SCHOUTEN: CHU WAARHEEN?
Golda Meir
premier
van
Bergrede niet tot wet verheffen
Kritiek op concept-programma CHU
PvdA wil drukking
onteigeningsprij s
Ajaxleger
klaar om op
te trekken
Ruzie tussen buren
om loopse hond
werd ware veldslag
VOORJAARSBEURS GEBRUIKSGOEDEREN VAKBEURZEN FILM FOTO KARWEI MACROSHOP VERLICHTING
VOORSTEL VAX KAMERLEDEN
Tussen de
tramrails
Y oor j a arsbeurs
trok grote
belangstelling
Ongerust
Golda Meir
5
MAANDAG 3 MAART 1969
KON. NED.
JAARBEURS
UTRECHT
OPENINGSTIJDEN ALLE BEURZEN: VAKBEURS VERLICHTING
werkdagen van 9 - 18 uur maandag 3. dinsdag 4 cn woensdag 5 maart
zondag 2 maart van 10-18 uur óók van 19 - 22 uur
VAKBEURS KARWEI *JU voordelige trein-toegangbiljetten
dinsdag 4 maart óók van 18 - 22 uur *V op de stations verknigbaar
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG De Tweede-
Kamerleden voor de PvdA mr.
R. van den Bergh, drs. Th. J.
Westerhout, mr. F. H. J. M.
Daams en dr. ir. A. Vondeling
hebben een initiatiefvoorstel tot
wijziging van de Onteigenings
wet ingediend. De wet beoogt de
prijs van gronden voor stadsver
nieuwing en stadsuitbreiding
sterk te drukken. De indieners
baseren zich op eerdere voorstel
len van oud-minister Samkalden,
die echter door het kabinet-De
Jong zijn ingetrokken.
De socialistische Kamerleden wil
len een versnelling van de onteige
ningsprocedure om te voorkomen dat
speculatieve verwachtingen over mo
gelijk gebruik van de grond de
grondprijzen verder opjagen.
In de tweede plaats vinden zij een
wijziging nodig van de waardebepa-
(Van een onzer verslaggevers)
PARIJS De legers supporters, die
woensdag naar AjaxBenfica in
Parijs trekken, blijken zo groot te
worden, dat een aantal werkgevers
met de handen in het haar komt te
zitten. Zó groot is de belangstelling
voor deze dag als snipperdag. Tal
van bedrijven hebben de huur van
tv-toestellen in hun bedrijf geclaimd.
De raadszitting van Amsterdam is
voor woensdagmiddag zo gesteld, dat
alle raadsleden de wedstrijd kunnen
zien.
Karavanen autobussen zullen naar
het zuiden rollen om supporters naar
het Parijse stadion te brengen. De
meeste autobusbedrijven zaten met
de moeilijkheid, dat Ajax hun een
aantal toegangskaarten toezegde dat
achteraf niet kon worden gehono
reerd.
Zo ook de bekende Rotterdamse
autobusonderneming Broere, die be
gin vorige week 80 procent van de
aangevraagde kaarten uit Amster
dam kreeg toegezegd en die in de
loop van de week met pijn en moei
te 25 procent in handen kon krijgen.
Onmiddellijk vertrok iemand van
dit bedrijf naar Parijs waar op
nieuw met de nodige moeite, maar
toch onder heel wat rustiger om
standigheden meer toegangskaar
ten konden worden bemachtigd.
Dinsdagnacht vertrekken nu ne
gen bussen van Broere met bijna
400 supporters naar de Franse hoofd
stad, die allemaal konden worden
voorzien van AjaxBenficakaart-
jes. Andere ondernemingen hebben
soortgelijke pogingen, al of niet met
resultaat, ondernomen.
lingsnorm voor schadevergoeding bij
onteigening. Niet de verkeerswaarde,
maar de gebruikswaarde moet de
norm zijn.
Als het bijvoorbeeld om landbouw
grond gaat, zal men moeten zien wat
vergelijkbare landbouwgrond, gele
gen in een gebied, dat niet door de
bebouwing wordt benaderd, zou
kosten. In die prijs kan de schaarste
van het goed tot uitdrukking komen
en ook nog de waardevermeerdering
door verbeterde produktieinethoden.
