RADICALEN DFNKFN NIET AAN BREUK MET ARP r Perscensuur en massale arrestaties in Brazilië HANOIS KERSTGEBAAR Unaniem vertrouwen voor Veerman D'66 GAAT PRATEN MET DE PPR PPR bepleit: vorm regeringsmeerderheid via stembnsakkoord Dictatuur ingesteld Parlement naar huis Voorkeur gekozen premier wordt zwakker Soeharto stuurt Mandatjan beste wensen voor Kerst Woensdag lancering nieuwe kunstmaan 7 MAANDAG 16 DECEMBER 1968 (Van onze parlementsredactie) UTRECHT Er komt geen breuk in de Anti-Revo lutionaire Partij. Een deel van de radicalen houdt slechts een zakelijk verschil van inzicht met de partij leiding, dat overigens geen gevolgen heeft voor hun hou ding in de partij. De ARP spreekt uit onder alle om standigheden de eigen iden titeit te willen bewaren. Op de met veel spanning tegemoet geziene vergadering van zaterdag heeft het Centraal Comité unaniem vertrouwen uitgesproken in het be leid van moderamen en voorzitter. Oók vier radicalen, de heren Bos, Boukema, Feddema en Scholten, die echter niet de zin uit het slotcom muniqué konden onderschrijven, waarin het Centraal Comité zegt ak koord te gaan met de strekking van de concept-brief van de partijvoor zitters van ARP, KVP en CHU. Conceptbrief Overal heeft de winter witte romantiek gecreëerd: ook hier in Edam, een tafereel, een Breitner waardig Volgens partijvoorzitter Veerman hij vroeg niet uitdrukkelijk het vertrou wen maar toen een van de leden dit uitsprak, informeerde hij of iedereen hiermee kon instemmen zijn de radi calen bang dat het enthousiasme van veel leden weggenomen wordt als de ARP gaat in de richting van een CDU. Vanuit de vergadering, van 's mor gens tien tot 's middags half zes bijeen, kwamen wel enkele wensen naar vo ren om de concept-brief, waarvan de radicalen vinden dat deze een zekere stimulerende werking heeft, te wijzi gen. Het CC machtigt dan ook de dele gatie naar het gesprek van de „groep van 18" dat vanavond moet plaats heb ben. om bijvoorbeeld duidelijker dan tot nu toe te benadrukken dat de brief niet van één partij, maar van drie par tijvoorzitters afkomstig is. Geen meerderheid aanleiding van binnengekomen vragen van provinciale en gemeentelijke be sturen, reeds een brede discussie plaats gevonden over het te geven advies. Aan de secretaris werd gevraagd een notitie over deze zaak op te stellen. In dezelf de vergadering werd meegedeeld, dat de „groep van 18" zich oook over deze zaak zou beraden teneinde zo mogelijk tot een gezamenlijke gedragslijn in ver band met deze verzoeken te komen. Het moderamen heeft zich in de ver gadering van 29 november jl. bezig gehouden met genoemde notitie en met een concept-brief over deze zaak die de secretarissen van de drie partijen op verzoek van de „groep van 18" hadden opgesteld. Het moderamen verklaarde zich akkoord met notitie en strekking van de brief. Overleg met CHU/KVP De voorzitter van de partij heeft na dien overleg gepleegd met de voorzit ters van de KVP en de CHU omtrent deze ontwerp-brief ter voorbereiding van de vergadering van de „groep van 18" op 16 december. Over bedoelde ontwerp-brief zijn daarna voortijdige en onjuiste publika- ties verschenen. Het CC betreurt deze publikaties. omdat daardoor een ver keerde indruk is gewekt omtrent in houd en bedoeling van de brief. Het CC heeft er behoefte aan deze verkeer de indruk weg te nemen. Het CT gaat akkoord met de strekking van de brief. Het geeft aan de delega tie volmacht in de „groep van 18" over de brief verder te spreken. Het CC geeft aan deze brief geen an dere betekenis dan van het begin is bedoeld, namelijk een antwoord te ge ven op gestelde vragen De brief bevat geen nieuw initiatief en geen nieuwe voorstellen. Beperkte