PUBLIEK WAS NOG NIET
PRIJSBEWUST GENOEG
Commentaren
Uit de Haagse hof geplukt
18 1
19
Uniecollecte bracht
383.000 gulden
op
Mondigheid werknemers
in versneld proces
HTRFPHT met show LEEFBAARHEID BINNEN DE SCHAALVERGROTING
De Block: Er kon nog wel wat duurder worden
Crisis door revanche
Afstan cisjager
Prijslijst
Minirijschool
in de zon
MOORDAANSLAG
KOST 21 LEVENS
7
DONDERDAG 10 APRIL 1969
WOENSDAG
16
APRIL
donderdag^
17
april
VRIJDAG
^ATERDAG N
APRII
^^APRILI
U I I IL.UI I I GEOPEND VAN 9 17UUR VOORDELIGE TREIN/TOEGANGBILJETTEN OP DE STATIONS VERKRIJGBAAR
99
(Vervolg van pag. 1)
de regering zal welwillend staan
tegenover een suggestie van de
SER de 130 miljoen, die via de
schorsing van de investeringsaftrek
vrijkomt, te bestemmen voor com
pensaties voor AOW-trekkers en
andere sociaal-zwakke groepen. De
regering stelde eerst voor, een een
malige subsidie op melk te verle
nen;
er is dit jaar nog een aanpassing
met drie procent mogelijk van de
sociale uitkeringen aan de gestegen
kosten van levensonderhoud. Mi
nister Roolvink voegde hieraan toe
dat het looninstrument niet vol
doende is voor een herverdeling
van de inkomens en dat hij daarom
devoorkeur geeft aan spaarloon,
vermogensaanwasdeling en winst
deling.
met de Groep-Harmsen erbij. Ver
worpen werden compensaties voor
loontrekkenden (de befaamde twee
procent) en AOW-trekkers, het ver
bod voor welke prijsverhogende
maatregel van overheid dan ook en
de motie-De Goede om de accijnsver
hoging per 1 juli uit te stellen.
Accijnzi
Inkomens
De 33-jarige Engelsman Bruce Tul-
loh is van plan een nieuw record te
vestigen op de 2380 mijl van Los
Angeles naar New York. Hij wil
deze afstand afleggen in 66 dagen.
Het huidige record slaat op 73 dagen
Op de foto de moedige wandelaar
tijdens de training in Los Angeles.
Uit de auto lachen vrouw en zoontje
hem bemoedigend toe.
Het punt van de inkomensverhou
dingen bleek de grootste grief van
oppositieleider Den Uyl. Hij bereken
de dat de overige inkomens over
twee jaar 2 miljard meer gestegen
waren dan de looninkomens: 4.5 pro
cent reële inkomensverbetering tegen
elf procent stijging van de produkti-
viteit.
Minister Witteveen wildé dit nog
afdoen met het argument dat de re
gering er nu wat tegenover stelt, na
melijk de schorsing van de investe
ringsaftrek van 130 miljoen.
Minister De Block echter trok de
cijfers van Den Uyl in twijfel. Hij zei
te beschikken over nieuwe gegevens
die aantonen dal de verhouding in
1969 tussen deze twee groepen inko
mens precies gelijk is.
In totaal werden vier moties inge
diend, drie door Den Uyl en één door
de democraat De Goede. Ze werden
alle vier verworpen.
Voor de motie van wantrouwen te
gen minister De Block stemden
PvdA, D*66 (wees het hele kabi
netsbeleid af). PSP. CPN, Boerenpar
tij en Groep-Aarden. De rege
ringspartijen stelden dat het prijzen-
beleid kabinetsbeleid was geweest en
dat het niet aanging één minister als
de zondebok te zien.
De andere moties gaven dezelfde
stemverhouding te zien, nu echter
DIRECTEUR VAN RALKUM TEVREDEN
(Van een onzer redacteuren)
UTRECHT De vorig jaar
gehouden collecte van de Unie
School en Evangelie heeft, vol
gens voorlopige tellingen,
383.000 opgebracht voor de
centrale kas van de unie. Dit is
vijfmaal zoveel als in 1967. Daar
naast wordt verwacht, dat er
nog een kleine half miljoen gul
den bij de locale comités en
schoolbesturen is binnengeko
men.
