KAMER PRIJST REGERING
NA SHELL-DEBAT
Delta-gebied
wordt gigant
Samenwerking ook
buiten de EEG
Commentaren
Meer inspraak student
geen beslissende invloed
Geen toezegging kanaal
door Hoekse Waard
Betalingsbalans
verslechterd:
invoer stijgt
FRANKRIJK WIJZIGT HOUDING
Handen en Lippen
ruv/?pUROL
Al Fatah geeft
kerstpelgrims
waarschuwing
Het spoor
bijster...
Ontwerp Europese
luehtbus herzien
Prof. van Zuthem: alleen oudere jaars
Russische vloot
Middellandse Zee
ingekrompen
Mankement aan
Saturnusraket
verholpen
Sijthoffprijs
uitgereikt
Meer controle op
vuurwerk-opslag
Bankrovers
bleken
br a vour rijders
VRIJDAG 13 DECEMBER 1968
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG In een speels
betoog heeft de anti-revolutio
nair Schakel het interpellatie-
verzoek van de democraat Ny-
pels over de vestiging van Shell-
Chemie aan de Meerdijk gisteren
in de Tweede Kamer gepareerd
met een motie, waarin de rege
ringspartijen en de SGP de rege
ring uitnodigen „op dezelfde
efficiente wijze met kracht haar
beleid voort te zetten voor alle
gebieden met een te zwakke
sociaal-economische structuur,
mede gelet op de naar verhou
ding geringe bijdrage uit de
rijksmiddelen".
Voordien had minister Bakker van
Verkeer en waterstaat reeds gezegd,
dat er geen toezegging gedaan is voor
een kanaal door de Hoekse Waard.
Is prinses Margaret onder de In
druk van de spelkwaliteiten van
de hoofdrolspelers in de film
Shalako? Tijdens de pauze van
de prefnière van de film in Lon
den» Leicester Square Theatre
wisselt ze van gedachten met
Brigitte Bardot en Stephen Boyd.
Het ziet er echter niet naar uit
dat het een filmproblematusche
conversatie i sgeworden.
DEN HAAG In het derde kwar
taal is de betalingsbalans zo tegenge
vallen dat het in september voorspel
de overschot van een half miljard
gulden over het hele jaar wel on
haalbaar zal zijn.
Minister "Witteveen maakte giste
ren bekend dat de lopende rekening
van de betalingsbalans op transactie
basis een tekort vertoonde van 340
miljoen in het deerde kwartaal 1968
GECORRIGEERD VOOR SEIZOEN(.
derde kwartaal 1967 was de balans in
evenwicht. Over de eerste drie kwar-
talen van 1968 was er een overschot
van 115 miljoen (100 miljoen meer
dan een jaar geleden). In het tweede
kwartaal 1968 was er een overschot
van 305 miljoen.
De achteruitgang ls voornamelijk
veroorzaakt door een forse stijging
van de goedereninvoer. Die is te wij
ten aan de verbetering van e con
junctuur. In het derde kwartaal werd
maar 86 procent van de invoer door
uitvoer gedekt; in het eerste halfjaar
was het percentage 92.
(Van onze speciale verslaggever)
DEN HAAG In officiële kringen
in de Residentie is men van mening
dat Frankrijk een belangrijke conces
sie deed, toen het dinsdag op de in
Brussel gehouden vergadering van de
Raad van ministers van de EEG be
sloot de technologische samenwerking
niet langer uitsluitend voor de Zes te
resprveren.
Ook buiten de Zes zullen thans con
tacten worden gelegd met het doel tot
gezamenlijke wetenschappelijke pro-
jekten op een zo breed mogelijke ba
sis te komen.
Het is vooral Nederland geweest dat
zich steeds fel verzet heeft tegen de
opvatting van Frankrijk ook op terrei
nen, welke niet door het Verdrag van
Rome bestreken worden, in exclusief
EEG-verband samen te werken, in
het verleden heeft Den Haag dan ook
niet gezaarzeld de vergaderingen te
boycotten van de zogenaamde Maré-
Prestige
JJET is nog niet bekend, of de
nieuwe Westduitse president in
derdaad in Berlijn zal worden ge
kozen. De mogelijkheid bestaat, dat
aan dit voornemen van Bonn geen
gevolg wordt gegeven.
