PUBLIEK ZEER
PRIJSSTIJGING
ATTENT OP
DOOR BTW
Is de vrije
nog wel te
loonvorming
handhaven
Klaas Dijkstra
van Apollo):
(ondanks
Aarde is
foto 's
plat
Minister Polak tegen
legalisering abortus
Controleurs
krijgen
het drui
Sextant in België
in beslag genomen
Schotels akoestiek
,Zee'hondse
logés
Edward Kennedy
dichter bij
presidentschap
Succes voor Ted
FINANCIEEL WEEKOVERZICHT
Inflatie-spook
yiTTIWHUlwwi
5
ZATERDAG 4 JANUARI 1969
Uit de vele telefoontjes die gisteren
op het ministerie van economische zaken
binnenkwamen, kan geconcludeerd wor
den dat de doorsnee-consument de prijs
beweging na de invoering van de BTW
nauwlettend volgt. De belangstelling gaat
vooral uit naar de eerste levensbehoef
ten, met name In de levensmiddelen
sector.
i
IS
kaas
uit het
vuistje
de u van
uit
het vuistje
in
de mond
ROME In het hart van Rome is
gisteren op klaarlichte dag een juwe
lier overvallen door drie langharige
jongelieden. Zij dwongen de 57-jarige
Andrea Abate uit Alexandria in Pie-
mont onder bedreiging met een mes
in hun auto te stappen. Daarna kne
velden en verdoofden zij de juwelier,
die een tas met edelstenen bij zich
had ter waarde van 25 miljoen lire.
De juwelier werd later ergens aan de
rand van Rome aangetroffen en is in
een ziekenhuis opgenomen. De daders
zijn nog niet opgespoord.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG De eerste /dagen van het nieuwe jaar is de gigan
tische BTW-operatie begonnen. Het ministerie van economische
zaken had gisteren de indruk dat deze zaak tot nu toe een rustig
verloop heeft. Wel is het vrij druk geweest met telefoontjes van
consumenten die informeerden of bepaalde prijzen wel juist gesteld
zijn.
We hebben de indruk, aldus Econo
mische Zaken, dat het publiek zeer
attent is. Door de uitgebreide voor
lichting weet men wat er aan de
hand is en let goed op. In de meeste
gevallen bleken de prijzen wel in or
de.
Een enkele maal leek het gewenst
om een nader onderzoek in te stellen.
Wat daar het gevolg van zal zijn is
op dit moment nog niet te zeggen.
Economische Zaken wacht de rap
porten van de prijzencontrole af.
Waarschijnlijk zal men op het depar
tement in de loop van de volgende
week een globaal inzicht kunnen krij
gen. Bovendien zijn enkele bedrijven
thans enige dagen gesloten om hun
nieuwe prijzen vast te stellen en op
hun artikelen aan te brengen.
De Economische controledienst
krijgt drukke dagen. In totaal werken
hier 250 personen. Het accent van de
werkzaamheden zal de komende tijd
geheel op de prijzencontrole worden
gelegd. Eventueel kan men ook ambte
naren van de Algemene Inspectie
Dienst van Landbouw inschakelen.
Deze dienst heeft ook bij belangrijke
controles in het verleden wel met Eco
nomische Zaken samen gewerkt.
Levensm iddelen
Belangrijke gevolgen voor de
huisvrouw heeft de BTW-heffing met
DEN HAAG Minister Polak
voelt niets voor het legaliseren
van abortus. De bewindsman
deelt dit mee in de memorie
van antwoord aan de Tweede
Kamer, over de begroting van
justitie.
De minister is van oordeel dat het
geven van algemene regels voor wel
ke gevallen en onder welke voor
waarden abortus mag worden ver
richt moeilijk zijn te stellen en tot
grote verstarring zullen leiden. De
minister heeft dan ook bezwaar tegen
wijziging van de bestaande strafbe
palingen nu deze de medische prak
tijk niet in de weg staan.
