Koningin brengt Dodewaard
op vermogen van 50.000 kw
in
Thieu: praten met
Bevrijdingsfront
CNV: Diepgaand
onderzoek naar
wantoestanden
De Block waarschuwt
ministerraad EEG voor
moeilijkheden met VS
Presidentiële
koningin
Tweede
centrale in
Vlissingen
Vragen over
opticiens
en artsen
Russen vinden
zeer rijke
aardgasvoorraad
Saigon maakt v redes geste
Twenty Seven is
om te onthouden
WOENSDAG 26 MAART 196»
(Van een onzer redacteuren)
DODEWAARD Hoewel Nederlands eerste produktieve kernenergiecentrale, aan de Waal
dijk bij Dodewaard, al sedert oktober vorig jaar kritisch, of wel: in werking, is, werd er van
morgen officieel cachet aan de primeur gegeven: door in de centrale regelkamer een regelstaaf
in werking te stellen, bracht de Koningin de centrale op vol vermogen. Van dat moment af
„draaide" Dodewaard op een maximum-capaciteit van 50.000 KW, die via het landelijk electri-
citeits-koppelnet naar alle delen van het land stroomde.
(Vervolg van pagina 1)
In het Groningse Academisch
Ziekenhuis gaan de patiënten
van de eerste en tweede klas en
hun bezoekers door de hoofd
poort naar binnen. Derde klas
patiënten en hun bezoekers niet.
Daar is een klein, apart poortje
voor.
Mensen die worden opgenomen
reor een operatie krijgen bij aan-
lomst in het ziekenhuis te horen
dat er een vergissing is gemaakt,
dat er in de derde klas de eerste
maanden geen plaats is, maar dat ze
wel direct in de tweede klas kun
nen worden opgenomen; met de ze
kerheid dat de chirurg zelf opereert.
Het CNV voegt hieraan toe dat
men dan ook de zekerheid heeft dat
de operaties enkele honderden gul
dens en de verpleging vele tiental
len guldens extra gaat kosten.
Van deze en andere nare ervarin
gen van particulier verzekerde pa
tiënten ontving het CNV medede
ling na zijn publikatie over de spe-
cialistentarieven.
Er waren verder klachten over
een hoogleraar aan een ander uni
versiteitsziekenhuis, die voor een
consult 20 meer in rekening bracht
dan andere hoogleraren in soortge
lijke gevallen. De briefschrijver be
taalde 20 minder dan op de reke
ning stond. De hoogleraar protes
teerde nooit.
Honorarium
Overigens was het lagere bedrag,
zo vervolgt De Gids, altijd nog twee
maal zo hoog als het tarief van een
gewone specialist. Alle kosten van
onderzoekkamer, instrumenten, se
cretaresse enz. worden bovendien
door het ziekenhuis betaald. De pro
fessor strijkt het honorarium op.
Maar zelfs de postzegel op de enve
lop waarin hij zijn nota verstuurt,
is door het ziekenhuis betaald.
Op deze manier komen verschei
dene medische hoogleraren aan bij
verdiensten, die hun salaris als hoog
leraar verre overtreffen, concludeert
het CNV.
Een hoogleraar die alleen op twee
middagen per week een eigen
spreekuur houdt en daarbij dagelijks
een uurtje controle-afsproken heeft
voor lopende patiënten, verdient
hier jaarlijks 90.000 aan. Hierbo
ven komt nog eenzelfde bedrag voor
zijn operaties en zijn controlebezoe
ken in de kliniek.
Wrijvingen
Om al dit rijklonende bijwerk te
kunnen doen, moet zo'n professor
een groot deel van zijn eigenlijke
Wetenschappelijke werk opleiding
van specialisten, colleges geven e.d.
door anderen laten doen. Voor die
andere artsen, die ook in dienst zijn
van de universiteit, betekent dit ex
tra werk.
j Om hen daarmee te verzoenen, zet
de hoogleraar de personeelsafdeling
van de universiteit onder druk om
i deze artsen meer te betalen dan an- j
j dere wetenschappelijke medewer-
kers. Allerlei wrijvingen binnen de
universiteit ziin daarvan het gevolg,
j De niet-medische medewerkers kla-
j gen steen en been dat het eigenlijke
iniversiteitswerk ernstig in de knel
raakt door het vorsteliik betaalde
Particuliere werk van de leidende
medici.
