KVP-leider Van der Stee: uit, samen Samen thuis Julia de Gruyter (82) overleden SCHATKIST WAS GEHEEL LEEG Opel brengt nieuwe ,KAD"-serie Als VVD en D'66 ts hogs eisen stellen ir VW 411: robuuste opschieter Nederlands eerste film over de pil PAUL KIJZER FAILLIET Met Biesheuvel eens over „De achttien Josephine Baker krijgt rustkuur U toch ook? Snelle verlichting van pijn in spieren en gewrichten Automobiel museum nog niet open 9 WOENSDAG 19 MAART 1969 AMSTERDAM In de hoge leef tijd van 82 jaar is gisteravond in het Wilhelmina gasthuis te Amsterdam overleden de bekende toneelspeelster Julia de Gruyter die ook bij vele t.v.-kijkers bekend zal zijn door haar boeiende Vlaamse voordrachten. Enkele weken geleden liep zij door een val in haar woning een been breuk op. Er traden complicaties op waarbij een longontsteking, waaraan zij tenslotte is bezweken. Julia de Gruyter, die in de Neder landse toneelwereld grote bekendheid verwierf, was van Belgische afkomst werd op 17 mei 1887 als Julia Antonia Mast in Hemixen geboren. In 1912 trouwde zij met Dominicus de Gruyter. Haar opleiding ontving zij aan het Antwerpse Conservatoire. In 1913 de buteerde zij als Maria in Driekonin genavond. Een jaar later, na het bombardement van Antwerpen, kwam zij naar Nederland, waar zij begon bij het gezelschap Royaards. In 1939 vierde zij in de Amster- damse stadsschouwburg haar zilve ren toneeljubieum met een Vlaamse I voordrachtavond. Zij is toen be noemd tot Ridder in de Leopoldsorde. AMSTERDAM „Vijftien miljoen vrouwen gebruiken de pil. Het Ei van Columbus." Dit zegt Alexander Pola, één der medespelendcn in de korte speelfilm in kleuren. „Eigen tijds", die gemaakt is rondom het thema geboorteregeling. In deze eerste Nederlandse film over de pil wordt een jong echtpaar gespeeld door Lia Karon en Wim van der Grijn. Sylvia de Leur speelt de vriendin van het getrouwde vrouwtje. Erik Terpstra schreef het scenario en voerde de regie. „Eigen tijds" duurt 35 minuten. Organon Ne derland gaf aan Pan Film N.V. in Amsterdam opdracht tot deze voor veertienjarigen en ouderen toegankelij ke film AMSTERDAM De faillisse- mentskamer van de Amsterdamse rechtbank heeft gisteren het faillisse ment uitgesproken van de NV K.W. Producties van de verdwenen Amsterdamse musical-producent Paul Kijzer. Tot curator is benoemd mr, D. W. O. H. Grosheide en tot rechter-commissaris mr. J. K. Franx. Het faillissement van de NV, die de musical De man van la Mancha uit brengt, was aangevraagd door een yap de leveranciers. Hij had dit ge daan op aanwijzing van de raadsman van Paul Kijzer. Hij had dit niet voor zijn cliënt, die enig directeur van de NV is, kunnen doen, omdat de aanvraag door de heer Kijzer had moeten zijn ondertekend. Hoe groot de schulden zijn valt niet bij benade ring te zeggen. (Van onze parlementsredactie) DEN HAAG „Er kan in 1971 bij de kabinetsformatie een moment komen dat eventuele partners niet in voldoende mate tegemoet komen aan de wensen van de KVP. Dan moet je zeg gen: needie prijs is mij te hoog. Over die mogelijkheid hebben we in „De Achttien' nog nooit gesproken, maar het moet wel een besluit van de KVP, ARP en CHU zijn. Dus: samen uit samen thuis. Na de gesprekken over samenwerking is de enige reële keus: samen in de oppositie of samen in de regering. Het zou onzinnig zijn een andere conclusie te trekken Naar aanleiding van de politieke ontwikkelingen van de laatste weken hadden wij een gesprek met mr. A. P. J. M. M. van der Stee, de voorzit ter van de KVP. Hij hechtte niet veel waarde aan de uitspraak van VVD-fractieleider Toxopeus, dat de KVP, na het congresbesluit van de PvdA, sterk aan de VVD gebonden is. „Ook