De bewindsman acht aanpassing
van de strafbepalingen inzake por
nografie niet noodzakelijk. Er bestaat
thans een open omschrijving waarbij
de rechter de vraag of een geschrift
aanstotelijk is voor de eerbaarheid
NVSH heft schorsing
9 kernleden op
DEN HAAG Het hoofdbestuur
van de Nederlandse Vereniging voor
Sexuele Hervorming (NVSH) heeft
besloten, de schorsing op te heffen
van negen kernleden. Ze hebben zich
naar het oordeel van het hoofd
bestuur niet schuldig gemaakt aan
een opzettelijk tendentieus gebruik
maken van op onrechtmatige wijze
verkregen informatie. De vier andere
kernleden die werden geschorst, zul
len op het congres dat van 28 tot en
met 30 maart in Rotterdam wordt
gehouden, voor royement worden
voorgedragen. Deze vier leden heb
ben een kort geding tegen het
nvsh-hoofdbestuur aanhangig ge
maakt.
DEN HAAG De Belgische justi
tie heeft het blad Sextant van de
Nederlandse Vereniging voor sexuele
Hervorming (NVSH) in beslag laten
nemen. Het betreft 1200 van de paar
duizend exemplaren, die naar België
werden gezonden.
Dit heeft de Belgische Bond voor
gezinsplanning en sexuele opvoeding
(BVGSO) aan het hoofdbestuur van
de NVSH in Den Haag meegedeeld.
De reden van de inbeslagneming
werd niet opgegeven. Vermoed
wordt, dat hierin meespeelt een
strengere censuur op afbeeldingen,
die in België wordt toegepast. Veron
dersteld wordt dat het gaat om etsen,
die staan afgedrukt op de achterzijde
van het decembernummer van Sex
tant. Deze afbeeldingen zijn van
kunstwerken van Flip van der Burgt
uit Amsterdam en werden onlangs
geëxposeerd in Taveerne P96 in
Amsterdam.
beoordeelt naar de normen die op het
moment van beoordeling heersen.
Een nauwere omschrijving zou aldus
minister Polak een bestaande norm
voor de toekomst blijvend maken.
De minister vraagt zich af of het
Deense voorbeeld het meest gewenste
voor Nederland is. Het effect van de
Deense wetgeving die alle
geschriften vrij laat is nog niet te
beoordelen.
De justitie verricht momenteel een
onderzoek naar het ongeoorloofd in
bezit hebben van vuurwapens en
daarmee samenhangende misdrijven
sinds de laatste vijf jaar. Voorts
wordt gestudeerd op de mogelijkheid
om tot een landelijk vergunningenbe
leid voor speelautomaten te komen.
De regering is niet voornemens een
onbeperkte toto in te voeren of het
roulettespel en andere zogenaamde
tegen de bank-spelen toe te laten.
De adviezen die aan de minister
zijn uitgebracht inzake wijziging van
het echtscheidingsrecht zullen we
gens het vertrouwelijk karakter niet
worden gepubliceerd.
name in de levensmiddelen-sector.
Een woordvoerder van De Gruijter ln
Den Bosch deelde ons mee, dat de
winkels van dit bedrijf de oude voor
raden tegen de prijzen van voor 1
januari zullen uitverkopen. Op de
nieuwe yoorraden zal de BTW wel
berekend worden. Het is, aldus onze
zegsman, in enkele gevallen dus mo
gelijk dat men enige tijd hetzelfde
produkt tegen verschillende prijzen
in de rekken kan vinden.
Voor een aantal merkartikelen die
De Gruijter onder eigen naam ver
koopt zal voorlopig de oude prijs zon
der BTW-heffing ook voor 1969 blij
ven gelden. Het bedrijf neemt dan de
BTW voor haar rekening. De woord
voerder noemde onder meer droogsoe-
pen, kant- en klaar maaltijden, en
instant-pudding. De filialen van De
Gruijter blijven normaal geopend tij
dens de BTW-operatie.
Bij Albert Heijn in Zaandam zei
men ons, dat het totale prijsverho
gend effect voor het hele assortiment
van artikelen geschat wordt op on
geveer twee en een kwart procent.
Daarbij moet worden bedacht dat be
halve de BTW ook internationale
marktprijzen een rol spelen. Met na
me geldt dit voor cacao-artikelen.