Het CNV zegt in te staan voor de
juistheid van deze feiten. In univer
siteitskringen zouden dergelijke fei
ten reeds lang een publiek geheim
*ijn. De klachten stammen dan ook
Met van vandaag of gisteren. Het
CNV noemt de klachten verontrus-
I tend en vindt een diepgaand onder-
dringend noodzakelijk.
De gezinsleden van president
Nixon worden meer en meer
betrokken in alle evenementen
in de meest verscheiden delen
van de Verenigde Staten. Zo
wordt in Norfolk, Virginia, het
Azaleafestival gevierd en daar
hoort uiteraard een azalea
koningin bij. En wie kan deze
rol beter vervullen dan Tricia
Nixon? Op de foto koningin
Tricia op een receptie waar haar
uitverkiezing werd gevierd.
De ingebruikstelling (na vier jaar
bouwen) werd bijgewoond door vele
autoriteiten, o.a. door minister De
Block (economische zaken). Hij
merkte op, dat de centrale weliswaar
een bescheiden en nooit winstgeven-
I de produktie levert (één procent van
de behoefte aan electriciteit), maar
dat de Nederlandse industrie, die
voor 95 procent bij de bouw werd
ingeschakeld, er enorm veel van
heeft geleerd,
j En de Nederlandse electriciteitsbe-
j drijven (die samen 42 miljoen aande-
J lenkapitaal van de 140 miljoen op
I tafel legden) hebben noodzakelijke
ervaring kunnen opdoen met de be-
I drijfsvoering van kernenergie-centra-
les, zo zei hij. „Het financiële offer
I door deze bedrijven, Euratom (18
miljoen) en de regering (11 miljoen)
1 is dan ook alleszins verantwoord, ook
met het oog op de toekomst, waarin
kerncentrales een steeds grotere
plaats gaan innemen bij de electrici-
teitsproduktie".
Ook de heer H. H. Wemmers, voor
zitter van de Industriële Raad voor
de Kernenergie, sprak ook over die
toekomst. „Zowel de electriciteitsbe-
drijven als de industrie hebben een
unieke kans gekregen de achterstand,
die ons land op dit gebied had in te
lopen. Om echter geen nieuwe ach
terstand te laten ontstaan, zullen nu
alle krachten, die op kern-energe
tisch gebied werkzaam zijn, moeten
worden gebundeld". Hij vond dat no
dig omdat er, naar zijn mening, in de
toekomst nog veel meer kernenergie
centrales moeten worden gebouwd.
Tiveede centrale
Hoewel kernenergie in het „geval
Dodewaard" niet rendabel is, zal het
dat in de toekomst wél zijn. „Alleen
zal men dan centrales moeten bou-
wen met een groter vermogen.
400.000 KW is ongeveer het punt,
waarop zon' centrale exploitabel kan
worden", zei directeur ir. R. van Er-
pers Rooyaards van de NV Ge
meenschappelijke Kernenergiecentra
le Nederland gisteren op een
persconferentie. Een bouwplan voor
zo'n centrale wordt, zoals bekend,
bestudeerd door de Zeeuwse Eelek-
triciteits Maatschappij. Wanneer het
plan doorgaat, komt zij bij Vlissin
gen. „Een beslissing daarover wordt
zeer binnenkort verwacht", aldus ir.
Rooyaards. Bij de bouw zal de GKN,
de beheerster van Dodewaard, ad
viseren.
Met nadruk stelt men in Dode
waard, dat een kerncentrale een van
de schoonste en veiligste bedrijven is
Er zijn zoveel veiligheidsvoorzie
ningen getroffen, dat de lucht er met
niet meer dan 5 millirem per jaar
aan radio-activiteit door wordt ver
ontreinigd. En dat is eigenlijk niets
als men weet, dat wij in Nederland
blootstaan aan zo'n 140 millirem per
•jaar door kosmische straling, straling
uit de grond, radioactiviteit in het
voesel en in de gebouwen. Ter verge
lijking: de horlogewijzers stralen 2
millirem per jaar; wanneer men veel
tv kijkt zal de straling 10 millirem
bedragen en laat men een röntgenfo
to maken, dan staat men bloot aan
100 millirem.
