Kievit let voor eerste
ei op de temperatuur
AMADEUS
Lei of lij?
PUZZEL VAN DE WEEK
door
John Knittel
ZATERDAG 15 MAART 1969
6
Hebben jullie de kievit met z'n mooie kuif al gezien? Ik wel
hoor! Hij is weer op de Nederlandse weilanden neergestreken.
Zijn brede zwart-witte vleugels droegen de eenzame kievit over
de Middellandse zee en over de bergen van Spanje naar Neder
land. Hij kwam van de warme zon naar het nog koude Neder
landse polderland. Toch is de komst van de kievit een bewijs
dat de lente In aantocht is. Sommige optimisten zeggen zelfs
dat we een mooi voorjaar krijgen omdat de vogel al vroeg in
hot jaar is gezien. We zullen maar afwachten.
De afgelopen nachten zijn erf
koud geweest. De vogel zal de
grote overgang best hebben ge
voeld.
Het voorspellen van het vin
den van het eerste kievitsei is
niet gemakkelijk. Vanaf 1897
heeft men elk jaar opgeschre
ven wanneer het eerste ei werd
gevonden. In 1961 was dat op 4
maart. In 1955 werd het op 28
maart gevonden, ongeveer een
week nadat nog acht graden
vorst was gemeten. Een bewijs
dat het vinden van het eerste
kievitsei nauw samenhangt met
het temperatuurverloop. Wel is
het steeds in de maand maart
geweest
Het nestje is moeilijk te ont
dekken. Het is eenvoudig ge
maakt: een kuiltje in de bodem,
wat grassprietjes en strootjes
en het huisje voor de bieren is
klaar.
De ervaren zoekers sporen de
eieren op door op het gedrag
van de vogels te letten. De eie
ren hebben een prachtige
schutskleur, dat wil zeggen ze
zijn bijna niet te onderscheiden
van de omgeving waarin ze zijn
gelegd. Ze zijn donker gevlekt
en hebben een olijfgroene
kleur. Ieder jaar wordt er,
vooral in Friesland, ijverig ge
zocht Met lange polsstokken ge
wapend gaat men op zoek,
springend over smalle en brede
sloten.
Zo hoort het
Een kievitsei wordt als voor
gerecht gegeten. Alleen omdat
het zo'n lekker hapje is. Het
heeft een dunne schil, bijna een
vliesje. en daarom moet het
heel voorzichtig worden behan
deld. Dikwijls wordt het voor
vervoer in houtwol of hennep
zemelen verpakt Als het eitje
is gekookt en gepeld wordt het
op de linkerhandpalm gelegd,
de platte kant naar beneden.
Met de rechterhandpalm wordt
er een zacht klapje op gegeven
zodat het een soort bolletje
wordt Waarom het zo moet? Ik
weet het niet. Het hoort nu
eenmaal zo.
Een snufje zout, een hapje ei
en een radijsje geeft het lek
kerste voorjaarshapje dat je
maar bedenken kunt.
Veel vijanden
De kievit heeft veel vijanden.
Angstvallig houdt het mannetje
de wacht als het wijfje zit te
broeden. Het zijn niet alleen de
kraaien die het op de eieren
hebben voorzien of de wezel
die, bijna onhoorbaar, door het
gras naderbij sluipt om de
broedende vogel te bespringen.
Met één beet bijt hij de hals
slagader van het beestje door.
Dan zijn er ook nog de rat en de
valk. Maar het is de mens die
het op zijn eieren heeft gemunt
Hij is wel één van zijn grootste
vijanden.
Uit de overgebleven eieren
kruipen de jongen eind maart
of begin april. De kleintjes
trekken al gauw. onder de hoe
de van hun vader en moeder,
de wijde wereld in. Het kan
dan 's nachts nog flink vriezen
en hagel -en sneeuwbuien ma
ken vele slachtoffers.
De diertjes die later in het
jaar worden geboren, hebben
veel meer kans om een volwas
sen vogel te worden.
C
A
R
0
L
1
N
A
Y
E
S
hsrM^.„&ocD^rS/Ke"iZO?U£&WA? fl-
&£HeiMÊ C4rt>£
etKrr/Ë VAVCAACX-WA yfs tuoiorsx
Mor B.BTZZ op
Puzzeloplossing Hanen
Horizontaal, dat is van links
naar rechts, lezen we: rol, koek,
tobbe, banaan, bloem, klomp,
pomp, roos, duizend, hok en
hand.