De indieners verwerpen de gedach
te dat men moet uitgaan van een
waardebepaling op grondslag van in
de toekomst te verwachten gebruik.
Zij verwerpen het voorstel, dat ook
door Samkalden was opgenomen, dat
met een hogere waarde rekening ge
houden mag wprden als de gronden
een jaar voor de terinzagelegging van
bestemmingsplannen reeds een hoge
re waarde hadden in verband met
hun ligging in de nabijheid van ste
den.
De heren Van den Bergh, Vonde
ling, Daams en Westerhout menen,
dat de waardestijging reeds is opge
treden door publikaties als structuur
plannen, streek- en wegenplannen.
Dit soort grond dreigt altijd in han
den van speculanten te raken, den
ken zij, en als zodanig kan waarde op
dat tijdstip geen norm meer zijn voor
de schadevergoeding bij onteigening.
Eindvonnis
De indieners geloven dat van de
regering geen wijziging verwacht
Zaterdagmiddag hebben leden
van de Socialistische jeugd
kracht bijgezet aan hun protest
tegen de op die dag ingegane
verhoogde tarieven van het
Amsterdamse gemeentelijk ver
voersbedrijf. Ze regelden op hun
manier het tramverkeer en dit
hield in dat de tramstellen niet
van het Centraal station konden
wegrijden.
UTRECHT De internationale voor-
jaarsbeurs voor gebruiksgoederen en de
vakbeurzen film en foto, verlichting,
macroshop en karwei, in Utrecht heb
ben gisteren grote belangstelling ge
trokken.
Voor het eerst gingen deze beurzen op
zondag open, maar de toeloop was bij
de opening nog nimmer zo groot. Reeds
om hdlf tien. een half uur voor de open
stelling. stonden veel kooplustigen en
nieuwsgierigen, bij de toegangsdeuren
van de beurzen aan het Vredenburg en
bij het Croeselaancomplex te wachten.
Overigens is het de laatste keer dat in
de gebouwen van het Vredenburg een
beurs wordt gehouden. De volgende
beurzen worden in de hallen van het
Croeselaancomplex gehouden.
kan worden, die voldoende tegemoet
komt aan hun opvatting over de
waardebepaling. Bovendien zijn ze
ervan overtuigd dat de huidige prak-
Mjk bij onteigening, waarbij het
tijdstip van het wijzen van het eind
vonnis beslissend is voor de waarde
bepaling van het onroerend goed, de
prijzen opdrijft. Afgezien van alle
wettelijke regelingen is aankoop door
de Overheid in een zeer vroeg sta
dium gewenst, menen zij.
(Van onze parlementsredactie)
UTRECHT Met een emotio
neel „CHU, waarheen gaat gij?"
heeft het Unieraadslid drs. D.
Schouten uit Waalwijk de CHU
gewaarschuwd het nieuwe con
cept-program niet te aanvaar
den. Gebeurt dat wel, „dan schei
den hier onze wegen", zei hij
zaterdag op een gecombineerde
vergadering van Unieraad en
CHJO.
Drs. Schouten, die optreedt namens
de verontrusten in de Unie (groep
van zestien) verweet de partij, dat
men de Bergrede tot wet wil verhef
fen, waardoor men aan de Tien Ge
boden afbreuk doet. Hij wenste „om
des gewetenswille" daar niet aan mee
te doen.
Overigens verwacht men dat het
niet zo'n vaart zal lopen als drs.
Schouten zaterdag op de bijeenkomst
schetste. Zo dacht fraktievoorzitter
Tilanus, dat de scherpste tegenstel
ling over enkele maanden wel zullen
zijn vervaagd. Vele ouderen in de
Unie vinden het program wel wat
radicaal.
Generatieconflict
Dat bleek duidelijk uit de discus
sie. Aan de ene kant steeds de jonge
ren, die niets dan lof voor het con
cept-program hadden, aan de andere
kant de voorzichtige waarschuwingen
van vele oudere Unieraadsleden. En
zo diende zich het generatieconflict
aan.