Begrijpelijk Is, dat de westelijke ge
allieerden geen behoefte hebben aan
moeilijkheden, die slechts om redenen
van prestige In de wereld komen.
Met name is dat het geval met Ame
rika.
De Amerikanen dragen de grootste
lasten, als het opnieuw tot een crisis
situatie zou komen. De herinneringen
aan de blokkade van 20 jaar geleden
zijn een voortdurende waarschuwing.
Te hopen valt, dat Bonn begrip toont
voor de voorzichtige houding van zijn
bondgenoten. Er is geen behoefte aan
nieuwe moeilijkheden in de toch al
gespannen Europese situatie.
BEIROET Evenals vorig jaar
hebben Arabische guerillastrijders
ook dit jaar de kerstpelgrims naar
Israël gewaarschuwd, dat zij hun vei
ligheid niet kunnen garanderen. Vo
rig jaar heeft Israël uitgebreide maat
regelen getroffen om bomaanslagen
te voorkomen. Geen enkele pelgrim
heeft toen overlast ondervonden.
De mededeling werd door radio Kai-
ro omgeroepen en als persbericht in
Beiroet uitgereikt. Zij maakt deel uit
van de psychologische oorlogsvoering
die de Al Fatah organisatie voert te
gen Israël. De bedoeling is waarschijn
lijk om pelgrims af te schrikken met
kerst naar Bethlehem te gaan.
Winst
rVNEILL, de premier van Noord
Ierland( dat deel uitmaakt van
Groot-Britannlë) heeft gisteren een
belangrijke slag gewonnen, toen hij
het vertrouwen kreeg van de parle-
mentsfractle van zijn partij.
Een stemming was nodig geworden,
nadat de premier zijn minister van
binnenlandse zaken, Craig, had ont
slagen vanwege diens onverzoenlijke
houding in het conflict tussen katho
lieken en protestanten.
Do premier kreeg een vertrouwens
votum nadat gebleken was, dat het
ontslag van Craig de instemming had
van alle groepen van de bevolking.
De weerstand in de fractie was toen
gebroken.
Nu O'Neill de handen vrij heeft en de
katholieke minderheid ervaren heeft,
dit hij welwillend tegenover haar
verlangens slaat, zullen de tegenstel
lingen wellicht hun scherpe kantjes
verliezen.
Als dat zo ls bestaat de mogelijkheid,
dat de politieke problemen voortaan
niet meer op straat maar in het par
lement aan de orde worden gesteld
■iet uitzicht op een redelijke oplos-
Twee goederentreinen zijn gis
teren bij Susteren met elkaar in
botsing gekomen. Een van de
wagons kantelde en distribueer
de de lading staalplaten op de
rails, waardoor ook andere wa
gons het spoor kwijtraakten. De
NS bleef niets over dan de ont
stane ravage snel ongedaan te
maken
chal-commissie, waarin gesproken
wordt over het feit hoe technologi
sche samenwerkingsmogelijkheden
kunnen worden uitgebuit.
Inter-Europees
Door de gewijzigde houding van
Frankrijk een van de oorzaken zou
de monetaire crisis zijn is thans in
de Raad van ministers het besluit ge
vallen dat het werk van de Maréchal-
commissie een inter-Europees karak
ter krijgt.
Op 1 maart 1969 zal bedoelde com
missie een rapport uitbrengen aan de
EEG-ministerraad. De conclusies zul
len daarna worden toegezonden aan
alle Europese landen, die hiervoor in
aanmerking komen, ook Engeland
dus. Het geheel van suggesties en
eventueel amendementen zal vervol
gens door een groep van experts tot
duidelijke voorstellen worden uitge
werkt.