hij weet niet hoe het er in 1971 zal uitzien. Maar het geeft in derdaad wel een aanwijzing welke lijn Toxopeus in gedachten heeft. Theoretisch zijn er drie mogelijkhe den: D'66, WD en PvdA. Als ik een keuze zou moeten doen... Een min derheidsregering is niet erg aantrek kelijk. Ik ambieer de oppositie ook niet. Als de kiezers je tot de grootste partij hebben gemaakt, kun je je niet aan de verantwoordelijkheid onttrek ken. Maar ik sluit oppositie niet uit" Geen breuk Uit enquêtes blijkt dat een behoor lijk deel van de KVP-aanhang nog steeds voor de PvdA kiest. Een groter deel dan bij ARP en CHU. Geeft dat geen moeilijkheden? „Nee, dat dacht ik niet. Ik ken die mensen wel en zij betreuren het besluit van de PvdA. Uit hun reac ties begrijp ik, dat ze zich opnieuw zullen oriënteren. Maar weer een breuk? Dat is het laatste waar ik bang voor ben." Zijn de persoonlijke verhoudingen de voornaamste oorzaak van de breuk tussen PvdA en KVP? „Ik heb nooit die indruk gehad. Na de nacht van Schmelzer zijn ze na tuurlijk verslechterd. Kijk maar naar 'het tv-interview van verleden zondag en de irritatie. Ja, rancune speelt ook een rol. Dat is ook een van de redenen, de kernreden, waarom ik lid van de Tweede Kamer wil worden. Een par tijvoorzitter moet dat wel. Je proeft meer de sfeer en de intensiteit van de hartelijkheid van de verhoudin gen. Tenslotte klopt in dit gebouw het hart van politiek Nederland." Biesheuvel heeft gisteren in Rotter dam gezegd, dat de wijze waarop Schmelzer het kabinet-De Jong soms omarmt, ook dodelijk kan zijn. Zou u als partijvoorzitter ook wel een wat kritischer houding van de fractie willen? „Daarover is geen verschil van me ning. Ik ben het eens met Schmelzers beleid in de Kamer. Ik weet niet of hij het kabinet omarmt. Ik geloof het bepaald niet. De een doet het zo, de ander zus. Ieder vogeltje zingt zoals !het gebekt is. Groter Het zijn twee heel verschillende fi guren. Biesheuvel is nu eenmaal een andere persoonlijkheid, hij is van groter formaat... wat z'n lengte be treft. Hij treedt het kabinet wat forser tegemoet. Schmelzer is een klein mannetje, maar hij steekt z'n kritiek ook niet onder stoelen of ban ken. Neem de belastingcorrectie maar. Ik heb trouwens ook tegen de aanwezige ministers op de partijraad gezegd, dat met name de aanpak van structurele vraagstukken als welzijn, onderwijs, ruimtelijke ordening, het ondernemingsbeleid, onze houding te genover het kabinet zullen bepalen." Mist u de radicalen die uitgetreden zijn? „U weet dat een groot aantal ge bleven is. Ze zitten op vele posities in de partij. Het radicale geluid mis ik niet. Ik vind het overigens wel jam mer dat er enkelen weg zijn." Maar u vond de partijraad vrij mat? „Ik ben er over begonnen omdat die conclusie in een krant getrokken werd. Kijk eens, er waren 96 PARIJS Josephine Baker is gisteravond in een kliniek in de Pa- rijse voorstad Aubervilliers opgeno men. Zij zal een rustkuur moeten on dergaan. De zangeres en danseres werd vorige week onwel, na haar niet succesvolle pogingen haar ver kochte kasteel terug te krijgen. Waar je ook kijkt steeds meer mensen roken Roxy 25. voorstellen. Al raus je daar nog zo doorheen, er komt een hele hoop po litiek kleingoed aan de orde. Dat duurt uren. Ik kan me voorstellen dat u er doodziek van wordt. Je kunt dan ook geen sprankelende sfeer ver wachten. Maar de stemming mat? Nee, dat gaat me te ver. We gaan het wèl iets anders organiseren, zo luistert geen hond. Je kunt het ook zo zeggen: in plaats van 'het kabaal van vorig jaar, was er nu eindelijk eens wat rust en eenheid. Dat geeft een minder inte ressante indruk dan bij een hoop herrie in de tent, maar de