zelf zit ik in de watersport
vereniging. De jachthaven moet
hier straks een capaciteit van
1000 schepen krijgen. Daar wer
ken we voor. Wat zal dat niet
voor de middenstand gaan bete
kenen? Maak je over ons maar
niet ongerust".
Hoe reageert men aan de
Friese kant? Openlijk positief,
over de hele linie. Al was het
alleen maar omdat het gevaar
voor overstromingen definitief
zal zijn geweken, want de oude
lange dijken zijn hier niet al te
best en te laag.
De vissers van Dokkumer
Nieuwe Zijlen mopperen niet,
zoals hun Zoutkamper collega's;
hebben ronduit waardering
voor hun nieuwe thuishaven,
Lauwersoog. En net als in Gro
ningen zien de middenstanders
van Oostdongeradeel de ont
wikkeling met gepast opti
misme tegemoet.
Alleen de mannen van de
Gebroeders Luden, de
KNZHRM-reddingboot, nu nog
in Oostmahorn, straks ook in
Lauwersoog gestationeerd, heb
ben gerechtvaardigde kritiek.
Schipper Si Zeeman: „Wonin
gen in Lauwersoog zijn er voor
ons pas in 1970. We moeten bij
alarm met een vlet van hier
-#■ De „Duitse bezetting van Zout
kamp". Van tijd tot tijd rollen zwa
re vrachtwagens van de Krlegs-
marine het vissersdorp binnen.
Doel: de inspectie van enkele tien
tallen rijnaken, vlakbij, die boorde
vol munitie moeten zitten. De sche
pen (zonder motor) liggen er al heel
lang en vormen een der NAVO-
opslagplaatsen, zeggen de Zout-
kampers.
De spuisluizen in de Lauwerszeedijk (op het voormalige werkeiland Lauwersoog)! Straks zal hier een vloed
boezemwater van 120 meter breed op de Waddenzee kunnen worden geloosd (naar 5 meter N.A.P.).
buitenom naar ons schip, wat
een verlies aan tijd van een
half uur betekent. Uit red
dingsoogpunt een onhoudbare
situatie. Daar had in moeten
worden voorzien, omdat daar
mensenlevens mee gemoeid
kunnen zijn".
Is eenmaal de weg over de
dijk klaar, ja, dan wordt het
natuurlijk beter, want met een
wagen ben je er zo. Laten we
maar hopen, dat die noodsitua
tie niet te lang duurt.
Schipper S. Zeeman van de
reddingboot Gebroeders Luden:
„Onze woningen in Lauwersoog
hadden al klaar behoren te zijn. Nu
moet de eerste spade er nog voor
in de grond. BIJ alarm schieten we
er een half uur bij in. Da's veel te
veel, als het om mensenlevens
gaat."
De Nederlandse Vereniging voor
Vrouwenbelangen, Vrouwenarbeid en ge
lijk Staatsburgerschap gaat op 25 april de
opening van haar jaarvergadering om-
ranken met enig plechtig en feestelijk
gebeuren. Daar zijn twee redenen voor:
75 jaar geleden werd de eerste Vereeniging
voor Vrouwenkiesrecht opgericht, waaruit
na veel wederwaardigheden de huidige
vereniging stamt en het is in 1969 vijftig
jaar geleden, dat de Nederlandse vrouwen
het actief kiesrecht kragen.
Om half vijf zal die jaarvergadering beginnen
in de kantine van het ministerie van Cultuur,
Recreatie en Maatschappelijk werk. Om half zes
biedt minister Klompé een receptie aan en daar
na zullen de leden en enige gasten in het Haagse
Corona zich aan een diner verenigen met
aansluitend een cabaretprogramma met verras
singen.
Een vrij besloten viering, want het Neder
landse volk zal beslist geen nationale feestdag
op touw zetten voor deze herdenking van de
politieke volwassenheid van de vrouwen.
De vrouw, die politiek carrière maakt, is nog
altijd een uitzondering. Nederland heeft één
vrouwelijke minister, dertien vrouwen in de
Tweede Kamer (150 leden); alle Provinciale Sta
ten tellen op een totaal van 673 slechts 47 vrou
welijke leden, van wie er alleen in Friesland,
Utrecht en Zuid-Holland één lid is van het colle
ge van Gedeputeerde Staten. En er zijn nog geen
twintig vrouwelijke wethouders in ons hele
land.