Het ligt ten slotte in de bedoeling
op inter-Europees niveau tot een bij
eenkomst van ministers te komen,
waarop het ongetwijfeld ingewikkel
de complex der technologische samen
werking aan de orde zal komen.
PARIJS Engeland,
West-Duitsland en Frankrijk hebben
gisteren meegedeeld dat ze hebben
besloten tot de bóuw van een „lueht
bus" met 250 zitplaatsen, een herzie
ne versie van het oorspronkelijke
ontwerp voor een vliegtuig voor kor
te afstanden dat plaats zou bieden
aan 300 personen.
Het vliegtuig is bedoeld om te
voorzien in de toeneming van het
luchtvervoer in Europa die in de ja
ren zeventig wordt verwacht. De
president van de Franse fabriek die
bij de ontwikkeling is betrokken,
Sud-Aviation, heeft gezegd dat
Franse en Britse luchtvaart
maatschappijen al hun instemming
hebben betuigd met de verkleining
van het ontwerp. In Engeland is
Hawker Siddeley en in Duitsland
Deutsche Airbus bij het project be
trokken. Een woordvoerder van het
ministerie van economische zaken in
Bonn heeft gezegd dat de herziening
van het ontwerp een besparing van
ongeveer een miljard mark op de
ontwikkelingskosten oplevert.
„Niemand hoeft bang te zijn of il-
lusies te koesteren dat er een zeeha-
ven aan de Moerdijk zal komen. „On
danks dat is Shell aan de Moerdijk
gaan zitten. Uiteraard, aldus minister
De Block van Economische zaken,
zullen er wei „binnen redelijke
tijd" een aantal bedrijven komen die
gericht zijn op de produktie van
Sheli-Chemie.
Shell krijgt een tegemoetkoming
van 12,5 miljoen, bleek verder uit
het antwoord, dat naar de heer Ny
pels toegaf volledig beantwoordde aan
zijn opvattingen over openheid. De
Dordtse Kil zal eerder worden ver
breed en verdiept; wegen, spoorlijnen
en de afvoerleidlng voor vuil water
naar de Westerschelde zullen worden
aangepast aan de behoeften van het
nieuwe bedrijf.
De totale breedte van de Dordtse
Kil zal 250 meter worden bij een
diepte van acht meter. Dit kost onge
veer vijf tot tien miljoen gulden
meer, de totale kosten zullen 35 tot
40 tniljoen zijn. In 1978 wordt een
verdere uitdieping tot 8,5 meter over
wogen. Vuil water gaat naar de
Westerschelde en het Hollands Diep
blijft schoon.
Kerstinkopen kunnen wij overal doen, maar de kerststad bij uitstek is Rome, tenminste voor ex-keizerin van
Perzië, Soraja, die hier in een Romeins warenhuis luxueuze cadeaus selecteert voor haar selecte vriendenkring.
Vette snoek
De heer Schakel, die overigens alle
waardering had voor de zakelijke in
terpellatie van Nypels, dacht dat er
een soort guerrilla ontstaan was over
Shell-Chemie. De gewone burger
moet wel de indruk krijgen dat er
met een „dubbel spel kaarten"
gespeeld wordt. Nu de regering een
„vette snoek uit de vijver had opge
haald" moest er weer kritiek komen,
hij moest er maar niet aan denken
wat er gezegd zou zijn als Shell naar
het buitenland gegaan was.
Maar met dat al had Nypels met
zijn interpellatie voor de betrokken
Kamercommissies wel de „lekkerste
bal uit de soep" gehaald. Zijn motie,
waarvan minister De Blockz ei, dat
hij hem graag las, was ondertekend
door de heren Assman, Kikkert,
Tuinman en Van Rossum.
De socialist Westerhout diende een
motie in, waarin hij de regering
vroeg niet af te wijken van de ruim
telijke structuurschets voor Neder
land omstreeks 2000 zonder vooraf
gaand overleg met de Kamer en om
een nota op korte termijn over de
ruimtelijke ontwikkeling in het ge
bied ten zuiden van de Nieuwe Wa
terweg.
