Oostduitse kerken stemmen
toe in afscheiding
Gezelschapjes weer populair
Kerkfusie in Amerika
toch nog afgeketst
Arnhemse kerkeraad wil
uit Ghr. Geref Kerken
Een ivoord voor vandaag
Uw probleem
is het
onze....
Prof. v. Muiswinkel
in Huizen begraven
DRUK REGERING NIET MINDER
Jeugddagen
met Pasen
Vrijwilligers
gevraagd voor
bijbeldag
n
n
n
G
n
n
G
G
G
a
au
i
JIJ
a
B
g
1
j
Veel christenen keren het
kerkelijk gezag de rug toe
Predikant voor
deserteurs
DINSDAG 1 APRIL 1969
Christus antwoordde Pilatus nietwant Hij had alles gezegd.
Christus droeg ook Zijn kruis niet, volgens Marcus. Deze
evangelist schrijft: „En zij leidden Hem weg om Hem te krui
sigen. En zij presten een voorbijganger om Zijn kruis te dra
gen."
Het kruis, dat Christus uit vrije wil aanvaardde Hij im
mers kwam op aarde om te sterven draagt de mens te
gen zijn zin. Simon van Cyrene moest geprest worden.
Hier zien we de situatie, waarin de mens verkeert. Onwillig
draagt hij zijn kruis. De mens verzet zich tegen zijn situatie.
Hij voelt er iets onrechtvaardigs in. Daarom is de mens er al
tijd op uit zijn situatie te veranderen. Daarom ivordt in onze
tijd geroepen om nieuwe structuren. Maar altijd weer blijkt
dat ook de nieuwe structuren ons een kruis op de schouders
drukken.
Simon van Cyrene volgt met zijn kruis Jezus Christus. En
ineens zien we, hoe juist dit beeld is. Christus hoefde geen
kruis te dragen. Hij had niet gezondigd, geen onrecht bedre
ven. Hij had niemand verblind, maar blinden laten zien. Hij
had geen mens doodgepreekt, maar doden het leven gegeven.
Hij had geen mens veroordeeld, maar mensen verlost.
Maar Simon droeg het kruis terecht. Hij was een zondig mens
en de discipelen moesten hun kruis opnemen en Christus vol
gen, want ook zij waren falende mensen.
En op Golgotha neemt Christus ons kruis over. Hij droeg het
niet; het droeg Hem.
We lezen vandaag: Mattheus 27 1-10.
Brieven die niet zijn voorzien
van naam en adres kunnen niet In
behandeling worden genomen. Ge
heimhouding Is verzekerd. Vraeen
die niet onderling met elkaar In
verband staan moeten In afzonder
lijke brieven worden gesteld. Per
brief dient een gulden aan postze
gels te worden Ingesloten.
Vraag: Als er geld op een bank
gezet is met het oog op overlijden
van man en vrouw, tegen 6 pet. ren
te met opzeggingstermijn van drie
jaar, kan men dan het geld eraf
halen als een van beiden komt te
overlijden?
Antwoord: Waarschijnlijk is aan
de bank niet medegedeeld dat het
geld eigenlijk voor begrafeniskosten
bestemd is. Als het geld daarvoor
wel bestemd is, en met medeweten
van de bank als begrafenisfonds
dient, kan men aannemen, dat de
voorwaarden van de bank dit moge
lijk maken. In elk geval zal in een
dergelijk geval de bank hoewel
onverplicht niet veel moeilijkhe
den maken, al zal zij er wel o
staan, dat de rentevoet verlaagd
wordt.
Vraag: Hoe verwijder ik kauw
gom uit een pantalon?
Antwoord: Leg de stof glad op
een tafel met een stukje sterk
absorberende stof eronder. Bevoch
tig de plek voorzichtig met benzine
en blijf deppen totdat de benzine
met de daarin opgeloste kauwgom
in het lapje stof is getrokken. Doe
het niet te nat en werk met geduld,
want het zal wel tijd vergen voordat
alle kauwgom is opgelost.
Als u klaar is, bestaat er de moge
lijkheid dat een benzinevlek is
ontstaan. Haal dan de benzinevlek
er op dezelfde wijze uit, dit door
steeds minder benzine te gebruiken.
Denk om brandgevaar en werk als
er gestookt wordt liefst buiten.
Helpt benzine niet, probeer dan
benzol of zwavelkoolstof. De laatste
geeft echter een zeer onaangename
geur.