Schoon
•**V; .-JV","'" j-.r -
-'*• -
BRUSSEL Minister De
Block heeft gisteren de Europese
ministerraad in Brussel gewaar
schuwd, dat de ministers zich
persoonlek eens moeten bezig
houden met een reeks menings
verschillen, die tussen de EEG
en de VS zyn ontstaan op het
gebied van de handelspolitiek.
Er is een aantal ontwikkelingen
gaande, zei hij. die grote consequen
ties kan hebben voor de internatio
nale verhoudingen. De toestand eist
grote voorzichtigheid. De EEG zou
samen met de VS eens aan tafel moe
ten gaan zitten om openhartig alle
zorgen over en weer te bespreken.
Minister De Block wees op Ameri
kaanse weerstanden tegen een aantal
aspecten van de EEG- politiek, die
aan de andere kant van de oceaan
zorgen oproepen, zoals eventuele spe
ciale handelsregelingen van de Zes
met andere Europese landen, een ge
meenschappelijke EEG- politiek voor
tabak, plannen voor een EEG- belas
ting op oliën en vetten en een EEG-
invoerregime voor verwerkte groente
en fruit.
Grieven
Daarnaast oestaan ook aan Euro
pese zijde grieven, zoals de vrijwil
lige beperking van invoer van staal
in de VS en eventuele soortgelijke
afspraken in de textielsector, het feit
dat het Amerikaanse congres nog
steeds niet de in de Kennedy-ronder
afgesproken opheffing van de „Ame
rican selling price" heeft behandeld,
ongerustheid over toepassing van an
ti-dumpwetgeving in de V.S. en een
reeks afzonderl-ike gevallen, waaron
der een voor Nederland dreigende
beperking van de invoer van ham in
blik.
Het is bekend, zo waarschuwde mi
nister De Block, dat protectionisti
sche kringen in de VS uiterst actief
zijn en /an de regimewisseling ge
bruik proberen te maken om hun
doeleinden te bereiken.
De Nederlandse bewindsman meen
de te weten, dat de Europese commis
sie spoedig overleg over een aantal
van deze punten zou hebben (dat
was afgesproken tijdens Nixons be
zoek aan Brussel) en dat leek hem
een goede gelegenheid om een ge-
dachtenwisseling op de agenda van
de Europese ministerraad te zetten,
ten einde een inventaris van de pro
blemen en de verschillende standpun
ten op te maken.
DEN HAAG De socialistische
Tweede-Kamerleden Berg en Van
Lier hebben de regering gevraagd of
het waar is, dat opticiens de prijzen
van brilleglazcn met ingang van 1969
aanzienlijk (met zelfs 70 procent)
mochten verhogen.
Zij informeren tevens of de korting
van 20 procent, die opticiens aan zie
kenfondsen verleenden, is afgeschaft
en of de vergoeding van ziekenfond
sen voor de aanschaf van brillegla-
zen wordt aangepast aan de gestegen
prijzen en het wegvallen van de kor
ting.
Mr. Van Lier vraagt ook antwoord
op zijn vragen over huisartsen- en
specialisten-tarieven, die hij op 13 fe
bruari al heeft gesteld.
Zijn partijgenote mevrouw Brau-
tigam wil weten welke garanties de
regering heeft gekregen dat artsen,
die nu al meer rekenen dan negen
gulden voor consult in de spreekka
mer en dertien gulden vijftig voor
een bezoek, hun tarieven zullen ver
lagen.
AMERSFOORT Werkgevers en
werknemers in de zuivelindustrie j
hebben gisteren overeenstemming
bereikt over een nieuwe cao per 1
april, die voorziet in een loonsver
hoging van 7 procent, verwerking
van 10 procent van het prestatieloon
in het basisloon, verhoging van de
ploegendiensttoeslagen met 1,5 pro
cent en uitbreiding van de vakantie
met één dag. Voorts is overeenge
komen de werktijd eind 1970 te ver
korten van 433/« tot 42'/s uur per
week.
