NA HARTINFARCT NAAR
REVALIDATIECENTRUM
Lentecollectie
Heymans bleu
J
I
i
i
i
f
Rusland: Geen wapens
op de oceaanbodems
Deense prins Georg
metselde eerste steen
Zeer forse fysieke training
OTI OTJ TW
Einde grote
OVOMALJINF prijsvraag
^1, E-- -.i OVOMAiamE
OTJ OTI OTI OTI m
Staking bij
Britse Ford
ten einde
Meir wil over
vrede praten
met Hoessein
Nixon wil nauwe
betrekkingen
met Vaticaan
Mode van
morgen
Rijkscommissie voor de Delta?RUIMTE WOLK'
WAS TE ZIEN
Spinnerij koopt
Franse fabriek
11
WOENSDAG 19 MAART 1969
(Van een onzer redacteuren)
DEN HAAG Versnelde methodische bestrijding van hart- en
vaatziekten begint zich in ons land al duidelijker af te tekenen. Het
toenemende aantal ziektegevallen, dat reeds de helft van alle doods
oorzaken uitmaakt, is daar niet vreemd aan.
Recente initiatieven zijn:
Registratie van deze ziekten in op
dracht van de regering. De leiding
van deze registratie heeft prof. dr. J.
H. de Haas, docent in de leer van de
wereldgezondheidszorg aan de Leidse
universiteit en hoofd van het docu
mentatiecentrum der Nederlandse
Hartstichting.
Het inrichten van de eerste Ne
derlandse hart-ambulance in Nijme
gen, die acute hartpatiënten binnen
drie tot tien minuten na alarmering
onder controle moet hebben, om deze
vervolgens naar de hart-ehbo, de zo
genaamde urgent care-afdeling in het
Canisiusziekenhuis te brengen (dit
kan vele mensenlevens sparen).
Inrichting van meer van deze ca-
re-afdelingen in Nederlandse zieken
huizen.
Een Nederlandse studiegroep
maakte onlangs een oriëntatie
reis door de Scandinavische
landen, waar men met de revali
datie van hartpatiënten al ver
gevorderd is. De deelnemers za
gen onder meer deze groepstrai
ning voor infartpatiënten, in een
revalidatiecentrum te Helsinki.
Het plan om de revalidatie van
hartpatiënten in zes centra in Neder
land volledig te ontwikkelen. Die
centra zijn in Leiden, Utrecht, Gro
ningen, Enschede, Amsterdam en
Maastricht
Het project om in een vleugel van
het Rotterdams Zeehospitium te Kat
wijk een zelfstandig poliklinisch re
validatiecentrum voor hartinfarctpa
tiënten in te richten, waar voorlopig
200 en later 400 patiënten jer jaar kun
nen worden gerevalideerd, onder meer
met de „hartfiets". Dit project vraagt
om een vast gespecialiseerd perso
neelsbestand van ongeveer 20 man.
Remcagen
De speciale ambulance, ook wel
hart-renwagen genoemd, die in Nij
megen gaat rijden, vereist voortdu
rende beschikbaarheid van geschoold
medisch personeel, dat patiënten met
een acute hartaanval, hetzij op hun
werk, dan wel thuis of ook van de
straat op kan nemen. Een patiënt
wordt, nadat eventueel eerste hulp
via hartmassage is verleend, in een
soort container gelegd, die de nodige
bewakingsapparatuur bevat.
(Van onze moderedactrice)
AMSTERDAM Grijs-blauw
koos Max Heymans voor zyn lente
collectie. Een wat droef blauw, soms
genuanceerd tot kil ijs-blauw. Geen
flatteuze kleur en geen vrolijke ook.
Maar verwerkt met de chic, die Hey
mans zijn clientèle toedenkt. Heel
enevoudig, ogenschijnlijk heel ge
makkelijk, maar in wezen heel moei
lijk en veeleisend. Tailleurs met lange
lijven van zijde op prachtige stoffen,
waarvan ook het lange manteltje is.