De BTW werkt hier prijsverlagend
maar de internationale prijzen veroor
zaken uiteindelijk een stijging. On
geveer de helft van het goederenpak
ket van Albert Heijn zal in prijs onge
wijzigd blijven. Hieronder bevinden
zich margarine, frisdranken, bier en
de jamgroep.
Een prijsverlaging zal plaats vin
den in de suikerwerkgroep, limonade
siropen, advocaat, spaghetti, enkele
augurksoorten en enkele merkartike
len zoals VIM.
De woordvoerder van A.H. merkte
voorts op, dat bij het publiek soms
vrees bestaat dat men sommige pro-
dukten te hoog zal prijzen. Gezien de
scherpe concurrentie in de levensmid
delensector is dit echter onmogelijk,
meende hij. Alle winkels van Albert
Heijn zullen maandagmorgen gesloten
zijn om het personeel gelegenheid te
geven de prijzen aan de BTW aan te
passen.
W eggeefprijzen
Kledingmagazijn C. en A. adverteer
de op 31 december met zogenaamde
weggeefprijzen. Bij navraag werd ons
verteld dat het hier gaat om de win
tervoorraad die uitverkocht wordt.
De BTW zal wel worden ingevoerd
maar dit heeft betrekking op de nieu
we goederen, die nog niet binnen zijn.
Fiat bracht een aankondiging van
zijn nieuwe automodellen, waarbij de
oude prijzen groot gedrukt werden
met daaronder de nieuwe prijzen,
klein gedrukt. De meeste wagens blij
ken in prijs te zijn verhoogd.
De fabrikant van Frolic honde
brood en Kitekat adverteerde met
een aantal produkten, waarvan het
bedrijf de BTW voor haar rekening
neemt.
Een woordvoerder van economische
zaken zei ons, dat het ieder bedrijf
vrijstaat te bepalen hoe het de BTW
wil doorberekenen. Als men de BTW
niet door de consument wil laten beta
len is dit een kwestie van verkooppo-
litiek. Men kan uitgaan van een klei
nere afzet tegen hogere BTW-prijs of
een grotere afzet zonder BTW calcule
ren.
Voorlichting
Het ministerie van financiën heeft
de afgelopen maanden een groot
scheepse voorlichting over de BTW
gevoerd. Er zijn twee brochures uitge
geven, Ook heeft men meegewerkt
aan de t.v.-cursus. Daarnaast is voor
lichting verstrekt aan de belastingcon
sulenten terwijl ook 600 voorlichtings
ambtenaren van Financiën op pad
zijn geweest.
Bij deze bezoeken bleek dat men in
het algemeen het voorlichtingsmate
riaal goed bestudeerd heeft. Er zijn,
aldus onze zegsman, vanzelfsprekend
nog een groot aantal vragen bij de
handelaren gebleven.
Op financiën heeft men nog een
groot aantal brieven met vragen lig
gen. Deze brieven zullen allemaal
beantwoord worden aldus de woord
voerder van financiën.
Rondom de jaarwisseling is een
zeehondentrio (twee gewone
exemplaren en een kegelrob of
wel grijze zeehond) aangespoeld
op het Zandvoortse strand. De
dieren, één is pas vier maanden
oud, zijn naar Artia gebracht om
gevoed te worden en hun (lichte)
verwondingen, opgelopen bij de
stranding, te laten verzorgen.
Op de foto een oppasser van
Artis bezig met de voeding van
de nieuwe logés (of aanwinsten?).
WASHINGTON Senator Edward
Kennedy is gisteren gekozen tot on
dervoorzitter van de democratische
fractie in de Senaat.
Hij versloeg met 31 tegen 26 stem
men Russel Long uit Louisiana, die
deze post tot dusver bezette. De de
mocratische senaatsfractie wordt ge
leid door Mike Mansfield.
De 36-jarige Edward, de jongste en
enig overgeblevene van de gebroe
ders Kennedy, had zich pas maandag
kandidaat gesteld voor de functie, die
o.a. inhoudt dat hij voor de partij
discipline moet zorgen.
