Een moeder vloo
haar Gewonde
naar
zoon
.REDELIJK' TOT
NOGAL MOEILIJK'
Gratis
bloemen-
cheques
Tsjechos lowaakse verraders
door partij in eer hersteld
Ongunstige ervaringen
met kwekelingen"
Mooie geste Co-op
Protestdoor
soldaten mag
Ds. Elias Choery
uit Israël
gewezen
IN ARNHEM
Enquête over
burgemeester
NEC ongerust
over de export
„EERLIJKE
KAMERADEN"
Akkoord over
fooi-inclusief
svsteem taxi's
Eindexamens aan de gang van
gymhbs, havo en mulo
SCHERVEINf
GOEDE START
LEUK
LEVENSDUUR MACHINE
SCHEIDING
EN VERDER
Toestel stort nee?
in Kongo: 45 doden
13
DONDERDAG 17 APRIL 1969
Van onze speciale verslaggever Link van Bruggen
Vreugdetranen op vliegveld van Adelaide
BIRDWOOD Al een paar minuten na de ontroerende ont
moeting van een moeder uit Hoogvliet met haar bij een verkeers
ongeluk in Zuid-Australië zwaar gewonde zoon waren de eerste
vreugdetranen gedroogd.
De zon stond hoog boven het vliegveld van Adelaide, toen Abra
ham van Vliet (34) op krukken naar de trap van de Viscount strom
pelde, waarin zijn moeder, Zwaantje van Arnhem (59; zij huwde
voor de tweede maal na het overlijden van Abrahams vader), het
ogenblik nauwelijks kon afwachten, waarop zij haar oudste kind
weer in de armen zou sluiten.
Aanvankelijk zag het er naar uit
dat daar niets meer van komen zou.
Abraham, die tot 1957 met zijn
vrouw Geertje aan d^ Groenedijk 240
in Rhoon woonde, werkte als vracht
autochauffeur in de bosbouw in de
buurt van Adelaide in Zuid-Austra
lië.
Eind september 1968 kwam bij me
vrouw Van Arnhem aan de Alsem-
straat 276 in Hoogvliet het ontstel
lende bericht dat haar zoon sterven
de was. Als gevolg van een plotse
linge breuk in de stuurinrichting van
zijn auto was hij met tien ton lading
aohter zich in een ravijn terechtgeko-
In het ziekenhuis van Adelaide
zweefde Abraham lange tijd tussen
leven en dood. Zijn benen waren op
verscheidene plaatsen gebroken. Hij
had een heupfractuur, een zware her
senschudding en nog zo het een en
ander kwetsuren, die bij elkaar
levensgevaarlijk waren. Wekenlang
vochten artsen en verpleegsters te
gen de zo diohtbij staande dood
Brief
Begin januari nog kreeg mevrouw
Van Arnhem een brief, waarin stond
dat Abraham als hij ooit zijn bed
zou mogen verlaten voorgoed inva
lide zou blijven. Nu, drie maanden
later, ziet het er naar uit dat hij
ttraks weer licht werk zal kunnen
verrichten.
„Het is een wonder," zei zijn dok
ter tegen mij. „Jullie Hollanders zijn
wel doorzetters. Ik heb veel respect
voor Abraham van Vliet."
Het spreekt vanzelf dat mevrouw
Van^ Arnhem sinds het ongeluksbe
richt rust noch duur kende. Zij wilde
naar haar zoon. Al geruime tijd was
zij voor die kostbare reis aan het
sparen.
«Zij was lid van de vereniging Inter
CO-OP Kontakt een sociale organi
satie, die zich onder meer ten doel
stelt de banden tussen emigranten en
hun familieleden overzee nauwer
aan te halen. Een van de manieren,
waarop het ICK dit doel bereikt, is
Inwisselbaar
bij alle
Fleurop
bloemisten
ff
DEN HAAG Het verbod voor üle
militairen van het depot electronisch
materieel van de Luchtmacht in Eist
(U.) inzake de oranje plakstrook
„protest", is door de commandant on
gedaan gemaakt.
Volgens minister De Toom verkeer
de de depotcommandant in de me
ning dat de accijnsverhoging, waarte
gen zich deze protestactie richt, deel
uitmaakt van reeds door het parle
ment aanvaarde maatregelen ter dek
king van de lopende begroting.