Ere wie ere toekomt, veel van die
mooie materialen waren van Holland
sen huize. Spandon kwam met een vol
komen nieuwe stof gemaakt op nieu
we zelf uitgevonden machines. Het ziet
er uit alsof het gebreid is, maar heeft
de eigenschappen van geweven mate
riaal. Menko en Van Heek leverden
aparte dessins o.a. in piqué. Prachtig
was een ruige „deken"-stof van Van
Wijk, waarvan een ruime gezellige
mantel was gemaakt.
De rokken hadden naast plissees
en de gewone platte plooien, ook los
ingeslagen plooien, waardoor een
typische trapeze-lijn ontstond. De
longtorso vertoonde soms een V-hals
van een diepte, die ondraagbaar is.
Een paar heel prettige pakjes a la
Tailleur van Max Heymans ge
ïnspireerd op Coco Chanel.
Chanel, al dan niet met biesje, ver
tolkten de bewondering van Heymans
voor Madame Coco.
Tot slot enige lange robes van o.a.
mousseline, waarbij ruimte, zwier en
kleur opeens een opgewekter sfeer
brachten.
„Beter wonen voor
gastarbeiders
rond Arnhem
(Van onze correspondent)
ARNHEM De Oecumenische
raad van Kerken en de Arnhemse
stichting STIHUBU (Stichting
huisvesting buitenlanders) willen se
rieus wat gaan doen aan de soms
barre huisvesting van buitenlandse
gastarbeiders.
De organisaties hebben de handen
ineen geslagen en zullen eerst zorgen
dat er geld komt. Dat gebeurt met
een collecte op Palmzondag in alle
kerken in de regio, t.w. Arnhem, Nij
megen, Apeldoorn en randgemeenten.
Is er een beginkapitaal, dan komen
de plannen voor een betere woning
voorziening voor de ruim 2500
gastarbeiders in de Arnhémse regio
uit de verf.
Er wordt gestart in de Spijker-
buurt in Arnhem. Volgens de beide
commissies heersen daar nog onduld
bare toestanden Twintig Marokka
nen op één kamer (waardoor de
gastarbeiders gedwongen zijn om in
ploegendiensten te gaan werken om
dat de bedden eveneens in ..wissel-
dienst" beslapen worden) behoren
niet tot de uitzonderingen.
Door de STIHUBU, waarvan de in
itiatiefnemer aalmoezenier B. Dik
kers uit Arnhem is, wordt gedacht
aan een groot pand dat geschikt
wordt gemaakt voor bewoning van
de ergste en urgentste gevallen van
ongeschikte huisvesting der buiten
landse arbeiders.
In eerste instantie zullen gezinnen,
met een of meerdere kinderen, wor
den geholpen STIHUBU is van me
ning dat het haar plicht is deze
mensen te helpen „De gemeente
besturen hebben de ernst van deze
gevallen nooit willen zien", aldu9 pa
ter Dikkers.
Franse Staatsraad
tegen referendum
PARIJS Hoewel de Franse
Staatsraad zich heeft uitgesproken
tegen een referendum op 27 april,
verwacht men dat deze uitspraak de
regeringsplannen niet in de war zal
kunnen brengen. De raad heeft alleen
een adviserende stem.
Signalen over de lichaamsfuncties
worden vanuit die „container" reeds
tijdens de rit radiografisch naar het
ziekenhuis doorgezonden, waar men
zich dus voor aankomst van de pa- j
tiënt kan oriënteren over zijn of haar
toestand.
Soortgelijke ambulances rijden in J
Toulouse, alsmede in -Belfast en Du- I
blin Ook achter het ijzeren gordijn i
wordt van hart-renwagens gebruik j
gemaakt, hetgeen de levens van me- j
nig patiënt heeft gered.