Dit deelde de directeur van het
bureau van de unie, de heer H. van
Balkum, gisteren mee op de 90sle
algemene vergadering van de unie
in Utrecht. Hij zag er een duidelijke
afspiegeling in van de bloei van de
organisatie.
Van het eerste bedrag bestemd
voor leniging van gemeenschappe
lijke noden is o.m. 40.000 gulden
geschonken aan het christelijk schip-
persinternaat in Rotterdam (die
daarvoor een vierde pand kon ko
pen) en 43.OOO gulden aan Barti-
Sportiviteit
Blijkens uw verslag maandag 31
maart van de korfbalwedstrijd Bolnes
Snel, waarin u Bolnes geen uitblin
ker in sportiviteit noemde, is uw re
dactie slecht op de hoogte. De zoge
naamde erecode, dat bij het gebles
seerd raken van een speler, ook zijn
directe tegenstander niet meer aan het
spel deelneemt, wordt niet meer toe
gepast.
Als voorbeeld zou ik de wedstrijd
SMS Bolnes van twee weken gele
den willen noemen. Toen verliet een
Bolnes-speler geblesseerd het veld. De
SMS-tegenstander bleef gewoon
doorspelen. Bolnes verspeelde trou
wens vorig jaar het kampioenschap I
omdat het wél die erecode toepaste.
Persoonlijk geloof ik dat deze ver- 1
ouderde opvatting door veel niet-insi-
ders wordt aangegrepen om de korf
balsport een „ouwe-wijvensport" te
noemen. Bij voetbal zou zelfs over be
lachelijkheid gesproken worden. Op
merkelijk vind ik de regel in uw
verslag: „nodig had Bolnes dit beslist
niet". U laat nu namelijk de sportivi
teit afhangen '-an de stand
Slikkervee J. B. Koutstaal
nzen
De heer Nelissen (kath.v.) zei zijn
standpunt over dé accijnzen te laten
afhangen van het gesprek overheid
-bedrijfsleven over de loon- en
prijsspiraal. Hij nam genoegen met
de toezegging tot compensaties aan
AOW-trekkers. Of dat nu door spoe
dige aanpassing of een aparte maat
regel. van 130 miljoen gebeurt, liet
hem onverschillig.
De heer Den Uyl stelde voor, de
vennootschapsbelasting met één punt
te verhogen in plaats van de accijn
zen. „Dat zou veel meer inflatoir
werken", vond minister Witteveen.
Minister Witteveen zei wel dat het
stringente begrotingsbeleid 1970 (geen
extra groei van de bestedingen) een
grote rol zal spelen bij de bestrijding
van de loon- en prijsspiraal. De be
lastingcorrectie trouwens ook. vond
hij. omdat er sprake is van een reëel
stuk inkomensverbetering.
De heer Goudzwaard (a.r.) kon niet
nalaten nog even op te merken dat
zijns inziens elke bestedingsverrui-
ming. en dat is de teruggaaf van de
belasting, in een tijd van inflatie een
gevaarlijke methode is.
Publiek
meüs in Zeist, die er een duur in
structie-apparaat voor kon aanschaf
fen. Anderhalve ton van de op
brengst is nu besteed aan buiten
landse projecten op het gebied van
christelijk onderwijs.
BVITEISLANID
Deze 90ste vergadering van de
unie was de eerste onder nieuwe
vlag. Voorzitter dr. Rietveld sprak
daarover. „De unie is in zijn nieuwe
gedaante geïntegreerd in de gehele
schoolwereld," zei hij. Een van de
belangrijkste doelstellingen noemde
hij het uitdragen van het christelijk
karakter. Ook in het buitenland, op
welke projecten meer dan in het ver
leden de nadruk wordt gelegd. „De
kerk wordt wel eens gewaarschuwd
voor een introvert bestaan; dat geldt l
ook voor de scholen. Ook in de ont-
wikkelingslanden hebben wij een
taak".
Aan de unievergadering ging voor
af de laatste en 76ste algemene ver
gadering van de Schoolraad voor de
scholen met den bijbel, die 1 januari
1970 zijn taak zal overdragen aan
een bredere besturenraad.
Deze overkoepelt niet alleen het
christelijk kleuter- en basisonderwijs,
maar het gehele christelijk onderwijs
tot en met het voorbereidend weten
schappelijk onderwijs.