Uit dien hoofde, aldus de minister,
achtte hij het niet juist dat personeel
in dienst van de overheid tegen deze
maatregel zou protesteren, temeer
daar deze auto's ook worden gebruikt
voor het maken van dienstreizen.
Minister Den Toom onderschrijft
de mening dat door het inmiddels
gecorrigeerde optreden van de com
mandant „de vrijheid van me
ningsuiting van de militairen werd
beperkt".
het organiseren van goedkope char-
terreizen naar emigratielanden.
Minimum
Toch kostte een retour Australië
mevrouw Van Arnhem nog altijd het
minimum, dat de regering in Canber
ra voor emigrantenouders toestaat.
Dat is de helft van het normale lijn
diensttarief, namelijk 2400 gulden.
„Zoveel geld had ik nog niet bij
elkaar," vertelde mevrouw Van Arn
hem.
CO-OP Nederland, die de charter
vluchten voor het ICK regelt, hoorde
van het geval en vulde de reissom
aan. En zo vertrok een gelukkige
moeder op 25 maart met een van de
KLM gecharterde DC-8 van Schiphol
naar Australië.
Een dokter, die tijdens deze emotie
volle vluchten altijd aan boord is,
verklaarde:
„Mevrouw Van Arnhem heeft een
hartkwaal, die in normale gevallen
tot grote voorzichtigheid zou nopen.
Maar in dit geval kan het, geloof ik,
geen kwaad. Integendeel, het zal
haar veel goed doen."
Auto
Op verzoek van het ICK had het
Australische ministerie van immigra
tie een auto beschikbaar gesteld om
de heer en mevrouw Van Vliet en
hun zeven kinderen naar het vlieg
veld van Adelaide te rijden. De ont
moeting was schier onvergetelijk.
Abraham vertelde zijn moeder dat
hij in Australië van alle kanten ge
holpen wordt. Zo krijgt hij een be
hoorlijke uitkering, terwijl zijn kerk
in Birdwood hem gratis een woning
ter beschikking heeft gesteld.
„Ongelooflijk dat moeder ge
komen is," lachte hij. „Het zal
mijn verdere herstel echt veel
goed doen."
RAMALLAH (Bezet Jordanië)
Dominee Elias Choery, van de Angli
caanse Kerk in Rammalah, die na de
aanslag op een supermarkt in Jeruza
lem, op 21 februari, werd gear
resteerd, is vanmorgen vrijgelaten en
naar Jordanië uitgewezen.
Elias Choery werd in hechtenis ge
nomen en beschuldigd van mede
plichtigheid aan de aanslag.
Eveneens naar Jordanië uitgewezen
is de directeur-geneesheer van een
Arabisch ziekenhuis in Jeruzalem,
die ook werd gearresteerd, onder
verdenking van medeplichtigheid aan
de aanslag.
Abraham van Vliet, samen met zijn i
moederzijn echtgenote en zijn zeven
kinderen op het zondoor stoof de
vliegveld van Adelaide.
(Van onze correspondent)
ARNHEM Wat voor burge
meester wensen de ingezetenen zich?
I Teneinde een antwoord op die vraag
te kunnen geven, zullen in Arnhem,
waar die kwestie aktueel is omdat
j burgemeester Chr. G. Matser binnen
kort aftreedt, dertig toekomstige so
ciologen en politicologen van de Nij
meegse universiteit een enquête hou
den. Arnhem is daarmee de eerste
Nederlandse stad waar een dergelijke
opiniepeiling wordt gehouden.
Het idee voor de enquête werd ge
lanceerd door de afdeling van D'66
en de PPR. De doctorandi L. Wecke
en T. Noldus van het Instituut voor
Politieke Wetenschappen in Nijme
gen zorgen voor de uitvoering, waar
bij door de afdeling bevolking van de
gemeente Arnhem wordt geholpen
door kaartjes uit haar kaartbakken
ter inzage te geven. Bovendien komt
er een gemeentelijke subsidie van
duizend gulden.
Onder de ruim deftig vragen die de
ongeveer zeshonderd te benaderen
Arnhemmers moeten beantwoorden
zijn o.m.Moet de burgemeester de
zelfde politieke overtuiging hebben
als de meeste Arnhemmers?; moet
het een plaatsgenoot zijn?; hoe oud
mag hij ongeveer zijn? en: moet hij
lid zijn van een partij?
