SOCIALE ONTWIKKELING
URM
Wij staan in strijd niet alleen
Antiquair Langstraats
kosmische disco^club
ONS LAND WACHT NIEUWE
U Kerstgroet van
Jeannette v. d.
Oever-Verhoeff
in
Je'
Duidelijkheid
en begrip
breken door
PRINS BERNHARD: WERKEN AAN GEESTELIJKE GROEI
Zalfpotten en beat gaan eruit
Carlistische
oud-strijders
contra Karei
Hugo
9
DINSDAG 24 DECEMBER 1968
Twee levens
Hoe hij zijn twee levens antiqui-
teiten en horeca ziet? Strikt ge-
scheiden, want in de eerste plaats is
hij antiquair.
Willem Langstraat (36) is elf jaar
"4 antiquair, maar begon al te verzame
len toen hij veertien was. „Ik stond
in die tijd nogal eens voor etalages te
kijken, en begon met het verzamelen
van tegels op afbetaling van een
j kwartje of een gulden in de week.
A Die mensen kenden mij, en zeiden:
jfi gut, dat is nog eens aardig zo'n
w Huib Goudriaan
WILLEM LANGSTRAAT:
apothekerspot met Noordnederlands motief
K 1968. En weei is het kerstmis,
fivvera] wordt dit feest weer gevierd
Tin een werelo vol schrille tegenstel
lingen. een wereld waar de ene mens
hiet weet hoe rich met alles vol te
0()roppen, en de andere dood hongert.
Ik hoop dat de mensen van de
Eerstgenoemde .-ategorie tijdens hun
samivervloedige maaltijden iets afstaan
koor de Novib: voor elk dubbeltje
J^eeft een kind een dag te eten.
U allen wens ik een mooie en stille
;erstmis met een innige bezieling en
ieer begrip voor de vele armoede en
•k met begrip voor onze eerlijkste
ienden. onze dieren
STRl Ik wil ook alle gevers en geefsters
i/i|eel hartelijk danken voor de vele en
"Ijrachtige kleding, die ik overal van-
mocht ontvangen na de eerste
Iproep hiervoor
Tot miin srot«- verbazing ontving
^f\]k eerst drie zrote dozen, daarna
iolgden Den Haag. Sliedrecht enz.
JeAmz. Het 's te veel om op te noe-
■■len uit grote Dlaatsen tot de
vjeinste dorpen. De meeste dozen en
akken «varen franco
[Een mevrouw uit Zevenhuizen
p.H.) stuurde mij zelf. 3 50 toen zij
«merkte dat ik dit betaald had. het-
ien ik heel aardig vond.
Na de eerste dozen was mijn plan
dereen even een bedankje te sturen-
had d'l hepl araa° aer':»»- maar
ndat ik tot in de nacht alles sorteren
oest is dit or de achtergrond se-
akt.
In miin harl denk ik aan u allen
et dankbaarheid. Er werd mij veel
Ivraagd wat :k kan gebruiken ook
erop vond ik niet de tijd te ant-
oorden
Alle soorten kleding en schoeisel
in welkom voor alle leeftijden. Nu
lit u weten waar uw kleding is
ingegaan: Ruin 2500 stuks katoen
naar 's- H°riogenbosch gebracht
..Mensen in nood" en bestemd
Biafra Dezr zending is reeds
itemd voor i~-i Kerstschip Biafra
lizenden stuks wollen kleding is
ir de heer Verbeek die zo'n groot
ideei heeft in de vluchtelingen
lip gehaaid »n bestemd voor pro
k tanten in Spanje, Paraquat
|st-Duilslanö ei Algerije (alles is
"jSlPtis en ongeacht ras of geloof). De
ffllie loopt tot half april maar ik
Jag u vriendelijk wie mij iets wil
Uiden dit niet in de Kerstweek te
|fen, omdat ik dan veel andere
flommeringen heb.
eindig ;k ne' alle mensen een
Eoi en goed 1969 toe te wensen.
ventje, die dat doet. Ik had al zalfpot
ten ook en ruilde die met een
vriendje.