Politieke waarnemers beschouwen
zijn overwinning als een eerste stap
naar de democratische kandidatuur
1976 hCt presidentschap 'n 1972
Mike Mansfield werd zonder te
genstand herkozen als fractievoorzit
ter.
Bij verkiezingen in de republi
keinse minderheid in de Senaat
versloeg de liberaal Hugh Scott uit
Pennsylvania met 23 tegen 20 stem
men Roman Hruska uit Nebraska als
vice-voorzitter van de fractie. Everett
Birksen uit Illinois behield zonder op
positie het voorzitterschap.
Edward Kennedy wordt hier
door de herkozen democratische
senaatsvoorzitter Mike Mansfield
gefeliciteerd met zijn benoeming tot vice-voorzitter van de senaats
fractie. Dit tweetal zal dus de oppositie in het komende republikeinse
tijdperk leiden.
ii iici nieuwe jaai ncu" w
opgewekte stemming flriOJYlI 11IP Pr IA II
effectenbeurs gebracht WUKsUïl U/WI UJJ
AMSTERDAM De eerste
dagen van het nieuwe jaar heb
ben een
voor de
en men heeft, gestimuleerd door
buitenlandse kooporders, meer
belangen bij diverse aandelen
genomen. In nieuwjaarsbeschou
wingen wordt gewaarschuwd te
gen de opkomende inflatie en
gepleit voor een krachtige aan
pak van de gevaren der vicieuze
cirkel.
Of deze waarschuwingen helpen, is
echter de vraag, omdat politieke
overwegingen dikwijls de doorslag
geven bij het overwegen van maatre-
(Van onze financiële
medewerker)
gelen. Prof. Brouwers, secretaris-ge
neraal van Economische Zaken stelt
voor. de prijslnflatie aan te pakken
door een betere beheersing van de
overheidsuitgaven, het in bedwang
houden van de loonpolitiek en de sti
mulering van de concurrentie.
De voorzitter van de SER, drs. De
Pous, achtte een toenemende waak
zaamheid geboden, nu de beste
dingsinflatie om zich heengrijpt. On
ze economie dreigt in een loon- en
prijsspiraal te geraken.
Volgende week zal het kabinet-De
Jong zich beziggehouden met de cao-
grootmetaal, maar men verwacht
niet, dat de vloed der loonsverhogin
gen boven de productiviteitsgrens
nog te stuiten is. Er zouden ernstige
politieke gevolgen verbonden zijn
aan het niet-verbindend verklaren
der cao's boven de productivi-
teitsgrens, maar op de beurs vraagt
men zich af. in hoever de vriie loon
vorming met het oog op het alge
meen belang eigenlijk nog wel te
handhaven is, nu de oververhitting
in het westen des lands in snel tempo
dreigt toe te nemen.
Opkomende storm
Ongetwijfeld heeft de regering al
enkele maatregelen genomen (discon
toverhoging, kredietbeperking, in
vestering-afremming bij de over
heidsinstanties). maar we vragen ons
af. of daarmede de opkomende storm
te bezweren zal zijn. Eigenlijk moest,
als het kabinet voor ziin opvattingen
staat, de consequentie getrokken
worden uit het overmatig overschrij
den van de productiviteitsgrens. nu
'onen en prijzen od drift schijnen te
komen. Is en wordt er wel voldoende
leiding gegeven van de zijde der
overheid, zo vragen sommigen ter
beurze zich af.
Men kan er toch niet altijd op
..gokken", dat we met de inflatie „in
•de pas blijven" met andere landen en
aldus de gevaren van een verminderd
concurrentievermogen bezweren?
Gisteren wat de beurs verrast door
het bericht, dat geen notering zou
worden opgemaakt in aandelen en
abUgaties Ver. Machine Fabrieken,
met het oog op een te houden
versconferentie. Later bleek, dat het
bestuur dezer onderneming een over
val van een of andere buitenlandse
groep wil voorkomen. Daartoe heeft
men „een 'bevriende groep" bereid
gevonden om. zo nodig, f90 miljoen
aandelen te kopen, om aldus een
eventuele overvaller te dwingen met
het bestuur netjes te onderhandelen,
als men de VMF wil overnemen.