Dit zou nog niet alarmerend behoeven te zijn,
want aan dergelijke functies zit veel werk vast.
Vooral de gehuwde vrouw zal er bezwaren tegen
kunnen hebben, zo'n post te aanvaarden.
Ernstiger wordt het, wanneer ook blijkt, dat
geen enkele politieke partij even veel vrouwe
lijke als mannelijke leden heeft, hoewel onze
bevolking boven de dertig jaar nog altijd een
vrouwenoverschot te zien geeft.
Politiek, zo pleegt men wel te zeggen, is geen
vrouwenzaak.
Maar tegelijkertijd fulmineert minister De"
Block tegen de huisvrouwen, die niet prijsbe
wust, de BTW-prijsverhogingen uit de hand la
ten lopen. Die prijsbewustheid is namelijk een
typisch stukje politiek bewustzijn. Een vrouw,
die weet waar het om gaat, zal stelling nemen
tegen ongeoorloofde prijsverhogingen.
Politiek is eenvoudig een deel van het
staatsburgerschap, waaraan een goed burger en
dat moet de vrouw, evenzeer zijn als de man,
zich niet onttrekken mag. We leven in een door
mannen geregeerde maatschappij. Men kan zich
afvragen in hoeverre die mannen enig begrip
hebben van het oordeel van de vrouwen, indien
dat oordeel nauwelijks uitgesproken wordt.
In elk gezin met opgroeiende kinderen speelt
in ons land het probleem van de ongelijke
schooluren en -vakanties. Het zijn de moeders,
die de moeilijkheden, welke hieruit voortvloeien,
moeten opvangen. Maar in welke gemeente heb
ben de vrouwen door zitting te nemen in school
besturen, door mee te spreken in de politieke
partijen, waaruit tenslotte toch de gemeentera
den en andere vertegenwoordigende lichamen
gevormd worden, ooit een actie ondernomen om
verbeteringen te bereiken?
Het zijn echt niet alleen „die mannen, die
maar wat aanmodderen..."; het zijn evenzeer de
zich afzijdig houdende vrouwen die niets
constructiefs bijdragen, en aan wie het verweten
kan worden dat veel waarover de burger mop
pert onveranderd blijft.
De meeste politieke partijen staan open voor
de vrouwen en stimuleren zelfs graag het deel
nemen van de vrouw aan de meningsvorming.
De tijd, dat er gedacht en gesproken werd over
een „Vrouwenpartij" is gelukkig voorbij. Zo'n
partij zou geen zin hebben, want politiek is een
zaak van levensbeschouwing en niet van
geslacht
Maar vijftig jaar kiesrecht hebben de vrou
wen, een kleine groep uitgezonderd, bepaald niet
politiek geïnteresseerd gemaakt en als gevolg
daarvan niet politiek geschoold.
Nu o.a. op alle nijverheidsscholen het vak
maatschappijleer zijn intrede heeft gedaan, is er
een nieuwe kans, ook de meisjes enig begrip bij
te brengen van de verantwoordelijkheid van de
burger. Politieke keuze is een deel van die ver
antwoordelijkheid.
Er wordt druk gediscussieerd over de wense
lijkheid en de onwenselijkheid van arbeid van
de gehuwde vrouw; er verscheen een rap-
port-Hofstra over de belastingplicht van de wer
kende gehuwde vrouw; er wordt geprotesteerd
tegen de nieuwe wijken, waar alle leven en
levendigheid ontbreekt; er wordt geroepen om
crèches, kinderspeelplaatsen; er wordt gemop
perd over vervuiling van lucht en straten: ge
twist over de pensioneringsleeftijd, allemaal
zaken waarbij de vrouw nauw betrokken is,
dikwijls méér nog dan de man.
Het zijn echter steeds weer de mannen, die de
rapporten opstellen. Hoogstens wordt voor de
vorm één vrouw aan een commissie van onder
zoek toegevoegd. Heel vaak ook nog, nadat het
Nederlands Vrouwen Comité of een enkele vrou
wenorganisatie heeft gewezen op de lacune.
Veel hebben de vrouwen in deze afgelopen
vijftig jaar niet- met haar kiesrecht gedaan in
verhouding tot wat het had kunnen wezen.