Twaalf jaar geleden, toen ik alleen
het horecabedrijf zat, woonde er
maar in het horecabedrijf zat, woon
de er naast mijn zaak een antiquair.
Ik zag daar allerlei aardige dingen
naar binnen gaan, en" toen heb ik op
een gegeven ogenblik samën met hem
iets gekocht. Na een paar keer dacht
ik: weet j'e wat, dat kan ik zelf ook
wel doen, en ik begon een winkel''.
Willem Langstraat ziet dit werk als
liefhebberij en als service verlenen
aan mensen die oude dingen om zich
heen willen hebben. „Sommige men
sen denken als we iets prijzen: Wat ïs
dat duur. maar ze moesten eens be
denken wat voor hoge prijzen anti
quairs op veilingen moeten betalen
Soms hebben we op iets maar tien
procent winst. De mensen denken: o,
dat kastje kost 1000 en daar ver
dient die man zeker 500 aan; na
tuurlijk gebeurt dat wel eens, maar
meestal werken we met een heel laag
winstpercentage".
Kreun houden
Hij vindt dat een echte antiquair
zijn werk niet in de eerste plaats doet
om aan te verdienen, maar omdat hij
ervan houdt. „Soms verkoop je iets
met pijn in het hart omdat je ervan
bent gaan houden".
Hoe komt het dat de interesse voor
antiek de laatste jaren zo groot is?
„Ik geloof dat veel mensen, vooral
jongeren, hunkeren naar romantiek
De tabakspot en het pijpenrekje var
opa en de olielamp van grootmoeder
zijn nauwelijks antiek, maar juist de
ze artikelen zijn dikwijls overtrokken
in prijs, omdat er zoveel vraag naar
is.
Het goeie, echte antiek is en dit
is erg belangrijk helemaal niet zo
duur. Maar de mensen weten dat
meestal niet".
Al probeert Langstraat horeca en
antiek gescheiden te houden, toch ra
ken die twee „sferen" elkaar wel
eens. „In De Wieck kom ik graag om
dat ik van mensen houd en graag
met jongemensen praat om ideeën op
te doen. Er wordt dan ook wel over
antiek gepraat, en soms komen men
sen bij me naar antiek kijken".
Gauu- beginnen
Enkele jaren geleden kwam de Ju
gendstil weer in de mode. Als an
tiquair was hij daarin geïnteresseerd,
maar hij zag er ook een kans in voor
zijn dancing. „Die Jugendstil liet me
niet los, en ik kreeg het idee een zaak
in die stijl te beginnen, zo in de trant
van de Roaring Twenties, de jaren
twintig". Hij kwam niet tot uitvoe
ring van het - plan maar zag wel
collega's in Amsterdam en Den Haag.
die soortgelijke zaken begonnen.
„Daarom heb ik nu gemeend gauw
met de inrichting geïnspireerd door
de ruimtevaart te moeten beginnen,
anders zijn andere me weer voor"
Met zijn antiquairsneus probeert de
heer Langstraat ook de heersende Ho-
reca-wind op te vangen.
Hoe leer je het vak van antiquair?
„Niet uit boeken, maar door antiek in
je handen te nemen, door langs de
weg te zitten, door naar musea t
gaan".
Het gebeurt vaak dat imitatie voor
antiek wordt aangeboden. „Ik had
een keer een tinnen kandie stond
daar waar iedereen naar stond te
kijken: maar een keer kwam er een
oudere koopman, die zei: Een aardige
ran-Steenkan. die moest nou eens
antiek zijn.
De man zei: Kijk, Willem je moet
eens hier en je moet eens (laar naar
kijken". De kan bleek namaak te zijn,
maar zo geraffineerd geïmiteerd dat
alleen kenners er iets van konden
ontdekken. „Dat zijn dingen waar je
van leert".
De meeste antiquairs zijn gespeciali
seerd in tegels, tin. meubelen of zoals
Langstraat, in aardewerk, in zalfpot
ten. „Ik geef meer voor zalfpotten
dan een ander, en de mensen weten
dat als ze een leuke zalfpot hebben
dat-ze dan mij moeten bellen.