betekenis (Van onze parlementsredactie) ARNHEM Tussen Kerstmis en Nieuwjaar zal een delegatie uit het hoofdbestuur van D '66 besprekingen gaan voeren met de PPR over technische aspec ten van de door D '66 gepropa geerde gesprekken aan de basis van de partijen. Dit heeft de nieuw-gekozen voor- «itter van D'66, dr. J. A. P. M. Beek mans, dit weekeinde tijdens het con gres van zijn partij In Arnhem tegen over de pers meegedeeld. Zoals be kend bestaan er in diverse plaatsen en ook in enkele gewesten zoals Twente goede contacten tussen de PPR en D'66. if „Basisgesprekken" De heer Beekmans zei voorts dat D'66 weinig voelt voor gesprekken aan de top van de partijen om tot samenwerking op landelijk niveau te komen. De Democraten zijn voorstan der van gesprekken aan de basis. Tijdens dit tweedaags congres wer den de statuten en het huishoudelijk reglement van de partij besproken. Voorts kreeg de staatsrechtelijke pa ragraaf aandacht. De voorzitter van de commis sie-staatsrecht, mr. F. Plate, betoogde dat D'66 op het punt van de door hen gewenste rechtstreeks gekozen mi nister-president geen te star stand punt moet innemen. Een gekozen mi- nister-president is geen wet van Me den en Perzen. if Remmende factoren Het te vroeg aannemen van een te star standpunt zou de ontwikkeling kunnen remmen. D'66 moet openstaan voor gesprekken over alle andere standpunten. Wc matigen ons niet aan de enige oplossing te kunnen geven, aldus de heer Plate. De staatsrechtelijke voorstellen werden met grote meerderheid aan vaard. D'66 wil gelijktijdig verkiezin gen voor de Kamer en de mi nister-president laten houden. Kamer en premier krijgen een ambtstermijn van vier jaar. De kiezers kunnen de kandidaten voor het premierschap nummeren. Wanneer geen der kandi daten 50 pet. van de stemmen haalt valt de kandidaat met de minste stemmen af. Zijn stemmen gaan over op de kandidaat die zijn kiezers als tweede hebben gekozen. if Districtenstelsel Het congres sprak zich conform de voorstellen uit voor een distric tenstelsel met binnen elk district vier Kamerzetels. D'66 wil de kiesgerechtigde leeftijd op 18 jaar stellen. De Eerste Kamer dient te worden afgeschaft, evenals de opkomstplicht. Over de monarchie merkt de staat kundige paragraaf van D'66 het vol gende op. De staatsvorm monar chie of republiek dient te worden bepaald aan de hand van normen van democratische doelmatigheid. In deze beoordeling dient de waarde van het historisch gegroeide te wor den betrokken. De aftredende voorzitter van D'66, mr. H. van Lookeren Campagne, drong er in zijn afscheidsrede op aan om binnen de partij tot een zo effi ciënt mogelijke besluitvorming te ko men. Hij achtte dit nodig omdat in de toekomst D'66 wellicht de pro gramma's die nu op papier staan in de praktijk tot uitvoering zal moeten brengen. De nieuw-gekozen voorzitter, dr. J. Beetomans, zag het als zijn belang rijkste taak er voor te zorgen dat D'66 tijdig de juiste mensen beschik baar heeft wanneer zij de successen, boekt die de opiniepeilingen hebben voorspeld. Het congres werd bijge woond door PPR-voorzitter mr. E. Jurgens en oud-staatssecretaris C. Egas, namens de PvdA. Plan Veerman De heer Veerman perkte dc politieke uitleg: die verleden week aan de brief gegeven is. nog wat in door te zeggen: wij willen een bepaalde mate van sa menwerking. Dat kan zijn met één pro gram en met één lijst, maar er zijn andere mogelijkheden. Ik zie overigens niet. aldus de heer Veerman, dat een meerderheid van de eemeenten in 1970 samenwerkt, Moeelijke hinderpalen zouden kunnen zijn: plaatse]like om standigheden. de regionale verhouding tussen de kerken en ook persoonlijke tegenstellingen. Onverkort