Vraag: Hoe loopt precies het IJze
ren Gordijn? Bezitten de westerse
landen alleen de toegang tot
West-Berlijn of ook een landstrook
met een bepaalde breedte?
Antwoord: De Berlijnse landver
binding staat geheel onder controle
van Oost-Duitsland, en als deze af
gesloten is, is de luchtbrug de enige
verbindingsmogelijkheid. Het IJze
ren Gordijn is een term die slaat op
de hermetische afsluiting van de
Sowjetunie en de satellietstaten, Po
len, Oost-Duitsland, Tsjechoslowa-
loren akkoord"?
Vraag: Onze zoon wenst een pa
trijshond. In welke kennel worden
deze gefokt?
Antwoord: Het beste is u te wen
den tot de Raad van beheer op ky-
nologisch gebied, Emmalaan 16,
Amsterdam.
Vraag: Wij willen in april met
vakantie, houden van zon en water
en weifelen nu tussen Mallorca en
het zuiden van Zuid-Slavië.
Antwoord: De klimatologische
omstandigheden in april verschillen
er niet zo veel. De gemiddelde tem
peratuur in het voorjaar is 15 gra
den Celsius. Bij het doen van uw
keus behoeft u dus daarmede geen
rekening te houden.
Vraag: Sinds enige tijd hebben we
geregeld zwermen muggen bij ons
huis aangetroffen. Ze komen 's mid
dags ongeveer 2 uur en het duurt
tot het donker. Ook onze buren kla
gen. Er zijn soms wel vijf zwermen.
Ze komen ook binnen. Wat kan de
oorzaak zijn?
Antwoord: Er moet in uw buurt
een broedplaats zijn. Het beste is de
het waterschap te waarschuwen.
Vraag: Heeft Soekarno gestudeerd
in Nederland op d» Technische ho
geschool te Delft en heeft hij daar
zijn ingenieurstitel behaald?
ntwoord: Neen, Soekarno is nooit
op Nederlandse bodem geweest. Zijn
titel heeft hij behaald op de Tech
nische hogeschool te Bandoeng.
Vraag: Erft een weduwe samer
met haar kinderen van haar schoon
ouders?
Antwoord: Neen, tenzij de schoon
ouders haar in hun testament ge
denken. Anders gaat het erfdeel al
leen naar haar kinderen.
CSFR-vergadering
met ds. Hovius
UTRECHT Ds. W. C. Hovius,
hervormd predikant te Katwijk,
spreekt donderdagmiddag 3 april in
het gebouw voor Kunsten en Weten
schappen aan de Mariaplaats in een
openbare vergadering van de civitas
studiosorum in fundamento reforma-
to (CSFR). Het onderwerp van zijn
lezing is „Maar gij zijt geheiligd", vra
gen rond het gemeente-zijn.
HUIZEN Op de nieuwe alge
mene begraafplaats is gisteren de op
64-jarige leeftijd overleden prof. dr.
F. L. van Muiswinkel begraven.
Daaraan ging een rouwdienst in de
plaatselijke gereformeerde kerk voor
af, die geleid werd door ds. B. G.
Mees ten Oever.
Hij schetste prof. Van Muiswinkel
als een figuur, die eenvoud en op
rechtheid in zijn leven gestalte heeft
willen geven, die de eenvoudige
dorpsjongen is gebleven en zich in
zijn geboorteplaats in de kop van
Overijssel, het meest op zijn gemak
bleef voelen, al zijn indrukwekkende
functies ten spijt.
De rector magnificus van de Vrije
Universiteit, prof. mr. W. F. de Gaay
Fortman, herinnerde eraan hoe prof.
Van Muiswinkel na de oorlog de op
dracht toeviel de economische facul
teit gestalte te geven.
Aan de groeve werd niet gesproken.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Bruinisse (toez.): J. v.
d. Hoek te Nijmegen; te Barncveld
(Immanuelkerk): A. Stegenga te Via-
nen; te Abbenes: C. v. d. Bosch te
Gorkum; 1e Uithuizen: S. F. v. Veenen
te Achlum; te Aalsum: J. ter Steege
te Vrouwenparochie; te Driel (in pas
tor. verb, met Eist)A. v. d. Ban te
Kamperland (Z.); te Zoetermeer: T.
Langerak te Veendaal: te Medemblik
(toez.): L. A. Nagtegaal te Ouden
bosch.
Aangenomen naar Doesburg: H.
Hengeveld te Musselkanaal; naar Dro-
geham (toez.): G. Koch te Haarlem.