En passant wordt ook gevraagd of
de ondervraagden voorstander zijn
van een gekozen minister-president
of niet.
UTRECHT De Stichting Neder
landse Export Combinatie, waarin
tweehonderd middelgrote bedrijven
uit alle branches en uit alle delen
van het land samenwerken, heeft de
Tweede Kamer een brief gestuurd
omdat zij meent dat export en wel
vaart in gevaar komen als de ver
keersbelastingen nog verder worden
opgeschroefd.
De NEC stelt dat de helft van ons
nationaal inkomen wordt bepaald
door de resultaten van de export
waarmee nu al een omzet van dertig
miljard gulden wordt bereikt, terwijl
volgens berekeningen van de NEC in
1973 een jaargemiddelde van vijftig
miljard zal worden gehaald.
De organisatie maaikt zich bezorgd
over de toekomstige uitvoerpositie
van het Nederlands produkt als de
door de regering voorgenomen verho
gingen van benzine-accijns en de mo
torrijtuigenbelasting zouden worden
geëffectueerd door een beslissing van
de volksvertegenwoordiging.
PRAAG Het uitvoerend
comité van het Tsjechoslo waakse
partijpresidium heeft een reeks
hoge partijfunctionarissen, die
algemeen door de Tsjechoslo-
waakse bevolking als verraders
of collaborateurs worden gezien,
„eerlijke" en „partijgetrouwe
kameraden" genoemd.
In een gisteravond uitgegeven
verklaring zegt het comité dat elke
belastering van deze functionaris
sen ongemotiveerd is en dat de
verantwoordelijke mensen voor
deze „onware beweringen" hun
„gerechte straf" zullen krijgen.
Als slachtoffers van de laster wor
den genoemd de voormalige presidi
umleden Vasil Bila, Frantisek Brabi-
rek, Drahomir Kolder, Jan Piller,
Emil Rigo en Oldrich Svestka, de
kandidaat-leden Jozef Lenart en An-
tonin Kapek, alsmede de secretaris
van het centraal comité Alois Indra
en de voorzitter van de commissie
voor controle en revisie Milos Jakes.
EENHEID
In het belang van een maximale
eenheid in haar gelederen moet de
partij ervoor zorgen, dat geen partij
lid om zijn huidige of vroegere
ideeën wordt vervolgd zolang deze
niet partijvijandige of in strijd met
de wet zijnde handelingen betreffen,
aldus de verklaring.
Aan de vooravond van de met
spanning en bezorgdheid tegemoetge-
ziene zitting van het centrale comité,
heeft de toestand in Tsjechoslowakije
zich gisteren verder toegespitst.
Uit goedingelichte kringen wordt
gemeld, dat de conservatieve groep in
het comité een ontwerp-resolutie voor
bereidt die de invasie van de vijf
Warschaupactlanden op 21 augustus
Het gebeurt niet vaak, dat een
Hagenaar wil toegeven iets in
Amsterdam gehaald te hebben.
Maar ditmaal plukte ik toch wat in
de hoofdstedelijke tuin, dat niet al
ledaags is.
Ergens in een grachtenhuis zaten
we te keuvelen toen één opeens een
alarmkreet slaakte: „De parkeerme-
ter...."
Daar beneden moest een parkeer-
meter zowat op rood staan en in een
onverklaarbaar gedienstige bui bood
ik aan wel even een kwartje te gaan
offeren.
Het werd dankbaar aanvaard
maar halverwege de trap had ik al
spijt.
Herinnerde me opeens, dat het
niet mocht. Kwartje instoppen op
oud plaatsje. Dat komt er van als je
geen autorijdster bent, dan leer je
de fijne kneepjes nooit.
Naar boven gaan en zeggen: „Doe
het zelf?"
Het zou wel een ontluistering zijn
van mijn mild medeleven. Doorzet
ten maar liever. Ik had toch ogen in
mijn hoofd en als ik een agent op de
gracht zag, nou dan stopte ik géén
kwartje in de meter voordat hij
verdwenen zou zijn!
Speurend tuurde ik langs auto's,
water en huizen. Geen uniform te
Het was zelfs heel stil, alleen een
middelbare heer liep te slenteren.