Om deze perfectie te bereiken,
heeft men een zeer ingenieuze
constructie moeten toepassen (met de
„know-how" van General Electric).
Daardoor wordt het onmogelijk ge
acht, dat het radio-actief materiaal in
de reactor (in totaal 10 km staafjes
uranium 235 met een middellijn van
een centimeter) naar buiten treedt.
De reactor is zodanig afgedekt, dat
het daarvoor eerst vier onneembare
barrières zou moeten passeren.
Overigens merkt de bezoeker er
weinig of niets van, dat hier in Dode
waard kernenergie wordt opgewekt.
Hij vindt er slechts buizen en kranen
rond de als een gigantische betonnen
vat oprijzende reactor. Voor de rest
is alles afgedekt. De turbines, die
draaien op de stoom van het door de
reactor aan de kook gebrachte water
en de generatoren, die de stroom op
wekken, gaan schuil achter stalen
kappen. En slechts hier en daar loopt
(in vlekkeloos wit) het bedienend
personeel.
Directeur Rooyaards: ,,'t Is ook ei
genlijk weinig bijzonders: een gewo
ne electriciteitscentrale met dit
verschil, dat de kachel nu een kern
reactor is".
MOSKOU Russische geologen
hebben bij de stad Orenburg aardgas
aangetroffen, zo meldt de Prawda.
Het zou een „gasbel" betreffen van
een triljoen kubieke meter.
Het reservoir strekt zich uit over
een afstand van ongeveer 100 kilome
ter uit langs de rivier de Oeral onder
de steppen ten noordwesten van Sow-
jet-Kazachstan. Het betreft hier een
van de rijkste aardgasvondsten ter
wereld. De hele voorraad van de we
reld bedraagt voor zover men weet 9
triljoen kubieke meter.
De centrale bij Dodewaard: kernachtig silhouet in het wijde landschap.
SAIGON De Zuidvietna-
mese regering is bereid tot on
derlinge besprekingen met het
Zuidvietnamese nationale be
vrijdingsfront om een vreedzame
oplossing van de oorlog te berei
ken.
President Ngoejen Van Thieu zei
dit gisteren op een bijeenkomst met
journalisten in Saigon.
Hij achtte het zeer waarschijnlijk,
dat vice-president Ky naar Parijs zal
terugkeren om de leiding op zich te
nemen srls blijkt dat deze gesprekken
vruchtbaar zijn.
In Washington zei president Nixon
dat de onderhandelingen om tot vre
de in Vietnam te komen in het ge
heim moeten worden gevoerd.- De
kans om resultaten te boeken is bij
geheime onderhandelingen groter dan
bij openbare, aldus de Amerikaanse
president, die sprak op een bijeen
komst van de Amerikaanse vereni
ging van radio- en televisie-omroe
pers.
Nixon meende dat de VS nu „op
het juiste spoor" zijn. Maar er was
teveel gepraat over een vrede, die
niet veraf meer is en over terughalen
van troepen.
De president verdedigde ook zijn
besluit om een raketafweersysteem te
laten opbouwen. Hij zei dat een sterk
Amerika noodzakelijk is voor het be
houd van de wereldvrede en dat het
offensieve raketpotentieel van de VS
beschermd moet worden.
Zomertijd
Deze week wordt, natuurlijk mei
een congres (ditmaal niet in Den
Haag maar in Delft) het honderdja
rig bestaan van de margarine ge
vierd. Daar iedere Nederlander ge
middeld anderhalf pakje per week
consumeert mag het wel een feest
voor ons allemaal worden. Minstens
een extra likje.
Het kan nu, want hier in Den
Haag ziet men menig aanbod van
vier pakjes voor 79 centen. Waar
mede het pakje margarine waar
schijnlijk het enige produkt is dat
nog in de vooroorlogse prijs valt. Ik
kan me tenminste niet herinneren
er ooit minder dan twintig cent
voor betaald te hebben. Wel kreeg
je voor de oorlog bij Lotus (van de
markt verdwenen, dus het is geer
reclame) een flinterdun chocolade
reepje in zilverpapier cadeau. Ik
hield van die reepjes omdat, wan
neer je er zachtjes over wreef, dc
letters LOTUS zo mooi in reliëf
door het zilverlaagje drukten.