Juist daarom is het goed, dat toch aandacht
aan dit merkwaardig jubileum wordt gegeven.
Misschien stimuleert het een beetje om het in de
volgende vijftig jaa*.* beter te willen gaan doen.
ALEXANDRA
Het overkomt iedereen wel eens dat een verdiende nacht
rust wordt verstoord door een droom. Met kloppend hart en
klam voorhoofd ligt men in het donker voor zich uit te staren,
speurend naar de werkelijkheid. Op zo'n ogenblik wordt de
droom als een duidelijke onderbreking van de nachtelijke rust
ervaren. Recente onderzoekingen hebben echter uitgewezen
dat deze opvatting van slapen en dromen verouderd is.
Het was reeds lang bekend
dat de slaap even noodzakelijk
is voor het menselijk bestaan
als het dagelijks voedsel. De
mens brengt gemiddeld twintig
jaar van zijn leven in slapende
toestand door. En toch is het
een van de minst onderzochte
verschijnselen. De voornaamste
reden is dat de onderzoekers
geen methode kenden om zich
in diit probleem te verdiepen. Er
waren weinig instrumenten en
technieken om slapen en dro
men aan een wetenschappelijk
verantwoord onderzoek te on
derwerpen. De laatste jaren is
dit echter totaal veranderd. Al
ken al in de Verenigde Staten
k»taan er 25 slaaplaboratoria.
Elke avond melden zich vrij
willigers vnl. studenten
voor de slaapproeven. Nadat zij
zich verkleed hebben, worden
zij „uitgerust" voor de nacht.
Dit betekent dat kleine electro-
den op verscheidene delen van
het lichaam worden bevestigd
die de polsslag, bloeddruk, oog
bewegingen, ademhaling en
hersenactiviteit registreren.
Daarna gaan de vrijwilligers
naar bed in een rustige kamer
van het laboratorium. Buiten
worden de lichaamsgegevens
opgevangen en geanalyseerd
door de artsen.
Een van de meest opvallende
resultaten van deze proefne
mingen was dat de onderzoe
kers een regelmaat ontdekten
in het slaappatroon. Om de
zestig a negentig minuten ver
toonden de slapers korte perio
den van snelle oogbewegingen,
die uiterlijk twintig minuten
duurden.
Dr Eugene AserinskV van de
Universiteit van Chicago kwam
toen op de gedachte dat dit mo
gelijk in verband zou kunnen
staan met het dromen. In de
weken die toen volgden, werd
dr Aserïnksky zeer impopulair
bij de vrijwillige slapers. Om
zijn idee op de waarheid te
testen, maakte hij hen steeds
wakker wanneer de instrumen
ten snelle oogbewegingen re
gistreerden. Het bleek dat vrij
wel iedereen op dat moment
droomde en zelfs in staat was
tot in de details het na te ver
tellen.
Ter controle maakte dr Ase-
rinsky oök enkele slapers wak
ker, die geen snelle oogbewe
ging vertoonden. In bijna alle
gevallen zeiden zij niet ge
droomd te hebben op het mo
ment van wakker worden. Deze
resultaten werden later be
vestigd door ander onderzoe
kers van over de gehele wereld.
Hiermee werd duidelijk aange
toond dat ieder mens drie tot
vijf keer per nacht droomt,
ofschoon de meeste mensen de
volgende ochtend zich hiervan
niets meer kunnen herinneren
en daarom volhouden in het ge
heel niet te hebben gedroomd.
Tijdens deze proefnemingen
werd tevens geconstateerd dat
andere lichaamsfunkties zoals
bloeddruk, ritme van hartslag
en ademhaling zich gedurende
de droomperiode eveneens wij
zigen. Zij dalen in de eerste
twee uur van de slaap totdat
het diepste stadium is bereikt.
Daarna stijgen ze weer met uit
zondering van de perioden
waarin de snelle oogbewegingen
optreden.
Dr William C. Dement, ver
bonden aan de Stanford Uni
versiteit in Californië, bracht
het onderzoek naar de slaap- en
dr oomgewoonten een grote stap
verder. Er was reeds aange
toond dat mensen die één of
twee nachten niet of zeer slecht
sliepen, snel uit hun humeur
raakten, zich minder goed kon
den concentreren, vergeetachtig
werden en soms hallucinaties
kregen. Deze veranderingen in
de menselijke geest waren van
tijdelijke aard; zij verdwenen
zodra men weer genoeg sliep.