Ik stoof naar de paikeermeter en
drukte het kwartje in de gleuf. Nu
moest de wijzer toch terugvliegen
en zijn minutenloop weer beginnen?
Maar de wijzer deed niks. Stond
alsmaar op dat hatelijk rood.
De maneer was vlakbij, maakte
Wim
een zwaaigebaar en riep: „Nee
maar, jij hier? Da's lang geleden...."
Het kon alleen tegen mij zijn, heel
vaag drong er een ander gezicht in
mijn geest op. Een gezicht vele vele
jaren jonger, maar toch... het moest
Wim zijn. Wim van school, een bank
voor me. Ongelooflijk...
We schudden elkaar de hand,
maar toch bleef ik weigerachtige
parkeermeter belangrijker vinden.
„Help eens... ik heb er een kwart
je in gedaan, maar dat ding blijft
op rood staan. Ik heb er geen
verstand van. Rij niet..."
Wim keek, schudde, duwde, druk
te. Rood bleef rood.
Toen gaf hij een formidabele trap
tegen het apparaat, dat prompt in
zijn binnenste ging rommelen en
met een wijzerzwaai het kwartje
blijkbaar doorslikte.
Schuw keek ik de gracht langs,
stel je voor dat er nu juist een
agent was verschenen. Ik voelde ons
strafbaar tot in hoge graad.
,En vertel nou eens", vroeg Wim.
Ik vertelde en vroeg ook het obli
gate omtrent zijn levensloop.
Vrouw, kinderen, alles best..
„En wat voor baan?" Ik had geen
flauw idee, welke baan bij Wim zou
passen.
Hij stak zijn duim omhoog en
glunderde: „Zo, ik ben hier in
Amsterdam al twintig jaar bij de
politie....!"
1968 praktisch legaliseert. De resolu
tie zou vaststellen dat er al voor dat
tijdstip anti-socialistische en con
tra-revolutionaire krachten in Tsje
choslowakije waren die het commu
nistische regime omver wilden wer
pen.
Geheimzinnigheid heerste ook
gisteren nog over het eventuele be
zoek van partijsecretaris Dubcek aan
Moskou. Naar in Praag verluidde, be
vindt hij zich nog steeds in zijn land.
UTRECHT Uiterlijk 1 september
1970 zullen de meters van alle taxi's
en huurauto's de ritprijs inclusief de
fooi aangeven op basis van vijftiên
procent.
De drie vervoersvakbonden hebben
daarover met de werkgeversorganisa
ties FNOP en KNVTO óvereenstem-
ming bereikt.
Andere eisen van de werknemers
onder meer met betrekking tot de
arbeidstijd zijn blijven liggen,
maar de bonden zijn toch akkoord
gegaan met de nieuwe cao omdat zij
aan de opruiming van het fooiensys
teem voorrang hebben gegeven. De
nieuwe cao is voor twee jaar afgeslo
ten.
Den Haag is van de nieuwe cao
uitgezonderd, omdat de Haagse taxi-
en huurautobedrijven iedere verbete
ring weigeren tot de invoering van
het fooi-inclusiefsvsteem. Hun argu
ment is, dat'zij daarvoor geen „ruim
te" hebben vanwege de hoge kosten.
Rotterdam en Amsterdam kenden hel
inclusief-svsteem al.
(Van onze onderwüsredacteur)
Het stokoude verhaal dat in deze tijd van het jaar de ene helft van
het land geëxamineerd wordt door de andere, is wat te sterk. Voor alle
scholen, opleidingen en cursussen bjj elkaar zullen er, schat ik, een paar
honderdduizend mensen achter de tafeltjes komen. Voor gym, h.b.s.,
m.m.s., havo, mavo, handelsdag- en avondscholen zyn er dit jaar ruim
32.000 kandidaten; voor de mulo-examens ruim 54.000. Toch nog wel flinke
aantallen, maar men kan zich troosten met de gedachte dat Nederland
met een examenbedryf van een dergelyke omvang niet alleen staat.