Het resultaat was, dat er zaterdag
niet echt gediscussieerd werd over
controversiële punten. Bijna niemand
ging in op de beschuldigingen van
drs. Schouten in zijn minderheidsno
ta.
Deze bleek niet zozeer bezwaar te
hebben tegen de concrete punten,
hoewel hij de verlaging van de
kiesgerechtigde leeftijd en de demo
cratisering van het bedrijfsleven ver
wierp. Zijn grootste bezwaar was het
conceptbeginselprogramma.
„Dit programma loopt uit op een
zuiver socialistische maatschappij",
was zijn verwijt, wat hij staafde met
een uitspraak van ex-CHU-man Dick
Houwaart: „De CHU gaat met dit
programma door de bocht".
„Het programma wil socialisatie
van bedrijven, de bezitters worden
onzichtbaar, het dualisme wordt
losgelaten en op het gebied van
strafrecht, abortus en echtscheiding
worden huichelachtige betogen ge
houden. Daar werk ik niet aan mee",
aldus drs. Schouten in zijn betoog.
Het was een duidelijke teleurstel
ling voor de vele jongeren. Overigens
was er veel waardering voor de
CHJO, op wiens initiatief de verga
dering openbaar was (voor het eerst)
en waardoor ook de c.h.-ministers en
staaatssecretarissen hun standpunt
mochten formuleren. Waarvan ze
overigens geen gebruik maakten.
De Zeeuwse gedeputeerde Kaland
waarschuwde, dat te veel openbaar
heid van overheidszaken zou kunnen
leiden tot remmingen en zelfs tot on
bestuurbaarheid. De onderwijspara-
graaf noemde hij een „dijenkletser".
Het program wijdt geen woord aan
de cultuur. „De CHU heeft daar in
het verleden toch al te weinig aan
gedaan," was zijn kritiek.
Oud-minister mr. Y. Scholten wees
een kernkabinet van vijf mlnjsters
ondubbelzinnig van de hand, terwijl
ook fraktieleider Tilanus nog wel en
kele knelpunten zag.
Maar het belangrijkste van het
nieuwe programma was volgens
voorzitter Van Mastrigt, dat binnen
Den Haag lijkt, na er een paar
weken weg te zijn geweest, hetzelf
de. Menige etalage bleef zelfs onver
anderd. De graafmachines zijn mis
schien een tiental meters verplaatst,
maar dat mag geen naam hebben.
We hebben alweer een avond in
„pontificaal" en een receptie achter
de rug en een andere ontvangst voor
de boeg. Het is als gisteren en
altijd
Voor een aantal ambassades schil
deren de agenten nog heen en weer.
Geen politiek geschil werd in die
weken opgelost en Nlxon wou naar
Nederland niet komen. De enige
emotie die tot onze residentie kon
door dringen is de Amsterdamse
Ajax-koorts. Haagse mensen boos oo
de Mokummerclub, „die ze voor nieti.
de reis van Hof- naar Hoofdstad liet
maken.
Raam/kfiches om van t« likke
baarden, want voor vijfendertig
harde guldens of een handje papier
van die waarde rijdt men de voet
balliefhebbers heen en weer naar de
Lichtstad. Toch heeft dat alles aan
vankelijk geen massale onrust kun
nen wekken. Langzamerhand echter
komt er juist in 'de kringen, die van
voetbal en Ajaxsucces nauwelijks
iets afweten, een gespannenheid.
De grote vraag is daar niet, of
Ajax de zege zal behalen of met de
kous op de kop zal terugkeren. De
grote vraag is wel wat meer te
wensen is, een overwinning of een
nederlaag.
Waarmee de nationale Neder
landse eer het meest gebaat zal zijn,
Nederlanders of dertigduizend
geslagen honden, wie zullen na de
Benfica ontmoeting zich het best ge
dragen?
Of het minst alarmerend?
Dat is de vraag.