Er werd afscheid genomen van
prof. dr. G. P. van Itterzon. die 27
jaar voorzitter is geweest. Dat ge
beurde in hartelijke woorden door
dr. B. Rietveld.
EENHEID
Prof. Van Itterzon zélf noemde de
oprichting van de besturenraad een
belangrijke stap naar meer eenheid
in de wereld van het christelijk on
derwijs. Naast het zoeken naar die
eenheid zag hij overigens nóg twee
belangrijke aspecten van de nieuwe
raad: het christelijk karakter van
het onderwijs in onze veranderende
wereld en het aspect van de verarm
de wereld.
Over dat eerste aspect zei hij o.m.:
„De nieuwe tijd stelt nieuwe vragen,
maar het is een fabel, dat het kin
derhart iets anders nodig zou heb
ben dan het goede bericht van Jezus'
komst op aarde."
Over het tweede aspect:' „Het is
goed, dat de unie zich bezig houdt
met het probleem der arme en rijke
landen. Maar we moeten die armoe
niet te eenzijdig op het zuidelijk
halfrond zoeken. Geestelijk zijn ook
wij mét al onze welvaart enorm aan
het verarmen".
Aan het slot van de vergadering
werd afscheid genomen van de heer
E. H. Timmerman, die jarenlang
uniecommissaris in algemene dienst
was. Hij kreeg een cadeau onder
couvert.
De heer De Block vond dat het
publiek niet voldoende prijsbewust
was geweest en dat dit met het
mislukken van de concurrentie tot de
prijsspiraal geleid had. Hij zei ver
trouwen te hebben in zijn eigen
maatregelen, ook al had de oppositie
dat vertrouwen niet. Hij legde er wel
de nadruk op. dat nu nog geen abso
lute prijsstabilisatie is te venvachten
(voorjaarsgroenten enz.).
De heer Roolvink vanmiddag al
onderweg naar Australië zei dat
de consumentensubsidie betrekking
kan hebben op meerdere eerste le
vensbehoeften.
De heer Goudzwaard pleitte in
eerste instantie ook voor compensatie
aan de kleine zelfstandige. Hij zou
zelfs aanvullende dekking willen ge
ven voor een permanente compensa
tie. Zijn fractie zou terug willen naar
een stelsel van meer geleide loonpoli
tiek als zou blijken dat de loonstij
ging de produktiviteitsstijging te bo
ven gaat.
Hij dacht dat de prijscrisis mede
was ontstaan door de revanchege
dachte van het bedrijfsleven, waarin
werknemers en werkgevers om beur
ten strijden om een zo groot mogelijk
aandeel in het nationaal inkomen.
Hij meent dat de ondernemers een
„voorsprong" hebben.
De a.r. woordvoerder was het eens
met de kritiek van de heer Nelissen
op de prijsverhogende maatregelen
van de overheid zelf. Hij pleitte voor
het laten vallen van de benzine-ac-
cijnsverhoging. De heer Nelissen
dacht dat de overheid zich wel drie
keer moest bedenken alvorens de he
le accijnsverhoging te laten door
gaan. Hij drong aan op bezuinigingen
en temporisering van de over
heidsbestedingen.
Gemeenten
Algemeen werden ook de gemeen
telijke belastingheffingen en tarieven
als prijsopdrijvers gezien De heer
Den Uyl noemde ze in zijn motie en 1
de heer Goudzwaard wilde ze verbie
den voorzover ze uitgaan boven de
normale aanpassingen aan het
kostenniveau.
De schorsing van de investeringsaf
trek was geen punt meer, hoewel
men het betreurde dat de regio het
gelag weer betalen moet.
De heer Van der Mei (c.h.) vroeg
de regering naar het tijdelijk-zijn
van de prijsstop. Door op de tijde
lijkheid de nadruk te leggen, kan
straks een nieuwe prijzengolf
ontstaan, meende hij. Ook hij pleitte
voor een soepeler ontheffingsbeleid
van de prijsstop en hij herinnerde
aan zijn eerder voorstel een Prijs-ad-
viescommissie in het leven te roepen.
Alarmerend
De kern van de bijdrage van de
oppositie was dat de prijsstop te laat
komt. De heer De Goede kon een
hele serie citaten uil vroegere debat
ten geven die hem nu. naar hij zei, in
het gelijk stelden, Indruk maakte het
citaat waarin minister Witteveen De
Goedes verhaal van februari over
een mogelijke prijsstijging van zeven
tot acht procent alarmerend noemde.