zal de ARP vasthouden aan de resolutie van het Partij convent, waarin wordt uitgesproken dat geen nadere organisatorische bindingen zon der voorafgaand overleg worden aan- Over de suggestie van enkele zijden dat de brief een plan-Veerman was, wilde de partijvoorzitter wel zeggen, dat hij zich kon herinneren in het mo deramen gezegd te hebben, „het een goede zaak te vinden als de drie een gezamenlijk initiatief zouden nemen" om tegemoet te komen aan vragen uit de partijen. Radicaal drs. Kuiper ging "kkoord met het communioué van het Centraal Comité. Afwezig waren de hoogleraren De Gaay Fortman, Kooijmans en Ver dam. Het communiqué luidt: Het Centraal Comité van de ARP heeft zich in de vergadering van 14 december o.a. be ziggehouden met een notitie betreffen de de verkiezingen voor Provinciale Staten en die voor de gemeenteraden in 1970. alsmede met een ontwerp-brief daaromtrent, opgesteld ter bespreking in de „groep van 18". Het CC wenst in het advies aan pro vinciale en plaatselijke partij-organen aan te sluiten bij de resolutie van het Partijconvent van 25 mei 1968. Het wenst deze resolutie niet aan te tasten. Het zenden van de bewuste brief be doelt dan ook niet vooruit te lopen op de resultaten van het landeliik over leg en derhalve ook niet op beslissin gen ten aanzien van de Kamerverkie zingen van 1971. Deze brief heeft een beperkte betekenis, uitsluitend gericht op de verkiezingen van Prov. Staten en Gemeenteraden van 1970. De brief legt niet van bovenaf een beslissing aangaande eventuele samenwerking op, maar is gebaseerd op eigen verant woordelijkheden van plaatselijke en re gionale organen. De ARP wil ook bij nauwe samen werking haar eigen identiteit behou den. Het CC gaat er van uit dat partij organen derhalve hun eigen zelfstan digheid zullen bewaren en niet over gaan tot de vorming van een federatie of een fusie. (Van onze parlementsredactie) DEN HAAG Wanneer bij een verkiezing voor de Tweede Kamer geen enkele partij of groep van par tijen de meerderheid behaalt, moet er een tweede verkiezing komen om uit te maken welke van de twee grootste groepen of combinaties extra zetels krijgt om wei te kunnen rege ren. Dit is een van de punten uit het vandaag verschenen ontwerp-pro- gram van de Politieke Partij Radi- kalen. De PPR bepleit voorts vorming van combinaties van partijen (stembusak koorden) voor de verkiezingen. De minister-president dient meer dan tot nu toe de echte politieke leider van het kabinet te zijn. De PPR vraagt aanstelling van een kleiner aantal ministers en meer staatssecretarissen, die de technische zaken moeten be heren. De ministers moeten politiek erva ren personen zijn, bij voorkeur oud-parlementariërs. Om geheimzin- Race in stof De laatste zwaarsteetappen- serie van de Londen-Sydneyr ace is weer begonnen. De Brit Roger Clark raast hier, gehuld in dikke stofwolken, in zijn Ford Lotus Cortina over de wegen van Zuid- Australiës Nullaborvlakte. Omlijning nodig Het CC acht het nuttig het verloop van zeiken in deze aangelegenheid dui delijk'vast te leggen. In de vergadering van 19 oktober jl. heeft in het CC, naar DJAKARTA President Soeharto van Indonesië heeft zaterdag Lode- wijk Mandatjan en F. Awom, de be langrijkste leiders van het verzet op West-Irian. zijn beste wensen voor de Kerst en Nieuwjaar gezonden, zo is in Djakarta meegedeeld. De president ontving vier Westiri- aanse verzetsstrijders, die tot de naaste medewerkers zouden behoren van Mandatjan en Awom. welke laatsten zich verborgen in de zoge naamde Vogelkop. Volgens legerkringen proberen de vier inlichtingen te verkrijgen over de houding van de opstandelingen en over de toekomst van West-Irian. Soeharto