Daarna nog het plezier dat jp
weer een bijdrage had voor de oude
schoenendoos waarin de juffrouw
op school zilverpapier verzamelde
voor vage arme kindertjes ergens
verweg.
Je had er geen idee van wat die
kindertjes met dat zilverpapier
moesten beginnen, maar daar je zelf
sinaasappelpapiertjes spaarde, die
verder ook geen nut hadden, gunde
je die stakkers hun plezier.
Margarine werd voor mij pas een
toverwoord toen ik eens het Gouden
Extra Mijv
Boek van de familie Van den Bergh
in handen kreeg.
Het was het verhaal van de grond-
'eggers der Nederlandse margarine
industrie, de grootouders van alom
bekende Sydney van den Bergh, die
in Oss gewoon achter de winkel ir»
een werkplaatsje het door de apothe
ker Mège Mouries uitgevonden pro
cédé voor „kunstboter" in praktijk
gingen brengen.
Mouries was aan het experimente
ren gegaan, toen Napoléon III een
prijsvraag had uitgeschreven voor
een vervangingsmiddel van boter.
Niet zozeer om het volk een nieuw
voedsel te geven, maar meer om het
leger van de ransige boter te bevrij
den.
De Van den Berghen waren overi
gens niet de enigen, die het probeer
den. In 1880 waren er in ons land al
zeventig die de gok waagden. In
1883 waren daar maar 45 van over
en in 1910 slechts 28.
Nu zijn het er nog 21. waarvan
Van den Bergh en Jurgens de
grootste is met 65 procent van de
markt.
Van Oss is de margarine naar Rot
terdam gegaan, maar in Den Haag
kwam het huis van Arnold van den
Bergh (een der zonen van de stich
ters der industrie). Het staat er nog
Aan de Tobias Asserlaan, een vier
kant grijs blok met een koepel.
De oudere Hagenaars hadden er
meteen een naam voor: De Boter-
vloot Dat is allemaal al bijna verge
ten.
Alleen de margarine is er nog.
niet meer in een vloot maar in een
kuipje.
(Van onze moderedactrice)
AMSTERDAM Geen grau
wer oord dan het Overtoomse
Veld op een sombere dag. Daai
torent, zestien verdiepinger
hoog, het Confectie Centrum in
vaal grijs beton. Het is er zo'n
woesternij waar felle winden
waaien, dat men alleen noe
maar aan zon en zomer kan
denken om een mateloze triest
heid te overwinnen.
En toch hebben we gisteren In dat
zelfde Confectie Centrum zitten den
ken: „Was het maar vast winter 1969
—1970
We zaten namelijk te kijken naar
de Twenty Seven collectie, door Dick
Holthaus ontworpen en gerealiseerd
door Someren N.V.
Confectie in zeer betaalbare prij
zen in een stijl, die couture ademt.
Kleren waarmee een garderobe is
samen te stellen, die afwisselend er
persoonlijk is. We denken bijvoor
beeld aan een rokje (effen of geruit)
met jersey blouse en daarover een
zevenachtste mouwloze mantel, die
slank afkleedt. Men zou de mantel
ook overgooier of lang vest kunnen
noemen. Zonder blouse ook te dragen
en zelfs zonder rok, al wordt het dan
iets korter
Manteltje
Met een kort manteltje is de rok
even draagbaar als tailleür en een
van de effen grijze mantels uit de col
lectie zal bij het warme rood. waarin
we de pakjes zagen, altijd goed
staan. Veel mantels hebben tamelijk
grote revers, dikwijls bezet met bp-
verbont. Het lijf is altijd glad maar
bij de heup ontspringen plooien of is
een licht klokkende strook aangezet
Een brede geïncrusteerde ceintuur
accentueert de lijn.
Bijzonder mooi was een mantel met
een schouderpas in de rug, waaruit
brede platte plooien kwamen, de voor
panden waren geheel geplooid met
een smalle gladde baan in het mid
den. Een klein overhemdkraagje en
een metalen ceintuur vervolmaakten
het beeld. De prijs was ƒ189. Een
hoofdstuk apart -waren de lange
Twee mantels uit de Twenty-Seven
collectie van wollen crêpe met
double-breasted sluiting. Het rok-
gedeelte is licht klokkend.
vesten (overgooiers) o.a. van imitatie-
slangenleer en lakleer, waarmee weer
veel te combineren valt. Hetzelfde
materiaal voor kuitlange sluike man
tels. die naar de maxi-mode lonken.