Hij he$fl een verzameling van 34
zalfpotten opgebouwd. Sommige zijn
heel duur gekocht, andere gevonden
en voor een appel en een ei overgeno
men. Er zijn apothekerspotten bij van
rond 1700, maar de meeste zalfpotjes
dateren van omstreeks 1650.
„Kijk, deze ongeglazuurde zijn ar-
meluis-zalfpotten; de beter gesitueer
de mensen kregen een wit potje, de
echte rijke mensen kregen potjes met
kleur. De verzameling is grotendeels
uit de Rotterdamse bodem gekomen".
Als lid van de Stichting Ne
derlandse Kunst- en Antiek-
beiirs wil Langstraat in het voor
jaar zijn verzameling in het
kunstcentrum De Beiaard te
Breda ter verkoop aanbieden.
Waarom? „Je raakt wel eens op
iets uitgekeken."
Hij verwacht dat apothekers of
een farmaceutische industrie
wel belangstelling zullen heb
ben.
Willem Langstraat: uitgeke
ken op zalfpotten, uitgekeken op
beat. Binnenkort wordt de eens
langst bestaande jazzclub van
Rotterdam, daarna eerste beat-
club, een disco-club met science-
fiction-sfeer. De eerste van ons
land.
UTRECHT In sociaal op
zicht is december een rumoerige
en veel bewogen maand geweest.
Er waren dreigende conflicten,
aankondigingen van acties in de
ondernemingen, dreigende taal
van de voorzitters van de drie
vakcentrales en moeilijke on
derhandelingen, die niet nage
laten hebben in het werkgevers
kamp consternatie te veroorza
ken.
De afloop van al deze moeilijkhe
den heeft echter tegen veler ver
wachting, in menig opzicht een
positieve betekenis gehad. De storm
die opstak heeft slechts enkele weken
gewoed en een betrekkelijke vrede is
weergekeerd.
Afgewacht zal nog moeten worden
in hoeverre het waar is, dat het loon-
akkoord in de metaalindustrie is af
gedwongen en de loonsverhogingen
dermate hoog zijn, dat dit onvernv.j-
delijk tot extra prijsverhogingen
moet leiden.
Deze prijsverhogingen zullen de
vakbeweging weer in rep en roer
kunnen brengen, omdat de toch nog
matige reële loonstijging na aftrek
van prijs- en premiestijgingen in
gevaar komt. Aangenomen mag
worden, dat de loonsverbeteringen
voor de werknemers in de metaalin
dustrie voor een groot deel maatge
vend zullen zijn- voor de rest van het
bedrijfsleven.
U Wezenlijk
Dc met de loonsverhogingen afge
kochte vrede vinden wij niet het be
langrijkst. Het ging bij het jongste
tumult in de kring van dc vakbewe
ging ogenschijnlijk vooral om dc
grootte van de loonsverhoging, maar
(Van onze sociaal-economische
redactie)
APELDOORN Het vieren van het Kerst
gebeuren heeft geen werkelijke zin, zei prin:
Bernhard gisteren tijdens de Kerstfeestvic
ring met het paleispersoneel op Het Loo, ah
het niet voor ons mensen die zich christei
noemen, een aanleiding is. zelfs een soort uit
daging, om voor ons persoonlijk de balast'
op te maken.
Nu eens niet voor wat betrefl onze portemonnee
maar voor wat onze gedragingen als mens. ah
christelijk mens, aangaat. Wat deden we goed, vv«*
deden we fout; was er groei: wat is de trend vi-
ons leven, bewegen wij ons voor- of achteruit?
Zo'n ogenblik van zelfonderzoek, van inkeer heb
ben we allemaal hard nodig teneinde geconfron
teerd te worden met een aantal feiten die wij
misschien liever niet onder de ogen zouden wil!°r
zien. Want als we eerlijk tegenover onszelf zul Ier
zijn, wat lang niet gemakkelijk is, zal dit zelfonder
zoek een groot aantal negatieve factoren opleveren
ofschoon er als het goed is ook wel positie.'
zullen zijn.
