Paard en koets in Leiden
nog niet verdwenen
Concert voor gouden
paar in Hazerswoude
Botsing op
kruispunt
Schimmels voor de trouwzwarten voor de rouw
O'
Inspraak bij
aanleg van
rijksweg 11
Henny van Rijnstroom
bracht 3 dwergjes
ter wereld
Kerk De Kaag
op de lijst
Beursöverzicht
NIEUWE LEIDSE COURANT 4 WOENSDAG 5 FEBRUARI 196?
LEIDEN Er teas een tijd nog niet zo lang achter
ons dat het paard beschouwd werd als een tot bijna
uitsterven gedoemd dierbestemd voor dierenparken
of zoölogische verzamelingen. Slechts weinig burgers
hielden nog paarden als luxe rijdier. Bij de boer staan
ze niet meer voor ploeg of mestkar. Stalhouderijen
werden garages; het paardehoofdstel ging aan de
muur totdat de spijker zou zijn doorgeroest en het
pronkjuweel van gedegen zadelmak er swerk beschim
meld de weg naar de belt zou gaan. Maar het tij keert.
De glanzende auto is niet meer alléénheersend. De
oude koets-met-de-paarden komt weer aan bod en ze
ker in Leiden is die geen zeldzame verschijning meer.
In een van de oudste stadsdelen van
Leiden tussen Utrechtse Veer en
Hogewoerd is nog een ouderwetse
stalhouderij gevestigd. Dertien
paarden staan daar in boxen; vijf
schimmels en acht donkere. In
elke box boven de ijzeren hooi-
krib de naam: Olaf, Tabor en Emir,
Hans en Peter, Eveline en Alwien,
Richard, Dandy en Utopia, Assat,
Wina en Claus.
Wennen
ALS er niet gereden wordt staan
de paarden op stal. Een enkele
maal bij ziekte worden ze om
op te knappen naar een weiland
langs de Vliet gebracht Ziekte is
een enkele maal voorgekomen. Ta
bor liep eens een besmetting op en
kreeg koliek.
Met de africhting tot tuigpaard wordt
begonnen als het dier 4 óf 5 jaar
oud is. Vooral rustig moet worden
begonnen, want in het begin ztfn
paarden stom verbaasd over het
verkeer. Daar worden xe dan ook
wat schrikachtig van. maar als ze
een beetje gewend zyn, worden ze
kalmer. Dat aanraden vergt onge
veer anderhalve maand. In die tijd
moet het paard wennen aan de
weg en aan de koets.
Is hel eenmaal zo ver, dan kunnen
ze bij goede verzorging en behan
deling tot hun 18e of 20e jaar „in
het tuig" blijven. Als het tenmin
ste geen „dweil", geen „groenzoe-
ker" is of een beest dat gaat „bok
ken".
Elke koetsier rijdt altijd met het
zelfde span paarden. Man en dier
raken dan spoedig aan elkaar ge
wend en ook de paarden wennen
aan elkaar. De koetsier spant bij
voorkeur ook zelf in en verzuimt
niet ze vriendelijk toe te spreken.
Daar zijn de dieren zeer gevoelig
voor, net zo gevoelig als voor het
klontje suiker.
TJET voederen gebeurt op regelma-
tige tijden en het menu is af
wisselend. 's Morgens hooi en wa
ter en voor de dieren, die moeten
rijden een bakje haver, 's Middags
en 's avonds weer hooi en water,
maar bij de derde maaltijd is weer
een portie haver. Om ongeveer half
elf krijgen ze dan nog pap van
zemelenmeel en water, een meng
sel dat „slobber" wordt genoemd.
Dan is het na soms een partijtje
rollen maffen geblazen tot de
andere ochtend zes uur, wanneer
de dag weer begint met voeren,
het uitmesten van de boxen en zo
nodig wassen en roskammen.
Naar Katwijk
P geregelde tijden moeten de
paarden worden beslagen. Vroe-
ger gingen ze naar de nog bestaan
de smederij op de Beestenmarkt,
maar die smid beslaat geen paar
den meer. Echte hoefsmeden zijn
er nog weinig; in Katwijk is nog
zo'n bedrijf en daar gaan de paar
den dan naar toe als ze „warm be
slagen" moeten worden, als de
ijzers dus gloeiend uit het vuur
moeten worden ondergezet.
Het „koud beslaan" gebeurt op "t
pleintje aan het Utrechtse Veer
voor de stalhouderij. Dan gaat er
een telefoontje naar Katwijk. Daar
weet men als men de namen
van de te behandelen paarden
hoort wel wat voor materiaal
gebruikt moet worden. Van elk
paard kent men daar maat en
vorm van de ijzers.