Bedankt voor Hoogeveen (toez.)
(vac. J. v. d. Schee): J. Kruijt te Rot-
terdam-Hillegersberg; voor Abcoude:
A. Ie Coq-te Schiedam; te Akker- en
Murmerwoude: Jac. de Vries te Sche-
veningen; voor Capelle a. d. lJssel
(wijkgem. west)R. E. Kuus te Voort
huizen.
GEREF. KERKEN
Bedankt voor Amsterdam-Noord-
Buiksloot: H. Sweepe te Scheveningen.
GEREF. KERKEN (vrügem.)
Beroepen te Noordbergum (accl en
door de Can. Ref. Church of New West
minster voor zendingsarbeid in Brazi
lië: kand. D. J. Grutter te Enschede.
Bedankt voor Amstelveen - B.: P.
Schelling te Wetsinge-Sauwerd.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Franklin Lakes (N.Y.-
U.S.A.): J. v. Haaren te Amersfoort;
te Hardinxveld: A. W. Verhoef te Bar-
neveld.
Bedankt voor H. I. Ambacht: J. C.
Weststrate te Meliskerke.
(Van onze kerkredactie)
BERLIJN De eerste drie evangelische land&kerken in Oost-Duitsland hebben zich akkoord
verklaard met de oprichting van de Oostduitse „Bond van Evangelische Kerken". Het zijn Saksen,
Mecklenburg en Görlitz. Aangenomen wordt, dat de andere vijf spoedig zullen volgen, zodat de
bond al in juli kan worden opgericht.
Het ziet er dus naar uit, dat de Oostduitse regering het doel, waarnaar ze tien jaar gestreefd heeft
dit jaar zal bereiken: het einde van de organisatorische eenheid van het Duitse protestantisme.
Hervormde Kerk ivil apart blijven
(Van onze kerkradactie)
ATLANTA (VS) De voor
gestelde vereniging tussen de
Zuidelijke Presbyteriaanse Kerk
en de Hervormde Kerk in de
Verenigde Staten gaat niet door.
Bij de laatste stemming in de
classes kreeg het plan in de Her
vormde Kerk niet de vereiste
twee-derde meerderheid.
Na een voorbereiding van zes jaar
besloten de synoden van deze twee
kerken vorig jaar juni tot een vereni
ging. De fusie zou een feit worden op
een plechtige verenigde synode in
1970. De naam van de nieuwe kerk
zou Presbyteriaans Hervormde Kerk
zijn. Alleen de classes moesten dit
besluit nog goedkeuren.
Van de 45 classes in de Hervormde
Kerk hebben zich nu 43 uitgespro
ken. Daarvan waren er 23 voor en 20
tegen de vereniging. Daarmee werd
de kerkordelijk voorgeschreven
twee-derde meerderheid niet be
reikt.
Bij de zuidelijke presbyterianen
was een drie-kwart meerderheid no
dig. Deze werd wel gehaald.
De Hervormde Kerk in Amerika
werd in de zeventiende eeuw ge
sticht door Hollandse immigranten.
Ze telt 235.000 leden. De Zuidelijke
Presbyteriaanse Kerk is viermaal zo
■groot.
Een belangrijk bezwaar, dat in de
Hervormde Kerk leefde, was het feit,
dat de Zuidelijke Presbyteriaanse
Kerk participeert in COCÜ, het be
raad dat een verenigde protestantse
kerk in de Verenigde Staten wil
stichten van 25 miljoen zielen.
Perspectief
Als de „verloving" met de Zuidelij
ke Presbyteriaanse Kerk definitief
verbroken wordt, dan komt er ruim
te voor een ander perspectief: da?t de
Hervormde Kerk zich namelijk gaat
richten tot de andere grote Hollandse
immigrantenkerk, de Christian Refor
med Church.
De „Reformed Church" en de
„Christian Reformed Church" in
Amerika verhouden zich tot elkaar
als hervormd en gereformeerd in Ne
derland, met dien verstande dat de
Reformed Church geen vrijzinnig
heid kent, daarentegen wel een
sterke piëtisch-methodistische in
vloed.
In beide kerken zijn al lang
stemmen, die aandringen op toenade
ring en eventueel samengaan. Ze zijn
ongeveer even groot.