kwaliteit van de voorstellen was goed en er was een constructieve discussie." Eén lijst? Denkt u dat in 1971 één program en één lijst voor de drie christelijke partijen een haalbare zaak is? „Ik geloof niet dat we met één lijst zullen uitkomen. Wel met één pro gram. Zoals ik het nu zie. We moeten de samenwerking ook niet forceren." En bij de Statenverkiezingen in 1970? „Dat ligt verschillend. In een aan tal provincies zal een gemeenschap pelijk program komen. Het is nog niet te bekijken hoe het met de lijsten gaat. Almelo? Ik vond het niet juist dat men met een gezamenlijke naam gaat werken. Hoewel, aan de andere kant, het zit er in, niet? Con centratie van christelijke partijen, het is het eigenlijk ook." In de KVP zijn er steeds minder die voelen voor samenwerking van de drie christelijke partijen? „Ja, dat is juist. Dat komt omdat men de Achttien niet snel genoeg van de grond ziet komen. Moet dat nu zo vreselijk lang duren voordat er kon- krete voorstellen op tafel komen, zegt VAN DER STEE geen oppositie men in de KVP. Het leeft bij ons en men vraagt zich af of dat station eigenlijk al niet gepasseerd is." Niet begrepen De heer Biesheuvel heeft gisteren in Rotterdam gezegd, dat de uitspraak van de KVP over „De achttien" een beetje voorbarig is. Het gaat volgens hem niet alleen om de uit voering, maar ook en vooral om de mensen met wie je het uitvoert. Dat kun je in het najaar nog niet bekijken. „Ja, daar heb ik vanmorgen vroeg iets van gehoord. Ik was nog vrij slaperig maar ik heb me afgevraagd of hij wel goed doorzien heeft wat wij bedoelen. We zijn het namelijk met hem eens. Je kunt nu nog geen zinnig woord zeggen over wat er in 1971 zal zijn. Een definitieve beslis sing kunnen we in het najaar ook nog niet nemen. Wat wij wel willen is de hele zaak grondig bekijken en concluderen dat op grond van ge dachten en meningen binnen de KVP het gesprek voortgezet moet worden. De partijraad van Arnhem wilde zo'n uitspraak ook en dat kan in het najaar als de rapporten van „De achttien" op tafel liggen en het stuk van onze eigen programcommissie waar we zo langzamerhand wel wat ongeduldig over worden. Is aan die voorwaarden voldaan, dan gaan we praten over de uitvoering en de mensen met wie je het uitvoert. Nee, ik zie hier geen verschil. Het is ook niet juist dat er een soort vertragingstaktiek van de ARP is. Daar heb ik het nodige van gezegd op de partijraad." Partij Wat is de grondslag van de christelij- lijke partij straks en welke haar opdracht? „Moeilijk. Kijk, in' het Evangelie ligt een opdracht besloten, niet alleen om naar „je eeuwige geluk te stre ven", zoals wij dat in de r.k. kerk zeggen, maar ook om het aanschijn van de aarde te vernieuwen. De ver lossing van de mens houdt opdracht in naar zelfontplooiing, omdat hij een schepsel Gods is. De grondslag is de solidariteitsge- dachte, het wezenlijk kenmerk van de volkspartij en die gedachte moet steeds waar gemaakt worden. We zijn nu in een nieuw sta dium waarin de vraag om kennis en anderzijds de vraag om ont plooiing van geestelijke waar heden en de erkenning daarvan centraal staan. Daarop kun je eeen heel politiek program bou wen." Weekstaat Nederlandsche Bank AMSTERDAM Zoals werd ver wacht is er in de afgelopen week nog een flink bedrag aan bankbiljetten terug gekomen na de ultimo-opvra- gingen. Dit blijkt uit de weekstaat van de Nederlandsche Bank per 17 maart. De chartale circulatie daalde door deze terugvloeiing met 79 min. tot 8365 min. Als gevolg van betalingen van het rijk aan de gemeenten plus nog wat andere betalingen, is de schatkist geheel leeg en dus zonder saldo. Een uniek gebeuren. Het gehe le saldo van de schatkist