Den Haag zal woensdagmiddag
wel net als alle andere plaatsen in
Nederland een dode stad zijn. Krui
deniers, groenteboeren, bloemisten,
banketbakkers en sigarenwinkeliers
boffen, het is toch hun vrije middag.
De taxichauffeurs zullen wel loten
wie de hondebaan op zich neemt de
schaarse klanten te bedienen en de
caféhouders zullen de zalen zo ar
rangeren, dat elke stoel uitziet op de
beeldbuis.
De politie zal het rustig hebben.
Nee, voor Den Haag zelf behoeven
we geen angst te hebben.
Maar wat zullen die dertigduizend
Nederlanders daar in Parijs uitha
len? Hela, hola houdt er de moed
maar in, uit dertigduizend kelen,
door dertigduizend toeters. Dertig
duizend Nederlanders na afloop:
koud, hongerig, dorstig zich stortend
op de bistro's, de kroegjes en de
eethuisjes, waar Maigret altijd zo
rustig en beheerst zijn scherpe en
toch milde blik laat waren. Dertig
duizend Nederlanders aan de uien
soep en de escargots met knof
look Dat is waar bepaalde krin
gen in Den Haag zich ernstig onge
rust over maken!
de Unie de discussie pas goed op
gang is gekomen. De CHU is op weg
een nieuw gezicht te krijgen.
De belangrijkste resultaten van het
gesprek van zaterdag zullen in de
algemene vergadering van mei op
nieuw worden behandeld. Mogelijk
zal het concept-program in al dan
niet sterk gewijzigde vorm kunnen
worden aangenomen door een bijzon
dere vergadering, later in het jaar.
Maar voor het zover is zullen ook
de kieskringen, kamer- en staten-
kringen zich over het ontwerp bui
gen.
TEL AVIV De ministers van de
Israëlische Mapai-partij hebben de
70-jarige mevrouw Golda Meir aan
gewezen voor de benoeming tot pre
mier.
Slecht één van hen zou hebben te
gengestemd. Aangenomen wordt, dat
het generaal Dajan is. Intussen zou
diens aanhang in de Mapai hebben
bsloten, hem onder de huidige om
standigheden nog niet kandidaat te
stellen.
Verwacht wordt, dat de met de
Mapai samenwerkende groeperingen
de verkiezing van mevrouw Meir
zullen steunen. Het nieuwe kabinet
zou dan verder geen enkele wijzi-
ziging ondergaan.
Als Golda Mabovitsj werd zij in
1898 in het ghetto van Kiev, de
hoofdstad van de Oekraine, geboren.
Toen de jodenvervolging daar mas
sale vormen ging aannemen, ver
trok haar familie naar Amerika.
Daar wérd het begaafde meisje on
derwijzeres.
Eenmaal in Palestina was zij op
19-jarige leeftijd mevrouw Meyer-
son geworden. Haar man bleef al
tijd op de achtergrond. Ook toen zij
naar Amerika ging om geld in te
zamelen voor de verdediging van de
in wording zijnde staat Israël, die de
Arabische landen van de kaart wil
den vegen, zodra de Britten uit Pa
lestina zouden vertrekken.
In het buitenland kreeg zij haar
grootste bekendheid als minister
van buitenlandse zaken, in welke
functie zij haar indrukwekkende
staat van dienst leek te hebben be
sloten. Nu ziet het er naar uit, dat zij
haar land ook nog als premier zal
dienen.
Rijles
In de Haagse gemeenteraad heeft
men het laatst gehad over faculta
tieve autorijlessen bij het voortge
zet onderwijs. Er moet nog op
gestudeerd worden, maar in princi
pe voelde de wethouder van onder
wijs ervoor. De gedachte is wel
meer naar voren gebracht, en niet
alleen in Nederland.
In de Verenigde Staten heeft
men het plan ook uitgevoerd: de
jonge Amerikanen kunnen op tal
van scholen meteen hun rijbewijs
halen. Tot voor kort werd vrij al
gemeen aangenomen, dat men op
deze manier beter leerde rijden.
Amerikaanse verzeke
ringsmaatschappijen stelden hun
premies voor bezitters van een
school-rijbewijs dan ook lager dan
voor anderen.