heeft hun gezegd dat de regering de rebellen niet detineert als politieke gevangenen. Er worder op Java mensen uit West-Irian opge leid op plantages om ze voor te be- tiden voor ontwikkelingsprojecten hun eigen land, zo zei Soeharto. RIO DE JANEIRO In Bra zilië is de toestand gespannen. Gedurende het weekeinde zijn meer dan honderd arrestaties verricht en is een strenge pers censuur ingesteld. De maatrege len werden genomen nadat pre sident Arturo da Costa e Silva vrijdag via een „institutionele wet" het parlement voor onbe paalde tijd naar huis zond en alle grondwettelijke bevoegdheden tot zich trok. Onder de gearresteerden bevinden zich vele bekende politici zoals: de voormalige presidenten Kubitschek en Quadros, de geziene oud-gouver- nenr van de staat Guanabara Carlos Lacerda en oud-minister van binnen landse zaken Cordeiro de Faris. Er is ook een groot aantal journalisten achter slof en grendel gezet Verscheidene marineschepen hehher zee gekozen, vermnede'iik met ar vangenen aan boord. Er is op het ogenblik vrijwel geen krant, waarvan niet een of meer me dewerkers gevangen zijn gezet. De meeste verbindingen met het buiten land worden gecontroleerd, alsook het binnenlandse verkeer per auto. trein, vliegtuig, telefoon en telegraaf De censors kijken in de kranten zelfs de kleine advertenties na. Aan hun aandacht ontsnapt is een .weerbe richt' in het Jornal Dobrazil. dat za terdag .hevige storm en een verstik kende atmosfeer' meldde. Volgens laatste berichten is de hoofdredac teur van dit blad, het grootste in het land, ook gearresteerd. Ook de uitgaande diensten van buitenlandse persbureaus staan onder controle. In het bureau van de cor respondent van Reuter oefenden twee officieren een nauwgezet censuur uit .WILLEKEUR" De actie van president Costa e Sil va volgde nadat het parlement wei gerde de oarlemen*airp onschend baarheid op te heffen van Marcia Uvea, die de regering wilde laten vervolgen nmdat hij in het parlement geprotesteerd had tegen de .willekeur van het militaristische regime'. De houding van het parlement wordt als een overwinning van de oppositie ge zien. Alves heeft het vege lijf weten te redden door in de ambassade van '"ruguay zijn toevlucht te zoeken. Costa e Silva riep de Nationale Veiligheidsraad in spoedvergadering bijeen waarna hij alle grondwette lijke bevoegdheden tot zich trok. Volgens waarnemers heeft de .har de li.in' bij de hoge officieren van de strijdkrachten een beslissende in- j vloed gehad op het besluit van de Nationale Veiligheidsraad. waarin veel militairen zitten. Zij zouden de mening zijn toegedaan dat dictatuur nodig is om de democratie te redden. [GEWELDDADEN Inderdaad hebben zich in de laatste maanden in Brazilië veel on- dermijnende gewelddaden afgespeeld Meer dan duizend bomaanslagen werden gepleegd zonder dat het de oolitie gelukte de daders in handen 'e krijgen. Onrust in het bedrijfsle ven vormde een bedreiging voor de nationale produktie. Verder droegen ook de studenten met allerlei acties ertoe bij een toestand van onzeker heid te scheppen. Niettemin komen de hardheid en de omvang van de tegenmaatregelen van de regering politieke waarne mers ongewoon voor. Bij het zoeken naar verklaringen daarvoor komen zij tot de slotsom, dat de rege- ring-Costa e Silva aan het eind van haar best uurslatijn is. De op 12 de cember in het parlement geleden ne derlaag bij de kwestie Alves.' zou •oor de beledigende militairen de laatste stoot tot en serie paniekhan delingen zijn geweest. De Brazili aanse leiders zien nu in elke burger of politicus een mogelijke vijand. Generaal Pinto, commandant van de militaire academie, zei gisteren, dat de communisten bezig zijn de