ad 302 min. verdween namelijk. De goud- en deviezenvoorraad ging met 30 min. omhoog tot ƒ6974 min, waarvan ongewijzigd ƒ6116 min. aan goud. De banken hebben van hun sterk verbeterde positie gebruik ge maakt om voor niet minder dan ƒ366 min. aan dure voorschotten af te los sen. Hierdoor resteert nog een bedrag voorschotten van ƒ60 min. Het saldo van de banken bij de centrale bank steeg met 42 min tot 51 min. Zoals boven aangehaald geeft de schatkist geen saldo aan. Dit is slechts tijdelijk omdat gisteren, 18 maart, de storting op de 7 pet. staatslening ad ƒ350 min. heeft plaatsgehad. Daarnaast heeft de staat nog circa 130 min. aan olie-accijn zen ontvangen. Er is ook nog schat kistpapier van de agent afgenomen. De schatkist zal dus wel behoorlijk zijn gevuld. De geldmarkt is nog steeds zeer krap. Geldkringen verwachten hierin voor de komende dagen geen veran dering. De ultimo is weer in zicht De Verenigde Staten telden op 1 januari 202.300.000 inwoners, wat twee miljoen meer is dan een jaar tevoren. Het geboortencijfer. dat sinds 1958 onafgebroken achteruit gaat, is ook in 1968 gedaald. Er wer den vorig jaar 3,5 miljoen kinderen geboren, 1,9 miljoen mensen stierven en het aantal immigranten bedroeg ruim 400.000. met daarachter de paasdagen, zodat een snelle terugkeer van de komende ultimo-opvragingen, volgens geld kringen, niet is te verwachten. Hei- tarief voor daggeld is nog steeds 5 1/4 pet. (in duizend, guldens) Acti 18/3 11/3 Goud 6 116.417 6.116.417 Vorderingen in goud enz. 901.589 874.570 Buitenl. betaalmidd. 235 347 Guldensvorder op buitenl 12.958 11.844 Papier in disconto 47.086 60.080 Papier door bank gekoebt 1,494.300 1.494.300 Voorschotten en belening. 60.218 426.392 Nederlandse munten 29.660 26.629 Passiva Bankbiljetten 8.364.865 8.144.267 's Rijks schatkist 302.276 Banken in Nederland 50.851 8.679 Andere ingezetenen 59.315 57.349 Banken in buitenland 42.642 44.478 Andere niet-ingezetenen 7.877 7.371 Saldi buitenl. geld 6.831 7.260 Totaal goud en deviezen 6.974.346 6.944.832 waarvan convertibel 901.324 874.917 Dekkingspercentage 82,24 78,79 (Advertentie Dringt direct door tot aan dc haard van de pijn Deumatische pijnen, spit, zenuwpijnen, verstuikingen, stijve nek en ledematen niets werkt sneller, niets werkt aangenamer ter verlichting van pijn dan Algesal-balsem. Onmiddellijk in de huid doordringend, werkt Algesal diep op de weefsels in tot aan de haard van de pijn (zonder oppervlakkige warmtesensatie of irritatie van de huid te veroorzaken) en "doorstraalt" verlichtend weefsels en spieren tot in de gewrichten. Reumatische pijnen e.i stijfheid maken spoedig plaats voor een durend gevoel van verlichting en welbehagen. Wacht niet tot de pijn uitbreekt 1 Zorgt dat U thuis altijd een tube Algesal bij de hand hebt om zodra het nodig is de pijn tc verlichten. ALGESAL bij alle apolh. en drog. Fiat heeft op de autosalon in Genève zijn nieuw luxe-paard in de schijnwer pers gezet: de Fiat 130, het grootste model van de hele range. De prijs van de wagen, die zeer luxe is uitgevoerd, is nog niet bekendgemaakt: pas wanneer de levering in Italië is begonnen (waarschijnlijk nog dit jaar) zal men meer gedetailleerde gegevens vrij geven. Op het ogenblik is alleen bekend, dat de auto een 1860cc 6-cilinder motor in V-vorm heeft, die een vermo gen levert van 140 DIN-pb. De top wordt opgegeven als 180 km per uur. General Motors heeft op de autosalon in Genève een geheel nieuwe „K-A-D" (Kapitan-Ad- miral-Diplomaat) serie uitge bracht. Markante eigenschap van de carrosserieën is, dat ze alle uitwendig korter (48 mm) en smaller (50 mm) zijn dan de vorige modellen. Deze' verklei- AUTO VOOR RUIM 