(Van een onzer verslaggeefsters)
ROTTERDAM Op tweede
paasdag zullen er weer verschillende
jeugdbijeenkomsten worden georga
niseerd. In het Paviljoentheater in
Scheveningen houdt de gereformeer
de jeugd van Zuid-Holland-Noord
een afdelingsdag. In de Ichtuskcrk in
Zwijndrecht is de afdelingsdag van
Zuid-Holland-Zuid.
In de Stadsdoelen in Delft houdt
het Christelijk Jongeren Verbond
van Zuid-Holland een provinciale
jongerendag. In de Jacobikerk in
Utrecht en in de hervormde kerk
van Sprang (N.-B.' en in het W. van
Oranje College in Waalwijk wordt
het paasappèl van de hervormd-gere
formeerde jeugd gehouden. De vrij
gemaakte jeugd houdt in Zaamslag
(Zld.) een provinciale toogdag.
De programma's bieden voor elk
wat wils en variëren tussen luchtig
en gedegen.
Bij de gereformeerde jeugd van
Zuid-Holland-Noord in Scheveningen
zal spreken Sipke van der Land. zin
gen Henry Blackmon. The Shepherds
en The Four Sounds en optreden ca
baretgroep Joris Schiks. Van de
presidente Ineke Jonker en de secre
taresse Wil van den Bosch zal
afscheid worden genomen. Ze treden
af.
Straattoneel
Het onderwerp Ontwikkelingssa
menwerking staat centraal op de af
delingsdag van de gereformeerde
jeugd van Zuid-Holland-Zuid. Spre
kers zijn prof. dr. J. Verkuyl en drs.
J. P. Pronk. De gjv'ers zelf zullen in
een straattoneel het hunne erover
zeggen. De cabaretgroep Polygo-
num-Hydropiper treedt op.
De provinciale jongerendag-van het
CJV belooft, ..een., hëté feestdag te
worden, 's Mórgens is er ..veel sport, 's
middags komt'men bijeen in de Doe
lenschouwburgzaal, waar CJV-ama-
teurs optreden. Het gaat om; Viva la
Musica uit Papendrecht, de
Volksdansgroep L en V uit Vlaardin-
gen, Cabaret Popperet uit Den Haag
en Cabaret Sjatté sjen.
Daarna is c een experimenteel
programma van f"m -klank - kleur
- licht en beweging, 's Avonds is er
dansen.
Tot slot de toogmiddagen dat
klinkt wat. zwaarder geladen van
de hervormd-gereformeerde jeugd. In
Utrecht spreken: ds. H. Koudstaal uit
Oudshoorn en ds. J. den Hoed uit
Meerkerk. Er wordt veel gezongen
door de aanwezigen, maar ook door
I de verengde Veluwse kc 'en.
In een dienst in de hervormde kerk
van Sprang is 's morgens een dienst,
waarin ds. K. J. Jansen voorgaat. In
Waalwijk volgt 's middags het spel
„De wachtenden".
Want er wordt geen twijfel aan
overgelaten, dat de nieuwe Oostduit
se kerkenbond niet maar een regio
nale onderafdeling van de Evangeli
sche Kerk in Duitsland zal zijn.
Aan de onzekerheid, die op dit
punt nog bestond, werd in januari
een eind gemaakt door waarnemend
bisschop Albrecht Schönherr van Oost-
Berlijn, toen hij zei. dat parallelle
werkzaamheid van de organen van
de nieuwe bond en van de EKD niet
mogelijk zal zijn. De leiding, de sy
node en het secretariaat van de Oost
duitse bond komen, voor wat Oost-
Duitsland betreft, in de plaats van
de desbetreffende EKD-organen.
De synode van Saksen nam 19
maart haar beslissing met 57 tegen 3
stemmen. Vier dagen later volgde de
synode van Mecklenburg met 43 te
gen 0 stemmen bij drie onthoudin
gen.
Vooral deze uitslag was verras
send, omdat in Mecklenburg de
sterkste weerstanden tegen de schei
ding van Oost en West vermoed wer
den. Bovendien was er een officieel
bezwaar van een districtsraad, die
een passage van de nieuwe kerkorde
in strijd met de grondwet achtte.
Daags na Mecklenburg nam de sy
node van Görlitz de beslissing met 60
tegen 10 stemmen bij twee onthoudin
gen.
AGITATIE
In deze situatie is het op het eerste
gezicht onbegrijpelijk, dat de agitatie
van de Oostduitse communisten te
gen de „Westduitse militaire kerk"
niet minder, maar integendeel de
laatste weken juist nog heviger
wordt. Voor en na blijft men de West
duitse kerkelijke leiders verwijten,
dat zij zich roeren in de zaken van
de „vrije en zelfstandige kerken in
de DDR".