Groenzoom
Minister Schut van Ruimtelijke or
dening deelde mee, dat er een
groenstrook van 1150 meter zal ko
men tussen industriegebied en woon
wijken. De heer Nypels had om een
breedte van één tot twee kilometer
gevraagd met een verwijzing naar de
ramp bij Shell in Hoogvliet. In de
groenstrook zal ruimte vrij komen
voor kantoren en andere „onschade
lijke gebouwen". De groenstrook
bleef de enige bedenking van de heer
Nypels. Minister Schut zei nog, dat
de gemeenten Klundert en Zevenber
gen zelfs maar 650 meter groen had
den gewild.
Staatssecretaris Kruisinga van
Volksgezondheid verzekerde de Ka
mer, dat Shell een verklaring onder
tekend had om al het mogelijke te
doen tegen water- en luchtverontrei
niging in overeenstemming met de
bepalingen van de betreffende wet
die straks geldig wordt.
Minister De Blocjk schattedat yan
de totale omzet („Ruwweg ƒ600 mil
joen") ongeveer 70 procent geëxpor
teerd wordt. Hij zei dat na een eerste
schifting het Sloegebied was afgeval
len en dat Antwerpen, Maasvlakte,
Eemshaven en Moerdijk waren over
gebleven. Op zijn verzoek was toch
Het Sloe weer aan het lijstje toege
voegd. maar om allerlei redenen was
de voorkeur gegeven aan Moerdijk.
De aandacht, aldus minister Schut,
zal echter gericht blijven op de ont
wikkeling van het havengebied Zee
land.
WASHINGTON Amerika heeft
gisteren de 27ste ondergrondse
atoomproef van dit jaar genomen. De
ontploffing, op het proefterrein van
Nevada, had een kracht van 20.000
TNT of minder. Een en ander is door
de Amerikaanse commissie voor
atoomenergie bekendgemaakt
(Van een onzer redacteuren)
AMSTERDAM De inspraak van
de student op het beleid van bestu
rende colleges en hoogleraren is in
ontwikkeling. Prof. dr. H. J. van Zu
them, hoogleraar in de economische
sociologie en bedrijfssociologie aan
de VU, pleitte gistermiddag in het
kader van het studium generale aan
deze universiteit voor méér inspraak.
Maar, zo voegde hij daar onmiddel
lijk aan toe, deze zal nimmer van
doorslaggevende betekenis mogen
zijn.
Waarom niet? Omdat de huidige
positie van de student neerkomt op
die van een leerling. Enerzijds ken
merkt deze zich door een grote mate
van vrijblijvendheid (en hij is
gesteld op die vrijheid), is hij in hoge
mate consumptief. Anderzijds is hij
erg afhankelijk van zijn docent (exa
men- en tentameneisen) en van de
overheid (studietoelagen e.d.). Nog al
tijd geldt, dat niet studenten, maar
docenten de verantwoordelij kheid
van het onderwijs dragen.
De meerdere inspraak zag prof.
Van Zuthem vooral weggelegd voor
ouderejaars. Geeft men die uitvoerig
aan lagerejaars, dan is de kans niet
denkbeeldig dat we de universiteit
tot een hobbycentrum verlagen.
Dit alles dan bezien vanuit de stu
dentenpositie als leerling. Is hij dan
niet meer dan dat? We constateren
dat hij een andere positie gaat inne
men. Er is zij het nog in beginsel
een bereidheid om verantwoorde
lijkheid te aanvaarden binnen de
universitaire organisatie. Die nieuwe
positit voor „medewerkerschap",
welke zich gaat aftekenen, deze
emancipatie die niet meer te herlei
den is tot zijn positie als leerling,
kan niet worden genegeerd.
De universiteit zal daaruit conse
quenties moeten trekken aldus prof.
Van Zuthem. Als hoogleraren met
name ouderejaars slechts willen blij
ven zien als leerlingen vanuit hun
meer volwassen-zijn, dan liggen de
conflicten en misverstanden voor het
oprapen.