Berliners
Het dode materiaal van een stalhou
derij is het wagenpark. En dat be
staat dan weer uit verschillende
modellen, aangepast aan het doel
dat ze moeten dienen.
We kennen Berliners en landauers,
Victorias en Coupétjes. De Berliner
is groter dan de landauer cn de
kap kan naar twee kanten worden
opengeslagen. De Victoria is een
koets met een halve kap, maar
heeft geen portieren. De coupé is
een gesloten koetsje, dat voorna
melijk wordt gebruikt als bruids
koets.
Dan bezit deze stalhouderij nog een
ouderwets-monumentale lijkwagen,
twee Engelse mailcoaches en een
zg. kaasbrik. Maar dat is een lief
hebberij van zoon Bert de Jong.
Al deze voertuigen worden bijna niet
meer gemaakt en zijn praktisch
alleen nog maar op verkopingen te
krijgen. Want ook de rijtuigmaker
is zeldzaam geworden. Ergens in
Gelderland woont nog een 80 jaar
oude vakman, die in Koudekerk
een wagenmakerij heeft bezeten
en uit liefhebberij nog wel eens 'n
karweitje aan de rijtuigen van De
Jong doet. Kleine reparaties en het
lakken van de koetsen worden in
de stalhouderij zelf gedaan.
Oud bedrijf
"TIE stalhouderij Gebr. A. en P. de
Jong" is al oud. 48 jaar geleden
volgde André Senior zijn vader op,
die het bedrijf al 45 jaar had ge
leid. Dat is dus bij elkaar bijna een
eeuw. Maar voordien was het ook
al een stalhouderij aan het Utrecht
se Veer, die toen eigendom was
van een zekere Koreman. Nu is
het dan nog een van die zeldzaam
geworden stalhouderijen. Zo zeld
zaam, dat haar diensten worden
gevraagd tot in zeer wijde omtrek,
tot zelfs het Gelderse toe.
Overigens is het een arbeidsintensief
bedrijf en zijn de exploitatiekosten
hoog.
Al heeft Leiden dan nog een vol
waardige stalhouderij, het beroep
van stalhouder en koetsier sterft
toch langzamerhand uit, al heeft
André Sr. dan wel een opvolger in
zoon Bert, die in liefde voor het
bedrijf niet voor zijn vader onder
doet.
Het werk gaat de hele dag door van
's morgens zes tot 's avonds elf en
daarmee zijn behalve de bazen nog
stalknechten en hulpen bezig. Om
dat op te brengen heb je liefde
voor het paardevak nodig. Daarbij
komt nog dat na een tijd van ma
laise in de paardewereld de vroe
gere koetsier achter het autostuur
is gegaan en nieuw bloed niet
werd aangevoerd.
Met de terugkeer van het paard komt
wellicht ook de liefde voor het vak
weer boven. In ieder geval is er
een opleving. Er komt meer vraag
naar rij- en tuigpaarden zelfs zó,
dat bruidjes maanden van tevo
ren opbellen, of de koetsjes nog
vrij zijn.
Er zijn dan ook overal in het land
weer „stalhouders" die proberen te
beginnen, zoals in Haarlem, Bever
wijk en Driebergen. Deze mensen
hebben het echter moeilijker dan
de Leidse stalhouderij, die uitslui
tend met Kimman-rijtuigen rijdt.
HAZERSWOUDE Zondag a.s.
hopen de heer J. Th. Wesselingh
en mevrouw H. M. Wesselingh-
Kaptein uit de Groenendijk hun
vijftigjarig huwelijksfeest te vie
ren. 's Middags om kwart over
twee krijgt het gouden bruidspaar,
evenals de heer Th. J. Verkley
uit Leiderdorp, in de parochie
kerk St. Bernardus, een concert
aangeboden. Een van de organisa
toren: „Wij willen met opzet niet
bekend maken, wat dan zal wor
den uitgevoerd en wie de uitvoe
renden zijn, want dan is het hele
verrassende element weg".
Wél wilde hij onthullen, dat de
gouden bruidegom en de heer Ver
kley, die beiden sinds 1911 deel uit
maken van het parochiële zangkoor,
dit concert krijgen aangeboden uit
lankbaarheid voor alles wat zij
hebben gedaan ten behoeve van de
viering van de liturgie in de paro
chie van St. Bernardus. Op 26 novem
ber 1961 werd hun een soortgelijk
concert aangeboden ter gelegenheid
van hun gouden zangersjubileum.