De beurs ging er van uit, dat
,,waar rook is, ook vuur is" en dat de
getroffen maatregel niet zo maar ge
nomen is. Hoogstwaarschijnlijk heeft
het bestuur er „lucht" van gekregen,
dat er kapers op de kust zijn. Men
wil voorkomen, dat er een herhaling
komt van het drama Wilton-Fye-
noord-Bronswerk, toen Rijn-Schelde,
na het uitbrengen van een bod op
Wilton door VMF, met een hoger bod
voor de dag kwam. zonder het
bestuur daarover gepolst te hebben.
Het ziet er wel naar uit, dat vol
gende week de aandelen VMF hoger
gewaardeerd zullen worden na de
jongste berichtgeving.
Van de internationale aandelen
stond Kon. Olie tijdelijk onder druk,
nu de toestand in het Nabije Oosten
een verslechtering ondergaat. Het
risico voor een „explosie" in de buurt
van Israël is bepaald niet denkbeel
dig en zoals men weet, bezitten de
internationale olieconcerns grote be
langen in de Arabische landen. Alg.
Kunstzijde Unie kreeg buitenlandse
vraag te verwerken en het gevolg
was. dat de koers snel van 122 tot
128.50 omhoog liep. Kon. Hoogovens
waren de laatste dagen ook goed ge
vraagd en hier stelde de notering
zich op 106 tegen 101 vorige week.
Unilever
(Van een onzer verslaggevers)
HILVERSUM Foto's en tv-uitzendingen ten
spijt; 73-jarige Klaas Dijkstra, in Hilversum
wonende Fries, geeft zich nog niet gewonnen. Wat
hij dertig jaar heeft proberen te bewijzen, namelijk
dat de aarde plat is en geen bol, houdt hij nog steed?
vol.
Sterker nog: hy voelt zich door die foto's en tv-beelden by
de neus genomen. Volgens hem heeft de NASA een prachtig
e,o c/ui» live/ustaa,tJe montage-werk laten zien. „want wie kan daar nou
aangebracht om het concertgebouw "«"'«tien °P, «ntdtkktn, en poolkappen? 't Is allemaal vaa,.
non ayn beruchte echo te bevrijden, jté v"« om «'looheikrdl, te a||n".
enkele ster zien en in de
tweede plaats is de rand van
de aarde te scherp. Je zou
toch minstens oneffenheden
l«.aj.a. vac txtoic yiaaia iaat aan de randen verwachten
u... l j. van bergen".
In de Londense Albert Hall zijn 109
„vliegende schotels" van fiberglas
De schijven zijn met de holle kant
naar boven ruim twintig meter boven
de grond opgehangen. Deze week nog
worden uitgebreide geluidsproeven
genomen met het BBC-symfonie-
orkest.
Twee dingen zijn er, die
hem ervan overtuigen, dat de
vrijgegeven foto's gemonteerd
zijn. „In de eerste plaats laat
het zwart om de aardbol geen
SCHIJF
Klaas Dijkstra weet zeker,
dat de drie astronauten de
naan als een schijf hebben ge-
'.ien, „maar daarover moeter
ze natuurlijk hun mond hou
den. De NASA heeft hen ge
woon verboden om te praten
>ver wat ze werkelijk hebber
gezien"
Volgens de koppige Fries we
ten ook de Russen best, dat dt
aarde niet rond is. „Maar de
'grootmachten kijken wel uil
dat te onthullen Er zou zoveel
verwarring door worden ge
sticht, dat men het liever bij
het oude houdt".