Vertikaal, dat is van boven
naar beneden, staat er: graat,
krant, zandlgper, boek, lamp,
muis, stoof en den.
Prijswinnaars
Wilma van Stam, Leiden en
Joke Staring, Sassenheim krij
gen hun prijs thuisgestuurd.
Ik zag laatst In een vreemde stad,
Vier hoge torens staan.
Op elk van die vier torens zat,
Een grote gouden haan.
Ze keken leder voor zich uit.
Waar keken zij toch naar?
Naar noord, oost, naar west en zuid.
Ik vroeg: „wat zie je daar?"
„Och goede hanen" riep Ik toen.
Och doe mij een plezier,
Wil jij ze daar de groeten doen.
Van alle klnd'ren hier?
DAG NICHTEN EN NEVEN
Hoe maken jullie het alle
maal? Zijn we al een klein
beetje bruin petrorden van het
zonnetje? We hebben cr nu
echt wel een poosje van kunnen
profiteren.
Er tvaren heel wat meisjes en
jongens die in hun brieven
schreven dat ze de afgelopen
week het theoretische gedeelte
van het verkeersexamen heb
ben moeten afleggen. Oef. wat
gewichtig. Is het allemaal goed
gegaan? Hebben jullie alle vra
gen goed kunnen beantwoor
den? In deze tijd met het druk
ke verkeer is het nodig dat je
ook op de fiets de verkeersre
gels kent. Jullie schrijven maar
gauw hoe het allemaal is ge
gaan. En nu hard iverken aan
het praktisch gedeelte, want
dan moet je echt met de fiets
erop uit.
Wat kreeg ik deze week een
hele grote" stapel brieven op
mijn bureau. Prachtig.' Jullie
hebt goed je best gedaan. Er
waren ook een paar meisjes die
niet wisten wat ze moesten
schrijven. Zo moeilijk is het
toch niet? Je beleeft zoveel op
school en buiten met je vriend
jes en vriendinnetjes. Alle be
gin is moeilijk. Als je het pro
beert en je hebt het een paar
keer gedaan, dan ga je het
steeds gemakkelijker vinden.
Deze week kreeg ik van een
paar meisjes een mooi verhaal
toegestuurd. Hartelijk bedankt
hoor! Ik ben er erg blij mee.
Tezijnertijd komt het in ons
hoekje.
Nichten en neven we paan
toeer een eind maken aan ons
babbeltje anders wordt het veel
te lang.
Daaap, veel sterkte op school
met de repetities en tot de vol
gende keer.
Tante Jos
Gsrds Baars maakt* deze mooie tekening.
Dit is wel een heel ge
makkelijke puzzel!
Jullie zien om de
letters allerlei voorwer
pen staan. Bedoeling is
dat we de letters van
de namen van deze af
beeldingen gaan weg
strepen. De letters die
overblijven vormen de
naam van iets dat een
konijn graag lust.
Jarigen
HOERA. HOERA!!!
Henk Bragt, Maria Ender-
veld, Louis de Graaf. Ineke
Hofland, Gerda den Hollander,
Maartje Klok. Betty Srtiellevis,
Connie van der Vliet, Piet de
Vos en Liesbeth van der Wel:
van harte gefeliciteerd met jul
lie verjaardag van de nichten
en neven.
Jullie hebt waarschijnlijk allemaal
weieens van het woordje lei ge
hoord. Misschien zijn er nog wel
onder |ullie die er één hebben. Op
een lei kun je met krijt schrijven,
zoals men vroeger op school deed.
Met een doekje maak je de lei
weer schoon, net als een school
bord.
Maar er is ook een woordje l(j
met een lange IJ. Wanneer een
schip niet recht of met de wind
richting meevaart, maar aan de zij
kant door de wind wordt geraakt,
dan heeft het schip een loef- en
een lijzijde.
De loefzijde Is die kant van het
schip waar de wind op staat. De
andere kant heet de lijzijde.
Het is maar een weetl
woord; 23. muzieknoot; 25. klndergroet; 26. lidwoord; 27. dorpsvertelling
31. muzieknoot; 32. heden; 34 kanselredenaar; 41. maanstand; 42. voor
zetsel; 43. lidwoord (Fr.); 44. muzieknoot; 45. plaats in Zeeland; 47. niet
gesloten; 49. eenmaal; 51. boom; 53. ontgonnen land; 55. jongensnaam
58. koor van zangers; 59. ad rem. 60. ochtendstond.