Bij nader inzien wordt het echter
duidelijk, dat deze schijnbaar naar
het westen gerichte agitatie zich in
werkelijkheid richt op de kerkelijke
leiders in Oost-Duitsland zelf. Nu
het regime de scheiding tussen Oost
en West bereikt heeft, is het vol-
eende doel de inschakeling van de
Oostduitse kerkenbond in de ideologi
sche strijd van de communisten te
gen West-Duitsland met inbegrip
van de Westduitse kerken.
Maar daartoe tonen de Oostduitse
kerken zich niet bereid. Op de Meck-
Gift afkomstig van
Geref. Gemeenten
DELFT Het bedrag van 42.000
gulden, dat vrijdagavond aan de Roe
meense predikant ds. Richard Wurm-
br£?nd werd overhandigd, is in te
genstelling tot wat wij gisteren in
enkele van onze edities meldden
geheel bijeengebracht in de kring
van de Gereformeerde Gemeenten.
De cheque werd overhandigd door
het Tweede-Kamerlid ir. H. van Ros-
sum.
lenburgse synode zei bisschop Beste
verleden week. dat hoeveel pijn
deze beslissing ook doet losmaking
uit de EKD eenvoudig de enige moge
lijkheid was, om het verwijt te ontze
nuwen, dat de Oostduitse landsker-
ken van de Westduitse afhankelijk
waren en zich hun besluiten vanuit
het westen lieten dicteren.
Daar voegde hij echter aan toe, dat
'de Oostduitse kerken de gemeen
schap met de Westduitse willen vast
houden zover, als dat maar mogelijk
is.
Dat wordt geformuleerd in artikel
IV, 4 van de kerkorde van de nieuwe
kerkenbond. Dit luidt: „De bond er
kent de bijzondere gemeenschap van
de gehele evangelische christenheid
in Duitsland. In de medeverantwoor
delijkheid voor deze gemeenschap
-neemt de bond taken, die alle evange
lische kerken in de DDR en de
Bondsrepubliek samen aangaan, in
kameraadschappelijke vrijheid door
zijn organen waar."
Ook op de synode van Görlitz werd
door bisschop Frankel sterk de na
druk gelegd op dit artikel. Het bewijst
volgens hem, dat de verbondenheid
tussen Oost en West in de toekomst
niet maar platonisch bedoeld is, maar
konkrete uitdrukking zal vinden in
kameraadschappelijke samenwer
king.
KRITIEK
Maar het is deze passage, waarop
door verschillende Oostduitse autori
teiten kritiek is uitgeoefend. De dis
trictsraad van Schwerin (Mecklen
burg) liet de synode zelfs weten, dat
de nieuwe kerkorde hierom in strijd
was met de Oostduitse grondwet.
Misschien zal het de Oostduitse re
gering lukken, om deze passage nog
voor de stichting van de kerkenbond
gewijzigd te krijgen.
In ieder geval is het al duidelijk,
dat ondanks hun afscheiding van de
Evangelische Kerk in Duitsland de
politieke druk op de Oostduitse ker
kelijke leiders nauwelijks minder zal
worden.
Vreemde gasten
j^EN stel vreemde gasten heeft ons
land verlaten een Beatle-echt-
paar dal, hoewel lichamelijk gezond,
het verblijf van enkele dagen in ons
land voor niets anders heeft gebruikt
dan om in een duur hotel in een bed
te gaan liggen.
Het heeft het stel aan publiciteit niet
ontbroken, en daar zal het ook wel
voornamelijk om begonnen zijn. Pu
bliciteit is in onze eeuw'een produkt
dat nogal willig in de markt ligt
om ook onzerzijds even van „liggen"
te mogen spreken.
Maar een merkwaardig gedoe was
het wel, zelfs in een tijd waarin we
aan allerlei merkwaardige zaken
schijnen te moeten wennen. We kun
nen alleen maar hopen dat nog heel
velen het met dat wennen moeilijk
zullen blijven hebben.
Want het is waarlijk wel nodig om
door al die dwaasheid te blijven
heenkijken al die publiciteit ten
spijt.
(Van onze kerkredactie)
ANTWERPEN Ter gelegenheid
van de bijbeldag op donderdag 1 mei,
wordt er door de protestanten in Ant
werpen weer op hulp uit Nederland
gerekend. Niet minder dan 200.000
„Krulsbaniers" moeten in deze stad
en haar omgeving worden verspreid.