MOOIER
Zelfkritiek is trouwens iets heel moeilijks. Ove-
het algemeen z'en wij mensen onszelf veel moor'
dan wij zijn. Onze deugden worden door ons ve:
heerlijkt. onze fouten worden verdoezeld: ze horer
er nu eenmaal bij. We zijn nogal tevreden me
onszelf en geloven dat het zo wel gaat met ons
Voor de fouten van anderen zijn we niet zo tole
rant.
In het zakenleven betekent stilstand achteruit -
De kinderen van de personeelsleden van de Ko
ninklijke familie hebben dit jaar tijdens de tra
ditionele jaarlijkse kerstviering op paleis 't Loo
een voorstelling gegeven: vol aandacht kijken (oj
ie foto van links naar rechts) mr. Pieter van Vol
'enhoven, prinses Margrietprinses Christina, ko
ningin Juliana, prins Bernhard. prinses Beatri
en prins Claus toe.
gang en hetzelfde geldt voor het innerlijk van dt
mens. Als we niet voortdurend werken aan onze
geestelijke groei en nooit tevreden zijn met wat w<
hebben bereikt, dan gaat het niet goed met ons.
Zelfvoldaanheid, onverschilligheid zijn funest
venals een houding van: „Niemand is nu eenmaal
deaal. Ik dus ook niet. Ze moeten me maar nemen
ïoals ik ben."
Inderdaad behoeft men er zich niet voor te scha
men dat men. zoals ieder ander mens. fouten heeft.
Waar men zich wel voor moet schamen is als men
daarin geen verbetering tracht tc brengen.
ONKRUID
Want zelfs de kleinste fouten groeien met de
laren. Wat bij een kind nog wel grappig kan zijn
en bij een jong mens nog wel door de beugel kan
is vaak bij een oudere niet meer te accepteren Het
kwaad, groot of klein, is als een onkruid dat door
woekert en ten slotte alles wat mooi en zuiver is
ei'dringt. Zover mag het bij ons niet komen.
Niemand wenst op zijn oude dag. als wij die
nogen beleven, een beklagenswaardig, uitgeblust,
orzuurd mens te zijn Integendeel, we hopen en
erwachten eigenlijk door ervaring wijs, door
'rijd gelouterd en door zelfkennis gerijpt te wor
den.
Wel. als we dat zo graag willen, dan moeten we
•r nu iets aan doen, want dat alles komt niet
lutomatisch mei het stijgen der jaren God gaf ons
mensen een verstand en pen geweten waardoor wij
n staat zijn onze zonden te onderkennen. Ook zond
Tod ons Zijn Zoon om ons te verlossen van die
•onden.
Dat wil zeggen, Die ons kan verlossen van onze
'.onden als we naar ons geweten luisteren en de
kracht en het geloof en de karaktersterkte kunnen
•phrengen om de weg die dat geweten ons wijst tp
•olgen.
Dat betekent een voortdurende strijd. Maar nooit
•en hopeloze strijd omdat wij niet alleen staan
want door het brengen van Jezus Christus bij ons
mensen, hier up aarde, als bemiddelaar, als Hei
land, als onze Gids. heeft God ons Zijn grote liefde
getoond en ons doen weten dat de weg naar Zijn
genade altijd voor ons open is en blijft.
de voorzitters van de vakccntralcn
hebben op de kadervergaderingen
van de metaalvakbonden duidelijk
laten uitkomen, dat wanneer het in
de „metaal" fout zou gaan. zij dit
conflict zouden aangrijpen om die
perliggende en wezenlijker belangen
van de vakbeweging voor een oplos
sing aan dc orde tc stellen.
Scherper dan ooit tevoren hebben
de heren Van Eibergen, Mertens en
Kloos gevraagd om inspraak van de
werknemer op het niveau van de on
derneming. De democratie is geen
zaak alleen voor het politieke leven,
ook in de sociale verhoudingen wordt
nu consekwente doorvoering ge
vraagd van de democratische be
ginselen. Dit is de wezenlijke zaak
waarom het draait. Daaromheen
groeperen zich onderwerpen als de
vermogensaanwasdeling, de structuur
van de onderneming en de verkiezing
van de commissarissen.