MEDEWERKER
Voor ouderejaars de hoogleraar
dacht daarbij aan doctoraal-studen-
ten zal een medewerkerspositie
moeten worden geschapen, die bij
voorbeeld een dienstverband zouden
kunnen aangaan met de universiteit
Ze zouden mentor kunnen zijn, meer
bij onderzoek kunnen worden in
geschakeld, studieresultaten aan fa
culteiten kritisch kunnen bekijken,
voorlichting kunnen geven aan mid
delbare scholen, uittreksels ten alge
mene nutte kunnen maken, admi
nistratief werkzaam kunnen zijn.
Kortom: kunnen deelnemen aan het
gehele universitaire bedrijf.
Omdat de universiteit voorlopig
nog wel niet aan hervormingen toe
is, zou prof. Van Zuthem vooralsnog
met de inspraak willen experimente
ren. Want er moet meer gebeuren:
studenten die verantwoordelijkheid
willen dragen moeten hun kansen
krijgen en verdienen Invloed. Alweer
echter: binnen zekere grenzen; be
paald niet van beslissende aard.
WAAROP?
De inspraak kan zich richten op
een intensivering van de voorlichting
over studie onder jongerejaars. Hier
ligt een belangrijk element, waardoor
de betrokkenheid van studenten bij
het onderwijs kan worden vergroot.
De inspraak kan zich ook uitstrekken
tot de zinvolheid van studieprogram
ma's. En voorts (heel belangrijk)
dient de studenteninspraak te gaan
in de richting van hun vorming tot
kritische wetenschapsbeoefenaren.
Dit aspect is aan onze universitei
ten nogal vreemd; het gaat er hoofd
zakelijk om kennisvermeerdering en
-overdracht. Het „waaraan werken
we en waarom?" valt daarom onder
de inspraak. In dit verband zou de
hoogleraar het een goede beslissing
vinden indien studenten in facul
teitsbesturen, beheersraden van insti
tuten en laboratoria werden opgeno
men.
(Vervolg van pag 1)
LONDEN Rusland heeft enkele
oorlogsschepen uit de Middellandse
Zee teruggetrokken, aldus wordt in
Londen gemeld. „Het aantal schepen
dat de Russen in de Middellandse Zee
heeft varieert voortdurend", aldus
een waarnemer, „maar deze week
hebben zij hun sterkte definitief om
laag gebracht.
Hoe groot de Russische vloot is, is
niet bekend, maar volgens Times is
hier sprake van 50 oorlogsschepen en
berichten als zou dit aantal 80 zijn,
noemde het blad overdreven.
Times weet te melden dat er 17
oorlogsbodems zijn teruggetrokken,
waaronder de 15.000 ton metende
kruiser de Moskwa. Een Russische es
kader dat onder de Engelse noord
kust opereerde is volgens dit blad
eveneens teruggetrokken.
De Britse admiraliteit heeft geen j
commentaar willen geven op deze be-
richten.
KAAP KENNEDY Technici op
de raketbasis Kaap Kennedy hebben
een defect aan de Saturnusraket ver
holpen waarmee op 21 december drie
Amerikanen een reis om de maan
hopen te beginnen.
Het ging om een lekke pakking in
de brandstofpomp in de eerste trap
van de reusachtige raket. Als het
mankement ernstiger was geweest,
had dit kunnen leiden tot een uitstel
van de vlucht tot volgende maand.
Nodig zal ook zijn een uitgebreid
nieuw wegennet binnen het gebied
als verbindingen met het achterland,
evenals diverse nieuwe hoge bruggen
en tunnels.
De spoorlijn naar Europoort kan
worden doorgetrokken naar de Maas
vlakte en/of Voorne; hij heeft dan
nog voldoende capaciteit. Het foren
senverkeer kan vanaf het punt waar
deze spoorlijn en de metro aan elkaar
sluiten, over dezelfde sporen worden
verwerkt. Er zullen ook reizigersstati
ons moeten worden gebouwd. In het
overige Delta-gebied zal een belangrij
ke uitbreiding van het bestaande
spoorwegnet nodig zijn.