politieke en sociale structuur van Brazilië te vernietigen door toepas sing van revolutionaire technieken Hij hekelde het feit, dat religieuzen zich voorstanders tonen van het com munisme. dat de godsdienst wil „ver nietigen" H«J achtte een .mobilisatie ter verdediging van de morele en geestelijke waarden' dringend nood zakelijk. nigheid bij de kabinetsformatie te voorkomen dient de koningin als ka binetsformateur de man of vrouw aan te wijzen, die de Tweede Kamer wenst. De Eerste Kamer behoort te wor den afgeschaft. De PPR wil de kiesgerechtigde leeftijd op 18 jaar brengen. -Jf Westerse economie In het program wordt gesteld dat de PPR ontstond en bestaat omdat de mensen te weinig kunnen meepraten en meebeslissen over zaken die hun aangaan. Het huidige verouderde partijstelsel houdt steeds vaker te genstanders bijeen en geestverwan ten gescheiden, aldus de PPR. De PPR wil in samenwerking met ande ren uit welk milieu en met welke tradities dan ook solidair zijn met groepen die in de samenleving achter liggen. De samenleving mag niet ten prooi vallen aan gezapigheid. Op het terrein der buitenlandse po litiek vraagt de PPR onder meer jaarlijks 10 procent van onze wel vaartsgroei te reserveren voor de ontwikkelingslanden. Gepleit wordt voor wederzijdse ontwapening, waarbij het Westen het goede voorbeeld, waar mogelijk, dient te geven. Nederland kan slechts lid van de NAVO blijven als dit pact zich ook richt op ontspanning tussen Oost en West en op meer democra tische verhoudingen in alle NA- VO-landen. De PPR vraagt leer- cn vor mingsplicht tot 18 jaar. Bij het hoger onderwijs dienen leerlingen me de-beslissingsrecht te hebben. Docen ten bij het wetenschappelijk onder wijs moeten wanneer zij er zich makkelijk van afmaken, ontslagen kunnen worden. Het is aldus het pro gram niet nodig dat aan iedere uni versiteit alle studievakken gegeven worden. Sexuele voorlichting dient in het onderwijs een plaats te krijgen. •jf Financiën Over de financiën merkt het pro gram op dat iedere minister jaarlijks vijf procent van zijn uitgaven moet aanwijzen die hij het minst belang rijk vindt. De Kamer moet dan uit- rhaken wat met die uitgaven zal ge beuren. Automatische correctie van de inflatiefactor mag aldus de PPR geen heilige wet zijn. Nagegaan dient te worden of een deel van de over heidsdienstverlening wellicht beter door particulieren kan worden ver richt zoals b.v. drinkwatervoorzie ning en tunnelbouw. KAAP KENNEDY Woensdag wordt van de Amerikaanse ruimte vaartbasis Kaap Kennedy opnieuw een communicatiekunstmaan Intelsat gelanceerd. Deze moet in een statio naire baan boven de Braziliaanse kust komen. De laatste poging om een dergelijke satelliet te lanceren was in september, maar zij mislukte. De nieuwe kunstmaan kan 1.200 te lefoongesprekken of vier verschil lende tv-uitzendingen tegelijkertijd doorseinen, viermaal zoveel als de Comsatkunstmanen die nu in hun ba nen liggen. Er moeten volgens plan nog min stens drie Intelsat-3 kunstmanen ko men. één boven de Atlantische Oceaan één boven de Stille en één boven de Indische Oceaan. Tegen het eind van het jaar zullen 26 grondstations in 14 'anden van de Intelsat-3 gebruik kunnen maken. Moedig thuisfront De drie astronauten die met de Apollo-8 de Kerstreis naar de maan maken, staan zo in de wereldbelangstelling, dat men gemakkelijk degenen, die met de meeste spanning de tocht van seconde tot seconde zullen vol gen, vergeten: de echtgenotes van de ruimtevaarders, van links naar rechts de dames Borman, Anders en Lovell. Wereldraad (2) Ik ben het van harte eens met de heer C. J. Smits. Wij moeten ons er tegen verzetten dat de Gereformeerde Kerken zich aansluiten bij