Het broekpak met de tuniek (of
het lange vest plus blouse) is voor
lopig niet weg te denken uit het
modebeeld en was dus ruim vertegen
woordigd. Heel gedekt in dofbruin en
zwart jurkjes met geïncrusteerde pan
den en een paar geklede zwarte ja
ponnetjes van crêpe, die voor middag
en avond goede diensten kunnen be
wijzen.
Kortom een collectie van 126 stuks
met het Twenty Seven-etiket, die we
tot september, wanneer de modellen
in de winkels komen, onthouden
moeten.
Zaterdag jl. op weg naar het (nog
killere) noorden, kocht ik een r.k.
Volkskrant. Daarin las ik een warm
en bewogen pleidooi van Godfried Bo-
mans voor invoering van de zgn. zo
mertijd door de klok gedurende de
zomermaanden een uur vooruit te zet
ten.
Hij schrijft o.m.: „In een land, waar
de mensen een half jaar lang in een
miezerige schemertoestand leven, is
het gewoon noodzaak om uit die ande
re helft aan zonlicht te halen wat erin
zit. Het is al niet veel, dat zult u
ladelijk tot uw spijt weer merken.
Maar pak dan wat je krijgen kunt.
Het is gewoon een scharde hoe we
morsen met het weinige wat we heb
ben. terwijl het door een simpele
handtekening in onze macht ligt om
daar een pind aan te maken. Eén enke
le pennestreek en dat stukje tijd na
vijf uur, waarin we vrij zijn en naar
buiten kunnen duurt een vol uur lan
ger! Want dat is de zaak: doordat we
van de vroege ochtend, als de zon
nutteloos schijnt, een uur afnemen,
hebben we langer licht in die periode,
die voor de meeste mensen het eigen
lijke leven is: de tijd als de fabrieken
dichtgaan en de kantoren sluiten. Dat
uur winst moet men niet over de ge
hele dag rekenen, maar over dat arm
zalig stukje waarin de arbeid ophoudt
en het heerlMke leven begint. En dan
z.ijn die zeri'g minuten een enorme
toevoeging! Het is mij werkelijk een
raadsel, waarom daarover nog gedeli
bereerd moet worden".
Mij ook. Godfried Bomans herinnert
er aan. dat er regelmatig commissies
zijn benoemd om de voor- en nadelen
van zomertijd in studie te nemen, die
evenwel reee'matig tot de conclusie
kwamen (de laaste keer op 20 mei
"orlg jaar), dat zomertijd in het alee-
'meen wel aan te bevelen zou zijn.
.Maar na deze dieozinni.ee uitsnraak
strijken de heren hun presentiegeld op
en saan naar huis. Gebeuren doet er
niets".
..Op die manier", aldus Bomans ver
der. kunnen we wachten tot Sint Jut-
temis oatroonheiliee van hopeloze za
ken. Wat fs er toch voor bezwaar te
gen om, net als in Engeland. Spanje.
Italië Finland en Zweden, het zonlicht
van de vroegp morgen, als we alle
maal in bed liggen, af te trekken en
bij de avond on te tellen, wanneer we
allemaal wakker zlin? Een kind kan
toch begrijpen, dat de huidige regeling
eenv>tid:g verkwisting is?"
Inderdaad. Invoering van de zomer
tijd is iuist in ons land met z'n
ontstellend gebrek aan zonneschijn
dringend noodzakelijk, temeer omdat
zonnestralen zeer gezond zijn Welke
no'itici dringen nu eens aan op spoe
dige maatregelen van de regering zulks
in het voorbiizien van eigen Hang!)
zomerreces en terwille van de honderd
duizenden (zon)arme werknemers,
die een heel jaar op enkele (vaak zeer
zonarme) weekies vakantie moeten te
ren. Spoed is geboden want de zomer
staat weer voor de deur!
Rotterdam L. K. van Buuren