Prof. McGuire uit Californië is
echter de vreugde komen versto
ren. Hij heeft speciale studies ge
maakt van hét voorkomen van on
gelukken. Enkele duizenden niet-
voorkomen ongelukken nalopend,
kwam hij tot de bevinding, dat de
school-rijbewijsbezitters niet min
der brokken maken dan anderen.
Schimmig
Toen hij nog minister was, heeft
prof. Diepenhorst eens zijn veront
waardiging geuit over een criticus,
die meende dat de Onderwijsraad
een schimmig, kleurloos en stijlloos
leven leidt. De beschrijving van
deze raad als „een ietwat duister
college dat zich als Zeus met neve
len omhult" vond hij al even be
denkelijk. Nu de oud-minister zelf
voorzitter van de Onderwijsraad
geworden is, zal hij over reserves
ten opzichte van dit adviescollege
nog wel minder te spreken zijn.
Het oordeel „stijlloos" zou ik niet
voor m'n rekening durven nemen,
maar dat van de nevelen en het
schimmige zeg ik vroegere critici
na. De herdenkingszitting ter ere
van het 50-jarig bestaan van de
raad was een indrukwekkend doen
over dingen, waarvan het indruk
wekkende nog maar steeds niet
zichtbaar wordt.
De onderwijsraad, die „gehoord"
moet worden bij talloze departe
mentale plannen en maatregelen en
die regelend optreedt bij geschillen
en beroepen, is natuurlijk een be
langrijk college. De mensen die
erin zitten, vertegenwoordigen
geen bepaalde organisaties: ze
worden gekozen op grond van
hun kwaliteiten. Het college is
dus ook nog goed-onafhankelijk.
Allemaal mooie waarheden
maar wat in de binnenkamers van
de raad nu eigenlijk wordt uitge
broed (of niet wordt uitgebroed)
ontgaat de goegemeente volkomen.
Van de kleurloze jaarverslagen
wordt men ook al niet wijzer.
Minister Veringa sprak bij het
jubileum „met eerbied" over de ad
viezen van de raad maar kijken
de ministers van onderwijs wel al
tijd zo eerbiedig op tegen hun ad
viescollege? Het heet dat mr. Cals
en de toenmalige voorzitter van de
raad, prof. Sassen, het grondig met
elkaar oneens zijn geweest over
de Mammoetwet., die er toch geko
men is. Wel mooi dat zij tijdens de
door Ton Elias
herdenking nu juist vlak naast el
kaar kwamen te zitten.
Medezeggenschap
Nog een leerzaam detail uit de
rede van Veringa. In 1918 was er
het Tweede-Kamerlid Kruyt die bij
de instelling van de Onderwijsraad
betoogde, dat het college uit verte
genwoordigers van de gehele on
derwijswereld zou moeten bestaan,
inclusief studenten en scholieren.
„De moeite die men heeft om de
in beweging zijnde doelstellingen
operationeel te maken" het stóét
er toch maar. Van wat hoger ni
veau is misschien nog „Het beste
den van bijzondere aandacht aan
de transformatieproblematiek, die
niet alleen ruimtelijke, maar ook
en vooral organisatorische en be-
drijfssociologische aspecten heeft".
Maar met „De externe kwetsbaar
heid die zich kwantitatief mani
festeert in de weerloosheid van de
universiteit ten opzichte van het
studentenaanbod" zijn we eerst
recht aangeland op de toppen van
het rapporten-jargon.
Een Raadgevend Efficiencybu-
reau heeft de Utrechtse universiteit
doorgelicht. De raadgevers hebben
een rapport uitgebracht dat tot de
beste universitaire prikkellectuur
van de laatste jaren behoort. De
afzonderlijke hoogleraar heeft te
veel te zeggen. Het ontbreekt niet
aan bundelende organen, maar
dwars daardoorheen kan de hoogle
raar toch vaak de dienst uitmaken
omdat hij een rechtstreekse band
met de centrale organen van de
universiteit heeft.
De universitaire instituten leiden
ook veel te sterk een eigen leven.