De deelnemers aan deze grote actie
worden 's morgens om tien uur in
Antwerpen verwacht. Dan wordt
een grote openingssamenkomst gehou
den. 's Middags is de eigenlijke actie.
's Avonds wordt een grote volks
bijeenkomst gehouden, waar zullen
spreken ds. G. M. A. Hendriksen uit
Denderleeuw, prof. dr. H. Jonker uit
Utrecht en ds. Kleijne uit Gent.
Wie niet over eigen vervoer be
schikt, kan zich in verbinding stellen
met de heer L. Huizer, Noordeinde
48a, Delft.
Volgende week dinsdag beslissing
(Van onze kerkredactie)
ARNHEM De kerkeraad van
de christelijke gereformeerde
kerk heeft besloten uit het kerk
verband te treden. Zondagmor
gen heeft ds. J. C. van Ravens-
vvaay dit aan de gemeente mee
gedeeld.
Het besluit werd genomen met ze
ven tegen twee stemmen. De vorige
synode van de Christelijke Gerefor
meerde Kerken, in 1965, bepaalde dat
een dergelijk principe-besluit twee-
24
29~
35"
TT
25
2Ö~
GT
3Ï
21
17
3Ö~
27
13
Horizontaal: 1. rubber (Ind.), 4. Ne-
derl. schilder, 8. rund, 10. dam langs
een water, 12. halsdoek, 15. vat met
een hengsel, 17. uniform, 19.
meisjesnaam, 20. plaats in Gelder
land, 22. plaats voor duiven, 23. mug-
gelarve, 24. viervoetig dier, 26. vlies,
vel, 27. vruchtje, 29. zijtak Rhöne, 30.
traag, 31. laag schoven op de
dorsvloer, 33. gewicht (afk.), 37. num
mer (afk.), 38. rangtelwoord, 39. stuk
geschut.
Verticaal: 1. metaalsoort, 2. spil
van een wiel, 3. voegwoord, 5. tel
woord, 6. pers. voornaamw., 7. wa
pen, 9. uitroep, 11. familielid, 12. dor
pel, 13. zeker, 14. boomloot, 16. rijk
aard, 18. ooievaar (gew.), 21. rivier
in Engeland, 24. boom, 25. voorzetsel,
27. schel, 28. vogel, 32. boom, 34.
voornaamw., 35. rund, 36. voorzetsel,
37. ontkenning (Eng.).
Oplossing vorige puzzel:
Hor.: 1. pols, 4. distel, 9. Ada, 10.
rok, 11. ode, 12. nestor, 14. amen, 15.
ton. 16. ara. 17. er, 19. edelman, 22.
rot, 24. eel, 25. tot. 27. beneden, 30. ge,
32. mal, 33. mol, 35. aker, 37. marode,
39. Dee, 40. man, 41. Gen, 42. Eersel,
43. lens.
Vert.: 1. panter. 2. ode, 3. last, 4.
dor, 5. ik. 6. tomaat. 7. Ede, 8. Lent,
10. rondeel, 13. toe, 14. arm, 16. alle
man. 18. rob, 20. eed, 21. nog, 23.
temeer. 26. tevens. 28. nar. 29. nor. 31.
made, 34. loge. 36. kee, 37. mal, 38-
den, 40. me.
(Van onze kerkredactie)
NEW YORK De „ge
zelschapjes" hebben hun
intrede gedaan in het
kerkelijk leven van Ame
rika. Zoals in de vorige
eeuw individuele christe
nen, die zich in de kerk
niet thuis voelden in par
ticuliere woningen bijeen
kwamen, zo komen in
honderden steden van
Amerika christenen uit
vele kerken bijeen om de
bijbel te leren, te bidden
en samen het avondmaal
te vieren. Deze nieuwe
beweging heeft al de
naam „Ondergrondse
Kerk" gekregen. Maar
deze beweging gaat ook
ons land niet voorhij.
Enige tijd geleden schreef
de uit Roemeense gevan
genschap vrijgekochte Joodse
predikant Wurmbrand. dat
hij Amerika zo waardeerde,
omdat daar geen onder
grondse kerk nodig is. Maar
een bij Ambo in Utrecht
verschenen boek, „Nieuwe
vormen van christelijke ge
meenschap in Amerika" i'
juist getiteld ..Ondergronds'
kerk".