De Boer Verlaan was het met Den
Uyl eens dat minister De Block weg
moest, maar alleen „omdat De Block
een prijsstop had afgekondigd".
Den Uyls solo van scherpe opposi
tie leidde tot de conclusie: aan deze
minister, die steeds in de weer is
eeweest tegen de prijsstop. durven
we de uitvoering van de maatregel
niet toevertrouwen. „De Block moet
gaan. dan kriigt minister Witteveen
ook wat heter tegenspel".
Het kabinetsbeleid als geheel: „niet
samenhangend, zig-zag. geen spoor
van een eigep visie". Bovendien
dacht Den Uyl niet dat het calcula
tieschema. dat de prijzen tot oktober
moet terugschroeven, tot prijsdaling
zal leiden.
Studie Van Gorkum en Van Zuthem
Het werd een demonstratie in de
zon tegen het (volgens de leuzen
althans) niet al te zonnige
prijsbeleid, van de regering, gis
termiddag op het Binnenhof,
voordat de Tueede Kamer zich
warm maakte over de prijzen.
Gemoedelijk als altijd bek,jkt
minister-president De Jong be
langstellend een folder van de
demonstranten.
(Van onze soc.-econ. redactie)
UTRECHT Het ligt in de
j lijn der verwachting, dat de indi-
I viduele emancipatie van de werk-
1 nemers steeds meer centraal zal
komen te staan en dat deze zich
in versneld tempo zal voltrek
ken. Factoren, die deze versnel
ling stimuleren, zijn de toegeno-
men vrije tijd, de grotere wel-
j vaart, de betere opleidingsmoge-
lijkheden, de ruimere informatie
verspreiding en de betere com-
municatietechnieken.
Behalve in het bedrijfsleven valt
de toenemende mondigheid ook te
constateren bij de leden in de kerk,
de studenten bij het onderwijs de
'j soldaten in het leger en de kiezers in
de politieke partijen. Voor de vakbe-
1 weging zal het vorm geven aan de
individuele emancipatie van de werk
nemers een geheel nieuw en omvang-
I rijk arbeidsterrein betekenen. Sterk
zal daarbij de aandacht vallen op de
j relatie vakbeweging en onderneming.
De Stichting stuurgroep soci
aal-wetenschappelijk onderzoek heeft
DOOR
Het .mdere leven is opeens begon
nen. Wollen sjaal en bontmuts zijn
opzij gesmeten, niet netjes opgebor
gen. riaar was geen tijd voor.
Een duik diep in de kast heeft de
zomersDul'en te voorschijn gehaald
Maar het wonderlijkste zijn de
mensen zelf Er is meer lach, meer
tevredenheid. Er zijn meer vriende
lijke Knikjes en meer goede woor
den. Alleen maar omdat de zon
schijnt. Je vogels fluiten en tsjilpen
en de knoppen zich haasten blaadjes
te worden.
Inplaats van de gebruikelijke ren
naar '.ram en bus koos ik daarom
de wandeling met slinkse ommetjes
via de Darkies, waar Den Haag zo
rijk aan is. En onvermijdelijk kwam
ik op een bankje terecht, omdat
daar tegenover een forsythia geel
pronkte boven een veldje blauwe
scilla.
Met zulke dagen is dat een ex
cuus om het tempo af te breken en
de tijd te vergeten.
Toch knabbelde enige wroeging
aan me. Moest ik nu eigenlijk niet
door Je Haagse straten rennen om
ergens °en verhaal op te diepen?
Toen kwam met langzame pasjes
een oud heertje he' bospad op. Wat
stram iet hij zich op mijn bankje
neer en we knikten elkaar eens toe.
Met omzichtige gebaartjes plooide
hij zijn das uit zijn jas. strekte de
benen wat en legde zijn hoed naas'
zich.
„Lekker zuinig weer...," zei hij.
Die •ombinatie vond ik zo gek
Zuinig weer
dat ik direct inhaakte: „Waarom zui
nig?"