Helikopters
Bij de verdere opbouw van dit spe- j
cialistische ambulancesysteem zijn I
enkele ambulances per grote stad i
niet ondenkbaar. In de regio zou
eventueel van helikopterdiensten ge- j
bruik kunnen worden gemaakt. Voor- j
lopig wacht men de ervaringen met
de Nijmeegse hart-ambulance af.
De ontwikkeling van een ambulan
ce-systeem zal uiteraard synchroon
moeten lopen met een voldoende
aantal speciale hart-afdelingen in I
ziekenhuizen, de z.g. urgent care-af-
delingen, waarvan er in ons land nog
maar enkele zijn. Hier wordt de
hartpatiënt gedurende de kritieke
eerste periode aan bewakingsappara
tuur gelegd en door een gespecia
liseerd medisch team behandeld (zie
foto).
Daarna moet dan de revalidatie ko
men, waarbij in de eerste plaats psy
chische weerstanden dienen te wor
den overwonnen. Ten onrechte meent
de samenleving nog overwegend dat
iemand met een hartlijden
maatschappelijk dient te worden af
geschreven. Dit is niet waar. Veelal
kan de patiënt worden gerevalideerd,
niet door, zoals vroeger altijd ge
meend werd, rust te houden, maar
door (soms zelfs zware) fysieke trai
ning.
Leiden (Academisch Ziekenhuis),
waar in de cardiologische polikliniek
een speciale werkgroep al enkele ja
ren bezig is met deze fysieke training
en ongeveer honderd patiënten een
revalidatiebehandeling heeft doen
ondergaan is tot het inzicht gekomen
dat hier in beginsel zeer goede
re-conditioneringsmogelijkheden kun
nen worden verkregen.
Ervaringen in het buitenland: A-
merika en de Skandinavische landen,
leiden tot dezelfde conclusies.
Groter project
Besloten is dit Leidse „laboratori
um-experiment" om te zetten in een
groter project, waarvoor men
huisvestingsmogelijkheid heeft in een
vleugel van de stichting Rotter-
damsch Zeehospitium te Katwijk aan
Zee (deze stichting heeft daarnaast en
geheel los van dit project, onder
meer plannen voor twee internaten
voor gehandicapten en een internaat
voor chronische beademingspa
tiënten).
Onder leiding van het Leidse team
zal daar de ontwikkeling van een
breed opgezet revalidatiecentrum
voor hartinfactpatiënten kunnen
plaatshebben. Het centrum zal ver
bindingen hebben met de geneeskun
dige faculteiten van Leiden en Rot
terdam, het Leids Academisch Zie
kenhuis, het Instituut voor Preven
tieve Geneeskunde, de Nederlandse
Hartstichting en het Rotterdams Zee
hospitium.
Maatschappij
Het zal hier niet alleen gaan oin
medische begeleiding en fysieke trai
ning met de „hartfiets", die in vak
taal de fiets-ergometer heet, en
waaraan allerlei registratie-appa-
ratuur verbonden is, de patiënt zal
ook maatschappelijk en geestelijk
worden begeleid, ja eventueel wor
den geholpen bij noodzakelijke
herscholing. Ten slotte dient hij een
goede nazorg te ondergaan.
Ook Katwijk moet vooralsnog, men
rekent de eerste drie tot vijf jaren,
als een experiment worden gezien.
Daarna hoopt men alle gegevens bij
een te hebben om de' revalidatie
landelijk verder uit te bouwen en in
het pakket van medische voorzienin
gen op te nemen.
OVOMALjm
De vele tienduizenden inzenders zeggen wij dank voor
hun vaak originele inzendingen.
Heeft u geen prijs dan heeft u in elk geval kennis ge
maakt met de ongeëvenaarde kwaliteiten van Ovomal-
tine, de natuurzuivere energiedrank voor het hele gezin.
De laatste hoofdprijs
werd gewonnen door
Mevr. M. H. Kruse te Den Haag.
Verder waren er weer een
groot aantal winnaars van een
echte Zwitserse koebel.