VERT 1 drinkbeker op een voet; 2. vlaktemaat; 3. rustig; 4. boom; 6
spil van een wiel; 7. plaats In N.H.; 8. tijdrekening; 9 gelogen kwaad; 11
lidwoord; 14 vreemde munt; 15. bekende afkorting; 16. nummer (afk 17.
niet begroeid; 19. landtong; 21. meisjesnaam; 24 rivier in Italië; 27. speel
goed; 28. vod; 29 kledingstuk; 30. boomloot; 33. opstandig; 35. bloem
36. plaats in Gelderl.; 37. voorzetsel; 38. berg; 39. water in Limburg; 40
vorstelijk eigendom, 45. soort van antilope; 46. muzieknoot; 47. voorzetsel
48. plaats in Drente; 50. telwoord; 52. landbouwwerktuig; 54. rivier In Enge
land; 56. voedsel; 57. Japans spel.
mannelijk beroep, 5. specerij. 10 bid (Lat 12. spoedig;
15 telwoord; 17 zulvelprodukt. 18 korf; 20. venster; 22.
OPLOSSING VAN DE
VORIGE PUZZEL
HOR.: 1. rommel; 4 aardig; 7.
enkel; 9. deel; 10. edel; 12. poes;
13. immer; 14. rood; 15. lente; 18.
del; 20. steel; 23. belet; 25. nadeel
26. nestor; 27. steil; 29. lepel; 31.
arg; 32. plots; 37. grot; 39. prent;
40. teen; 41. rode; 42. aren; 43 ei
sen; 44. reiger; 45. donker
VERT.; 1. rimpel; 2. mees; 3. Ie-
(Een wereld in wording)
135
„In het midden antwoordde Amadeus. „Europa en Afrika
zijn bij elkaar gevoegd."
„Wat betekent Atlantropa eigenlijk?"
„Dat betekent „Het continent van de Atlantische Oceaan".
„Zoiets als Pan-Europa?"
„Neen, Pan-Europa is een politieke idee. Daarmee worden
de problemen van ruimte, bevolking en ruwe materialen niet
opgelost. Atlantropa is daarentegen wel de oplossing van
deze problemen."
„Mij wil het voorkomen als een van die romans over de
toekomstige wereld", sprak Gusti tot Freddy.
„Het is een roman," verzekerde Amadeus, „maar een ro
man van feiten en gestalten."
Pauline leunde tegen een van de granieten pilaren, die het
dak ondersteunden, terwijl Gustl en Freddy gingen zitten.
Haar blikken dwaalden doi r de hal en ze las tal van
spreuken en uitspraken, die de muren en kamerschermen
versierden, boodschappen, die de gebot rte van een nieuwe
wereld aankondigden.
„De woestijn wordt vruchtbaar" las ze boven een der
vakken en ze zag eveneens een schilderij van krachtstations,
die water uit de zee pompten, welk water in grote kunstige
bassins stroomde, waar het ontzout werd. Er waren tarwe-
en katoenvelden, die zich tot aan de verre horizont uitstrek
ten, er waren Afrikaanse dorpen onder grote schaduwrijke
bomen. Hier stond geschreven: „Het technische ras veran
dert de topografie van de wereld."
..Levensruimte voor de miljoenen, die in Europa geen
plaats vinden."
„We willen nieuw land veroveren."
„Londen - Parijs - Gibraltar - Tanger - Kaapstad. Stock
holm - Berlijn - Rome - Tunis - Kaapstad. Zonder overstap
pen."
„Reis over land door de zee. Per schip naar het hart van
Afrika."
Haar blikken dwaalden naar een andere afdeling. Daar las
ze: „Gibraltar-werken, Tunis-werken, Dardanellen-werken.
Verenigde krachtwerken van Europa."
„Is de wereld dan zo groot en zo verward, als ze zich hier
voordoet?" dacht Pauline in zichzelf. „Het moet wel zo zijn.
Anders zou Amadeus niet zo zijn best doen om zijn mede
mensen ervan te overtuigen, dat er een grote poging moet
worden aangewend om haar op fundamentele wijze te ver
anderen.