Receptie
Van half vier tot vyf uur recepi-
eren de bruid, 78 jaar geleden in Ha
zerswoude geboren, en de bruidegom,
75 jaar terug op de boerderij „Bron
stee" te Koudekerk aan den Rijn ter
wereld gekomen, in hotel Groenen
dijk.
Het huwelijk van het gouden paar
werd gezegend met acht kinderen;
zes van hen zijn gehuwd, twee ver
kozen de religieuze staat
„U bent het type, da»t het regis
seurs- en toneelspelersvak in de
vingers zit." Woorden van de heer
G. G. van Elburg van het WKA op
29 september 1963, toen de heer
Wesselingh afscheid nam als regis
seur van Onder Ons. In 1923 debu
teerde hij als regisseur: bij zijn af
scheid werd hij toegelaten tot het
St. Genesiusgilde en kreeg hy de
gouden medaille uitgereikt.
Tussen de bedrijven door had
de op dat moment een van Ne
derlands oudste amateurtoneel
spelers ook nog tijd gevonden
een harmoniekorps uit de grond
te stampen.
De Raiffeisenbank „Hazerswoude/
Koudekerk" kende de heer Wesse
lingh tussen december 1942 en april
1966 als een actief bestuurslid,
tussen 1960 en 1966 als een eminent
voorzitter.
De coöperatieve vereniging De
Hoop. de CMC en de brandassuran-
tie konden eveneens op hem reke-
Fancy-fair in Rijpwetering
RIJPWETERING Het komende
weekeinde zal in het Dorpshuis een
grote fancy-fair worden gehouden
met het doel zoveel geld bijeen te
krijgen, dat de verenigingen weer
voor een jaar voor niets in het
Dorpshuis kunnen. Pastoor Van Die
pen zal de fancy-fair zaterdagavond
om 8 uur openen-
Naast stands als het rad van avon
tuur, de diggelenstand, de envelop-
penstand en de snackhar, is er "ok
een verloting met als hoofdprijs een
bankstel.
VOORSCHOTEN Gistermiddag
hield Rijkswaterstaat in D Gouden
Leeuw een hearing t .treffende
Rijksweg 11, de weg van Bodegra
ven naar de kust.
Voor deze hearing, die niet open
baar was, waren uitgenodigd Gede
puteerde Staten van Zuid-Holland,
het dagelijks bestuur van de Ge
westraad Leiden, B en W van Lei
den en Voorschoten en een aantal
organisaties en verenigingen, die
bezwaren hadden ingediend tegen
het tracé voor zover dit schade ver
oorzaak aan het landgoed „Ber-
bice".
Rijksweg 11 komt vlak langs het
landgoed „Berbice" te Voorschoten,
waardoor o.a. een 17e eeuwse oran-
gerie moet worden afgebroken en
de buitenste rand van het bos wordt
aangetast. De instellingen die voor
het behoud van het landgoed in zijn
totaliteit vechten, hebben berekend,
dat door een grote bocht over een
lengte van 1000 meter de rijksweg
kan worden omgelegd.
De gemeente Voorschoten heeft de
gehele rijksweg 11 afgewezen op die
plek, waardoor tevens „Berbice"
kan worden behouden.
De hearing van Rijkswaterstaat
wordt gezien als een vorm van in
spraak van de derde en tweede be
stuurslaag ten opzichte van de Rijks
waterstaat. Er is geen perscommuni
qué verstrekt.
KOUDEKERK Donderdagmid
dag om half twee wordt in het
Groene-Kruisgebouw gelegenheid
gegeven tot kosteloze inenting of
herinenting. Het oranje inentings
boekje moet worden meegebracht.
Wie twijfelt aan de gezondheid van
het in te enten kind dient vooraf de
huisarts te raadplegen.
ROELOFARENDSVEEN Het
Amsleltonee'l geeft dinsdagavond om
8 uur in het Dorpshuis onder regie
van Jos Manche een opvoering van
de thriller „U sp~eekt met uw moor
denaar". Dit stuk is al meer dan 400
keer opgevoerd en wordt wal „de
beste thriller ooit geschreven" ge
noemd. Het Amsteltoneel is een ge
zelschap, dat voornamelijk in klei
nere plaatsen speelt.