De 110 instituten in Utrecht hou
den er 98 bibliotheken, 58 donkere
kamers en 44 werkplaatsen op na.
De houding van de professoren is
tweeslachtig: zij willen meer tijd
krijgen voor hun hoogleraarsfunc
tie, maar van de andere kant wil
len ze als gevolg van een diep ge
worteld wantrouwen tegen beheer
van anderen hun zelfstandigheid
handhaven.
Zo gaat het door in dit rapport.
De analyse is interessant. Maar je
vraagt je wel vaak af of de dingen
niet wat eenvoudiger gezegd zou
den kunnen worden. De geoperatio
naliseerde in- en output is geloca-
liseerd in formuleringen die aan de
basis zouden kunnen leiden tot een
te zwakke motivatie van de ambi
valente geïnteresseerden ten op
zichte van de expliciete doelmatig
heidsverhoging in de totaliteit van
de communicatiestructuur binnen
de universiteit en de daarvan afge
leide procedures.
Constructief
De Amsterdamse universiteit
stelt een onderzoek ln naar de
moeilijkheden bij de colleges van
prof. Den Hollander. „Het oogmerk
van dit onderzoek is een construc
tieve oplossing te vinden."
Hoe bestaat het.
En verder
lijkt Maastricht me best een
aardige stad om er te studeren.
TON ELIAS
vlak naast elkaar
IJSSELSTEIN Een burenruzie
om een loopse hond heeft in dc nacht
van zaterdag op zondag in IJsselstein
geleid tot een ware veldslag. Er wa
ren drie gewonden, van wie er één vrij
ernstig aan toe is. De politie heeft na
het treffen, waarbij werd geschoten,
gestoken en geslagen, enkele arresta
ties verricht.
Bewoners van een aantal
woonschepen in het Zandgat in IJs
selstein hadden al enige tijd ruzie
over een loopse hond. Een van hen
besloot gisternacht wraak te nemen
tegen de eigenaar. Het leek hem het
beste een paar ruiten in de woonboot
van zijn buurman in te gooien.
Luchtbuks
Waarschijnlijk verwachtte de hon-
de-eigenaar deze aanval al, want de
ruiten waren nauwelijks kapot of hij
stormde met een luchtbuks naar bui
ten. Het staat nog niet vast of hier
mede is geschoten, dan wel gedreigd.
De ruiten-ingooier schrok er wel
van. Hij haalde hulp in Utrecht en
kwam ook met een luchtbuks terug.
De andere „helpers" hadden zich be
wapend met messen. De honde-eige-
naar had inmiddels ook niet stil ge
zeten. Hij verzamelde een aantal
ménsen om zich heen die af en toe
een felle uitval deden waarbij werd
geschoten. Een zeventienjarige jon
gen werd ernstig gewond.
Gebroken arm
De vechtpartij tussen de aanval
lende en belaagde partij was een
verzameling van stompen, slagen en
jQE benoeming van mevrouw Golda
Meir tot premier van Israël zal
bij de vrienden van dat land grote
voldoening wekken.
De toestand in het Nabije Oosten
leent zich niet voor experimenten, die
onvermijdelijk zijn bij een overi
gens indrukwekkende figuur als
Dajan.
Van mevrouw Meir, die grote Indruk
maakte als minister van buitenlandse
zaken, is bekend, dat zij een bedacht
zaam beleid wil voeren.
Bedachtzaamheid en kracht sluiten
elkaar niet uit. Het een zal ertoe lei
den, dat het ander slechts wordt aan
gewend als het werkelijk nodig ls.
steken. Dat de drank geholpen heeft
staat vast. Een der slachtoffers zou
een aehrnW>n arm hebben opgelopen.
Drie messteken was het resultaat van
de vechtpartij voor een ander slacht
offer. De gehele zondag is de politie
bezig geweest met het onderzoek.
De zaak kwam aan het rollen toen
zondagmorgen half vier op de Bene-
luxlaan een auto werd aangehouden,
waarin twee door boksbeuaels en
steekwartens verwonde mannen wer
den vervoerd. De auto was op weg
naar het ziekenhuis.