De Amerikaanse onder
grondse kerk heeft veel ge
meen met die achter het ijze
ren gordijn. In beide èeval
len klagen christenen dat d(
officiële kerk te veel collabo
reert met de gevestigde orek
De kerk wordt gewantrouwd
Ze is te formalistisch, V
vaag, te zeer in de ban var
compromissen.
Maar er zijn natuurlijk ook
verschillen. Achter het ijze
ren gordijn komen de gelovi
gen in het geheim bijeen, in
Amerika heel openlijk. De
Oosteuropese christenen
riskeren gevangenisstraf, de
Amerikaanse hooguit excom
municatie door een kerk. die
ze in feite al de rug toege
keerd hebben. Daarom is de
term „ondergronds" eigenlijk
onjuist.
Huisdienst
De nieuwe Amerikaanse
beweging is eigenlijk veel
meer identiek met de ge
zelschapjes van de vorige
ren. Maar kerkelijke verga
deringen en hiërarchieën ko
men maar niet in beweging.
Deze christenen voelen zich
gefrustreerd door het kerke
lijk gezag.
Eenheid
Een tweede oorzaak is het
feit dat de „kerkelijke een
heid" maar zo moeizaam op
gang komt. Hedendaagse
christenen zijn geen „theolo
gische fijnproevers" meer. Ze
laten zich niet meer in dienst
nemen voor een strijd over
„quia" of „quatenus" of over
hetzelfde argument gebrui
ken als leden van synodes.
Jarenlang, als een voorstel in
de synode besproken werd.
klonk daar de waarschuwing:
Het eenvoudige kerkvolk is
er niet rijp voor. Nu hoor je
van „vernieuwers" steeds
weer, dat de kerkelijke lei
ders achterop lopen, en „hel
eenvoudige kerkvolk" al veel
verder is op weg naar de
eenheid.
Er is nog een derde oor
zaak. Het bindend gezag van
kerkelijke organen wordt
niet meer erkend. Niet de sy-
eeuw in ons land. Alleen
noemden die zich geen kerk
Deze Amerikanen zien hur
huiselijke samenkomsten wr
als diensten van de kerk.
Zo schrijft Layton P. Zim
mer, een episcopaalse priei
;ter: „Meer dan waar oot
heb ik nu de Kerk va
7hristus gevonden, die mij
herbaar was, in de klein
'roepen van intieme vrien
'en bij elkaar."
Er zijn drie oorzaken, di
Ie stoot tot deze nieuwe be
veging heeft gegeven. D'
•erste is het „revolutionai
dan" van onze tijd. Vek
christenen hebben zich me
heel hun hart ingezet voor di
burgerrechten van de neger'
en de strijd tegen de armoe
Zo kan de kerk haar christe
lijke naastenliefde openba-
nfra- of supralapsarisme.
Ze begrijpen niet waaron
om in Utrechtse termen ti
opreken een priester wel
en een dominee niet hei
consecratiegebed" mag
iitspreken. Het gevolg is da'
•oespas zoals ze zeggen -
en wachten maar eenvoudi'
e niet op kerkelijke uitspra
3st zonder theologisch
i elkaar komen.
In wezen doen cl
'trechtse studenten precie
ietzelfde als deze Ameri
aanse christenen. Ze wach
en niet meer op uitspraker
■an de „kerkelijke leiding"
Vaar hun gevoel lopen d'
erkvergaderingen vijftier
aar achter bij het kerk
'olk.
Overigens is het merk
waardig dat deze leden van
de „ondergrondse kerk" vaak
lode, maar de individuele
christen heeft het laatste
woord. De kerk is beland in
het richterentijdperk: Een ie
der gelooft en doet wat goed
s in zijn eigen ogen.
Dat is een gevolg van he1
"ht dat het kerkelijk samen
'jn al lang niet meer erva-
en wordt als een „ge-
leenschap van gelovigen"
">e synodes spreken niet
neer wat de leden samer
eggen. Veel kerkleden voe-
en zich op een synode niel
ertegenwoordigd, omdat ze
•een enkele band voelen mei
cun eigen plaatselijke ge-
neente Vroeger zei mer
Onze synode heeft cespro
•en". Nu zegt men „De syno
de heeft gesproken". Da'
.de" maakt de synode tot eer
orgaan tegenover ons.
Tegelijkertijd verlangen
velen in onze disintegrerende
maatschappij naar ge
meenschap. Die wordt dan in
plaats van in de kerkdienst
gevonden in de huissamen
komst.
De Amerikaan Robert E.