LEIDEN Vanmorgen om tien
uur had op het kruispunt Boshuizer-
laanTelderskade een hevige bot
sing plaats tussen een volkswagen
busje en een personenauto. De per
sonenauto werd bestuurd door een
45-jarige Katwijker. De man werd
door de schok uit de auto geslingerd
en kwam in de naast de Boshuizer-
kade gelegen sloot terecht. Hij is
naar het Academisch Ziekenhuis
vervoerd. Ook de 22-jarige Leider
dorper die het busje bestuurde is
met letsel, zij het minder ernstig,
naar het ziekenhuis vervoerd.
Getuigen van net ongeluk wordt
verzocht zich in verbinding te stel
len met het politiebureau, afdeling
verkeer.
Bui •gerlijke stand
LEIDEN Geboren: Joost A B
zn v A C J van der Hoeven en M
H van Ammers; Paulina M H dr v
J J P Quéré en F I M Laméris;
Maria E dr v C F de Witt en M van
Egmond; Reinier J zn v J L van
Vliet en W P van Ofwegen; Petro-
nella W E dr v A Mink en P van
der Weijden; Gregór G H Th zn v
T G W H Spiegeler en M W Blom;
Edwin W zn v N Langezaal en W
Klom; Arendine J dr v A van
Duijvenvoorde en J M de Mooij.
Overleden: M Redel 63 jaar echt
genote van D Bavelaar; W Münker
57 jaar man; M A van Ulden 83
jaar man; J Links 80 jaar echtge
note van W Nieuwenhuijs; J J van
Ees 60 jaar man; A C Vermeulen
59 jaar man; J de Koning 83 jaar
wed van J van der Kwaak; W Ra-
vensbergen 59 jaar man; G Heems
kerk 73 jaar man C H Tijssen 7
dagen dochter; J Langezaal 91 jaar
man; J W van der Wel 64 jaar man;
H Winterkamp 83 jaar man; J van
der Blom 60 jaar man.
ALPHEN Op de kinder
boerderij van ,A-rendshorst"een
onderdeel van Alphens groot
ste gezin Rijnstroom, heeft de
tweejarige dwerggeit .Jtenny"
het leven geschonken aan niet
minder dan drie kleintjes.
Begrijpelijk dat er grote vreug
de was bij de jongens toen een
van hen zondagmorgen de uit
breiding op de boerderij ont
dekte. De geitjes waarvan de
beide bokjes de namen Jodocus
en Stoffel kregen en het andere
Minny is gedoopt alle ont
leend aan de Fabeltjeskrant
worden door de jongens natuur
lijk met de grootste zorg behan
deld.
De leider van deze afdeling, de
heer B. Hoving en zijn vrouw
zien daarbij toe, dat de verzor
ging niet al te ver gaat en dat
de dwerggeitjes ook nog gele
genheid krijgen iets zelf te doen.
Men vertelde ons dat een worp
van drie bij deze dieren een
grote zeldzaamheid is. Een is
normaal. Vandaar ook de trots
van de 28 jongens van Arends
horst en van de moedergeit
Henny.
Enkele jaren geleden kwam
de kinderboerderij Arendshorst
in het nieuws toen zij een pony
van de N.C.R.V. ten geschenke
kregen. Deze pony heeft men
echter moeten wegdoen omdat
hij vooral tegen vreemde kin
deren bijzonder agressief kon
optreden.
DE KAAG De Hervormde Kerk
van De Kaag is op de lijst van be
schermde monumenten geplaatst.
Dit betekent dus dat er gedurende
twee jaar niets aan de kerk veran
derd mag worden zonder toestem
ming van de minister.
Na deze twee jaar zal worden be
sloten of het monument wel of niet
in het register wordt ingeschreven.
De kerk werd in 1873 op Kaag
eiland gebouwd en is dus bijna 100
jaar oud. Het verhaal gaat, dat de
resten van de kapel, die daar om
streeks 1550 stond, nog onder het
kerkgebouw liggen. Maar daar is
natuurlijk niets redelijks van te zeg
gen.
Wel weten we, dat de 2 prachtige
koperen kronen, die in de kerk han
gen, uit de oude kapel komen.
Andere waardevolle dingen zijn
de doopvont en de lezenaar, koper
werk uit de achttiende eeuw.
Het Avondmaalsstel is ook erg
oud.
Toch is de kerk van binnen wel
wat veranderd in al die jaren. Voor
al door de grote restauratie in 1950.
En enige jaren geleden werden de
bomen, die voor de kerk stonden,
gerooid en een kerkplein aangelegd.
Dit gaf de kerk een heel ander aan
zien. Maar met heit oog op de par
keerruimte bij de kerk was het wel
hard nodig.