-Wttg--» h&B NtdB "WéS ifljf
GENÈVE Rusland heeft
gisteren op de ontwapeningscon
ferentie een ontwerp-verdrag in
gediend waarin het gebruik voor
militaire doeleinden van de bo
dem van zeeën en oceanen wordt
verboden. De Amerikaanse de
legatie betwijfelt echter of de
regering-Nixon bereid zal zijn
tot een volledige demilitarise
ring van de zeebodem.
Het Sowjet-voorstel houdt in dat al
le militaire installaties, die zich bui
ten een strook territoriaal water van
twaalf zeemijlen op of in de bodem
bevinden, door anderen kunnen wor
den gecontroleerd.
Elk land dat wil, kan het verdrag
ondertekenen. Het wordt van kracht
zodra vijf landen het hebben be
krachtigd, waaronder twee die als
„beherende landen" zullen worden
aangewezen.
Uittreding is toegestaan als een
land van mening is dat buitengewone
gebeurtenissen, verband houdend met
de bepalingen van het verdrag, zijn
hoogste belangen hebben geschaad.
KERNWAPENS
Gerard Smith, de Amerikaanse me
de-voorzitter van de ontwape
ningsconferentie, betwijfelt of zijn
regering de zeebodem volledig gede
militariseerd wil zien. Amerika wil
die bodem slechts vrijhouden van
nucleaire inrichtingen en andere wa
pens tot massale vernietiging.
Het overleg werd gisteren geopend
met het voorlezen van een boodschap
van Oe Thant. die een beroep op de
j Sowjetunie en de Verenigde Staten
I deed zo spoedig mogelijk besprekin-
gen aan te knopen over beperking
van offensieve en defensieve raket-
tenstelsels.
Vervolgens las de Russische dele-
2 Waar je ook kijkt
steeds meer mensen genieten jfl|
van Roxy 25.
Probeer ze ook eens.
gatieleider, Rosjtsjin, een boodschap
van Ruslands premier Kosigin voor.
Deze noemde het, behalve een verbod
op het gebruik van de zeebodem voor
militaire doeleinden, belangrijk op
lossingen te vinden voor de proble
men die ontstaan door eventuele
stopzetting van de produktie van
kernwapens, vermindering van de
voorraden strategische raketten en
Op 18 mei lancering
van de Apollo-10
KAAP KENNEDY De lancering
van de Apollo-10 is vastgesteld op
18 mei. Deze dag is de tweede van
een periode van zeven dagen, die ge
schikt zijn voor de volgende Apollo-
opdracht, waarbij een maanlandings
vaartuig de maan tot op een afstand
van vijftien kilometer moet naderen.
een verbod op chemische en bacterio
logische wapenen.
Nixon sprak in een boodschap aan
de conferentie de hoop uit dat Ame
rika spoedig met Rusland besprekin
gen kan beginnen over de beperking
van de voorraden strategische wa
pens. De Amerikaanse delegatie
heeft volgens Nixon de opdracht ge
kregen „te streven naar besprekingen
over de noodzakelijke voorwaarden
voor een akkoord over het vrijhou
den van de zeebodem van kernwa
pens".
Op de ontwapeningsconferentie zit
ten tegenover vier NAVO-landen
(Amerika, Engeland, Italië en Cana
da), vijf landen van het Warschau
pact, te weten Rusland, Tsjechoslo-
wakije, Polen, Roemenië en Bulga
rije. Frankrijk heeft ook een zetel,
maar neemt niet aan het overleg
deel. Dan is er nog een blok van
niet-gebonden landen, bestaande uit
India, Birma, Egypte, Nigeria, Ethio
pië, Brazilië, Mexico en Zweden.
Voor zeemanskerk in Rotterdam
(Van een onzer verslaggevers)
ROTTERDAM De Deense
prins Georg, achterneef van ko
ning Frederik, heeft dinsdag in
de stromende regen de eerste
steen gelegd voor de Deense zee
manskerk in Rotterdam. Hij
deed dat op een terrein aan de
Coolhaven. De kerk zal 750.000
kosten een bedrag dat uit allerlei
acties en geldinzamelingen in
Denemarken en in ons land is
bijeengebracht.