De loonmoeilijkheden zijn geen
aanleiding geworden tot het uitvech
ten van dit grondprobleem tussen
werkgevers en werknemers in Neder
land. De werkgevers hebben deze
strijd afgekocht met vrij forse
loonsverbeteringen in de metaalin
dustrie en waarschijnlijk in de ande
re contracten, die hierop nog zullen
volgen. De vakbeweging had de loon
moeilijkheden wel als aanleiding wil
len aangrijpen tof een strijd over de
fundamentele vragen, maar de
werkgevers hebben door voorzichtig
manoeuvreren en toeschietelijkheid
dit weten te voorkomen.
Vorderingen
De grote vragen, die de vakbewe
ging heeft opgeworpen, zijn daarmee
echter niet opgelost. Toch zouden we
willen stellen, dat ook in dit opzicht
vorderingen zijn gemaakt, die nog
niet de aandacht gekregen hebben,
die zij verdienden.
Duidelijk moet dan onderstreept
worden, wat er in de cao voor :1e
metaalindustrie en de Hoogovens is
vastgesteld over bepaalde immate
riële voorwaarden. De vakbeweging
krijgt de kans op hel niveau van de
onderneming met haar leden te pra
ten. Samen met de werkgevers za)
nog nader gesproken worden over
het uitwerken van een bepaald sys
teem. Structureel is dit punt belang
rijker dan de loonsverhoging. De
honden krijgen inspraak in het soci
aal beleid van de onderneming, even
als faciliteiten voor het bedrijven-
werk.
rn de metaalindustrie is ook op het
deeële vlak een kleine doorbraak be-
eikt. Wij dachten, dat hier een ont
wikkeling valt te bespeuren in de
•ichting, die de heer J Lanser
'hans secretaris van het CNV in
dertijd als voorzitter van de Christe
lijke Metaal bedrijfsbond. in een bro
chure getiteld: „Ondememings- en
sociaal beleid Ontwerp sociaal sta
tuut" aanduidde De brochure
verscheen in maart 1967.
De werkgevers ip de metaalin
dustrie mogen dan met een forse
loonsverhoging een frontale botsing
met de vakbeweging ontweken heb
ben, zij hebben toch getoond begrip
te hebben voor het wenselijke
vraagstuk van de democratisering in
het bedrijfsleven. Zij zijn ook nu be
reid geweest in deze richting iets te
doen. wat voor de verdere toekomst
verdergaande stappen onvermijdelijk
maakt. In deze zin zouden wij de
oplossing voor de sociale moeilijkhe
den van de afgelopen weken beslist
als een zeer positief willen aanmer
ken.
•fe Sociaal statu
In dit verband kan ook genoemd
worden de sociale paragraaf, die eni-
I ge tijd geleden werd opgenomen in
I de cao voor de werknemers bij Van
1 der Grinten in Venlo. Kennelijk is
deze paragraaf ook geïnspireerd door
het Ontwerp voor een sociaal statuut,
van de heer Lanser, want voor som
mige passages zijn letterlijk dezelfde
bewoordingen gekozen.
Bij deze opsomming mag voorts
niet ontbreken het sociaal statuut,
dat tot stand is gekomen voor de 2500
werknemers bij de N.V. Douwe Eg
berts in Joure. Hierin wordt gesteld,
dat het bedrijf streeft naar een even
wichtige belangenbehartiging voor-
afnemers. werknemers en kapitaal
verschaffers. Met volledige inschake
ling van de vakbonden wil de be
drijfsleiding werken aan een goed so
ciaal beleid. De werknemers zullen
overeenkomstig capaciteiten en ambi
ties in de beleidsvorming en be
leidsvoering betrokken worden.
Dit statuut is uniek in Nederland.
Van een tweepartijenstelsel is geen
sprake meer. na 1 januari zijn de
werknemers medeverantwoordelijk.