De Milanese professor Aldo Agazzi die voor de Raad van Europa een
boekje heeft geschreven over „The educational aspects of examinations",
noemt het een internationaal probleem dat het onderwijs te sterk in het
teken van de examens wordt gezet. Wie als rechtgeaard Nederlander
meent dat de wereld om alle goede en slechte dingen van ons land draait,
kan er even van opkijken wanneer hij in deze uitgave leest dat Frankrijk
bij zijn diverse beroepsopleidingen meer dan 500 getuigschriften kent
waarvoor examen wordt
Gisteren zijn de schriftelijke eindexamens voor gymnasium en h.b.s.
begonnen. Voor de gymnasiasten was er na het Latijn dat per school ge
kozen wordt (alpha) en de algebra (bèta) een Engelse vertaling. Twee uur
voor een stuk (juister: naar) Herbert Read, die de kandidaten heeft voor
gehouden dat potscherven meer geschiedenis vertellen dan de namen van
slagvelden. „Redelijk" tot „nogal moeilijk" (the test of time -items of
knowledge -tentatively) luiden enkele commentaren bij deze vertaling.
De h.b.s.-kandidaten waren in dezelfde tijd eveneens bezig met Engels.
Lord James of Rusholme heeft het vorig jaar in „The Guardian Weekly"
een rozig beeld opgehangen van de positie van de studenten aan de uni
versiteit van York en daar mochten 18:417 h.b.s.'ers nu hun krachten op
beproeven.
„Heel aanvaardbaar", hoor ik van deze tekst. Maar'ook: „Aan de
moeilijke kant; de leerlingen moesten wat weten van de universitaire
vraagstukken". Zo hebben de repressief-tolerante onderwijsmanagers met
hun botte aanpassingscynisme de studentenproblematiek nu ook al weer
ingelijfd in het supersysteem van de selectie ten gerieve van de autoritaire
technostructuur.
HBS-B deed gisteren ook 2Va uur algebra hetzelfde werk als gym
r bèta. Al een aantal jaren begint het examen voor de B's met algebra.
Bij de start hebben velen nog de meeste last van hun zenuwen en het is
dus heel wat waard als het eerste vraagstuk de kandidaten op hun gemak
stelt. Dat was dit keer het geval.
Het tweede vraagstuk was volgens deskundige zegslieden „ook wel
te doen". Het derde bevatte een geniepigheidje en bij het vierde was het
laatste deel niet eenvoudig. Samenvattend oordeel van verschillende kan
ten: „Dit werk moet redelijk gemaakt kunnen zijn." Zo'n verklaring van
de zijde der leraren houdt niet in dat alle kandidaten alles goed zouden
hebben. Men spreekt van „een 7 voor de gemiddelde leerling". (Ter infor
matie: de gemiddelde leerling is een dubieuze figuur die zich op verschil
lende plaatsen in het onderwijs ophoudt).
Van de opgaven voor Handelswetenschappen Ia. waar h.b.s.-A zich
3 uur aan gewijd heeft, wordt de laatste de lezers hierbij als huiswerk
aangeboden. Volgens mijn zegslieden moet iedereen deze opgave kunnen
maken.
Dezelfde serieuze bronnen kenmerken de drie opgaven tezamen als
„leuk, hier en daar aan de pittige kant". Zij erkennen wel dat leerlingen
op de „leukheid" van het lezen soms een andere kijk hebben dan hun
leermeesters.
Een industriële onderneming gaat over tot de produktie van een
nieuw artikel. Bij die produktie wordt de gebruikte grondstof door een
enkele machine tot eindprodukt bewerkt. Dc machine werd eind 1967 voor
90.000,- aangeschaft en begin 1968 in bedrijf genomen.
In de onderneming wordt per jaar 50 weken gewerkt, waarbij de week
5 werkdagen heeft van elk 8 uur. Gedurende 10°/o van deze tijd kan de
machine in verband met onderhoud en reparatie niet gebruikt worden.
De normale bezetting wordt uitgedrukt in machine-uren.
Men taxeert de technische levensduur van de machine op 10 jaar en
de economische levensduur op 8 jaar.
a. Wat verstaat men onder de technische levensduur van een duur
zaam produktiemiddel?
b. Wat verstaat men onder de economische levensduur van een duur
zaam produktiemiddel?
c. Noem twee oorzaken die ertoe kunnen leiden dat de economische
levensduur korter is dan de technische levensduur.
d. Op welke levensduur van de machine moet het afschijvingsplan
gebaseerd worden? Licht het antwoord toe.
e. Bereken de afschrijvingskosten per machine-uur in 1968; bij deze
berekening moet de restwaarde op nihil worden gesteld.