Er is voldoende water voor de in
dustriële gebruikers, maar de prijs
nadert echter een peil waardoor in
dustrieën met een hoog water
verbruik worden afgeschrikt van een
vestiging in het havengebied of de
Delta. Een studie met als doel een
verlaging van het watertarief zou aan
beveling verdienen.
VLIEGVELDEN
Een industriecomplex zoals voor de
Delta is voorzien, vereist een net van
betrekkelijk kleine, voor algemeen
luchtverkeer geschikte vliegvelden.
Er zouden luchttaxi-diensten naar na
bijgelegen luchthavens (Amsterdam,
Brussel, Dtisseldorf, Keulen) moeten
worden ingesteld. Bovendien zou er
een grote luchthaven voor vrachtver
voer, samenhangend met een verza
mel- en distributiecentrum voor con
tainers, moeten worden aangelegd.
AMSTERDAM Voor de bekro
ning van de Henri Sijthoffprijs van
dit jaar zijn aangewezen de jaarver
slagen van Thomassen en Drijver-
Verblifa NV in Deventer, Key en
Kramer NV in Maassluis en de NV
AMEV in Utrecht. Deze vijftiende
Henri Sijthoffprijs werd gisteren uit
gereikt.
Voorziter J. C. van Marken van
de Vereeniging voor de effectenhan
del mqende dat nog veel onderne
mingen in hun verslaggeving en hun
tussentijdse informatieverstrekking
beneden het peil blijven dat mag
worden verwacht. Zij kunnen vol
gens hem nog belangrijke verbete
ringen aanbrengen. Ook het omzet
cijfer vraagt hernieuwde aandacht.
Hij constateerde evenwel dat er in
de afgelopen vijftien jaren veel voor
uitgang is geboekt.
Er is momenteel gebrek aan vol
doende lokale arbeidskrachten. De
overheid werkt echter reeds aan plan
nen voor nieuwe steden e.d. De plan
ning zou moeten worden gecoördi
neerd met de te verwachten industrië
le ontwikkeling voor wat betreft lig
ging, omvang en het tijdschema van
realisatie dat kritiek ls.
Het rapport beveelt een uniforme
wetgeving op de ruimtelijke ordening
aan en er dienen ruime voorzieningen
voor recreatieterreinen te komen.
DEN HAAG Het Tweede-Kamer
lid mejuffrouw mr. E. A. Haars (c.h.)
heeft een beroep op minister Roolvink
(sociale zaken) gedaan extra controle
te laten uitoefenen op de opslag van
grote hoeveelheden vuurwerk in be
woonde gebieden.
Zij verwijst naar de recente brand
in een vuurwerkgroothandel in Gro
ningen, waarbij twee mensen werden
gewond. Zij vraagt of in dit geval
voorwaarden waren gesteld om de
veiligheidscontrole en bereikbaarheid
te verzekeren.
GROESBEEK Duitse agenten
hebben gistermiddag een wilde ach
tervolging ingezet op twee Duitse
jongens van zeventien en achttien
jaar, die met een gestolen auto in de
richting van de Nederlandse igrens
vluchtten. Zij losten ook enkele
schoten op de wagen, waardoor er
een lek in de benzinetank sloeg.
Het gelukte het duo uit Euskir-
chen toch de grens te bereiken. De
grensovergang Wyler by Nijmegen
namen zij in volle vaart, een ver
splinterde afsluitboom achterlatend.
Op een camping by Beek lieten ze
de auto staan en vluchtten de bos
sen in. De campinghouder, die hen
wilde achtervolgen, bedreigde ze.
De Nijmeegse politie hield het twee
tal later in de bossen aan.
Kort daarna werd alles opgelost:
de Duitse politie dacht met bankro
vers te doen te hebben omdat het
signalement van de auto waarin de
jongens reden, overeenkwam met
d8t van de wagen van bankrovers.
De jongelui zeiden de auto te heb
ben gestolen „alleen" om te kunnen
bravourrijden.