Dc lieer Lanser noemt het sociaal
statuut in het algemeen de grondwet
voor het sociaal beleid. In de prak
tische ontwikkeling ziet de heer
Lanser een aanvaarding van de ge
dachte. die de christelijke vakbewe
ging gekozen heeft; deze gedachte
blijkt veld te winnen, een zaak die
de christelijke vakbeweging toe-
.Pe 8®°pperde bezwaren van
NKV-zijde. dat de vakbeweging moet
oppassen zich niet te laten inkapselen,
vindt de heer Lanser in dit opzicht
met meer relevant. Dan in alle andere
gevallen, waar de vakbeweging ope
reert. Hij hoopt dat de beide andere
vakcentralen zich positief zullen
I opstellen tegenover de gang van za-
I ken bij Douwc Egberts.
De heer Lanser tekent hierbij nog
aan. dat de vakbeweging medever-
antwoordelijkheid draagt voor de
formulering van het sociaal beleid,
maar zij is niet verantwoordelijk
voor de uitvoering van dit beleid;
deze ligt typisch bij de leiding van de
i onderneming.
Nieuwe
ontwikkeling
O
Het gaat er op lijken, dat de
spannende weken van december
een start zullen betekenen voor
een nieuwe sociale ontwikke
ling in Nederland. Op dit mo
ment is het rustig, de rust van
het beraad achter de schermen.
Voorzitters van centrale werk
gevers- en werknemersorganisa
ties kunnen bij elkaar gaan zit
ten om in het belang van het
wel economisch als sociaal
Nederlandse bedrijfsleven zo-
ih alle ernst te praten over het
beleid voor de toekomst. We
moeten niet naar een nieuwe
klassenstrijd, maar naar een sa
menwerking op een nieuw, een
democratischer niveau.
Terwijl drie Amerikanen om
de maan cirkelen werkt anti
quair, zalfpottenverzamelaar
en beatclubeigenaar Willem
Langstraat aan zijn plan voor
een door de ruimtevaart ge-
inspireerde disco-club.
De beer Langstraat: „Met
beat is bet afgelopen; bet or-
jW kest is zo duur dat we geen
stuiver meer verdienen. Toen ik
de film Barbarella had gezien,
21341 dacht ik: Als je zo'n idee nou
eens kunt uitwerken voor de
zaak (de Rotterdamse Wieck).
MADRID De „Broederschap van
Christus-koning van de Carlistische
oud-strijders" hebben zich gedistan
tieerd van het standpunt van de „tra
ditionalistische gemeenschap" ten
aanzien van de uitwijzing van prins
Karei Hugo.
In een verklaring zegt de broe
derschap. dat zij het recht van de
traditionalisten betwist om namens
het Carlisme te spreken. „Er zijn tal
rijke Carlisten die niet de zogenaam
de rechten van prins Xavier van
Bourbon-Parma erkennen".
De TROS vraagt:
hoe i
1968?
(Van onze radio- en tv-redactie)
HILVERSUM Bij de TROS kunt
u zaterdagavond a.s. horen en zien,
hoe een aantal bekende Nederlanders
over 1968 denkt. Aan hen wordt ge
vraagd, wat zij de belangrijkste ge
beurtenis in het afgelopen jaar von
den. Uitzending op Ned. 1, "tussen 7
en 8 uur.
ÉÉN SECRETARIS
1 H(j heeft het voor elkaar ge-
kregen: in januari wordt de eer
ste Nederlandse „kosmische
club" geopend. Misschien blijft
■I de naam „De Wieck" gehand-
haafd, misschien wordt het ook
heel anders.
„De discjockey komt in een
soort raket te zitten, en het pla
fond wordt helemaal blauw met
n' ballistische toestanden", zegt de
J man, die eigenlijk liever over
zyn zalfpotten en antiquiteiten
boui PfaaL
NRU EN NTS
HILVERSUM Met het oog op de
samenvoeging van NRU en NTS tot
de Nederlandse Omroepstichting, heb
ben de besturen besloten per 1 janua
ri één secretariaat en één dienst van
algemene zaken in te stellen. Het
secretariaat komt onder leiding van
mr. J. Diepenhorst.
Deze doopjurk uit kunstig geborduurd kant, in Nederland sneêwerk ge
noemd, zal prins Johan Friso dragen, als hij zaterdag a.s. in de Domkerk
te Utrecht wordt gedoopt door ds. H. J. Kater.