Na afloop van 1968 blijkt een verlies door onderbezetting van 1.000,-,
uitsluitend bestaande uit afschrijvingskosten van deze machine, is geleden.
f. Bereken de werkelijke bezetting in 1968, uitgedrukt in machine
uren.
Vandaag was het de eerste examendag voor 27.500 a-kandidaten van
het openbaar en protestants-christelijk mulo.
„Het doel van de roomsche school is de roomsche opleiding en daar
het middel ondergeschikt moet blijven aan het doel is een roomsch
examen noodzakelijk." Op grond van deze „argumentatie" hebben öe
katholieke mulo-scholen in het begin van de jaren twintig een eigen
examen gekregen.
De geestelijk adviseur van de katholieke mulo-organisatie, „over
tuigd van het groot godsdienstig-zedelijk belang van een roomsch
examen", heeft met steun van het episcopaat destijds een stukje ver
zuiling weten door te drukken.
De geschiedenis moet voor de jeugd die nu examen doet, ongelooflijk
klinken: de grote meerderheid van de katholieke mulo-mensen was
helemaal niet voor de afscheiding: een broeder uit Maastricht vroeg
laconiek wat „rooms examineren" was maar „uit een gelovige over
tuiging die tot volgen maande, legde men zich ten slotte toch neer bij
de wens van het doorluchtig episcopaat".
Tot op heden werkt dit door: de 19.000 a-kandidaten van het r.k.
mulo-examen komen pas volgende week dinsdag op. Komende maandag
is er wel een onverzuild b-examen. Verder maakt men zich over de
scheiding niet erg druk meer: de hele opzet van de mulo-examens loopt
op zijn voorlaatste benen als gevolg van de invoering van de Mammoet
wet.
zeggen de aanwijzingen voor de mulo-correctoren bij de vreemde
talën: „Wordt de indruk gewekt dat een kandidaat een moeilijkheid
tracht te ontwijken door onduidelijk schrift, dan wordt puntenaftrek toe
gepast."
Het is maar dat men het weet.
UTRECHT „Inspraak en mede
zeggenschap zijn slechts mogelijk als
men verantwoordelijkheid aanvaardt.
Omgekeerd kan men geen verant
woordelijkheid verwachten als men
geen inzicht en medezeggenschap
geeft. Klachten over toenemende
overschilligheid slaan dan ook terug
op onze vergaande gebureaucratiseer
de orde. Ons maatschappijstelsel en
onze opvoeding kweken onverschilli
ge massa's en drijven anderzijds een
kleine elite tot fel protest tegen de
ontmenselijking en ontkerstening van
onze samenleving."
Het socialistische Tweede-Kamer
lid C. Egas zei dit gisteren tijdens het
congres Democrazy van twëe jubile
rende studentenverenigingen in
Utrecht.
Onderwijs
De heer Egas zei zich weinig voor
te stellen van de bijdrage van het
onderwijs aan de opvoeding tot de
mocratie. „Wat het lager onderwijs
betreft, moet ik helaas vaststellen dat
de ervaringen die anderen en ik heb
ben opgedaan met leerlingen van de
kweekscholen, ongunstig zijn. Hun
interesse in creatieve activiteit is
vaak zeer gering, evenals hun geloof
in participerende democratie. De pro-
dukten die de kweekscholen afleve
ren, zijn weinig bevredigend", meen
de het Kamerlid.
Hij dacht dat de middelbare scho
len nog overwegend zijn gericht op
„intellectualistische dressuur", met
weinig ruimte voor intellectuele en
manuele expressie en zeer weinig
participatie van leerlingen. Het is
overbodig te zeggen dat het universi
taire onderwijs de studenten nog in
verregaande mate als onmondigen be
handelt, geen beroep doet om hun
creatieve vermogens en verant
woordelijkheid".
KINSJASA Alle 45 inzittenden
zijn gisteren om het leven gekomen
bij het verongelukken van een vlieg
tuig van de Kongolese luchtmacht in
de rivier, de Kongo, vlak bij da
hoofdstad Kinsjasa.