Wal precies de goede reactie was
want Tij wilde graag zijn verhaa'
kwijt. Hij legde uit. dat hij in eer
tehuis was en over een zakcentje
beschikte, dat hem naast de uit
gaven van een rokertje, een snoepje
voor Je kleinkinderen en een ca
deautje als de kinderen jarig waren,
hoogstens een gulden per dag uit
gaven toestond.
En hij nield van gezelligheid
Eens wat anders dan de gezichten
van alledag om zich heen. Een
praatje hier en daar
Daarom nam hij graag de tram of
bus en toerde dan ergens heen.
Naar de stad om wat door de
drukke straten te slenteren en dan
uitrusten in het postkantoor Dat
kostte zo'n goede zestig cent aan
twee enkele ritten, mits in de voor
verkoop gekocht
Wat een overschot van hoogstens
twee Kopjes koffie per week tijdens
een tucht opleverde
Nu echter kon hij het wandelend
af en 1e oarkbankjes zijn ook gra
tis, wat hem (mits het lang genoeg
duurde) zoveel uitspaarde, dat hij
op de eerste de beste slechte dag
on gaan potverteren in de stad.
Hij glunderde terwijl hij het om-
'andig uitlegde
„En weet u. op elk bankje vind je
vel iemand om gezellig mee te bab
belen, als ie een beetje je mensen
aankijkt...."
Ik heb er een extra kwartiertje
voor genomen om dat waar te ma
ken.
I enige tijd geleden een studie-op
dracht verstrekt aan dr. P. H. van
Gorkum en prof. dr. H. J. van Zut
hem om de verhouding vakbeweging
en onderneming in Nederland na te
gaan. In de studie, die thans gereed
gekomen is. formuleert dr. Van Gor
kum bovengenoemde conclusies met
betrekking tot de positie van de
werknemer in de onderneming.
Tegenmacht
Naar de kant van de onderneming
ziet hij vooral wijziging in de econo
mische orde optreden als gevolg van
fusie, overname, groei. enz. De groei
ende invloed van de ondernemer lokt
anderzijds een streven naar verder
gaande overheidsinvloed uit. voorts
een ontwikkeling in de richting van
de tegenmacht en een interne demo
cratisering van de onderneming (ver
antwoordingsplicht van de onderne-
mingsleiding).
In de gedachtengaug van dr. Van
Gorkum zou een interne democratise
ring van de onderneming de voor
keur verdienen boven andere vormen
van ingrijpen op het onderne-
mingsgebeuren. De verantwoor
dingsplicht zal dan echter duidelijk
omschreven en met waarborgen om
kleed moeten zijn.
Dr. Van Gorkum signaleert vervol-
j gens een inkomensconflict en een au-
tonomieconflict. die nog wel eens on-
voldoende onderscheiden worden,
i Wanneer de werknemer opkomt voor I
de eigen zelfstandige positie binnen 1
de onderneming (autonomie) ziet de
ondernemer hierachter veelal een po
ging om tot verhoging van de lonen
en vergroting van het inkomen van
de werknemer te geraken.
Voorstellen tot structuurverander-
ingen krijgen zo een vaag en verhuld
beeld.
Het maakt een groot verschil, zo
schrijft de heer Van Gorkum of men
bij de werknemerscommissaris denkt
aan het inkomens- of aan het autono-
mieconflict. De toenemende mondig- j
heid van de werknemer en de ver- j
maatschaopeliiking van de onderne
ming zullen naar zijn oordeel in de j
toekomst een andere benadering van j
de conflicten noodzakelijk maken
Huweli jk
Prof. Van Zuthem duidt er op. dat
de vakbeweging in niet geringe mate
het gedrag van de werknemers kan
beheersen. Hij vraagt zich af. of dé
onderneming in de toekomst niet
meer afhankelijk zal worden van de
vakbeweging wanneer deze er in j
slaagt voldoende greep op de werkne
mers te houden o.m. door vernieu
wingen in de belangenbehartiging.
De heer Van Zuthem stelt daarbij
vragen als: Zullen er andere vormen
van overleg binnen de onderneming I
moeten komen, waarin de vakbewe-
ging namens de werknemers een
reële invloed kan uitoefenen op het
beleid van onderneming? Mogen we
heil verwachten van andere vormen
van toezicht op het bestuur van de j
onderneming, waardoor de werkne-
mers op een of andere wijze bij het 1
toezicht worden betrokken?