600 km per uur Een tekening van een nieuw ontwerp van de Amerikaanse Ford fabrieken: een race-auto, waarmee een snelheid van ver over de 600 km per uur kan worden bereikt. De Ut»» .siiili eerste proeven ermee zijn al ge nomen. De auto, die 10 meter lang is en raketaandrijving heeft, dient voor het breken van records en het uitvoeren van technische onderzoe kingen. Nieuwe brandstof in bussen: Freon In Dallas (Texas) wordt met rege ringssubsidie een proef genomen met freon als brandstof voor auto bussen. Voordeel van deze brandstof is, dat zij geen giftige uitlaatgassen veroorzaakt. Op grote schaal wordt freon gebruikt in koelkasten, aircon ditioners en spuitflessen. ning is echter nergens ten koste van de ruimte in het interieur gegaan. Belangrijk novum aan de drie wa gens is, dat ze alle een De Dion-ach- terbrug hebben gekregen, waardoor de wegligging is verbeterd. De nieu we achterbrug bestaat uit een lichte vaste as tussen de wielen, terwijl de aandrijving daar volkomen los van staat. Het differentieel is aan het koetswerk bevestigd. Voor zijn grote modellen biedt Opel een serie van vier motoren aan: drie 6 cilindermotoren en een V8-motor. Alle 6-cilindermotoren zijn krachtiger dan voorheen. Op speciale bestelling zijn de mo toren ook leverbaar met een elek tronisch gestuurd injectiesysteem. VW en Porsche bouwen samen sportwagen Volkswagen en Porsche gaan sa men een nieuwe in twee versies uit te brengen sportwagen bouwen. De wagens, die in september op de autosalon van Frankfort worden geïntroduceerd, worden twee persoons met de motor direct achter de stoelen en nog voor de achteras. De versie van Volkswagen krijgt een 4-cilinder 1,7 liter motor met een vermogen van 75 DIN-pk (top snelheid: 170 km) en Porsche bouwt een wagen met een 6-cilinder 110 pk DIN-motor met een top van 200 km. Het Nationaal Automobiel Museum in Leidschendam zal pas in april of mei opengaan. De collectie van het voormalige Nationaal Museum van de Automobiel werd, zoals bekend, samengevoegd met die van de heer Louwman. Aan de ar rangementen wordt de laatste hand gelegd. Met de openstelling van de expositie voor het publiek zal Zuid-Holland er een nieuwe toe ristische trekpleister hebben bijge- kregen. bussen Wal het uiterlijk betreft, is dc VW 111 inderdaad een totaal nieu we creatie. Lang, aërodynamisch ge vormd, maar toch ook weer strak van lijn, „uitpuilende" koplampen, een staartstuk dat een robuuste in druk maakt. Innerlijk blijft de wagen echter een '.ypische VW. De Wolfsburg— fans er zijn er miljoenen op de wereld zullen dit nauwelijks een negatieve aanduiding vinden. Hun goede ervaringen met het merk zul len zeker verbloemend werken, als het op een neutrale beoordeling aan komt van een model, dat de be kende kever zo ver achter zich lijkt te hebben gelaten. Is lit juist? Mag een auto, die tussen de 9.000 (tweedeurs) en 10.000 (vierdeurs) gulden kost, hetzelfde motorgeruis hebben als een zusje, waarvoor men ongeveer de helft minder betaalt? Is 't dan niet beter zo'n wagen te vergelijken met mo dellen van andere merken in dezelf de prijsklasse? Lawaai Het gierende geluid, dat deze mid denklasser maakt bij lagere snel heden kan zelfs van irriterend ron ken worden gesproken is ons voornaamste bezwaar tegen de 411. De conceptie van de luchtgekoelde, achterin geplaatste krachtbron, heeft Volkswagen kennelijk bewust willen handhaven. De vraag kan ge steld worden of 't niet beter was geweest voor deze nieuwe creatie ook een nieuwe motor te ontwer pen, die, wat althans het geruis be treft, had kunnen concurreren met prijsklassegenoten als .de Renault 16 TS of de BMW 1600. Dit neemt niet weg dat ook deze