Aanvankelijk zou prinses Anne de
plechtigheid verrichten, maar zij is
ziek en liet het werk aan haar man
over. De Marinierskapel speelde en
kadetten van het Deense oorlogsschip
Moen vormden een erewacht.
De heer N. v.d. Vorm, consul-gene
raal van Denemarken bracht dank
voor de medewerking van vele
mensen die de bouw hebben mogelijk
gemaakt
zeemanskerk in vreemde havens", las
een oorkonde voor, die in een loden
koker in het fundament werd gedaan.
Hierop metselde de prins de eerste
steen. Tenslotte werden nog stenen
gemetseld door ds. Hendrik Christi
ansen uit Kopenhagen, mevrouw C.
W. v.d. Vorm-Schuurman, een
Deense zeeman en ds. Leif Lam, koop-
vaardij-predikant
Ter gelegenheid van deze gebeurte
nis brengt het Deense schip Moen
enkele dagen een bezoek. Dinsdag
morgen maakte de commandant, de
heer Aa. A. Jans zijn opwachting bij
het gemeentebestuur, 's middags ging
wethouder A. Worst een tegenbezoek
brengen.
Bij het leggen van de eerste steen
was ook commissaris der koningin
mr. J. Klaasesz aanwezig, evenals
wethouder G. Z. de Vos, locoburge
meester.
LONDEN De staking in de
Britse Ford Fabrieken zal donderdag
in zijn geheel tot het verleden beho
ren. Grote groepen arbeiders zijn
vanmorgen al weer aan het werk ge
gaan, na drie weken geprotesteerd te
hebben tegen de loonsituatie.
De vakbeweging heeft over
eenstemming bereikt over een
loonsverhoging van ongeveer acht
procent Op massabijeenkomsten zal
het Ford-personeel zich kunnen
uitspreken over de aangenomen
voorstellen. De staking heeft bijna 20
miljoen pond sterling aan export ge
kost.
JERUZALEM Premier Golda
Meir van Israël is bereid met koning
Hoessein van Jordanië over vrede te
spreken. Zij wil daarvoor naar Am
man gaan. De nieuwe premier zei dit
gisteren bij haar eerste ontmoeting
met de buitenlandse pers.
Mevrouw Meir zei niet te verwach
ten dat in de naaste toekomst een
nieuwe oorlog in het Midden-Oosten
zal uitbreken. In een bespreking met
de grote vier ziet zij geen heil.
In het Beiroetse dagblad „Al Jari-
da" werd gisteren geschreven dat ko
ning Hoessein van Jordanië mogelijk
zal aftreden als de crisis niet spoedig
wordt opgelost. President Nasser van
Egypte, koning Feisal van Saoedi-A-
rabië en president Nixon van Ameri
ka zouden hierover telegrafisch zijn
ingelicht.
In Egypte werd dinsdag gezegd
dat Israëli's sporadisch begonnen zijn
Egyptische stellingen onder vuur te
nemen in een gebied ten zuiden van
het Bittermeer. Of de troepen van
president Nasser hebben terug
geschoten is niet meegedeeld.
WASHINGTON President Nixon
heeft gezegd een diplomatieke verte
genwoordiging in het Vaticaan
ernstig te overwegen. Hij is over
tuigd van de 'noodzaak van zeer nau
we betrekkingen met het Vaticaan.
Dit is voor de eerste keer, dat Nixon
zich uitgesproken heeft over de ge
ruchten, dat hij een persoonlijke ge
volmachtigde bij de paus zou willen
benoemen.
De president van de Amerikaanse
Lutherse Kerk, dr. Frederik A. Schi-
otz, heeft in een telegram aan presi
dent Nixon gezegd, dat de benoeming
van een Amerikaanse vertegen
woordiger bij het Vaticaan een
ernstige stap achteruit voor de oecu
menische beweging zou betekenen.