de Wereld raad van Kerken. De voorstanders zijn waarschijnlijk eenzijdig ingelicht en vinden het mis schien niet de moeite waard zich in deze materie te verdiepen. In de We reldraad zitten kerkelijke leiders, die mede schuldig zijn aan de martelingen welke ds. Wurmbrand zijn aange daan. Laten de kerkelijke leiders hun roe ping verstaan en ernstig onderzoek doen. Schiedam W. C. Planken Wereldraad (3) De heer C. J. Smits uit Zoe term eer plaatste in deze rubriek de inhoud van een oproep, die overal te pas en te onpas door de „Vereniging van ver ontrusten in de Gereformeerde Ker ken" verspreid wordt. Het is dus géén persoonlijk schrijven van dhr. Smits. Aan hem en zijn medestanders enkele vragen en opmerkingen: 1. Waarom voert u uw actie niet binnen de gestelde orde in de Geref. Kerken, opdat uw inzichten en bezwa ren op de synode kunnen worden be handeld? 2. Waarom verspreidt u op verga deringen (bijv. wijksamenkomsten, evangelisatiecommissies e.d.), waar voor uw vereniging niet is uitgeno digd, tersluiks en ongevraagd genoem de circulaire? Dit is m.i. onfatsoenlijk en onjuist. 3. Bent u niet blij dat het mogelijk is dat de Wereldraad zulk een samen vatting van het christelijk geloof als basisformule heeft aangenomen? U kunt dat toch ook onderschrijven? Paulus was wèl blij als de Naam werd verheerlijkt, al was er ook toen veel dwaling. 4. De Wereldraad is geen „wereld kerk", maar een ontmoetingsplaats, een mogelijkheid tot gesprek, ook met dr. Blake. Dat is n.b. de opdracht van de kerk: verkondigen, wederleggen, bestraffen en vermanen. Afzijdig hou den is alleen maar onvruchtbaar. 5. De kerk in Rusland: wat meet u zich aan om er een oordeel over uit te spreken. Volgens u buigt die kerk voor het communisme, maar zij heeft ook waarachtige bidders, die roepen in de nacht: Heer, zij hebben Uw altaren omver geworpen, ontferm U over ons. Zij zijn alleen maar géén lid van de WR omdat zij dat niet mogen zijn van de communistische machthebbers, niet omdat zij niet willen! 6. Volgens u verkondigt de kerk in Rusland twee profeten: Christus en Marx. Het Kerstfeest echter vieren zij evenals wij als geboortefeest van de Heiland. En het Paasfeest ais opstandingsfeest, misschien nog veel intenser dan wij. Duizenden christe nen daar hebben de marteldood ge vonden. Weest mild en barmhartig in uw oordeel, heer Smits e.a. U woont niet in Moskou! Duizendvoudig is de kerk in de geschiedenis te kort geschoten in ont ferming over het verdrukte en het ar me. Zij was kerk voor rijken en machtigen err is dat in vele landen nu nog. Dat is de oorzaak dat Marx en Lenin e.a. opstonden om de armen te helpen! Marx een profeet? Ja. Helaas zonder God, maar met een groot erbarmen over de vertrapten. Den Haag H. Schoenmaker PARIJS/llANOl Terwijl bij het vredesoverleg in Parijs de strijd om de vorm van de onderhandelingstafel voortduurt, heeft radio-Hanoi be kendgemaakt, dat met Kerstmis en kele Amerikaanse „piraten-piloten" uit humanitaire overwegingen zullen worden \TÜgelaten. Eerder meldde een Japans persbu reau, dat Hanoi de piloten wilde vrij laten om een beter klimaat bij de onderhandelingen in Parijs te kwe ken. Noord-Vietnam stelde reeds tweemaal eerder dit jaar Amerikanen in vrijheid. De belangrijkste Amerikaans# on- j derhandelaar Averell Harriman wist van niets, maar sprak de hoop uit dat I het bericht juist zou zijn. Er zijn ongeveer 400 Amerikaanse piloten in Noordvietnamese gevange- nissen. De Amerikaan.-o minister van de fensie Clark Clifford, heeft gezegd, dat een nieuw offensief van de Viet- cong, het redesoverleg in Parijs niet in gevaar zal brengen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1968 | | pagina 7