AMSTERDAM, 4 februari Koers-
mutaties van betekenis hebben zich
vandaag bij de opening voor de in
ternationale waarden niet voorge
daan. De handel was kalm. Dit lag
voor de hand omdat Wallstreet maan-
dag prijshoudend sloot, ook voor de
Nederlandse waarden. AKU en Kon.
Olie kwamen bij de opening nog het
best voor de dag. AKU noteerde toen
80 cent hoger op 136.80. Kon. Olie
verbeterde 20 cent tot 189.90. Gedu
rende de verdere beursduur moesten
deze fondsen, als gevolg van wat
winstnemingen, terrein prijsgeven.
Zo kwam AKU op 136 en Kon. Olie
op circa 189. Philips en Unilever ble
ven nauwelijks prijshoudend op resp.
166.10 en 129.80. Hoogovens moest bij
na een gulden prijsgeven op 107.10.
De cultures waren lager voor HVA
op 102. Ook de scheepvaartsector
moest over een breed front met koers
verliezen genoegen nemen. Deze be
droegen een k twee punten. Van Om
meren echter kon zich goed handha
ven en lag iets beter in de markt op
246. De staatsfondsen waren wederom
gemakkelijker. Toch verwacht de beurs
binnen niet al te lange tijd een nieu
we staatslening. Dit temeer, omdat
de nieuwste 7 pet lening van de Bank
voor Nederlandse Gemeenten zo ge-
geslaagd is. In deze stukken werd ge
durende de voorbeurs ÏOO!* gedaan,
tegen een uitgiftekoers van 100.
Deli Mij was een halve gulden la
ger op 8110. KZ-Organon was prak
tisch onveranderd op 199.70. Heine-
ken, gisteren ex f 3,50. was wederom
zeer vast op circa 183.50 (179.70).
KLM moest de gehele koerswinst van
gisteren weer prijsgeven op 255.
Het grote beleggingsconsortium Ro-
beco gaat een bod uitbrengen op de
aandelen van de beleggingsmaatschap
pij Interunie door aandelenruil. Voor
elk aandeel Interunie kan worden ver
kregen 0,76 aandeel Robeco, of 0,92
aandeel Rolinco ex bonus, of 1,59
aandeel Utilico. Dit komt neer op
een bod van circa f 197,- voor de
aandelen Interunie die enkele dagen
geleden f 181,- noteerden.
Zoals bekend heeft de beleggings
maatschappij Unitas vorige week een
bod door middel van aandelenruil
uitgebracht op Interunie. Dit kwam
toen neer op een prijs van f 181,-
voor de aandelen Interunie. De beurs
vond dit bod toen veel te laag. In
terunie werd vandaag op f 197,- ge
adviseerd.
Mulder-Vogem is failliet en gaat
dus van de beurs verdwijnen. Een
triest einde van een fonds waarover
in het korte bestaan zoveel werd ge
schreven, aldus de beurs.
AKU zakte nog verder in en ver
liet de markt op vrijwel het laagste
punten van de dag met een koers van
135 50. Hoogovens deed 107.10, Philips
166.20, Unielever 129.10 en Kon. Olie
op 188.80.
In de eerste periode werd Inter
unie verhandeld op 196.70 (181). Bijen
korf Beheer steeg 6, Delta 8, Wijers
5 evenals Ass.Rotterdam, Kloos 15,
Nat. Nederlanden 10 en Eerst. Ned.
Verz. 6 punten. Algemene Bank Ne
derland was zeer vast met een koers
winst van 8 punten. Van der Grinten
welk fonds gisteren 17 gulden om
hoog ging steeg vandaag 13 gulden.
Indola was f 5,- hoger en Hagemeijer
f 6,-. Amev werd weer 5 gulden hoger
bieden, terwijl Elsevier 5 gulden ho
ger niet was aan te komen. Ned. Ford
Hoogenbosch en Naeff gaven ieder 5
punten prijs- Desseaux daalde 9, Holl.
Melk Suiker 10, Schokbeton 7 en Tech
nische Unie 8 punten. Bols was f 2.50
lager.
ROELOFARENDSVEEN De
Kon. Mij. voor Tuinbouw en Plant
kunde, afd. Alkemade, geeft dinsdag
om 8 uur in de kantine van de bloe
menveiling een voorlichtingsavond.
Aan dé hand van dia's zal de heer
Borst iets vertellen over de verzor
ging van de siertuin. Verder staat
er voor 19 fel tari een excursie naar
de Westfriese Flora in Bovenkarspel
op het programma.