Met een gevoel van eerbiedig ontzag werd zij zich bewust
van de onbelangrijkheid van haar eigen bestaan in de
reusachtige worsteling, die op de wereld woedde. Wat bete
kenden haar moeilijkheden, wat betekende haar verdriet,
haar liefde in vergelijking met de smartelijke strijd, de
strijd voor het bestaan, die uitgevochten moest worden door
de grote volken van Europa? Ieder woord, dat Amadeus zo
pas gesproken had, kreeg een bijzondere betekenis. Ze
luisterde met ingehouden adem naar het gesprek der drie
mannen. Ook Gusti moest luisteren, ondanks zijn aangebo
ren tegenzin tegen veranderingen, ondanks zijn vrees en
wantrouwen tegen alle denkbeelden, die niet strookten met
zijn ingewortelde ideeën over de staat, de vrijheid, de demo
cratie en de staathuishoudkunde. Maar hij luisterde naar
Amadeus met een skepticisme, dat inherent is aan een geest,
die uit kleine vakjes is samengesteld, terwijl Freddy er met
stijf op elkaar geklemde lippen aandachtig luisterend met
het air van een expert bijstond, die ieder ogenblik klaar is
om kritische opmerkingen te maken.
Ze had de indruk, dat er zich een licht ironische uitdruk
king in Amadeus' ogen vertoonde. Gusti, die een manhaftig
patriot was, wilde weten, nog voor hij wist, wat Atlantropa
eigenlijk was, hoe 't zich tegenover Zwitserland verhield.
Amadeus moest daar wel mee sympathiseren, want het was
in de eerste plaats zijn liefde voor zijn land geweest, die
hem ertoe gedreven had een voorvechter van Atlantropa te
worden.
„U bent natuurlijk een expert in de economie", hoorde
Pauline hem tot haar man zeggen. „Ik ben maar een inge
nieur. Maar het wil me voorkomen, dat ons Jdeine land meer
dan de andere landen afhankelijk is van de algemene
voorspoed in heel Europa. Ons land is. om te kunnen leven,
in zeer hoge mate afhankelijk van omstandigheden, die
buiten onze geografische grenzen hun beslag krijgen. Het wil
me dus voorkomen, dat we bij een beschouwing van onze
volkshuishouding en van de toestand, waarin Europa zich
bevindt, tot de conclusie moeten komen, dat we hedentenda-
ge in een zeer beroerde situatie verkeren."
„Wacht een ogenblik", sprak Gusti, „ik ga daar niet hele
maal mee akkoord."
„Dat is van geen belang, mijnheer", onderbrak Amadeus
hem kortaf met ontwapenend gebaar, „als we 't er maar
beiden over eens zijn, dat ons Zwitserland een lid van de
Europese statenfamilie is en dat moet blijven."
„Dat bestrijd ik natuurlijk niet."
„Nu, in dat geval hebben wij net zoveel met Atlantropa te
maken, als dit het geval is met Duitsland, Engeland, Frank
rijk, Italië en de rest van Europa."
„Behalve dan, dat we een neutraal land zijn."
„Neutraliteit vult de buik van ons volk niet, als er een
oorlog komt", merkte Amadeus op.
„We zijn ook goed door de laatste oorlog heengekomen,
waar of niet?"
„Ja gelukkig wel", stemde Amadeus toe met een hopeloze
blik op Paulines man en niet zonder innig medelijden met
Pauline.
Hij begon te beseffen, dat Pauline onmogelijk de gelukki
ge vrouw van zo'n man kon zijn. Maar hij, Amadeus, nad
toch geen recht er zulke gedachten en speculaties op na te
houden. Hier stond het echtpaar. De man maakte nog niet
zo'n heel slechte indruk. Hij had natuurlijk ook zijn goede
kanten, anders zou ze hem niet hebben genomen. Amadeus
bezat genoeg goede hoedanigheden om in staat te zijn ge
makkelijk in de goedheid van anderen te geloven.
„Ik voor mij ben de mening toegedaan", hernam hij na
een kort stilzwijgen, „dat onze neutraliteit een vrije gave
van de hemel aan ons is. Die neutraliteit moet tot gevolg
hebben, dat we met een onpartijdig, welwillend oog andere
volken beschouwen, die om redenen, die Atlantropa volledig
erkent, mogelijkerwijs niet passief kunnen blijven in onze
wereld, zoals die nu eenmaal is. Neutraal of niet; we beho
ren tot Europa en Europa's lot is net onze. Europa dat
betekent mensen zonder ruimte, terwijl Afrika omgekeerd
een ruimte zonder mensen is."