TOEKOMST
Hoewel Dijkstra met zijn 73
jaren wel iets van zijn oude
vechtlust heeft verloren, praat
niemand hem zijn overtuiging
uit het hoofd. Alles wat hij ln
zijn boekje „Pleidooi voor een
platte aarde" heeft geschre
ven handhaaft hij. Ondank?
alle foto's neemt hij er geer
voord van terug
Een van de in dat boek gepo
neerde stellingen is. dat op di
aardsch^f alle werelddelen oj
een kluitje liggen. Verder daar
buiten zou zich een nog onont
dekt werelddeel bevinden
waarvan de aantrekklngs
kracht zc groot is, dat nie
mand er van zou kunnen te
rugkeren Volgens Dijkstra
zijn die werelddelen, inclusief
het grote onbekende terug te
vinden oc de maan. die de aar
de in spiegelbeeld weergeeft.
BOEK
Unilever kwam uit Amerika hoger
af, waarschijnlijk In verband met de
sterk gestegen winst van Allied Bre
weries. Het bod op de aandelen dezer
onderneming is nog niet bekend ge
maakt. De omzet van Allied Brewe
ries bedroeg in het afgelopen boek
jaar 294 miljoen (tegen 225 mllj.
v.j.). Unilever steeg gisteren tot
130,20, hetgeen een vooruitgang met
ruim 20 .Hinten betekent.
Philips kwam van 163.20 op
166,30, terwijl Zout-Organon op
1000 procent zich handhaafde.
Van dfe lokale fondsen noemen wij
Gist-Brocades, welk fonds van 908
tot 940 pet. avanceerde. De resultaten
van de farmaceutische industrie zijn
blnkens de laatste ciifers in het afge
lopen jaar heel goed geweest.
Natfonale-Nederlanden, een verze
keringsfonds van allure, meldde een
forse omzetstijging, maar de kners
van dit aandeel deed weinig op het
bericht.
Scheepvaarthoek
De scheepvaarthoek was beter ge
disponeerd, waarbij wij vooral noe
men cert. Phs Van Ommeren, welk
fonds van 220 op 230 pet. kwam.
Bergoss en Dpsseaux. de parade
paard jes van 1968, kwamen opnieuw
op hoger niveau. Deze tapijtfabrieken
maken wel een bijzonder gunstige
ontwikkeling door.
Albert Heyn berichtte een voort
gaande groei in het nieuw begonnen
jaar te verwachten. De omzet in de
eerste negen maanden des jaars was
circa 20 pet hoger dan in dezelfde
oeriode van 1967. terwijl de netto
winst ruim 10 pet. steeg. Gisteren
sloot dit fonds op 256
Met belangstelling nam de beurs
kennis van de berichten, welke de
beheerder van het Vnstegoedfonds
Immofund over de gang van zaken
publiceerde. De uitkeringen op de
partiriDatiebewilzen. welke te ver
wachten zijn. zullen lager zijn dan
Overigens heeft de „platte
aarde-ideoloog" op het ogen- J wig iaar De oorzaak daarvan is een
blik meer interesses dan de Tij plotseling opgetreden leegstaan
maan alleen. Hij heeft aen1 van woningen, welke gebouwd zijn
boek klaar, dat een blik inronder rijkssubsidies,
de toekomst werpt en Ne-. Aanvankelijk waren deze objecten
derland voorspelt, dat het na; normaal verhuurbaar, maar omdat de
Koningin Juliana een presi- laatste jaren veel meer woningwet-
lent krijgt ..Een mystiek woningen werden gebouwd dan nodig
waren voor de daarvoor aangewezen
categorie der bevolking, hebben an
dere personen met relatief hoge inko
mens woningwethuizen betrokken.
De ongesubsidieerde woningen had
den daarvan te lilden en vandaar de
'"PTstand der z.g dure hulzen.
Ten slotte melden wij nog, dat de
■'telfte van n procent rentende pand
brieven der grote binnenlandse hvpo-
•W-hankpn i« "engei'nndigd Hier
mede wordt de gestegen rente
geïllustreerd.
verk" zegt hij er zelf van. Of
iet ooi» 7ai worden ultgege-
'en is echter nog een vraag
ten uitgever heeft hij nog niet
Tevonden
De metsten zullen wat
<opschuw ziin voor de wonder-
Ijke ideeën van de Fries
•deeën. die hit ondanks tegen
>e wijzen zich niet uit hei
ioofd laat zetten Maar daar
s het waarschijnlijk ook een
Fries voor.