VW-krachtbron (1679 cc, 76 pk) weer even duurzaam is gemaakt als de kleinere. Men kan er heel goed mee uit de voeten komen (maximum- en kruissnelheid 146 km/u). De 411 is inderdaad een opschieter, die, zeker op de lange afstand, heel wat concurrenten achter zich laat. Duurzaamheid en soliditeit stra len er als 't ware van af. Wolfsburg heeft opnieuw een kwrliteitspro- dukt gelanceerd, hoewel de verkoop tot nog toe onder de verwachtingen blijft. Het schakelen met de betrekkelijk kleine pook verloopt vlot en soepel. De versnellingen hebben wederom een plezierig lang bereik. Ook bij stadssnelheid kan zonder merkbare bezwaren de vier worden ingescha keld. En dan te bedenken dat die zelfde vier de wagen nog een fikse duw kan geven, als men er bij een snelheid van 80 kilometer op overgaat. Op de rij-eigenschappen is weinig of niets aan te merken. Door de zelfdragende carrosserie heeft Wolfs burg het principe van de torsiestaaf verlaten. Rondom zijn schroefveren aangebracht. Terwijl alle wielen onafhankelijk opgehangen zijn hebben de draagar- men van de achteras vaste schar nierpunten, waardoor de vlucht van de achterwielen bij het inveren con stant blijft. Dit komt het stuurkarak- ter zeer ten goede, evenals de nega tieve stand (onder wijder uit elkaar dan boven) van de achterwielen. Sportief Waar men aan moet wennen, is de overgang van ondersturing naar oversturing, als de wagen snel door een bocht getrokken wordt. Voor de sportieve rijder zal dit zeker een Als General Motors met zijn expe rimenten slaagt, zal het bussen in de toekomst aanzienüjk comfortabe Ier worden dan nu. Dc fabriek heeft namelijk een experimentele autobus (de RTX) gebouwd, die is uitgerust met fauteuils. TL-verlichting met twee lichtsterkten, verlichte hand grepen en lussen en verlichting on der de zitplaatsen. De bus, die een gasturbinemotor als krachtbron heeft, is door een speciale constructie van de wielop hanging in staat een „knielende" be weging te maken: men kan de bus enkele -entimeters laten zakken, zo dat ian halten zonder trottoirband gemakkelijk kan worden in- en uit gestapt. pluspunt zijn. Na enige oefening is hij 'n staat ook bochtige trajecten zeer ..nel te nemen. Over net interieur en de voorzie ningen daarin niets dan lof. Het ziet er allemaal bepaald niet luxueus uit, maar de oerdegelijke construc tie is jok hier een waarborg voor de duurzaamheid Het verwarmings- en ventilatie systeem lijkt op 't eerste gezicht nogal ingewikkeld, maar als men de handelingen met de (vele) knopjes door heeft en ook begrijpt, is men door de ingebouwde thermostaat on der alle omstandigheden in de gele genheid het binnenste van de wa gen op de gewenste temperatuur te houden, 'zonder dat daarbij de rui ten beslaan. Geheel nieuw is een benzineka chel, die naast de motor als verwar mingsbron opereert. Ook bij motor stilstand kan het interieur worden verwarmd, hoewel men dit niet te lang moet doen, omdat de accu an ders uitgeput raaki (het stroomver bruik ts net zo groot als dat van de grote Koplampen). Wat zeker ook vermeld moet wor den, is de ingenieuze wijze, waarop de voorstoelen van de VW 411 zijn gemaakt. Verstelbare leuningen tot slaapstand toe, zittingen die kun nen worden verhoogd en verlaagd, daarnaast lendesteunen, die kun nen worden aangepast aan ieders rug. De prijs van het vierdeurs model bedraagt ƒ9.830,--. Een kunstleren bekleding kost 60,- extra, een schuifdak ƒ500,- en een automati sche transmissie 1.040.-. Het brandstofverbruik (gewone benzine) ligt tussen de 1 op 8 en de 1 op 9, en is uiteraard sterk afhanke lijk van de snelheid die men rijdt.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1969 | | pagina 9