Als het meest aannemelijke noemt j
de heer Van Zuthem een moeelijke
manage de ralson" (huwelijk uit
verstandelijke overwee'nwen). Belde
nartners zouden moeten begrijpen
hoezeer zij van elkaar afhankelijk
zijn en hoezeer zH »"-»ür beïnvloe
den. Hier gaan samen het functione
ren van de belangenbehartiging, het
hewer'-deiii-en van de emancipatie
van de werknemer, het realiseren
van de produktie en het leveren van
diensten. Al dore factoren hebben el
kaar nodig, aldus prof. Van Zuthem.
Jongeren, die hun ongeduld niet
kunnen bedwingen om achter het
stuur te zitten, kunnen in Am
sterdam terecht, waar een auto
firma. in samenwerking met de
verkeerspolitie op het terrein
van het Olympisch stadion een
echte autorijschool heeft geïn
stalleerd voor cursisten en
cursistjes tot achttien jaar. Na
een korte theoretische les volgt
dan onder het toeziend oog
van een agent het onderricht
achter het stuur van de echte
auto. De vader-autobezitters
moeten na dit „lessen" wel extra
op hun wagen passen.
Dichterbij
j^E Russische mededeling dat geen
bezwaar bestaat tegen deelne
ming van Amerika aan een Euro
pese veilighèidsconferentie brengt de
mogelijkheid van een gesprek dich
terbij.
Zij is van belang, omdat vandaag en
morgen de ministers van de Navo-
landen te Washington vergaderen en
daar ook het probleem van de Euro
pese veiligheid uitvoerig behandelen.
Het spreekt vanzelf, dat er geen
sprake kan zijn van onderhandelin
gen tussen de Navo en het Warschau
pact en dat niet alleen omdat het
hier onvergelijkbare grootheden be
treft.
Gesprekken als deze moeten gevoerd
worden door vertegenwoordigers van
de afzonderlijke landen. Zij moeten
ook terdege voorbereid zijn, willen
zij niet in een oeverloos debat ont
aarden.
De Navolanden moeten voor dit
soort besprekingen niet terugschrik
ken.
Optimisme
y/IN velen heeft zich een voorzich
tig optimisme meester gemaakt
wat betreft de kansen op een niet al
te ver verwijderde vredesregeling
voor Vietnam.
De rooskleurige berichten zijn echter
niet op feiten gebaseerd: zij vinden
hun grond in wat politieke en diplo
matieke kringen te Washington voor
mogelijk houden.
Of zij gelijk krijgen hangt af van een
aantal factoren, die de Amerikaanse
regering niet in de hand heeft en die
een belemmering kunnen vormen voor
een politieke regeling.
Eén van die factoren is de hardnek
kige ontkenning van Hanoi, dat zich
in Zuid-Vietnam Noordvietnamese
troepen bevinden. In zulk een geval
is onderhandelen wel bijzonder moei
lijk.
Belangrijker is dan ook, dat de Ame
rikanen terwijl de Parijse bespre
kingen niet vlotten ernst maken
met het overdragen van militaire
verantwoordelijkheid aan de Zuid-
vietnamezen.
Deze ontwikkeling was al lang gele
den onontkoombaar. Zij kan de ba
sis leggen voor een volkomen nieu
we situatie, waarin de Vietnamczen
meer de noodzaak zullen voelen met
een compromis genoegen te nemen.
Scholier (16) bekent
aanranding kleuter
ASSEN Een 16-jarige scholier
uit Buinen heeft gisteren tegenover
de politie bekend een driejarig
meisje in het Paardebos te Borger te
hebben aangerand. De jongen. O. V„
hekende ook schuldig te zijn aan
diefstallen van damesondergoed van
waslijnen.
ISTANBOEL Een poging om de
koerdenleider Molla Moestafa Bar-
zani bij zijn hoofdkwartier in Noord
Irak te vermoorden is gisteren mis
lukt na een hevig gevecht, waarbij
21 mensen werden gedood. De in Mos
kou opgeleide koerdenleider zou van
uit een hinderlaag zijn overvallen
door een groep volgelingen van Dje-
lal Talahani. die enige tijd zeieden
door mannen van Barzani werd ze-
dood De aanvallers openden mortier
vuur op de jeep van Barzani. waarna
een hevig gevecht van vijf uur
volgde.