KOPENHAGEN De filmcensuur
in Denemarken is op films voor vol
wassenen opgeheven Alleen voor
kinderen tot zeventien jaar blijft een
keuring bestaan. Bij één parle
mentslid bestond overwegend be
zwaar legen de afschaffing.
De ruimtelijke expansiekoorts
van de mensheid noodzaakt tot
doelmatigheid en deze efficiency
maakt alle niet-functionerende
details overbodig. Deze sobere,
maar esthetisch niet onverant
woorde tendens vindt ook zijn
weerslag in de mode. Het Parijse
modehuis Pierre Card in is be
kend om de souplesse, ,waarmee
het alle actuele attributen in zijn
creaties verwerkt en voor de mo
de voor de man vtn morgen heb
ben de ontwerpers van vandaag
gisteren deze futuiistische collec
tie gepresenteerd; een maximum
aan élégance met een heroïsch
cachet.
Oorkonde
Ds. Palte Nielsen uit Kopenhagen,
secretaris-generaal van de „Deense
ROTTERDAM Realisering van
plannen als „2000+R(jnponrthaven
en vliegveld gaan de krachten en be
voegdheden van Rotterdam ver te bo
ven. Dat meent mr. J. W. W. van der
Hoeven, voorzitter van de Zuidhol
landse W'aterschapsbond. die dinsdag
morgen tijdens de jaarvergadering van
deze bond in Rotterdam-Hilton de ge
hele problematiek rond de Rotterdam
se plannen even aantipte.
De heer Van der Hoeven zei. dat het
explosieve Rotterdam lijnrecht tegen
over een wantrouwige en weerbarstige
entourage staat. De plannen gaan niet
alleen de krachten en de bevoegdheden
van de Maasstad te boven, maar ook
die van Rijnmond en de provincie Zuid-
Holland.
Uitvoering van de plannen heeft
grote consequenties, onder meer op het
gebied van waterbeheersing, waterke
ring en verzllting. Mr. Van der Hoeven
pleitte In dit verband voor de spoedige
instelling van een rijkscommissie, die
de gehele problematiek moet bestude
ren.
In zijn openingswoord memoreerde
mr. Van der Hoeven, dat in de begro-
ting yan Verkeer en Waterstaat een 1
financiële aanloop is genomen voor uit
keringen aan de waterschappen. De
Unie van Waterschappen had om der
tig miljoen gulden gevraagd. Het zijn
er slechts twaalf miljoen gewerden.
Hiervan gaat ongeveer drie miljoen
gulden naar de calamiteuze polders.
TILBURG De NV Spinnerij
Swagemakers-Bogaerts in Tilburg
heeft voor ongeveer 94 procent het
aandelenpakket verworven van de
Franse kamgarenspinnerij Filaturen
d'Aquitaine/Pessac (Gironde). De
Franse firma, die uitsluitend hoogk-
litatieve garens spint voor de tri
cotagesector, zal zich in deze richting
blijven specialiseren.
Swagemakers-Bogaerts heeft 350
personeelsleden, de Franse fabriek
55.
PARIJS De meest opzienbaren
de proef van de Europese organisatie
voor ruimte-onderzoek voltrok zich
gisteren. De jonge kunstmaan „He-
os-A" veroorzaakte op 70.000 kilome
ter hoogte een kunstmatige geïoni
seerde wolk.
Ruim twintig minuten was deze
wolk voor zonsopgang met het blote
oog te zien. Machtige telescopen heb
ben de proef gefotografeerd. Het doel
van de wolk was de krachtlijnen van
het magnetische veld zichtbaar te
maken.
De Amerikaanse luchtmacht heeft
ln de nacht van maandag op dinsdag j
met behulp van een Atlas-F-raket
vier kunstmanen gelanceerd. Zij die
nen voor wetenschappelijk onder
zoek.