„Ik weet niet meer van Afrika, dan wat ik er over gelezen
heb", sprak Gusti, „maar ik besef, dat de wanorde, die er op
het ogenblik in Europa heerst, zijn politieke en economische
oorzaken heeft."
„Dat is zo", antwoordde Amadeus, „maar er zijn ook nog
andere oorzaken en wel sociale, geografische, religieuze en
ethnografische. Zoveel oorzaken als u maar verkiest Zoge
naamde ideologieën (wat een hatelijk woord) spelen een rol,"
„God zij geloofd, dat we Zwitsers zijn."
(Wordt vervolgd)
45. „Wilt u een eindje meerijden?" vroeg een vriende
lijke stem, vanuit het raampje van een kleine auto, „ik
moet toch die kant uit" Jonas aanvaardde deze vrindelijk-
heid graag en even later zat hij prinsheerlijk naast de
bestuurder. „Rijden is toch gemakkelijker dan lopen," zei
hij. „De man grinnikte. „Hebt u zin in een eigen wagen
tje?" Jonas keek de man aan. „Ik heb er nog eentje staan.
Hij is wel niet zo mooi als deze, maar voor tweehonderd
guldentjes Is hij van u". „Da's goed," zei Jonas, nadat hij
even heel goed nagedacht had. „Ik ga met een met u mee,
dat wagentje halen." De man keerde om en een uurtje
later reed Jonas zelf in een auto. Het was inderdaad niet
zo'n mooie, maar hij reed, en dat was de hoofdzaak
Smid je Verholen en de Knap-Mutator
lie; 4. alert; 5. roer; 6. gondel; 8
kameel; 9 Deen. 11 loge; 16. een
re; 17. todde; 18. delta; 19. lenig.
21. titel; 22. eerst, 23. bes; 24. tel:
28. ergëna; 29. logger; 30. poor; 33
oven; 34. sander; 35. speer; 36
stand; 38. tong-, 40. teen.
INZENDINGEN
Oplossingen, uitsluitend op
briefkaart, worden voor donderdag
aan ons bureau verwacht. In de
linkerbovenhoek vermelden: „Puz-
zeloplossing". Er zijn drie prijzen:
een van f 10 en twee van f 5.
„Bij mijn gouden kroon, bevond u zich óók aan boord, mijn
heer Pond?", zei Koning Antonyc verrast. „Dat was ons niet
bekend. Hoe kwam dat dan?"
„De zaak zit eigenlijk zó, Majesteit", legde 009 uit. „Doctor
Polnyck en zijn handlangers hadden mij op de een of andere
manier herkend. Ze wisten mij te pakken te krijgen en sloten me
op in een kist. Maar dank zij de hulp van smidje Verholen kon
ik ontsnappen. En jaeen beetje geluk moet er natuurlijk ook
bijkomen. Toen ik naar het vasteland gezwommen was, kwam ik
terecht in de buurt van uw kroondomein. Daar kwam ik toen in
aanraking met de aldaar woonachtige Janos de woeste Houthak
ker, een prima kerel met de moed van een leeuw en een hart van
goud..„"
„Dat is ons bekend", merkte Koning Antonyc fijntjes op. „Aan
de nobele Janos, alias de Graaf van Lmborg Strom, danken wij
ons leven." En de goede Graaf wist eventjes niet hoe hij Kijken
moest, toen er zóveel prijzende woorden over zijn kale schedel
werden uitgestort....
„En dan zal ik nu maar weer eens verder gaan met het
verhaal," zei smidje Verholen. „Sjeems hier vertelde aan de
Graaf, dat ik te Boecograd rondliep in de vermomming van Pjotr
Nogrottr. En wat deed die sluwe vos van een Graaf? Hij zocht in
het telefoonboek op waar Pjotr Nogrottr precies woonde en ging
hem ijskoud opzoeken. Hij had wel begrepen, dat ik als ik toch
voor Pjotr Nogrottr speelde ook wel in Pjotr's huis zou wonen
En nou is de rest ook duidelijk, denk ik. Dank zij de Graaf werd
het contact tussen mij en Sjeems Pons hersteld...."