Met dit uitgangspunt begon
dr Dement te experimenteren
op de vrijwilliger? Elke keer
wanneer ze droomden, maakte
hij hen wakker. Dit ging nacht
op nacht door. Het was opmer
kelijk dat naarmate de proef
vorderde de vrijwilligers meer
neiging hadden om te dromen
Doch door hen steeds wakker te
maken, slaagde dr Dement erin
dit te voorkomen.
Na enkele dagen vertoonden
zij de zelfde verschijnselen als
die werden aangetroffen bij pa-
tienten met slaapstoornissen:
humeurig, vergeetachtig enz.
Een verlegen student maakte
met iedereen om het minste of
geringste ruzie.
De eerstvolgende nacht dat
zij ongestoord mochten slapen,
droomden de vrijwilligers fre
quenter dan anders alsof zij
verloren dromen moesten inha
len. Volgens dr Dement is dit
een belangrijke aanwijzing dat
dromen evenals slapen een
noodzakelijkheid is.
Op grond van deze en vele
andere waarnemingen, kwamen
de onderzoekers tot de con
clusie dat de droom niet
beschouwd kan worden als een
verstoring van de nachtrust. In
tegendeel: alleen de slaap ge
combineerd met de droom geeft
de rust voor lichaam en geest.
Een van de theorieën omtrent
het verschijnsel dromen houdt
verband met de functies van de
hersenen. De gehele dag doet de
mens een oneindig aantal in
drukken op die systematisch in
de hersenen worden opgeslagen.
Een deel daarvan heeft hij re
gelmatig nodig: bijv. informa
tie omtrent de uitoefening van
het beroep, omgang met de
familie thuis en bekenden in de
werkkring, het dagelijks ver
keer, enz.
De hersenen vormen een
soort computer die alle infor
matie-eenheden (bits) schift,
opslaat en zo nodig te
voorschijn haalt. Zonder dat de
mens dit beseft, gebeurt dit tal
loze keren op een dag. Een be
paalde situatie (bijv. een
gesprek met de werkgever over
een salarisverhoging) is dan te
vergelijken met een programma
waarop de hersencomputer rea
geert door de benodigde infor
matie te verschaffen (bijv.
meest effectieve gedrag tijdens
het gesprek, plannen voor de
toekomst, eigen wensen en mo
gelijkheden van de onderne
ming). Dit zijn alle informaties
die in vroeger tijden eens ter
kennis zijn gekomen van de
werknemer en die toen zijn op
geslagen in de hersenen.
Ook 's nachts staat de compu
ter niet stil. Uit de onderzoe
kingen zijn de fijne details nog
niet te voorschijn gekomen,
maar het blijkt dat om het an
derhalve uur er een bepaalde
hersenactiviteit optreedt waar
door zekere informaties naar
voren worden geschoven.' Dit
wordt men zich dan bewust in
een droom. Dromen is dus niets
anders dan het opnieuw bele
ven van indrukken die in de
hersenen zijn opgeslagen.
Er zijn onderzoekers die me
nen dat dromen een opvoeden
de waarde heeft. In heel veel
gevallen droomt men van situa
ties (uit bomen vallen, onder
een auto komen) die men in het
werkelijke leven tracht te voor
komen. In de droom
waarschuwt de computer a.h.w.
voor gevaarlijke ondernemin
gen zodat men overdag hiervoor
is gewaarschuwd.
Een andere categorie dromen
zou het gevolg kunnen zijn van
extra-doses indrukken (bijv een
vakantiereis, belat grijke mo
menten in het leven).
Deze theorieën willen nog
niet zeggen dat de onderzoekers
het verschijnsel slaap en droom
reeds geheel hebben doorgrond.
Er blijven nog vele vragen
over. Op welke manier .kan
men dromen beïnvloeden? Is
dit een methode die aan te be
velen is bij de behandeling v«n
gestoorde patiënten?
De onderzoekers bij de slaap
laboratoria gaan met hun werk
voort. Nog menig keer zal een
vrijwilliger wanneer hij hoopt
op een ongestoorde nacht, on
verwacht «"T-'fln wwekt.
PAUL VAN LANGSTRAAT