Grossman waarschuwt de of
ficiële kerk: „De onzichtbare
kerk begint haar beslissingen
te nemen. Het is te verwach
ten, dat haar rangen in de
toekomst zullen worden uit
gebreid, wanneer de mensen
steeds ontevredener worden
over de verwarring in de
zichtbare sector der kerk."
Wat in Amerika nu in de
publiciteit is getreden, ont
breekt in Nederland even
min. De Utrechtse studenten
zijn op dezelfde weg. Daarom
heeft kardinaal Alfrink
schorsingen uitgesproken.
Maar hetzelfde gebeurt ook
in de studentenparochies van
Amsterdam, Leiden en Eind
hoven. En het gebeurt zo
maar in huiskamers waar ge
lovigen van vele kerken el
kaar ontmoeten. Ook Neder
land heeft zijn ondergrondse
kerk.
Het ziet er naar uit dat de
negentiende eeuwse ge
zelschappen ook bij ons een
herrijzenis beleven. De offi
ciële kerken kunnen ze niet
anger neceren. Kardinaal en
wnodes zullen ze tevergeefs
verbieden (net als in de vori
ge eeuw). Svnodes zullen
moeten beseffen, dat ze niet
los van de kerk ontstaan,
maar dat ze een vrucht zijn
'an de kerkelijke situatie.
Onrtef'-nnflso Vork. Nieu-
ve vormen van cbristeF'ke
'cmeenschap in Amerika
door Malcolm Bovd en ande
ren. Uitgave Ambo, Utrecht.
Prijs 10, 192 pagina's.
maal aan de gemeente moet worden
meegedeeld. Daarna moet er een le
denvergadering worden gehouden.
Pas dan kan de kerkeraad defini
tief de gemeente losmaken uit het
kerkverband. Daarbij is de kerkeraad
niet gebonden aan de uitspraak van
de ledenvergadering. Volgende week
dinsdag zal deze ledenvergadering in
Arnhem worden gehouden.
Er waren al geruime tijd moeilijk
heden in Arnhem. Circa 50 van de
363 zielen kwamen niet meer in de
kerk, omdat zij bezwaar hadden te
gen wat zij „de zware ligging" van
ds. Van Ravenswaay noemen. De
classis Apeldoorn besloot begin van
dit jaar, dat er voor deze mensen
onder leiding van de kerkeraad van
Doesburg een tweede predikplaats in
Arnhem gesticht zou worden onder
de naam „Arnhem-Zuid".
Ds. Van Ravenswaay en zijn kei'ke-
raad hebben tegen deze gang van za
ken ernstige bezwaren. Het is vol
gens hen tegen de kerkorde, dat ter
plaatse vanuit de classis een tweede
gemeente gesticht kan worden. Al
leen de moedergemeente kan dat
doen.
Us. Van Ravenswaay zegt ook, dat
hij geen onderscheid kent tussen
„zware" en „lichte" prediking, alleen
lussen schriftuurlijke en onschrif
tuurlijke. Daarom kan hij het moei
lijk dulden, dat de classis elke zon
dag naast hem een tweede predikant
in Arnhem laat preken.
In de verklaring, die ds. Van Ra
venswaay zondag namens de kerke
raad heeft gedaan, worden bezwaren
geuit tegen de Woordbediening, zoals
die in de Christelijke Gereformeerde
Kerken steeds meer ingang vindt.
Het stuk der ellende zou daarin op
de achtergrond komen.
De kerkeraad is verontrust over de
opvattingen van prof. dr. B. J.
Oosterhoff inzake Genesis. Ook is hij
het er niet mee eens, dat de synode
de nieuwe bijbelvertaling, de nieuwe
psalmberijming en het vrouwen
kiesrecht heelt toegelaten.
Ds. Van Ravenswaay is 51 jaar. In
1945 werd hij predikant. Hij stond in
Zaamslag en in Scheveningen. In
1966 kwam hij in Arnhem.
De kerkeraad heeft vooralsnog
geen voornemen, zich bij een ander
Kerkverband aan te sluiten.
NEW VORK Het actiecomité
„Predikanten en priesters bezorgd
over Vietnam" in de Verenigde Sta
ten beeft een enïcmnnnls predikant,
T.ee Haves. nUwn-zonden naar
'"'p'icn.
Hij zal daar het pastoraat op zich
nemen over de circa 250 deserteurs
uit het Amerikaanse leger, die in
Zweden asiel gekregen hebben.
